Struktury
organizacyjne najważniejszych jednostek państwowych, głównie samorządowych,
w
Rzeczypospolitej Polskiej oraz ich odpowiedników w Republice Czeskiej ─
2016 r.
W ostatnim czasie ożywiły się
bardzo stosunki gospodarcze, kulturalne, polityczne i społeczne pomiędzy
państwami ─ Republiką Czeską (RC) i Rzecząpospolitą Polską (RP) oraz ich
bratnimi narodami, czeskim i polskim. Szczególnie bliskie i przyjazne są
stosunki na pograniczu po obu stronach granicznej rzeki Olzy. Obywatele
narodowości czeskiej, przyjeżdżający do RP i na odwrót obywatele narodowości
polskiej, przyjeżdżający do RC, żywo sobie dyskutują nawzajem o problemach
życia potocznego. Na ogół porozumiewają się dobrze, ale już nie tak bardzo,
kiedy zaczynają dyskutować „na wyższym poziomie” o sprawach gospodarczych,
ustrojowych, politycznych, o załatwianiu swoich spraw w gminach wiejskich czy
miejskich we własnym państwie, a niekiedy i w państwie sąsiednim. Tu już może
dochodzić do problemów z pojęciami tak samo brzmiącymi i o prawie takim samym
zapisie w obu językach, ale mającymi całkiem inne znaczenie (homonimy).
Gorzej ma się sprawa z
„wszystkowiedzącymi obywatelami” z obu państw, którzy swoją „dobrą” znajomością
obu bratnich języków słowiańskich, mogą się, według nich, „dobrze” zrozumieć,
co może przynieść niepożądane komiczne, a raczej częstsze złe następstwa.
Bardzo dużo błędów pojęciowych i nazewniczych w tej dziedzinie można znaleźć
nagminnie w czeskich i polskich publikatorach, usłyszeć na zebraniach,
sejmikach, zjazdach towarzystw, związków, konferencjach, kongresach, szkołach,
przy sformułowaniach listów do czeskich i polskich urzędów w języku polskim,
przy współpracach partnerskich gmin i miast lub regionów przygranicznych,
występowaniu na sesjach rad czy zebraniach zarządów gmin i miast w języku
polskim itp. Aby już nadal do tych rażących błędów nie dochodziło, pozwoliłem
sobie, po dokładniejszym przestudiowaniu wielkiej liczby ustaw (zákonů), konstytucji RP oraz zákonů (ustaw) i ústavy ČR (konstytucji RC), utworzyć tabelę podstawowych struktur
organizacyjnych z krótkimi przykładami różnego szczebla hierarchii instytucji
od dołu aż do instytucji szczebla wojewódzkiego łącznie, przede wszystkim
samorządowych, z krótkimi objaśnieniami. Z dokładnymi strukturami
organizacyjnymi instytucji rządowych i samorządowych można zaznajomić się na
podstawie dogłębnego studium konstytucji oraz odpowiednich ustaw RP oraz ústavy a zákonů ČR. Ten przyczynek
dyskusyjny miałby posłużyć tak obywatelom polskim, jak i czeskim!
W kolumnie lewej tabeli (dołączony
plik ─ Tabela struktury rządowych
i samorządowych jednostek organizacyjnych...) zamieszczony jest w języku
polskim, np. najbliższej wojewódzkiej
jednostki rządowej w RP ─ Śląski Urząd Wojewódzki w
Katowicach (ŚUWK) bez
odpowiednika rządowego w RC, w kolumnie
środkowej tabeli. Ten urząd nie ma rady
ani zarządu (niżej)! Ma tylko
3 biura (np. jedno wojewody) oraz wydziały. Niżej w kolumnie lewej tabeli
są przykłady samorządowych jednostek
organizacyjnych RP różnego stopnia hierarchicznego od najniższego u
dołu tabeli do najwyższego u góry, w języku polskim. W kolumnie środkowej
tabeli są zamieszczone odpowiedniki samorządowych
jednostek organizacyjnych RC tego samego szczebla hierarchicznegow
języku czeskim, przy czym nie zawsze muszą się znaleźć odpowiedniki czeskie i
odwrotnie. Tak, np. nie ma odpowiednika
czeskiego do polskiej jednostki samorządu powiatowego, ponieważ w RC były
samorządowe jednostki powiatowe usunięte!
Nie ma również odpowiednika w RC, jak już wspomniano, na szczeblu wojewódzkim jednostki wprost reprezentującej i wykonawczej
Rady Ministrów RP (rządu), a mianowicie, np. Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach (ŚUWK) ─ z wojewodą
śląskim i wicewojewodami
śląskimi na czele. Odpowiednikiem samorządowym
na szczeblu wojewódzkim w RP, np.
Województwa Śląskiego (WŚ)
─ na czele z marszałkiem
i wicemarszałkami Województwa Śląskiego,
jest Moravskoslezský
kraj (MSK) v čele s „hejtmanem
a jeho náměstky hejtmana
Moravskoslezského kraje”
─ (po polsku) z marszałkiem i
wicemarszałkami Województwa Morawsko-Śląskiego (WMŚ), nie z hetmanem i wicehetmanami! Należy te
dwie polskie instytucje wojewódzkie, rządowe i samorządowe, dobrze od siebie
rozróżniać! Nazwy jednostek organizacyjnych w lewej i środkowej kolumnie tabeli
zapisane są tak, jak są oficjalnie zapisane na ich stronach internetowych. I
tutaj zdarzają się nazwy nieodpowiadające ustawom (zákonům)! Tak, np. w oficjalnym zapisie dla Miasta Katowic, są zapisani
niepoprawnie wiceprezydenci, zamiast zastępcy
prezydenta! Na podstawie
głębszej analizy nazewniczej, w kolumnie prawej tabeli są proponowane odpowiedniki w
języku polskim, jednostek organizacyjnych, zamieszczonych w kolumnie środkowej
oraz bliższe objaśnienia.
Najważniejszymi organami
samorządowymi, stanowiącymi i kontrolnymi w RP, na wszystkich szczeblach hierarchii
samorządowej, są rady, (po
czesku) zastupitelstva W radach
obradują radni, którzy
wybierają przewodniczących i wiceprzewodniczących rad gmin, rad
miejskich, rad powiatów oraz sejmików.
Rada na szczeblu samorządu
wojewódzkiego nazywa się sejmik województwa! W RP radnymi nie mogą być
wójtowie gmin, burmistrzowie, prezydenci miast ani ich zastępcy! Tylko na samorządowym
szczeblu powiatowym i wojewódzkim
członkowie zarządów (po
czesku rad, niżej) mogą być równocześnie
radnymi powiatu lub województwa na
tym samym szczeblu hierarchicznym! Rady
mają do dyspozycji biura rad przy urzędach
samorządowych (niżej).
Odpowiednikiem rady w RP jest w RC zastupitelstvo
obce, města, kraje. W
„zastupitelstwie” obradują
członkowie „zastupitelstwa” (členové zastupitelstva!
Ne
zastupitelé! ─ ústava o obecním zřízení 128/2000 Sb. nezná pojem
zastupitel!). W „zastupitelstwach” nie ma przewodniczących ani
ich wiceprzewodniczących! Nie ma też kanceláří
zastupitelstev! Członkami „zastupitelstev”
(rad po polsku) są: starostové
obcí a měst, jejich místostarostové, primátoři statutárních
měst, jejich náměstci, hejtmani a
jejich náměstci a další členové zastupitelstev, do jejich
celkového počtu členů ─ (po polsku) wójtowie gmin, burmistrzowie
miast, prezydenci miast statutowych i ich zastępcy (nie wiceprezydenci, jak to jest zapisane nieustawowo
u Miasta Katowice, ale zastępcy prezydenta!), marszałkowie i wicemarszałkowie województw oraz kolejni radni, do
całkowitej liczby radnych! Przy niektórych „zastupitelstwach” (po polsku
radach) pracują komitety (výbory).
Oprócz komitetów rewizyjnych,
finansowych mogą być w radach ustanowione
komitety ds. mniejszości narodowych!
Sesje rad są publiczne!
W RC istnieją w większych gminach jednostki
organizacyjne niższego szczebla (o mniejszej liczbie członków niż w radach ─ zastupitelstvech). Są to:
rady
obcí, měst a krajů. Członkami
rad
w RC (zarządów po
polsku) są: starostové obcí a měst,
jejich místostarostové, primátoři statutárních měst, jejich náměstci, hejtmani, jejich náměstci a zvolení do rad členové zastupitelstev do celkového počtu členů rad, radních ─ po polsku: wójtowie gmin,
burmistrzowie, starostowie i wicestarostowie (ci dwaj ostatni tylko w powiatach RP), prezydenci miast
statutowych i ich zastępcy, marszałkowie i wicemarszałkowie
województw oraz wybrani radni do
całkowitej liczby członków zarządów!
Tam, gdzie nie ma zarządów gmin
(w mniejszych gminach RC), ich funkcję wykonuje wójt gminy! Przy zarządach
działają komisje. Zebrania rad nie są
publiczne!
W RP nie ma prawie na wszystkich szczeblach samorządowych
odpowiedników rad czeskich, czyli
zarządów! Im miałyby w RP odpowiadać zarządy gmin, miast, powiatów i województw. W RP ale, zarządy są tylko w starostwach
powiatowych, w województwach samorządowych oraz w jednostkach pomocniczych gmin i miast ─ w dzielnicach!
Inną strukturę
organizacyjną mają zarządy w RP.
W skład zarządów starostw powiatowych wchodzą: starostowie,
wicestarostowie oraz po 3 członków zarządu.
W skład zarządów województw samorządowych wchodzą,
np.: marszałkowie, po dwóch wicemarszałków oraz po dwóch członków zarządu.
Niższymi organami wykonawczymi w organach
samorządowych RC są: obecní a městské úřady, magistráty,
krajské úřady ─ (po polsku) urzędy
gmin i urzędy miejskie, urzędy miejskie miast statutowych, samorządowe urzędy marszałkowskie województw! Oprócz
tych urzędów samorządowych na szczeblach gmin, miast, powiatów i województw,
jak już wspomniano wyżej, istnieją w RP
jeszcze urzędy wojewódzkie (państwowe,
rządowe ─ np. wyżej Śląski
Urząd Wojewódzki w Katowicach (ŚUWK) w kolumnie lewej tabeli, który nie ma odpowiednika w RC, ani
kolumnie środkowej tabeli! Niższym, samorządowym organem wykonawczym (oprócz Zarządu
Województwa Śląskiego (ZWŚ) (urzędem) z powierzonymi niektórymi uprawnieniami rządowymi jest Urząd Marszałkowski Województwa
Śląskiego w Katowicach (UMWŚK) ─ lewa kolumna tabeli. Odpowiednikiem WŚ w RP jest v RC Moravskoslezský
kraj (MSK), środkowa kolumna tabeli.
Jego urzędem wykonawczym jest Krajský
úřad Moravskoslezského kraje (KÚMSK). Odpowiednikiem MSK w języku polskim jest Województwo
Morawsko-Śląskie (WMŚ), prawa kolumna tabeli a jego urzędem wykonawczym z
powierzonymi niektórymi uprawnieniami rządowymi jest Urząd Marszałkowski Województwa Morawsko-Śląskiego w
Ostrawie (UMWMŚO)!
W skład urzędów gmin i miast w RC (miasto jest również w szerszym znaczeniu gminą) bez szczebla wojewódzkiego wchodzą: wójtowie, burmistrzowie, prezydenci (primátoři) ich zastępcy, sekretarze miast, kierownicy i pracownicy
właściwych wydziałów. Na czele tych urzędów stoją: wójtowie gmin, burmistrzowie i prezydenci miast! Na czele urzędów wojewódzkich nie stoją marszałkowie ani
wicemarszałkowie, ale dyrektorzy
urzędów marszałkowskich, po 3 ich zastępców, kierownicy oraz pracownicy
właściwych wydziałów! (Po
czesku):Úřady obcí, měst (město je v širším
pojetí také obcí), statutárních měst, bez krajských úřadů, tvoří starostové a
místostarostové obcí, starostové a místostarostové měst, primátoři statutárních
měst a jejich náměstci, tajemníci, vedoucí a pracovníci příslušných odborů. V čele těchto úřadů stojí: starostové
obcí a měst, a primátoři statutárních měst. V čele krajských úřadů nestojí hejtmani ani jejich náměstci, ale ředitelé
krajských úřadů s jejich po 3 zastupcích, vedoucí příslušných odborů a jejich pracovníci.
W RP w skład urzędów gmin,
miast i województw wchodzą: wójtowie
gmin, burmistrzowie, prezydenci
miast, ich zastępcy, członkowie zarządów, marszałkowie i
wicemarszałkowie sekretarze, skarbnicy, kierownicy i pracownicy referatów i wydziałów
urzędów gmin i miast. Na czele tych urzędów stoją: wójtowie gmin, burmistrzowie, prezydenci miast statutowych oraz marszałkowie województw. Urzędy starostw powiatowych składają
się ze: starostów, wicestarostów (stąd
jest w RC czerpana niewłaściwa nazwa starostów i wicestarostów gmin, starostów
i wicestarostów miast, zamiast wójtów i zastępców wójtów gmin
oraz burmistrzów i zastępców burmistrzów miast!), członków
zarządów, sekretarzy, skarbników, kierowników oraz pracowników wydziałów starostw. Na czele starostw powiatowych w
(Cieszynie, Bielsku-Białej) stoją starostowie
powiatów.
W dzielnicach większych miast RC (městských
částí) mogą być ustanowione zastupitelstva, rady a úřady
městkých částí ─ (po polsku) rady,
zarządy, urzędy dzielnicy, które zarządzają dzielnicami!
W RP dzielnice są
jednostkami pomocniczymi, np. miasta stołecznego (m.st.) Warszawy. Organami
wykonawczymi w dzielnicach są zarządy
dzielnic, a organami stanowiącymi i kontrolnymi
─ rady
dzielnic. Urząd
dzielnicy stanowi organizacyjnie wyodrębnioną część,
np. Urzędu m.st. Warszawy właściwą
dla danej dzielnicy, z siedzibą na terenie danej dzielnicy. Pracami urzędu dzielnicy kieruje burmistrz dzielnicy.
W kolumnie prawej tabeli instytucji są odpowiedniki w
języku polskim, z kolumny środkowej czeskich jednostek samorządowych w języku
czeskim, oraz bliższe objaśnienia. Na
stronach internetowych naszych gmin i miast Zaolzia nie ma odpowiedników ani
najważniejszych organów w języku polskim! Dalej
już będziemy używać następującej terminologii: Najpierw nazwa w języku czeskim
a później w języku polskim bez uporządkowanej hierarchii. Podkreślone wyrazy są
mniej znane!
Obec ─ gmina,
město ─ miasto, kraj ─ województwo,
vláda ─ rząd, starosta obce ─ wójt gminy, místostarosta obce ─ zastępca
wójta gminy, starosta města
─ burmistrz miasta,
místostarosta města ─ zastępca burmistrza, primátor
města ─ prezydent miasta, náměstek
primátora města ─ zastępca prezydenta miasta, hejtmam
kraje ─ marszałek
województwa, náměstci hejtmana kraje
─ wicemarszałkowie województwa,
vojvoda
─ wojewoda, náměstek
vojvody ─ wicewojewoda,
poslanecká sněmovna ─ sejm, senát ─ senat, předseda sněmovny, senátu
─ marszałek sejmu, senatu,
Česká republika, ČR ─ Republika
Czeska, RC, Polská republika, PR ─ Rzeczpospolita
Polska, RP, ústava
─ konstytucja, zákon
─ ustawa, rada
─ zarząd, zastupitelstvo
─ rada, zastupitelstvo
kraje ─ sejmik
województwa, úřad ─ urząd, okres ─ powiat,
okresní úřad ─ starostwo powiatowe, městské části ─ dzielnice, osiedla, městský úřad ─ urząd miejski, magistrát ─ urząd miejski miasta statutowego, osada, starostenství
─ sołectwo, starosta
osady ─ sołtys.
Nazewnictwo
jednostek organizacyjnych państwowych i samorządowych tak w języku polskim, jak
i w języku czeskim, nie jest, niestety, ujednolicone! W języku czeskim miałaby
być przynajmniej dotrzymywana zasada, że nazwy
gmin i miast, siedzib urzędów oraz organów stanowiących i kontrolnych oraz
wykonawczych, miałyby być napisane w mianowniku (w 1. przypadku), np. Obec
Vendryně, Město Český Těšín, Zastupitelstvo obce Ropice, Zastupitelstvo města
Jablunkov, Rada obce Hrádek, Rada města Třinec, Městský úřad Třinec atd. Można spotkać i
niesystemowe nazwy, np. Magistrát města Ostravy, zamiast Magistrát Města Ostrava, Magistrát
města Karviné,
zamiast Magistrát Města Karviná. (Obec, Město, miałyby być napisane wielką literą początkową,
ponieważ tutaj chodzi o subiekt prawny,
a nie o gminę, miasto, jako subiekt
pospolity; siedziby urzędów miejskich Ostrava
i Karviná miałyby być napisane
w mianowniku).
Nazwy własne gmin i
miast w RP powinny być napisane w mianowniku, np. Gmina Istebna, Miasto
Siemianowice Śląskie, Miasto Bielsko-Biała, Miasto Cieszyn. W nazwach organów
stanowiących i kontrolnych (rada)
oraz wykonawczych (zarząd, wójt, burmistrz, prezydent ─ urząd), istnieje
już ale bałagan i nie jest specjalnie określony. Jeśli chodzi o radę jako organ stanowiący i kontrolny
to Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o
samorządzie gminnym, Dz.U.2015.0.1515, rozróżnia nazwę rada gminy ogólnie, jeśli zaś rada ma siedzibę w mieście, to
ta rada jest nazywana radą miejską!
Dlatego też w liczebnie małych gminach chodzi tylko o nazwę rada gminy, np. Rada Gminy Istebna. Nic się ale
nie mówi w ustawie o formie wyrazu siedziby, Rada Gminy ─ Istebna,
Istebnej lub w Istebnej?! Podobna sytuacja dotyczy nazwy rady w mieście. Wiemy, że to będzie ustawowo Rada Miejska..., ale nie wiemy czy to będzie, np. Rada Miejska Cieszyn, Cieszyna czy w Cieszynie?! Język polski wymagałby
formy w Istebnej, w Cieszynie. W rzeczywistości jest ale,
np. w Cieszynie ─ Rada Miejska
Cieszyna, w Bielsku-Białej ─ Rada
Miejska w Bielsku-Białej,
w Katowicach ─ Rada Miasta
Katowice! Trzy różne formy wyrazów siedzib jednostki organizacyjnej oraz dwie
różne formy wyrazów miasta w tym samym województwie! Na stronach internetowych Miasta
Katowice jest błąd w funkcjach wiceprezydentów ─ złamanie
ustawy o samorządzie gminnym ─ poprawnie mają być zastępcy prezydenta! W
tej samej ustawie mówi się również o urzędzie
gminy bez bliższego określenia formy wyrazu siedziby gminy czy miasta. Miałaby istnieć ustawowo tylko forma, np. Urząd Gminy i potem Istebna,
Istebnej, w Istebnej, Urząd Miejski i potem Cieszyn, Cieszyna, w Cieszynie?
Rzeczywistość jest taka: Urząd Gminy
Istebna (Gminy dobrze), Urząd Miejski w Cieszynie, Urząd Miejski
w Bielsku-Białej, ale Urząd Miasta Katowice!
Wydawać by się mogło, ale ustawa o tym nie mówi, że
podobnie jak z radą w mieście (miejska),
mogłoby się używać w nazwie urzędu miasta wyrazu, miejski! Np. Urząd Miejski
Cieszyn, Cieszyna, w Cieszynie, ale z jaką z trzech form siedziby miasta?!
A jak to wygląda z powiatami w RP? Weźmy, np. Powiat Cieszyński. Mamy
tam Radę Powiatu Cieszyńskiego, Zarząd
Powiatu Cieszyńskiego, Starostwo Powiatowe w Cieszynie (urząd), Starostwo
Powiatowe w Bielsku-Białej, starostę Powiatu Cieszyńskiego.
A teraz jak wyglądają nazwy odpowiedników w języku
polskim jednostek samorządowych RC? Chociaż struktury
nazw czeskich jednostek samorządowych są stosunkowo mało zróżnicowane, to
polecałbym jednak używać ich oficjalnych nazw statutowych lub z rejestrów
sądowych, nie ze stron internetowych,
gdzie aż roi się od błędów! I w
rejestrach sądowych pojawiają się błędy strukturalne i maszynowe! Na
poprawność tych zapisów sądowych miałby doglądnąć przedstawiciel sądu oraz
zapisywanej w nim instytucji! Odpowiedniki w języku polskim, przynajmniej nazw
własnych gmin i miast, na pewno nie są jeszcze zarejestrowane w rejestrach
sądowych, a na pewno miałyby tam być jak najprędzej włożone przez władze gmin i miast, które same tego bez naszego usiłowania nie
zrobią, ponieważ tego ani niektóre same od siebie ustawowo jeszcze nie zrobiły!
Kilka przykładów z dołączonej tabeli, które tam mają w kolumnie prawej
przykłady odpowiedników nazw własnych i ich organów stanowiących i kontrolnych
oraz wykonawczych, wybranych naszych gmin i miast w języku polskim, nie
rozwiązują całkowicie tego problemu. Nie da się nawet znaleźć podstawowych
odpowiedników nazw własnych gmin i miast na ich stronach internetowych, nie
mówiąc już o odpowiednikach w języku polskim poszczególnych ich organów
(rada, zarząd, urząd, wydziały, funkcje)! Dlatego Kongres Polaków w RC, we
współpracy z Polskim Związkiem Kulturalno-Oświatowym w RC i Polską Sekcją
Narodową (PSN) COEXISTENTIA, miałyby postarać się o to, aby opracowane i
proponowane w języku polskim odpowiedniki lub ich wzorce nazw czeskich
jednostek samorządowych, dla wszystkich ich organów i wszytkich gmin i miast
Zaolzia, które takich polskich odpowiedników mogą ustawowo używać, zostały w
nich i rejestrach sądowych jak najprędzej wdrożone!
Szkoda, że w RP nie
przystąpiono jeszcze do opracowania jednolitej struktury nazewnictwa jednostek
organizacyjnych samorządowych i rządowych, aby tam już ten bałagan jak
najprędzej znikł. Musiano by zmienić ustawę o samorządzie gminnym, a do tego na
razie nie zanosi się w najbliższych latach. Potem i dla nas byłoby wzorowanie
się na tym nazewnictwie polskim o wiele łatwiejsze. O
elementarne ujednolicenie struktur nazw instytucji państwowych samorządowych i ich organów miałyby się jak
najprędzej postarać rządy państw RC i RP!
Przykłady struktur
organizacyjnych niektórych jednostek państwowych, a głównie samorządowych,
polskich w kolumnie lewej tabeli, czeskich na danym szczeblu organizacyjnym w
kolumnie środkowej tabeli oraz ich proponowanych, ujednoliconych odpowiedników w
języku polskim, czeskich organów jednostek organizacyjnych, z krótkimi
objaśnieniami, można znaleźć w kolumnie prawej dołączonej tabeli. Do głębszego
zaznajomienia się ze strukturami orgnizacyjnymi wymienionych instytucji,
polecam przestudiować im właściwe ustawy. Jeśli chociaż trochę pomogłem
poszerzyć Państwa horyzonty na dany temat, to mogę być chociaż trochę
usatysfakcjonowany, że mój czas temu tematowi ofiarowany, mogę zaliczyć do
niezmarnowanego.
4.4.2016 r. (drobne miany z
25.7.2016 r.)
Bogusław Kaleta
────
Proszę kliknąć, aby zapoznać się z niedobrą
sytuacją nazewnictwa instytucji samorządowych w RP według polskiego autora z
Polski:
Ireneusz Krześnicki, http://www.samorzad.lex.pl/czytaj/-/artykul/nazewnictwo-instytucji-samorzadowych-wymaga-konkretnych-przepisow
Nazewnictwo
instytucji samorządowych wymaga konkretnych przepisów
20.08.2012
Kiedy rada gminy, urząd miejski a kiedy prezydent
miasta? Brakuje odpowiednich przepisów w RP regulujących konstruowanie nazw
poszczególnych jednostkach samorządu terytorialnego (j.s.t). Z biegiem lat problem ten doprowadzi do
chaosu w nazewnictwie podstawowych instytucji publicznych obsługujących
mieszkańców.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
PS
Aby nie
czekać zbyt długo na zmiany ustaw lub na
długie i niepotrzebne kłótnie wzajemne przedstawicieli naszego polskiego społeczeństwa,
polecam niezwłocznie wprowadzić do gmin i miast, gdzie to tylko jest ustawowo możliwe,
następujące wdrożenia, samodzielnych
nazw w języku polskim, naszych instytucji samorządowych, organów stanowiących i
kontrolnych oraz wykonawczych aż do nazw wydziałów urzędów i funkcji, dołączonych
pod oficjalne, samodzielne nazwy w języku czeskim gmin i miast, w rejestrach
sądowych, urzędach, na ich oficjalnych budynkach, westybulach, oficjalnych drukach, na ich stronach
internetowych, w prasie, oraz aby te najważniejsze nazwy były zarejestrowane w
odpowiednich uchwałach rad
gmin, miejskich, były zapisane i w innych jeszcze rejestrach oficjalnych!
Na podstawie przestudiowanych materiałów polecam przeze mnie wyprowadzone,
ujednolicone wzorce nazw jednostek samorządowych, ich organów stanowiących
i kontrolnych (rady) oraz wykonawczych (zarząd, wójt, burmistrz i prezydent z
urzędami gmin i miast,), które najbliżej odpowiadają polskim ustawom i duchowi
języka polskiego oraz tam, gdzie to ustawy umożliwiają. Oficjalnym nazwom
czeskich jednostek samorządowych i ich organów i wydziałów konkretnych gmin lub
miast trzeba przyporządkować odpowiednie nazwy w języku polskim.
Wzór
dla gminy: obec =
gmina, zastupitelstvo = rada, rada = zarząd, starosta = wójt.
Obec
Hrádek, Gmina Gródek, Rada Gminy w Gródku (radni Rady Gminy
w Gródku), Zarząd Gminy w Gródku
(członkowie Zarządu Gminy w Gródku), Urząd Gminy w Gródku, wójt
Gminy Gródka, zastępca wójta Gminy
Gródka.
Wzór
dla miasta: město =
miasto, starosta = burmistrz, místostarosta = zastępca burmistrza.
Město
Český Těšín, Miasto Czeski Cieszyn, Rada Miejska w Czeskim Cieszynie (radni
Rady Miejskiej w Czeskim Cieszynie), Zarząd Miejski w Czeskim Cieszynie (członkowie Zarządu Miejskiego
w Czeskim Cieszynie), Urząd Miejski
w Czeskim Cieszynie, burmistrz
Miasta Czeskiego Cieszyna, zastępcy
burmistrza Miasta Czeskiego Cieszyna.
Wzór
dla miasta statutowego: primátor
= prezydent, náměstek primátora = zastępca
prezydenta.
Město
Karviná, Miasto Karwina,
Rada Miejska w Karwinie (radni Rady Miejskiej w Karwinie), Zarząd Miejski w Karwinie
(członkowie Zarządu Miejskiego w Karwinie), Urząd Miejski w Karwinie (magistrát),
prezydent Miasta Karwiny, zastępcy prezydenta Miasta Karwiny.
Wzór
dla samorządu województwa: rada
= sejmik, kraj = województwo, rada = zarząd, hejtman = marszałek, náměstci
hejtmana = wicemarszałkowie, krajský
úřad = Urząd Marszałkowski
Województwa Morawsko-Śląskiego w Ostrawie (UMWMŚO).
Tutaj nie możemy żądać nazwy polskiej, ale sami
potrzebujemy tej nazwy używać, np. w prasie, na zebraniach stowarzyszeń,
związków, w szkołach, gminach i miastach partnerskich, na stronach
internetowych, e-mailach, listach w języku polskim do instytucji polskich i
czeskich itp.
Moravskoslezský
kraj, Województwo Morawsko-Śląskie, Sejmik Województwa
Morawsko-Śląskiego (radni Sejmiku Województwa Morawsko-Śląskiego), Zarząd Województwa
Morawsko-Śląskiego (członkowie Zarządu Województwa
Morawsko-Śląskiego), Urząd
Marszałkowski Województwa Morawsko-Śląskiego w Ostrawie (UMWMŚO), marszałek
Województwa Morawsko-Śląskiego (MWMŚ),
wicemarszałkowie Województwa Morawsko-Śląskiego (WWMŚ).
Należy przygotować przez przedstawicieli, ZG PZKO, KP w RC, PSN
COEX ujednolicone wzorce pism do upoważnionych polskich organizacji (jedynie
PZKO, np. do MK PZKO w Jabłonkowie), które następnie wyślą je do Rad Gmin,
Miejskich, np. w Wędryni, Jabłonkowie oraz jednocześnie do Rady vlády pro národnostní
menšiny z żądaniem, na podstawie ustawy o samorządzie gminnym ─ Zákon č. 128/2000 Sb., o obcích
(obecní zřízení), na podstawie ustawy 273/2001 Sb., o právech příslušníků národnostních menšin a o
změně některých zákonů oraz jeszcze innych ustaw, np. Europejskich: Konwencja ramowa o ochronie mniejszości
narodowych, Europejska karta języków regionalnych lub mniejszościowych
(wymienić i cytować niektóre paragrafy), o wdrożenie, konkretnie przeze mnie polecanych, ujednoliconych nazw instytucji samorządowych i ich organów
stanowiących i kontrolnych oraz wykonawczych w języku polskim (wzorce w
kolumnie prawej Tabeli). Treść ogólną listów i szczegółową dla danego MK
PZKO w języku polskim a pod nim w języku czeskim powinien przesłać w końcu ZG PZKO do odpowiednich miejscowych kół
PZKO, które po ich podpisaniu przez prezesów miejscowych kół PZKO, prześlą je
do konkretnej Rady Gminy (Miejskiej) w Niemanicach
oraz do Rady vlády pro národnostní menšiny. Samotne przyporządkowania nazw w
języku polskim nazwom w języku czeskim trzeba zrobić tak, aby pod samodzielnymi
nazwami w języku czeskim były nazwy w języku polskim. Nazw polskich jednostek
orgnizcyjnych nie utworzą same rady gmin lub miast bez żądań naszej polskiej
organizacji w gminie lub mieście! Pozostawienie opracowania ujednoliconego
nazewnictwa polskiego w gminach i miastach na barkach pracowników gmin i miast
trwałoby bardzo długo i nazwy te byłyby z błędami, i nieujednolicone! Może już
za niedługo nie będzie trzeba pisać w tej sprawie za pośrednictwem Komitetów
ds. Mniejszości Narodowych w Gminach.
Pisać listy do gmin i miast ws. ─ w jakim stanie znajduje
się nazewnictwo ich organów w języku polskim jest kontrproduktywne. Czego się
dowiemy? Że nie istnieje prawie żadne. Zazwyczaj bywa to tylko niewłaściwa nazwa urzędu gminy lub
miasta, nazwa starosty i wicestarosty, zamiast wójta, burmistrza, prezydenta i ich zastępców. To my musimy najpierw przesłać konkretne nazwy odpowiednie do danej gminy
czy miasta! Bez negocjacji naszych uzasadnionyh żądań naszego przedstawiciela w
Radzie Rządu ds. Mniejszości Narodowych oraz bez jej skutecznej pozytywnej rekomendacji,
bardzo trudno będzie wdrożyć odpowiedniki nazw czeskich instytucji gmin i miast
w języku polskim, ponieważ w ich radach dochodzi do majoryzacji!
Przykład przyporządkowania nazw dla gminy: na drukach oficjalnych, na
tablicach, publikatorach, w rejestrach sądowych, na stronach internetowych itp.
Dla gmin: pełne, samodzielne nazwy w języku czeskim i
polskim, i od razu ich skrótowce.
Obec Hrádek (OH), Zastupitelstvo obce
Hrádek (ZOH), Rada obce Hrádek (ROH), Obecní
úřad Hrádek (OÚH).
Gmina Gródek (GG), Rada Gminy w Gródku
(RGG), Zarząd Gminy w Gródku (ZGG), Urząd Gminy w Gródku (UGG).
Dla miast: pełne samodzielne nazwy w języku czeskim i
polskim, i od razu ich skrótowce.
Město Jablunkov (MJ), Zastupitelstvo města Jablunkov (ZMJ), Rada města
Jablunkov (RMJ), Městský úřad Jablunkov (MěÚJ, MÚJ). litera ě jest tutaj zbędna. Kiedyś rozróżniał się místní i městský
národní výbor!
Miasto Jabłonków (MJ); Rada Miejska w
Jabłonkowie (RMJ), Zarząd Miejski w Jabłonkowie (ZMJ), Urząd Miejski
w Jabłonkowie (UMJ).
Dla miasta statutowego, np. Karwiny: pełne, oddzielne nazwy w języku czeskim i polskim, i od
razu ich skrótowce.
Město Karviná (MK), Zastupitelstvo města Karviné (ZMK),
Rada města Karviné (RMK),
Magistrát města Karviné
(MMK). Wyraz Město
powinno być napisane wielką literą początkową, siedziba miasta w 1. przypadku!
Miasto
Karwina (MK),
Rada Miejska w Karwinie (RMK), Zarząd Miejski w Karwinie (ZMK),
Urząd Miejski w Karwinie (UMK).
Na dopełnienie: chociaż nazwy i skrótowce w języku
polskim nie będą realizowane na szczeblu naszego Województwa Morawsko-Śląskiego,
to jednak miałyby być używane w naszej prasie, szkołach, wykładach, kronikach,
kontaktach partnerskich, korespondencji w języku polskim do gmin i miast i
innych województw polskich, na, zebraniach, stronach internetowych itp.
Pełne nazwy w języku czeskim i
polskim, i od razu ich skrótowce.
Moravskoslezský kraj (MSK),
Zastupitelstvo Moravskoslezského kraje (ZMSK), Rada Moravskoslezského kraje
(RMSK), Krajský úřad Moravskoslezského kraje (KÚMSK).
Województwo Morawsko-Śląskie (WMŚ), Sejmik Województwa Morawsko-Śląskiego
(SWMŚ), Zarząd Województwa Morawsko-Śląskiego (ZWMŚ), Urząd
Marszałkowski Województwa Morawsko-Śląskiego w Ostrawie (UMWMŚO).
Trzeba wreszcie zacząć rzetelnie pracować i zaprzestać nieporzebnych kłótni!
W Jabłonkowie 4.4.2016 r. (niektóre drobne
zmiany 25.7.2016 r.).
Bogusław Kaleta