Kongres Ruchu Politycznego COEXISTENTIA
Wędrynia / Vendryně, 27.4.2013 r.
Sprawozdanie z działalności Polskiej Sekcji Narodowej
Ruchu Politycznego WSPÓLNOTA-COEXISTENTIA
w okresie 05.2011 – 04.2013 r.
Szanowni Członkowie Ruchu, Szanowni Goście!
Pozwólcie mi, abym imieniu Polskiej Sekcji Narodowej Ruchu Politycznego COEXISTENTIA-WSPÓLNOTA podsumuję na dzisiejszym Kongresie dorobek naszej sekcji za ostatnie dwa lata i poinformuję o planie pracy na okres następnej kadencji wyborczej. Konwent naszej sekcji odbył się w dniu 4.4.2013 r. i wybrano na nim 17-osobowy zarząd składzie: Karol Madzia (przewodniczący), Józef Przywara, Władysław Drong, Stanisław Gawlik, Władysław Niedoba, Józef Pietrus, Józef Toboła, Tadeusz Toman, Paweł Wania, Helena Bubik, Bronisław Haratyk, Bogusław Kaleta, Jadwiga Karolczyk, Eugeniusz Kiedroń, Edward Kolondra, Tadeusz Kornuta, Bogusław Raszka. Realizowaliśmy podstawowe cele programowe, którymi są: ochrona szkolnictwa polskiej mniejszości narodowej i wdrażanie czesko-polskich tablic topograficznych na terenie zamieszkałym przez polską mniejszość narodową. Konkretne zadania przedstawiliśmy organom centralnym Ruchu, Radzie Republikowej i Radzie Wykonawczej do akceptacji. Naszą działalność poszczególne organy ruchu wspierały i uzupełniały, dotyczy to również Grup Gminnych. W obu poprzednich Konwentach brał udział przewodniczący naszego Ruchu, Sándor Pálffy, co świadczy o zainteresowaniu centrali naszą pracą społeczną. Wykaz zebrań Polskiej Sekcji Narodowej przedstawia się następująco:
11.5.2011 r. – uroczyste zebranie zarządu w Jabłonkowie,
8.6.2011 r. – zebranie zarządu w Czeskim Cieszyn,
14.9.2011 r. – konwent wyborczy w Czeskim Cieszynie,
19.1.2012 r. – zebranie zarządu w Trzyńcu-Oldrzychowicach,
4.4.2012 r. – zebranie zarządu w Czeskim Cieszynie,
7.6.2012 r. – zebranie zarządu w Czeskim Cieszynie,
6.9.2012 r. – zebranie zarządu w Czeskim Cieszynie,
7.11.2012 r. – zebranie zarządu w Czeskim Cieszynie,
13.12.2012 r. – konwent w Czeskim Cieszynie,
7.2.2013 r. – zebranie zarządu w Czeskim Cieszynie,
7.3.2013 r. – zebranie zarządu w Czeskim Cieszynie.
Każdy pierwszy czwartek miesiąca zwoływane było 9-osobowe prezydium zarządu.
W dalszej części sprawozdania przypomnę w skrócie realizowane zadania:
1) Obowiązki ustawowe – sprawozdanie audytorskie za 2012 rok, potwierdzone audytorką było przekazane komisji budżetowej Izby Poselskiej Parlamentu Republiki Czeskiej. Oświadczenie podatkowe było przekazane Urzędowi Skarbowemu w Czeskim Cieszynie, wszystko w terminie ustawowym.
2) Wybory komunalne – odbyły się 15-16.10.2010 r.. Zgłosiliśmy 21 list kandydackich ruchu politycznego lub razem z kandydatami niezależnymi, na których było zarejestrowanych 345 kandydatów. Wspieraliśmy listy kandydackie z udziałem polskich kandydatów w Orłowej, Suchej Górnej, Bystrzycy i Mostach koło Jabłonkowa. COEXISTENTIA wprowadziła 42 swoich kandydatów do rad miejskich i gminnych, mianowicie w Lutyni Dolnej (Jan Czapek), Olbrachcicach (Stanisław Kowalski, Helena Bubik), Karwinie – razem ze stowarzyszeniem „Naše Karvinsko“ (Eugeniusz Matuszyński, Jan Zolich), Kocobędzu (Bronisław Mrózek, Stanisław Kabot), Cierlicku (Barbara Smugała), Ropicy (Paweł Wania, Tadeusz Kotas), Trzanowicach (Beata Nowok, Ryszard Jochymek), Trzyńcu (Zbigniew Chodura, Bogusław Kokotek, Jan Ferenc, Anna Bystrzycka), Wędryni (Bogusław Raszka, Bronisław Zawada, Irena Ondraszek, Janusz Ondraszek, Jan Kraina, Jerzy Macura), Nydku (Stanisław Szturc, Michał Milerski), Gródku (Paweł Pilch, Danuta Cieślar, Roman Polok, Stanisław Wolny), Koszarzyskach (Alina Kożdoń), Milikowie (Jan Sikora, Karol Klimek, Józef Wocławek, Czesław Heczko, Ewa Kawulok), Nawsiu (Stanisław Lisztwan, Bogdan Hajduk), Jabłonkowie (Bronisław Haratyk), Piosku (Karol Skupień), Bukowcu (Robert Kulig, Roman Czepczor, Andrzej Bielesz), Łomnej Dolnej (Bronisław Sikora). Z naszymi radnemu utrzymujemy ścisły kontakt.
3) Wybory senackie – w październiku 2010 r. w obwodzie nr 73 w drugiej turze wyborów wspieraliśmy Stanisława Czudka (niezależny z listy Věci Veřejné), zwyciężył Petr Gawlas z ČSSD. W październiku 2012 r. w obwodzie nr 44 zwyciężył popierany przez nas Jan Veleba (niezależny). Panu senatorowi wysłaliśmy list z propozycją współpracy.
4) Wybory wojewódzkie – odbyły się 12-13.10.2012 r. Pomimo tego, że wspierani przez nas kandydaci z listy SPOZ-Zemanovci – Andrzej Feber, Roman Wróbel i Bogusław Chwajol uzyskali znaczące poparcie wyborców, nie uzyskali mandatu. Lista SPOZ niestety nie przekroczyła 5-procentowego progu wyborczego, choć brakowało niewiele. Nasza współpraca z partią polityczną SPOZ-Zemanovci podrażniła ČSSD. Radny wojewódzki z ramienia tej partii, Paweł Kawulok napisał do „Głosu Ludu“ z 20.10.2012 r.: „… wiele głosów przepadło, gdyż wyborcy oddali je na partie, które można było przypuszczać, nie przekroczą 5-procentowego progu wyborczego, ... polskiej mniejszości narodowej w Republice Czeskiej brakuje szerszej koncepcji wyborczej.“. Z taką oceną się nie zgadzaliśmy, na artykuł odpowiedziałem i panu Kawulokowi dałem do zrozumienia, że przepadniętymi głosami nie są głosy wrzucone do urn wyborczych i chociaż na inną partię, ale karty wyborcze dużej liczby wyborców, które zamiast w urnie wyborczej skończyły w koszu na śmieci.
5) Wybory prezydenckie – odbyły się 11-12.1.2013 r. (pierwsza tura) i 25-26.1.2013 r. (druga tura). Prezydentem Republiki Czeskiej był wybrany popierany przez nasz ruch polityczny kandydat SPOZ-Zemanovci Miloš Zeman. Jak zauważyliśmy w mediach – nie wszyscy byli tego samego zdania i nie wierzyli w takie poparcie. A po wyborach – zauważyli Państwo. Wysłaliśmy do przez nas popieranego kandydata, a po wyborach już prezydenta, list gratulacyjny, na który Miloš Zeman odpowiedział z podziękowaniem.
6) Wyniki spisu powszechnego – stanowisko COEXISTENTII będzie ogłoszone w ramach przygotowanej broszury po opublikowaniu oficjalnych wyników spisu powszechnego.
7) Udział w komisjach i komitetach – w komisjach rządowych, gdzie omawiane są sprawy mniejszości narodowych członkami są Władysław Niedoba, Bronisław Haratyk i Eugeniusz Kiedroń, Barbara Smugała jest członkiem komisji szkolnej. W Komitecie ds. Mniejszości Narodowych Województwa Morawsko-Śląskiego Władysław Niedoba bierze udział w charakterze obserwatora, bez prawa głosu, na jego członkostwo dodatkowo nie zgodziła się ČSSD.
8) Szkolnictwo – wspieramy politycznie szkolnictwo polskiej mniejszości narodowej w Republice Czeskiej. Faktem jest, że w bieżącym roku szkolnym liczba uczniów w polskich szkołach, po raz pierwszy, chyba od czterdziestu lat, wzrosła. Rozmawiamy z dyrektorami szkół nt. konieczności nauczania historii regionalnej na lekcjach historii.
9) Prawa językowe – śledzimy implementację Umowy Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych i Europejskiej Karty Języków Regionalnych i Mniejszościowych. Realizujemy cele programowe dotyczące wdrażania czesko-polskich tablic topograficznych na terenie zamieszkałym przez polską mniejszość narodową. Po kilkuletnich staraniach pojawiły się z inicjatywy trzynieckiego Komitetu ds. Mniejszości Narodowych dwujęzyczne tablice wjazdowe w Trzyńcu i wszystkich jego dzielnicach. Jest pozytywną informacją, że gminy w których takie tablice były zniszczone lub skradzione, w krótkim czasie je odnowiły. Niestety w Cierlicku dwujęzyczne tablice nie były po ich kradzieży już odnowione, ponieważ wykorzystano wstępne wyniki spisu powszechnego z 2011 roku o obniżeniu liczby Polaków w gminie pod 10 proc. Niestety do dziś nie wiadomo, gdzie zgubił się tak wysoki procent ludzi bez narodowości. Ale wyniki te komuś się zaliczają, szkoda że jest to na niekorzyść narodowości polskiej. Nadal obserwujemy naruszanie prawa na oznakowanie budynków użyteczności publicznej i placów publicznych. Razem z Sekcją Historii Regionu PZKO zwróciliśmy się z postulatem do przewodniczących gminnych Komitetów ds. Mniejszości Narodowych, aby wpisy do kronik gminnych były prowadzone rzetelnie tak, aby opisywały też działalność polskich organizacji społecznych.
10) Konferencja, prelekcje i wystawy – byliśmy współorganizatorami bardzo udanej konferencji międzynarodowej pt. „Wyniki polskiej prezydencji w Unii Europejskiej“, która odbyła się 21.4.1012 r. w Piotrowicach koło Karwiny. Konferencja była z udziałem konsul generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie Anny Olszewskiej, główny wykład wygłosił poseł do Parlamentu Europejskiego Jan Olbrycht, były wykłady Jerzego Czapa, przewodniczącego Sekcji Historii Regionu PZKO oraz Krzysztofa Szelonga, dyrektora Książnicy Cieszyńskiej nt. piotrowickiego aspektu wybuchu Pierwszego Powstania Śląskiego w 1919 roku. Byliśmy współorganizatorami wystawy „586 dni stanu wojennego“ zainstalowanej w Teatrze Cieszyńskim. Nasi działacze są aktywni w ramach swoich kół PZKO. Uczestniczymy w wykładach Międzygeneracyjnego Uniwersytetu Regionalnego PZKO. Razem z delegacją PZKO braliśmy udział 26.7.2012 r. w uroczystościach nadania rondu w Warszawie-Bemowie imię płk. Bernarda Adameckiego, pochodzącego z Zaolzia oficera Armii Krajowej, pilota, komendanta wojskowej szkoły technicznej. W dniu 1.3.2013 r. braliśmy udział w konferencji, na której była odsłonięta tablica poświęcona „żołnierzom wyklętym“, tj. ofiarom politycznych wyroków śmierci w Cieszynie w 1946 roku. Braliśmy udział w spotkaniu wspomnieniowym w Katowicach pod tytułem Henryk Sławik – pamięć i dzieło.
11) Spotkania z konsul generalną – odbyły się dwa spotkania z panią Konsul Generalną Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie, panią Anną Olszewską, ostatnie w dniu 23.1.2013 r. z udziałem przewodniczącego COEXISTENTII Sándora Pálffygo i przewodniczącej Związku Węgrów Anny Rákoczy.
12) Miejsca pamięci narodowej – na podstawie ustawy Republiki Czeskiej o rejestracji grobów wojennych w internecie umieszczono spis tych miejsc. Stwierdzono jednak, że miejsca straceń lub pomniki poległych Polaków na Zaolziu są niedostatecznie lub błędnie opisane. Została powołana komisja w osobach Stanisław Gawlik, Bogusław Kaleta i Alfred Kołorz, która opracowuje stosowny dokument. Istniejące spisy będą przekazane Sekcji Historii Regionu przy Zarządzie Głównym PZKO oraz według obwodów PZKO do poszczególnych kół PZKO w celu sprecyzowania spisów tak, by można je przesłać odpowiedzialnym urzędnikom, by wnieśli nami stwierdzone poprawki. W 2012 r. delegacja Polskiej Sekcji Narodowej uczestniczyła w tradycyjnym spotkaniu przy pomnikach w Mírově, upamiętniających pomordowanych tam w czasie 2 wojny światowej 516 Polaków oraz męczennika narodu węgierskiego, hr. Janosa Esterházego oraz w uroczystościach wspomnieniowych w Pradze-Motolu. PSN jest inicjatorką rekonstrukcji tablicy Witosa w Gródku, która została skradziona. Jesteśmy w kontakcie z działaczami Polskiego Stronnictwa Ludowego, Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach i wójtem Gródka w sprawie odnowienia tablicy i przeniesienia jej w inne miejsce. W dniu 1.2.2013 r. odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej w budynku Domu Katolika (dawniej Dom Družba – Przyjaźń) w Karwinie-Frysztacie, z udziałem prezydenta Karwiny Tomáša Hanzla i konsul generalnej RP, Anny Olszewskiej. Delegacja Ruchu wzięła też udział 11.8.2012 r. w imprezie wspomnieniowej zorganizowanej w Muzeum Tragedii Żywocickiej przez miasto Hawierzów, przypominającej tragedię żywocicką sprzed 68 lat. W sobotę 8.9.2012 r. nasi członkowie brali udział w uroczystościach wspomnieniowych z okazji 80. rocznicy tragicznej katastrofy lotniczej, w której zginęli polscy lotnicy Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura. W środę 23.1.2013 r. Ruch Polityczny COEXISTENTIA zorganizował uroczystość wspomnieniową w Stonawie upamiętniającą śmierć jeńców należących do 12 Wadowickiego Pułku Piechoty pomordowanych przez żołnierzy gen. Šnejdárka w styczniu 1919 roku. COEXISTENTIA nie zgadza się z instalacją pomnika gen. Šnejdárka na granicy Nydku i Bystrzycy, który znany jest ze swego okrucieństwa również wobec osób cywilnych podczas siedmiodniowego ataku o Zaolzie w 1919 roku.
13) Współpraca z zagranicą – w dniach 7.-9.12.1012 r. grupa działaczy Ruchu wyjechała do Budapesztu, gdzie nie tylko zwiedziła miasto, ale też rozmawiała na temat zacieśnienia współpracy w Samorządem Polskiej Mniejszości Narodowej na Węgrzech.
14) Działalność wydawnicza – Strony internetowe www.coexistentia.cz prowadzone są przez Władysława Dronga, relacjonują na bieżąco działalność Ruchu. Koexistencia o.p.s wydaje gazetę członków Ruchu Politycznego COEXISTENTIA “WTZ“, jej redaktorem jest Tadeusz Toman. Wykorzystujemy możliwości publikowania w „Głosie Ludu“ i „Zwrocie“, a także w czeskich gazetach regionalnych. COEXISTENTIA wspiera wydawnictwa związane z historią Ruchu. Bardzo pozytywnie oceniono publikację Stanisława Zahradnika „Polacy z Zaolzia w najwyższych organach ustawodawczych Czechosłowacji, Republiki Czeskiej i Polski 1919-2010 r.“, wydanej przy wsparciu Koexistencia o.p.s
Polska Sekcja Narodowa zaangażuje się w organizację konferencji międzynarodowej w Pradze, jaka przygotowywana jest przez Węgierską Sekcję Narodową, pt. „oddać honor Esterházymu“. Zaplanowano też zorganizowanie z inicjatywy COEXISTENTII spotkania polskiego i węgierskiego ambasadora. Zdecydowaliśmy, że statut będzie przesłany do rejestracji Ministerstwu Spraw Wewnętrznych w wersji trójjęzycznej.
Uświadamiamy sobie nasze błędy i niedostatki, które powinniśmy wyeliminować. Dotyczą głównie działalności organizacyjnej, udziału w zebraniach terenowych Grup Gminnych, działalności archiwalnej. O wiele lepsza powinna być współpraca z ZG PZKO i Kongresem Polaków w ramach „grupy 3x3“.
Dziękuję za uwagę.
Karol Madzia, wiceprzewodniczący Ruchu Politycznego COEXISTENTIA,
przewodniczący Polskiej Sekcji Narodowej COEX