Sprawozdanie przewodniczącego Polskiej Sekcji Narodowej
Ruchu Politycznego COEXISTENTIA-WSPÓLNOTA
na obrady Rady Republikowej w dniu 29.9.2012 r. w Pradze
Szanowni Członkowie Rady Republikowej, Szanowni Goście!
Pozwólcie, że przeczytam Państwu sprawozdanie z działalności Polskiej Sekcji Narodowej Ruchu Politycznego COEXISTENTIA-WSPÓLNOTA, omówione na zebraniu zarządu sekcji w dniu 6.9.2012 r., za okres od ostatniego zebrania Rady Republikowej w dniu 12.5.2012 r. w Olbrachcicach, włącznie z krótką informacją o działalności w okresie wcześniejszym, jako że na ostatniej Radzie Republikowej nie byliśmy zdolni podejmować uchwał i wtedy odczytane sprawozdanie nie mogło być przyjęte do wiadomości. Jednocześnie proszę o przyjęcie uchwały, w której Rada Republikowa przyjmuje niniejsze sprawozdanie do wiadomości.
Aktualnym i najważniejszym zadaniem COEXISTENTII-WSPÓLNOTY jest zapewnienie wejścia Polaków do Przedstawicielstwa Województwa Morawsko-Śląskiego. Już na wiosnę bieżącego roku dyskutowaliśmy możliwe warianty naszego udziału w wyborach, które odbędą się 12. i 13.10.2012 r. Po spotkaniu z Andrzejem Feberem, wójtem Stonawy i jednocześnie członkiem partii politycznej Strana Práv Občanů-Zemanovci domówiliśmy się na wsparciu listy kandydackiej tej partii. Jednocześnie podjęliśmy rozmowy z innymi kandydatami – Polakami, autorytetami naszej mniejszości narodowej, aby zgodzili się kandydować w ramach SPOZ-Zemanovci. W wyniku późniejszych uzgodnień została zgłoszona lista kandydacka, gdzie w pierwszej dziesiątce, z realnymi szansami na sukces mamy trzech kandydatów, na 2. miejscu Andrzeja Febera, na 4. miejscu Romana Wróbla i na 9. miejscu Bogusława Chwajola. Jesteśmy aktywni w kampanii przedwyborczej, delegowaliśmy swoich ludzi do rejonowych komisji w gminach. Zapewniliśmy, aby program wyborczy zawierał punkt dotyczący ochrony mniejszości narodowych. Agitację prowadzimy tak, aby przekonać wyborców, aby wybierając listę SPOZ-Zemanovci oddali głosy preferencyjne na Polaków zarejestrowanych w pierwszej dziesiątce tej listy – Andrzeja Febera, Romana Wróbla i Bogusława Chwajola. Uzgodniliśmy z gazetą Kongresu Polaków „Głosem Ludu“ i miesięcznikiem PZKO „Zwrot“, że gratisowo zamieszczą artykuły z poparciem dla kandydatów-Polaków z listy SPOZ-Zemanovci.
Jeśli chodzi o naszą działalność statutową, to realizujemy cele programowe dotyczące ochrony polskiego szkolnictwa narodowościowego i wdrażania czesko-polskich tablic topograficznych na terenie zamieszkałym przez polską mniejszość narodową. W bieżącym roku szkolnym po raz pierwszy mamy więcej pierwszoklasistów – 220, niż uczniów, którzy w ubiegłym roku szkolnym ukończyli klasę dziewiątą. Liczba uczniów w polskich szkołach, po raz pierwszy chyba od czterdziestu lat, wzrosła. Musimy jednak śledzić działania czeskiej administracji i samorządów, aby nie przeszkadzały temu trendowi. Są też pozytywy przy wdrażaniu dwujęzyczności. Po kilkuletnich staraniach pojawiły się z inicjatywy trzynieckiego Komitetu ds. Mniejszości Narodowych dwujęzyczne tablice wjazdowe w Trzyńcu i wszystkich jego dzielnicach. Niestety w Cierlicku dwujęzyczne tablice zdjęto od razu po tym, kiedy ogłoszono wstępne wyniki spisu powszechnego z 2011 r. o obniżeniu liczby Polaków w gminie pod 10 %. Nadal obserwujemy naruszanie prawa na oznakowanie budynków użyteczności publicznej i placów publicznych. Przykładowo w Trzyńcu na odnowionym budynku dworca autobusowego dwujęzyczny napis wisiał tylko przez 24 godziny, zdjęty był na osobistą interwencję pani burmistrz.
Nasi działacze biorą aktywny udział w obradach Rady Rządu ds. Mniejszości Narodowych oraz Komitetu ds. Mniejszości Narodowych w Województwie Morawsko-Śląskim. Obie komisje dyskutowały podział łącznej kwoty 1,8 mln. Kč na realizację Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych i Europejskiej Karty Języków Regionalnych czy Miejszościowych. Według decyzji komisji Unii Europejskiej od 1.1.2012 r. można przepłacić tylko 70 % kosztów projektu, dlatego niektóre gminy 30 % kosztów musiały oddać, co spowodowało im problemy.
Wielu naszych członków śledziła zmagania polskich sportowców. Polscy piłkarze niestety nie awansowali z grupy na Mistrzostwach Europy w piłce nożnej, które odbyły się w Polsce i na Ukrainie. Pomimo to kibice dopisali, a Polska odniosła sukces organizacyjny. Śledziliśmy też transmisje z Igrzysk w Londynie, gdzie znaczący sukces odnieśli sportowcy węgierscy.
Czeska prasa i media elektroniczne zajmują się obecnie tzw. „aferą metanolową“. W wyniku zatrucia alkoholu metanolem w Republice Czeskiej zmarło już 25 osób, a dziesiątki leżą z ciężkimi powikłaniami w szpitalach. Dlatego ogłoszona przez czeski rząd prohibicja, a na naleganie Unii Europejskiej również zakaz eksportu czeskiego alkoholu – to jedyna możliwa w tej sytuacji decyzja. Z drugiej strony bulwersują nas informacje i to nie tylko zamieszczane mediach brukowych o tym, że winowajca znajduje się za polską granicą. Przez kilka dni czeska telewizja publiczna bezkarnie informacje na ten temat ilustrowała butelkami wyjmowanymi z tekturowych pudeł z napisem „spirytus rektyfikowany“. Pomimo to, że ani policja, ani żadna ze służb kontrolnych nie zasugerowała polskiego rodowodu takiego alkoholu, prasa zaczęła informować o zatruciach metanolem w Polsce, a „Lidové noviny“ piszą, że metanol trafił do Czech jako składnik polskich płynów do spryskiwaczy. To to samo, jakbyśmy mówili, że winni hitlerowskich ofiar II wojny światowej są Czesi, gdyż to właśnie na ich terytorium okupowanej wówczas Czechosłowacji znajdowały się fabryki broni jaką dysponował Wehrmacht.
W dalszej części sprawozdania chciałbym jeszcze powrócić do bardzo udanej konferencji międzynarodowej pt. „Wyniki polskiej prezydencji w Unii Europejskiej“ z 21.4.2012 r., którą zorganizowała organizacja pożytku publicznego Koexistencia o.p.s. i Miejscowe Koło PZKO w Piotrowicach, a patronat honorowy przejęła konsul generalna Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie Anna Olszewska, a główny wykład wygłosił poseł do Parlamentu Europejskiego Jan Olbrycht. W konferencji brałem udział razem z innymi działaczami Ruchu z przewodniczącym Sándorem Pálffy na czele. Jerzy Czap, przewodniczący Sekcji Historii Regionu PZKO miał przygotowany referat nt. wydania książki Stanisława Zahradnika „Polacy z Zaolzia w najwyższych organach ustawodawczych Czechosłowacji, Republiki Czeskiej i Polski 1919-2010“. Krzysztof Szelong, dyrektor Książnicy Cieszyńskiej referował nt. piotrowickiego aspektu wybuchu Pierwszego Powstania Śląskiego w 1919 roku, a Stanisław Gawlik w imieniu Ruchu Politycznego COEXISTENTIA przedstawił plan budowy tablicy interaktywnej przypominającej ten czyn zbrojny w Piotrowicach. Przy współpracy z PZKO rozmawiamy z Urzędem Gminnym w Piotrowicach koło Karwiny w sprawie jej instalacji, uroczystość odłożono na 2013 rok.
Nasi działacze są aktywni w ramach swoich kół PZKO. Większość z nas brała udział w tradycyjnym Gorolskim Święcie w Jabłonkowie, który w tym roku był jubileuszowy – 65. i uświetnił go występ Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk“, oprócz zespołów zagranicznych były występy naszych chórów i zespołów folklorystycznych, wszystkim najlepszym, czym może pochwalić się PZKO. Braliśmy też udział w Dożynkach w Gutach, Oldrzychowicach i Błędowicach, których organizatorami są miejscowe koła PZKO. Uczestniczymy w wykładach Międzygeneracyjnego Uniwersytetu Regionalnego, którego organizatorem jest Zarząd Główny PZKO w osobie dyrektor Uniwersytetu, Danuty Chwajol. W czwartek 6.9.2012 r. kolejny rok akademicki zagajono wykładem historyka Krzysztofa Mroczkowskiego o polskim lotnictwie w okresie międzywojennym. Gościem spotkania był generał Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jedyny polski kosmonauta. Uczestnicy mogli obejrzeć wystawę pt. „Żwirko i Wigura. Bohaterowie Przestworzy“.
Razem z Tadeuszem Smugałą, wiceprzewodniczącym PZKO i redaktor „Zwrotu“ Haliną Sikora-Szczotka brałem udział 26.7.2012 r. w uroczystościach nadania rondu w Warszawie-Bemowie imię płk. Bernarda Adameckiego, oficera Armii Krajowej, pilota, komendanta wojskowej szkoły technicznej, pochodzącego z Zaolzia. Obok ronda została też uroczyście odsłonięta tablica upamiętniająca jego bohaterstwo. W imieniu rodziny pułkownika podziękował wszystkim osobom, które przyczyniły się do upamiętnienia oficera, jego bratanek Alojzy Adamecki, w uroczystościach brała udział też jego córka Brygida Adamecka. Adamecki urodził się w 1897 r. w Marklowicach Dolnych. Brał udział w I. wojnie światowej w szeregach armii austriackiej, walcząc m.in. na frontach rosyjskim i bałkańskim. W 1918 roku wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Dowodził polskimi wojskami podczas walk z Czechami o Śląsk Cieszyński. W 1920 roku na własną prośbę został przeniesiony do lotnictwa i rok później ukończył szkołę oficerską w Toruniu i Bydgoszczy. Został pilotem w 6. eskadrze w Krakowie, a krótko przed wybuchem II. wojny światowej przeszedł do Sztabu Generalnego. We wrześniu 1939 roku uczestniczył w wojnie obronnej. Na przełomie 1939/1940 roku zaangażował się w działalność konspiracyjną w ramach Armii Krajowej. W 1943 roku otrzymał nominację na stopień pułkownika. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. W 1950 roku został aresztowany przez władze komunistyczne i oskarżony o szpiegostwo przeciw PRL. Został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 7 sierpnia 1952 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie.
Delegacja ruchu politycznego COEXISTENTIA wzięła też udział 11.8.2012 r. w imprezie wspomnieniowej zorganizowanej w Muzeum Tragedii Żywocickiej przez miasto Hawierzów, przypominającej tragedię żywocicką sprzed 68 lat. Niemcy podczas II wojny światowej rozstrzelali tu 36 niewinnych mężczyzn – mieszkańców Żywocic pod pretekstem odwetu za atak partyzantów na oddziały niemieckie. W Żywocicach ponownie zabrzmiały imiona i nazwiska wszystkich zamordowanych. Aby oddać im hołd, przybyły pod pomnik ofiar delegacje kombatanckie z Czech i Polski. Przemówienie wygłosili prezydent miasta Hawierzowa, Zdeněk Osmanczyk i konsul generalna Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie, Anna Olszewska.
W sobotę 8.9.2012 r. z okazji 80. rocznicy tragicznej katastrofy lotniczej, w której zginęli polscy lotnicy Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura, odbyła się w Cierlicku na Kościelcu uroczystość wspomnieniowa. Jej organizatorami były gmina Cierlicko, miejscowe koło PZKO w Cierlicku-Kościelcu, Konsulat Generalny RP w Ostrawie i Oddział Sił Powietrznych Wojska Polskiego w Warszawie. Liczne delegacje złożyły pod pomnikiem Lotników wieńce i kwiaty. Wśród nich nasza delegacja ruchu politycznego COEXISTENTIA-WSPÓLNOTA w składzie: Karol Madzia, Stanisław Gawlik i Władysław Niedoba. Obchody zagajono nabożeństwem ekumenicznym w intencji lotników. Później na Żwirkowisku odbył się uroczysty apel z udziałem licznych delegacji wojskowych. Do Cierlicka dotarła też replika przedwojennego dzwonu, odlana w Przemyślu w tej samej firmie co oryginał. Poprzedni dzwon był podczas II. wojny światowej przetopiony na amunicję i do Cierlicka nigdy nie dotarł. Nowy dzwon, który pozostanie w Cierlicku, poświęcił ks. Bogusław Kokotek. Po oficjalnym zakończeniu obchodów zespół akrobacyjny z Dęblina wykonał przelot lotniczy, potem wystąpiła musztra paradna Kompanii Reprezentacyjnej Wojsk Powietrznych wraz z Orkiestrą Wojskową.
Polska Sekcja Narodowa jest inicjatorką rekonstrukcji tablicy Witosa w Gródku, która była niedawno skradziona. Jesteśmy w kontakcie z działaczami Polskiego Stronnictwa Ludowego, Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach i wójtem Gródka w sprawie odnowienia tablicy i przeniesienia jej w inne miejsce.
Rozmawiamy z dyrektorami szkół nt. konieczności nauczania historii regionalnej na lekcjach historii. Razem z Sekcją Historii Regionu PZKO zwróciliśmy się z postulatem do przewodniczących gminnych Komitetów ds. Mniejszości Narodowych, aby wpisy do kronik gminnych były prowadzone rzetelnie tak, aby opisywały też działalność polskich organizacji społecznych. Podczas planowanych obrad grupy „3x3“ – z Kongresem Polaków i PZKO będziemy rozmawiać o innych bardzo ważnych dla nas działaniach.
Na zebraniach sekcji rozmawiano też o organizacji zebrań Rady Wykonawczej i Rady Republikowej naszego Ruchu. Postulaty dotyczące większej aktywności były kierowane głównie pod adresem przewodniczącego Ruchu Sándora Pálffy i przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Lájosa Balli, którzy naszym zdaniem powinni, jako nasi reprezentanci, osobiście kierować działalnością statutową naszego Ruchu. Aby poprawić nasz wizerunek proponujemy dwa warianty zmian statutu: zebrania Rady Republikowej dwa lub trzy razy w roku i jednocześnie zebrania Rady Wykonawczej cztery lub sześć razy w roku. Wariant częstszych zebrań wychodzi naprzeciw Węgierskiej Sekcji Narodowej, ponieważ z listu jej przewodniczącego wynika, że chce aby w Pradze organizować dwa zebrania Rady Republikowej rocznie. Nasza Polska Sekcja Narodowa domaga się jedynie, aby na terenie Zaolzia organizowano co dwa lata Kongres Ruchu, a w roku między Kongresami jedno uroczyste zebranie Rady Republikowej. Resztę zebrań można spokojnie zorganizować w Czeskiej Trzebowej, która jest w połowie drogi między Pragą i Czeskim Cieszynem lub na przemian w Pradze i na Zaolziu. Z przyjęciem innych naszych propozycji nie powinno być problemu.
Kończąc sprawozdanie, żądam, aby komisja wnioskodawcza przyjęła następujące uchwały:
1) Rada Republikowa uchwala termin Kongresu COEX w Wędryni na 27.4.2013 r. (sobota),
2) Rada Republikowa upoważnia Radę Wykonawczą, aby zapewniła zorganizowanie Kongresu COEX jak organizacyjnie, tak programowo,
3) Rada Republikowa uchwala następujące zmiany statutu (a, b, c lub d) i wnioskuje je do zaakceptowania Kongresowi COEX:
a) w artykule 1, §1 ust. 4, 5, §2 ust. 2 i artykule 6, §29, ust 1 nazwę Ruchu „Coexistentia, Wspólnota, Egyuttélés“ zmienić na „COEXISTENTIA,WSPÓLNOTA,EGYUTTÉLÉS“, aby była taka sama we wszystkich artykułach,
b) w artykule 6, §22, ust. 5g) tekst „wybór 25-45 osobowej Rady Republikowej“ zastąpić tekstem „wybór 19-39 osobowej Rady Republikowej“,
c) w artykule 6, §23 ust. 6 tekst „obraduje według potrzeby, co najmniej dwa razy rocznie“ zmienić na „obraduje według potrzeby, co najmniej trzy razy rocznie“ i w §24 ust. 3 tekst „Rada Wykonawcza obraduje według potrzeby lub na postawie decyzji Rady Republikowej“ zmienić na tekst „Rada Wykonawcza obraduje według potrzeby, co najmniej raz na dwa miesiące“ (wariant 1),
lub
d) w artykule 6, §23 ust. 6 pozostawić tekst „obraduje według potrzeby, co najmniej dwa razy rocznie“ i w §24 ust. 3 tekst „Rada Wykonawcza obraduje według potrzeby lub na postawie decyzji Rady Republikowej“ zmienić na tekst „Rada Wykonawcza obraduje według potrzeby, co najmniej raz na trzy miesiące“ (wariant 2),
4) Rada Republikowa uchwala, aby statut Ruchu był przesłany Ministerstwu Spraw Wewnętrznych do rejestracji w wersji trójjęzycznej czesko-polsko-węgierskiej.
Dziękuję za uwagę.
Karol Madzia, przewodniczący Polskiej Sekcji Narodowej
Zpráva předsedy Polské národní sekce
Politického hnutí COEXISTENTIA-SOUŽITÍ
na jednání Republikové rady dne 29.9.2012 v Praze
Vážení členové Republikové rady, Vážení Hosté!
Dovolte, že Vám přečtu zprávu o činnosti Polské národní sekce Politického hnutí COEXISTENTIA-SOUŽITÍ, projednané na schůzi sekce dne 6.9.2012, za období od poslední schůze Republikové rady dne 12.5.2012 v Albrechticích, společně s krátkou informaci z dřívější činnosti, protože na poslední Republikové radě jsme nebyli usnášeníschopní a tehdy přečtená zpráva nemohla být vzata na vědomí. Současně prosím o přijetí usnesení, ve kterém Republiková rada bere na vědomí tuto zprávu.
Aktuálním a nejdůležitějším úkolem COEXISTENTIE-SOUŽITÍ je zajistit účast Poláků v Zastupitelstvu Moravskoslezského kraje. Už na jaře tohoto roku jsme diskutovali možné varianty naší účastí ve volbách, které se budou konat 12. a 13.10.2012. Po setkání s Ondřejem Feberem, starostou Stonavy a současně členem Strany práv občanů-Zemanovci jsme dohodli podporu kandidátní listiny této strany. Současně jsme se připravili na rozhovor s jinými kandidáty – Poláky, autoritami naší národní menšiny, aby souhlasili s kandidaturou v rámci SPOZ-Zemanovci. Výsledkem následných dohod byla přihlášena kandidátní listina, kde v první desítce s reálnou šancimi na úspěch, máme tří kandidáty, na 2. místě Ondřeje Febera, na 4 místě Romana Wróbla a na 9. místě Bohuslava Chwajola. Jsme aktivní v předvolební kampani, delegovali jsme lidí do okrskových volebních komisí v obcích. Zajistili jsme, aby volební program obsahoval bod týkající se ochrany národních menšin. Agitaci vedeme takovým způsobem, abychom přesvědčili voliče, aby při volbě kandidátky SPOZ-Zemanovci odevzdali preferenční hlas na Poláky registrované v první desítce této kandidátky – Ondřeje Febera, Romana Wróbla a Bohuslava Chwajola. Dohodli jsme s novinami Kongresu Poláků „Głosem Ludu“ a měsíčníkem PZKO „Zwrot“, že zdarma zveřejní články s podporou pro kandidáty – Poláky s kandidátky SPOZ-Zemanovci.
Pokud jde o naši statutární činnost, plníme programové cíle týkající se ochrany polského národnostního školství a zavádění česko-polských topografických tabulí na území obydleném polskou národní menšinou. V letošním školním roce poprvé mámě více prvňáků – 220, než žáků, kteří v minulém roce ukončili devátou třídu. Počet žáků v polských školách, zřejmě poprvé po čtyřiceti letech, se zvýšil. Avšak musíme neustále sledovat kroky české státní správy a samosprávy, aby nepřekážely tomuto trendu. Jsou také klady při zavádění dvojjazyčností. Po několikaletém úsilí se z iniciativy třineckého Výboru pro národnostní menšiny podařilo umístit dvojjazyčné vjezdové dopravní značky v Třinci a ve všech jeho čtvrtích. Bohužel v Těrlicku dvojjazyčné tabule byly sundány ihned po zveřejnění předběžných výsledků sčítání lidu z 2011 r. o poklesu počtu Poláků v obci pod 10 %. Nadále pozorujeme porušování zákonů o označení veřejných budov a veřejných prostranství. Jako příklad uvádíme Třinec, kde na obnovené budově autobusového nádraží dvojjazyčná tabule visela pouze 24 hodin, sundána byla na osobní příkaz starostky.
Naši členové se aktivně účastní jednání Rady vlády pro národnostní menšiny a Výboru pro národnostní menšiny v Moravskoslezském kraji. Obě komise diskutovaly rozdělení celkové částky 1,8 mln. Kč na plnění Rámcové úmluvy o ochraně národnostních menšin a Evropské charty regionálních či menšinových jazyků. Podle rozhodnutí Evropské unie od 1.1.2012 je možno profinancovat pouze 70 % nákladů projektu, proto některé obce musely 30 % nákladů odevzdat zpět, což jim způsobilo nemále problémy.
Mnoho našich členů sledovalo zápasy polských sportovců. Polští fotbalisté bohužel nepostoupili ze skupiny na Mistrovství Evropy v kopané, které se konaly v Polsku a na Ukrajině. Přesto diváci nezklamali, a Polsko mělo organizační úspěch. Sledovali jsme sportovní přenosy z Olympijských her v Londýně, kde významný úspěch získali maďarští sportovci.
Český tisk a elektronická média se současně zaobírají tzv. „metanolovou aférou“. Výsledkem otravy alkoholu metanolem v České republice zemřelo už 25 lidí, a desítky leží s těžkými zdravotními komplikacemi v nemocnicích Proto prohibice a na nátlak Evropské unie i zákaz vývozu českého alkoholu vyhlášeny českou vládou – to bylo jediné možné za současné situace správné rozhodnutí. Na druhou stranu nás vyvádějí z duševní rovnováhy informace, a to nejen ty zveřejňované v bulvárech o tom, že viníka je třeba hledat za polskou hranicí. Několik dnů česká veřejnoprávní televize beztrestně doprovází informace na toto téma obrázkem láhví vyndávaných z lepenkových krabic s nápisem „spirytus rektyfikowany“. I když ani policie, ani žáden jiný kontrolní orgán nezmiňoval polský původ tohoto alkoholu, tisk začal informovat o otravách metanolem v Polsku, a „Lidové noviny“ píšou, že metanol se dostal do Čech jako součást polských kapalin do ostřikovačů. To je totéž, jako bychom mluvili, že viníky hitlerovských obětí II světové války jsou Češi, protože právě na jejich území okupovaného tehdy Československa se nacházely výrobny zbraní, které používal Wehrmacht.
V další částí zprávy bych se ještě vrátil k velmi úspěšné mezinárodní konferenci nt. „Výsledky polského předsednictví v Evropské unií“ z 21.4.2012, kterou uspořádala Obecně prospěšná společnost Koexistencia o.p.s. a Místní skupina Polského svazu kulturně-osvětového v Petrovicích, čestnou záštitu přijala generální konsulka Polské republiky v Ostravě, Anna Olszewska, a hlavní referát přednesl Jan Olbrycht, poslanec Evropského parlamentu. Konference jsem se účastnil spolu s jinými funkcionáři Hnutí v čele s předsedou Sándorem Pálffy. Jerzy Czap, předseda Sekce historie regionu PZKO měl připraven referát nt. vydání knihy Stanisława Zahradnika „Poláci na Zaolzí v nejvyšších zastupitelských orgánech Československa, České republiky a Polska 1919-2010“. Krzysztof Szelong, ředitel Těšínské knižnice, referoval nt. petrovických událostí, které přispěly k výbuchu Prvního slezského povstání v 1919 roce. Stanisław Gawlik jménem Politického hnutí COEXISTENTIA uvedl plán výstavby interaktivní tabule připomínající tento ozbrojený čin v Petrovicích. Spolu s PZKO jednáme s Obecním úřadem v Petrovicích u Karviné ve věci její instalace, slavnost byla odložena na rok 2013.
Naši funkcionáři jsou aktivní ve svých skupinách PZKO. Většina z nás se účastnila tradičního Gorolského Święta v Jablunkově, který letos byl jubilejní – 65. a lesku mu dodalo vystoupení Souboru písní a tanců „Śląsk“, kromě zahraničních souborů byly také vystoupení našich sborů a folklorních souborů, všechno to nejlepší, čím se PZKO může pochlubit. Účastnili jsme se Dožínek v Gutech, Oldřichovicích a Bludovicích, jejichž organizátory jsou místní skupiny PZKO. Účastníme se přednášek Mezigenerační regionální univerzity, jejímž pořadatelem je Hlavní výbor PZKO v osobě ředitelky Danuty Chwajol. Ve čtvrtek 6.9.2012 další školní rok byl zahájen výkladem historika Krzysztofa Mroczkowského o polském letectví v meziválečném období. Hostem setkání byl generál Mirosław Hermaszewski, první a jediný polský kosmonaut. Účastníci si mohli prohlédnout výstavu nt. „Żwirko a Wigura. Hrdinové vesmíru“.
Spolu s Tadeuszem Smugałou, místopředsedou PZKO a redaktorkou „Zwrotu“ Halinou Sikora-Szczotka jsem se dne 26.7.2012 účastnil slavnostního pojmenování ronda ve Varšavě-Bemově jménem plk. Bernarda Adameckého, důstojníka Armii Krajowé, letce, komendanta vojenské technické školy, který pochází ze Zaolzí. Vedle ronda byla slavnostně odhalena tabule připomínající jeho hrdinství. Jménem rodiny plukovníka poděkoval všem, kteří se přičinili k připomínce důstojníka, jeho synovec Alojzy Adamecki, slavností se účastnila i jeho dcera Brygida Adamecka. Adamecki se narodil v 1897 roce v Dolních Marklovicích. Účastnil se I. světové války jako voják rakouské armády, bojoval mj. na ruském a balkánském frontě. V 1918 roce vstoupil do obrozeného Polského vojska. Velel polskými vojsky v bojích proti Čechům o Těšínsko. V 1920 roce byl na vlastní žádost převelen k leteckým útvarům a v následujícím roce ukončil důstojnickou školu v Toruni a Bydhošti. Stal se letcem 6. eskadry v Krakově, a krátce před vypuknutím II. světové války přešel do Generálního štábu. V září 1939 se účastnil obranných bojů. Na přelomu let 1939/1940 se angažoval v konspirační činnosti v rámci Armii Krajowé. V 1943 roce byl povýšen do hodnosti plukovníka. Účastnil se Varšavského povstání. V 1950 roce byl uvězněn komunistickým režimem a obviněn ze špionáže proti lidovému Polsku. Odsouzen k trestu smrti, rozsudek byl proveden 7 srpna 1952 v mokotovské věznici ve Varšavě.
Delegace politického hnutí COEXISTENTIA se také účastnila dne 11.8.2012 vzpomínkové akce uspořádané v Muzeu životické tragédie městem Havířov, připomínající životickou tragédií před 68 lety. Němci tu tehdy za II. světové války postříleli 36 nevinných mužů – občanů Životic pod záminkou odplaty za útok partyzánů na německé oddíly. V Životicích opět zazněly jména a příjmení všech zavražděných. Vzdát čest obětem přijely delegace kombatantů z Čech o Polska. Proslov přednesl primátor města Havířova, Zdeněk Osmanczyk a generální konsulka Polské republiky v Ostravě, Anna Olszewska.
V sobotu 8.9.2012 u příležitosti 80. výročí tragické letecké nehody, ve které zahynuli polští letci Franciszek Żwirko a Stanisław Wigura, se konala v Těrlicku na Kostelci vzpomínková slavnost, která byla uspořádaná obcí Těrlicko, místní skupinou PZKO v Těrlicku-Kostelci, Generálním konsulátem Polské republiky v Ostravě a Leteckými oddíly Polského vojska ve Varšavě. Početné delegace položily pod pomníkem Letců věnce a květy. Mezi nimi byla naše delegace politického hnutí COEXISTENTIA-SOUŽITÍ ve složení: Karel Madzia, Stanislav Gawlik a Vladislav Niedoba. Slavnosti byly zahájeny ekumenickou bohoslužbou v intenci letců. Později na Żwirkowisku se konal slavnostní nástup za účastí početných vojenských delegací. Do Těrlicka dorazila také kopie předválečného zvonu, odlitá v Przemyśli ve stejné firmě jako originál. Původní zvon byl přetopen na munici a do Těrlicka nikdy nedorazil. Nový zvon, který zůstane v Těrlicku, vysvětil kněz Bohuslav Kokotek. Po oficiálním ukončení slavností soubor leteckých akrobatů z Dęblina provedl letecký přelet, potom následoval parádní vojenský výcvik Reprezentační roty Leteckých vojsk spolu Leteckým orchestrem.
Polská národní sekce iniciovala rekonstrukci tabule Witose v Hrádku, která byla nedávno odcizena. Jsme v kontaktu s funkcionáři Polské lidové strany, Muzea Wincentego Witose v Wierzchoslawicích a starostou Hrádku ve věci obnovy tabule a jejího přemístění na jiné místo.
Jednali jsme s řediteli škol na téma nutnosti výuky regionálních dějin na hodinách dějepisu. Spolu s Sekci regionálních dějin PZKO jsme se obrátili s požadavkem na předsedy obecních Výborů pro národnostní menšiny, aby zápisy do obecních kronik byly vedeny svědomitě tak, aby popisovaly také činnost polských spolků. Při plánovaném jednání skupiny „3x3“ – s Kongresem Poláků a PZKO budeme mluvit o všech pro nás důležitých aktivitách.
Na schůzi sekce jsme mluvili také o organizací schůzí Výkonné rady a Republikové rady našeho Hnutí. Požadavky týkající se větší aktivity byly směrovány hlavně na předsedu Hnutí Sándora Pálffyho a předsedu Revizní komise Lájose Ballu, kteří dle našeho názoru musí, jako naši zástupci osobně řídit statutární činnost Hnutí. Aby se zlepšil náš obraz, navrhujeme dvě varianty změn stanov: schůze Republikové rady dva nebo tři krát v roce a současně schůze Výkonné rady čtyři nebo šest krát v roce. Varianta častějších schůzí vychází naproti požadavku Maďarské národní sekce, protože z dopisu předsedy sekce vyplývá, že chce organizovat dvě schůze Republikové rady ročně v Praze. Naše Polská národní sekce požaduje pouze, aby na území Zaolzí se konal každé dva roky Kongres Hnutí, a v roce mezi Kongresy jedna slavnostní schůze Republikové rady. Ostatní schůze mohou být klidně uspořádány v České Třebové, která je na půli cesty mezi Prahou a Českým Těšínem nebo střídavě v Praze a na Zaolzí. S přijetím jiných našich návrhů by neměl být problém.
Na konec zprávy žádám, aby návrhová komise přijala následující usnesení:
1) Republiková rada schvaluje termín Kongresu COEX ve Vendryni dne 27.4.2013 (sobota),
2) Republiková rada zmocňuje Výkonnou radu, aby zajistila organizačně i programově uspořádání Kongresu COEX,
3) Republiková rada schvaluje následující změny stanov a navrhuje tyto ke schválení Kongresem COEX:
a) v článku 1, §1 ust. 4, 5, §2 ust. 2 a článku 6, §29, ust 1 název Hnutí „Coexistentia, Wspólnota, Egyuttélés“ změnit na „COEXISTENTIA, WSPÓLNOTA, EGYUTTÉLÉS“, aby byl stejný ve všech článcích,
b) v článku 6, §22, ust. 5g) text „volba 25-45 členné Republikové rady“ změnit na text „volba 19-39 členné Republikové rady“,
c) v článku 6, §23 ust. 6 text „schází se podle potřeby, nejméně dva krát ročně“ změnit na „schází se podle potřeby, nejméně tři krát ročně“ a v §24 ust. 3 text „Výkonná rada jedná podle potřeby nebo na základě rozhodnutí Republikové rady“ změnit na text „Výkonná rada jedná podle potřeby, nejméně jednou za dva měsíce“ (varianta 1),
nebo
d) v článku 6, §23 ust. 6 ponechat text „schází se podle potřeby, nejméně dva krát ročně“ a v §24 ust. 3 text „Výkonná rada jedná podle potřeby nebo na základě rozhodnutí Republikové rady“ změnit na text „Výkonná rada jedná podle potřeby, nejméně jednou za tři měsíce“ (varianta 2).
4) Republiková rada schvaluje, aby stanovy Hnutí byly zaslány k registraci Ministerstvu vnitra v trojjazyčné česko-polsko-maďarské verzi.
Děkuji za pozornost.
Karel Madzia, předseda Polské národní sekce