*************************************************************************************************************

WIADOMOŚCI – TUDÓSÍTÁSOK – ZPRÁVY

Gazeta członków ruchu politycznego COEXISTENTIA-WSPÓLNOTA

A COEXISTENTIA-EGYÜTTÉLÉS politikai mozgalom tagjainak lapja

Noviny členů politického hnutí COEXISTENTIA-SOUŽITÍ

www.coexistentia.cz

nr 83 (3/2017) 6.4.2017 r.

*************************************************************************************************************

Zdjęcie z międzynarodowej konferencji naukowej „WPŁYW REFORMACJI NA OBECNY STAN CHRZEŚCIJAŃSTWA” / Snímek z mezinárodní vědecké konference „VLIV REFORMACE NA SOUDOBÉ KŘESŤANSTVÍ” (www.glosludu.cz)

Zdjęcie tablicy wspomnieniowej Jánosa Esterházyego na cmentarzu w Pradze-Motolu / Snímek pamětní tabule Jánose Esterházyho na hřbitově v Praze-Motole (foto: János Fajd)

Międzynarodowa konferencja naukowa „Wpływ reformacji na obecny stan chrześcijaństwa / Mezinárodní vědecká konference „Vliv reformace na soudobé křesťanství

Konferencja odbyła się w sobotę w Domu Zborowym w Nawsiu. Jej organizatorami byli organizacja pożytku publicznego Koexistencia o.p.p. oraz miejscowy zbór Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania. Patronat nad imprezą objęła wójt gminy Lenka Husarova. Konferencja miała ambicje przedstawienia problemu reformacji i jej wpływu na współczesny stan chrześcijaństwa w szerszym kontekście. Gwarancją międzykonfesyjnego i międzynarodowego podejścia był sposób w jaki zostali wybrani wykładowcy.

Konferencję prowadził w imieniu zarządu Koexistencji o.p.p. Stanisław Gawlik. Wstępny referat wygłosił gospodarz spotkania, pastor Śląskiego Kościoła Ewangelickiego A. W. Jan Fojcik. Przypomniał on warunki, w jakich zrodziła się reformacja w XVI wieku, rolę, jaką odegrał w niej Marcin Luter, oraz niepodważalny wpływ, jaki wywarła na historię ludzkości na przestrzeni minionych pięciuset lat. Podkreślił, że celem aktu przybicia 95 tez na drzwi kościoła w Wittenberdze nie było doprowadzenie do rozłamu Kościoła czy założenia nowego – co często Luterowi niesprawiedliwie się zarzuca – ale otwarcie debaty akademickiej nt. problemów teologicznych oraz praktyk tamtejszej epoki.

Wykłady, które wygłosili przedstawiciele trzech kościołów chrześcijańskich, pomogły w obaleniu wielu mitów dotyczących reformacji, rozłamu w Kościele i samego Lutra. Ks. Prof. Józef Budniak, teolog katolicki, zasługi reformacji dla współczesnego Kościoła upatrywał głównie w nacisku, jaki pod jego wpływem zaczęto kłaść na wykształcenie teologiczne księży oraz większe zainteresowanie biskupów swoimi diecezjami. Mówił też o największym rozłamie chrześcijaństwa, który wbrew ogólnemu przeświadczeniu wcale nie nastąpił 500 lat temu, ale już w 1054 roku, kiedy Kościół podzielił się na wschodni i zachodni. Większość swojego wykładu poświęcił jednak działaniom ekumenicznym, których konkretne przejawy są dobrze widoczne już w połowie XIX wieku na obszarach misyjnych, a od początku XX wieku również w Europie i na Śląsku.

Marek Říčan, referent teologiczny Śląskiego Kościoła Ewangelickiego A. W. przedstawił ciekawe spojrzenie teologa luterańskiego Hermana Sasse na reformację i rolę, jaką odegrał w nim Marcin Luter. Sasse – jak zaznaczył – odrzucał np. kult Lutra jako bohatera, jak również traktowanie reformacji jako sposobu na oczyszczenie kultury i wyzwolenie się z kajdan ciasnoty umysłowej czy wreszcie – co głównie dotyczy Niemców – jako protest mieszkańców Europy północnej przeciwko Kościołowi katolickiemu. Jak zatem należy prawidłowo odczytywać słowo reformacja? – Jako starania, by Kościół kierował się wolą Bożą, jako odnowę Kościoła i odkrywanie Ewangelii – mówił.

Ostatni z prelegentów, pastor kalwińskiego kościoła reformowanego w Pradze, Węgier mówiący po polsku, Eles Gyorgy, zajął się tematem, jak reformacja pomogła rozwojowi społeczeństwa kiedyś i teraz.

Po krótkiej, ale ciekawej dyskusji, obrady podsumował biskup Śląskiego Kościoła Ewangelickiego A. W. Jan Wacławek. Konferencję ocenił pozytywnie, zwłaszcza, że odbyła się ona z udziałem przedstawicieli trzech konfesji, co w czasach Lutera byłoby niemożliwe. Przypomniał również zmianę obrazu Lutra, który był dawniej dla ewangelików obrazem jasnym, a dla katolików ciemnym, dziś natomiast postrzegany jest w o wiele bardziej zbliżony do siebie sposób. W konferencji wzięło udział 28 uczestników. Wszyscy otrzymali egzemplarz gazety członków ruchu politycznego COEXISTENTIA „WTZ”, numer 82.

Konference se konala v sobotu ve Sborové domě Návsí. Jejími pořadateli byli obecně prospěšná společnost Koexistencia o.p.s. a také místní sbor Slezské církve evangelické augsburského vyznání. Záštitu akce přijala starostka obce, Lenka Husarová. Konference považovala za nejdůležitější představit problém vlivu reformace na soudobé křesťanství v širším kontextu. Zárukou mezikonfesního a mezinárodního přístupu byl způsob jakým byli zvoleni přednášející.

Jménem výboru Koexistencia o.p.s. konferenci řídil Stanisław Gawlik. Úvodní referát přednesl hostitel setkání, pastor Slezské církve evangelické A. V., Jan Fojcik. Připomněl podmínky, ve kterých se v XVI. století zrodila reformace, roli, jakou odehrál v ní Martin Luther, a také nevyvratitelný vliv, který měl v průběhu minulých pětiset let na dějiny lidstva. Zdůraznil, že cílem aktu přibití 95 téz na dveře kostela ve Wittenbergu nebylo způsobit rozkol v Církvi nebo vznik Církve nové – což se často Lutherovi neprávem vytýká – ale zahájení akademické debaty n.t. teologických problémů a také praxe tehdejší epochy.

Přednášky, které pronesli zástupci tří křesťanských církví, pomohly vyvrátit mnoho mýtů týkajících se reformace, rozkolu v Církví a samotného Luthera. Kn. Prof. Józef Budniak, katolický teolog, spatřoval zásluhy reformace pro soudobou Církev hlavně v důrazu, jaký kladla na teologické vzdělání kněží a také na větší zájem biskupů o své diecéze. Mluvil také o největším rozkolu křesťanství, který přes obecné přesvědčení nenastal vůbec před 500. lety, ale už v roce 1054, kdy se Církev rozdělila na východní a západní. Avšak většinu své přednášky věnoval ekumenické činnosti, jejíž konkrétní projevy jsou dobře viditelné již v polovině XIX. století na misijních územích, a od začátku XX. století rovněž v Evropě a ve Slezsku.

Marek Říčan teologický referent Slezské církve evangelické A. V. ukázal zajímavý pohled na význam role Luthera v reformaci luteránského teologa Hermana Sasse. Sasse – jak podotknul – odmítal např. kult Luthera jako hrdiny, jak rovněž pojednávání o reformaci jako o způsobu očisty kultury a osvobození se z okovů myšlenkové omezenosti nebo nakonec – což se především týká Němců – jako protest občanů severní Evropy proti katolické Církvi. Jak tedy máme správně číst slovo reformace? – Jako snahu, aby se Církev řídila vůlí Boží, jako obnovu Církve a objevování Evangelia – mluvil.

Poslední z přednášejících, pastor církve kalvinské reformní v Praze, Maďar mluvící polsky, Eles Gyorgy, začal mluvit o tom, jak reformace pomohla rozvíjet společnost kdysi a dnes.

Po krátké, ale zajímavé diskusi, jednání shrnul biskup Slezské církve evangelické A. V., Jan Wacławek. Konferenci hodnotil kladně, zejména proto, že se konala za účasti zástupců tří konfesí, což v dobách Luthera by bylo nemožné. Připomněl rovněž změnu Lutherova obrazu, který byl dříve pro evangelíky obrazem jasným, a pro katolíky temným, naopak dnes je vnímán v mnohem podobně. Konference se účastnilo 28 přítomných. Všichni obdrželi výtisk novin členů politického hnutí COEXISTENTIA „WTZ”, číslo 82.

KDU-ČSL podpisało umowę ze STAN / KDU-ČSL podepsalo smlouvu ze STAN

Do wyborów parlamentarnych w październiku 2017 roku Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna – Czechosłowacka Partia Ludowa zgłosi listy koalicyjne razem z ugrupowaniem Starostowie i Niezależni (STAN). Odgłosowały tak kierownictwa obu partii politycznych.

Szersze kierownictwo KDU-CSL w dniu 18.3.2017 r. umowę ramową z STAN zaakceptowało w głosowaniu tajnym tylko bardzo niewielką większością głosów w stosunku 39:31. Przedtem umowę o koalicji odgłosowało po dwudniowych obradach w Lipnici nad Sazawą kierownictwo STAN. Kolejna konferencja ogólnopaństwowa KDU-CSL w Jihlawie dołączyła do niej tylko 56 procentami członków wobec 44 procent. Obawy ludowców toczą się koło dziesięcioprocentowego limitu, utraty znaku (loga) i stosunków wzajemnych. Kierownictwo KDU-CSL pomimo to zapewnia, że obawy nie są na miejscu. – Zdecydowaliśmy, że chcemy wspólnie ze Starostami utworzyć koalicję przedwyborczą i w ramach tej koalicji ubiegać się o głosy tych 30 procent wyborców, którzy nie chcą ani prawicowego liberalizmu, nie chcą ani lewicy, nie chcą ani niestandardowych populistów – powiedział przewodniczący KDU-CSL Pavel Bělobrádek. Ludowcy według niego proponują pro europejską, konstruktywną i stabilną alternatywę.

Do parlamentních voleb v říjnu 2017 Křesťansko – demokratická unie-Československá strana lidová přihlásí koaliční kandidátní listiny s uskupením Starostové a nezávislí (STAN). Odhlasovaly tak vedení obou politických stran.

Širší vedení KDU-ČSL dne 18.3.2017 rámcovou dohodu se STAN schválilo v tajném hlasování jen velmi těsně v poměru 39:31. Předtím dohodu o koalici odhlasovalo vedení STAN po dvoudenním jednání v Lipnici nad Sázavou. Následná celostátní konference KDU-ČSL v Jihlavě se k ní přidala jen 56 procenty členů proti 44 procentům. Obavy lidovců se točí kolem desetiprocentního limitu, ztráty značky a vzájemných vztahů. Vedení KDU-ČSL přesto ujišťuje, že obavy nejsou na místě. – Rozhodli jsme se, že chceme společně se Starosty vytvořit předvolební koalici a v této koalici se ucházet o přízeň těch 30 procent voličů, kteří nechtějí ani pravicový liberalismus, nechtějí ani levici, nechtějí ani nestandardní populisty – řekl předseda KDU-ČSL Pavel Bělobrádek. Lidovci podle něj nabízejí proevropskou, konstruktivní a stabilní alternativu.

Członkowie kierownictwa KDU-CSL – Jan Bartošek, Marian Jurečka, Pavel Bělobrádek i Zuzana Roithova na konferencji prasowej po ogólnopaństwowej konferencji partii / Členové vedení KDU-ČSL – Jan Bartošek, Marian Jurečka, Pavel Bělobrádek a Zuzana Roithová na tiskové konferenci po celostátní konferenci strany

Unia Europejska: Widmo „Czexitu” / Evropská unie: Přízrak „Čexitu”

Nadchodzące wybory parlamentarne i prezydenckie w Czechach mają stać się punktem zwrotnym w historii tego kraju, powodując radykalny, prorosyjski zwrot w polityce zagranicznej – twierdzi Łukasz Kołtuniak, ekspert w dziedzinie Europy Środkowo-Wschodniej, członek Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego.

Do 2013 roku wydawało się, że czeska polityka jest do bólu przewidywalna. Na zmianę rządziły liberalno-konserwatywna ODS (Obywatelska Partia Demokratyczna) i socjaldemokratyczna ČSSD (Czeska Partia Socjaldemokratyczna). Sytuacja ta wiązała się z demokratycznym i eurooptymistycznym konsensusem. Dwaj pierwsi prezydenci, Vaclav Havel (1989-2003) oraz Vaclav Klaus (2003-2013), cieszyli się sławą wybitnych intelektualistów, choć oczywiście obaj politycy mieli swoich zagorzałych przeciwników. Czesi dumni byli zarówno z aksamitnej rewolucji, jak i „aksamitnego rozwodu”. Tylko tutaj obalono komunizm w drodze autentycznie demokratycznej rewolucji. Istnieją silne paralele między aksamitną rewolucją a kolejnymi „kolorowymi” rewolucjami. „Rozwód” ze Słowacją był w pełni pokojowy, skutkiem czego czechosłowacki model jest przeciwstawiany jugosłowiańskiemu scenariuszowi rozwiązywania napięć na tle narodowościowym. Wydawało się, że jedyny problem dla młodej demokracji stanowi silna partia komunistyczna (KSČM). Czescy komuniści nie przeszli swojej „reformacji” i nie stali się socjaldemokratami (…). Jedyną szansą na zwiększenie ich wpływów był sojusz z socjalistami. Jednak czescy socjaldemokraci (ČSSD) w oficjalnym dokumencie stwierdzili jednoznacznie, że nie będzie żadnych koalicji z komunistami” (…).

Zbliżające się wybory budzą wśród liberalnych czeskich elit nastroje przygnębienia, czy wręcz paniki. Zwycięstwo oligarchy, Andreja Babisza, w wyborach parlamentarnych i Milosza Zemana w wyborach prezydenckich jest traktowane niemal jako zapowiedź apokalipsy. Obecnie władzę sprawuje rząd socjaldemokratyczny, Bohuslava Sobotki. De facto mamy jednak do czynienia z trójkoalicją. Oprócz ČSSD w jej skład wchodzi jeszcze chadecka KDU-CSL oraz właśnie Babisz, stojący na czele Akcji Niezadowolonych Obywateli (ANO). Sobotka cieszy się w Czechach renomą sprawnego polityka, którego rząd osiąga świetne wyniki gospodarcze. Natomiast powszechnie wiadomo, że jest to polityk chwiejny. Miał duże problemy z wypracowaniem wspólnego stanowiska rządu wobec wojny na Ukrainie. Jesienią 2016 podpisał natomiast list do władz Chin, w którym przepraszał za spotkanie jednego z ministrów swojego rządu z Dalajlamą. Kim jest zatem Babisz, że czeskie elity już dziś są pewne, że w razie jego zwycięstwa zatęsknią za Sobotką? Babisz jest przede wszystkim biznesmenem, właścicielem wielkiego koncernu Agrofert, działającego w branży rolno-żywieniowej. Sukces Agrofertu umożliwił mu konsolidację w swoich rękach kilku czołowych tytułów prasowych i telewizyjnych. Od 2011 roku Babisz kieruje partią ruch polityczny ANO. Ugrupowanie to opiera swój przekaz na dwóch hasłach: „państwem należy rządzić jak firmą” i „jestem tak bogaty, że nie muszę kraść”. Za Babiszem nie stoi żadna konkretna ideologia (…). Śledząc na bieżąco należące do oligarchy media, nie odnosi się raczej wrażenia, by prowadziły one otwartą agitację na rzecz swego szefa. Czy jednak podobnie będzie, gdy Babisz zostanie premierem?

Obecnie pełniący urząd prezydenta Czech, Milosz Zeman to postać z zupełnie innej bajki. W 2013 roku pokonał kandydata obozu posthavlowskiego, statecznego konserwatystę, Karela Schwarzenberga. Jednym z wiodących tematów tamtej kampanii wyborczej stała się kwestia powojennych wysiedleń Niemców z terytorium Czechosłowacji. Schwarzenberg odniósł się do nich zdecydowanie krytycznie, co Zeman wykorzystał do przedstawienia swego oponenta jako zdrajcy czeskich interesów. Prezydent Zeman cieszy się niemal 50-proc. poparciem, które zyskał, konsekwentnie budując swój wizerunek „trybuna ludowego”. Ten niegdyś powszechnie szanowany ekonomista twierdzi, że broni prostych Czechów i ich sposobu życia przed zagrożeniem, jakie mają stanowić dla nich praskie elity. Nie sposób jednak zrozumieć popularności Zemana bez odwoływania się do kryzysu imigracyjnego. Czesi boją się uchodźców. Kraj, uważany za najmniej podatny na ksenofobię ze wszystkich w regionie, ogarnęła fala paniki. Zeman wykorzystał te nastroje w perfekcyjny sposób, przedstawiając siebie jako „obrońcę zwykłego Czecha przed islamskim terroryzmem”.

Czy zatem tradycyjne czeskie elity, tak zwany obóz posthavlowski, ma szanse by powstrzymać Zemana i Babisza? Na początku 2016 roku media obiegła wiadomość, że kontrkandydatem Zemana w wyborach prezydenckich będzie Tomasz Halik. Ksiądz prezydentem kraju, gdzie 16 proc. populacji deklaruje wiarę w Boga? Halik nie jest jednak zwykłym duchownym. Pełnił on urząd sekretarza stanu w administracji Vaclava Havla. W czasie kryzysu imigracyjnego w 2015 roku zaangażował się w walkę z agresywną, antyimigracyjną retoryką Zemana. Jego ostre wypowiedzi w obronie uchodźców były szeroko komentowane przez media (…). Mniej więcej od pół roku nie mówi się już o jego kandydaturze. Kandydatem czeskich liberałów będzie najprawdopodobniej Petr Pithardt, były współpracownik Vaclava Havla. W swojej kampanii będzie on najprawdopodobniej opierał się na stosowanej przez Zemana retoryce odwołującej się do konfliktu między „ludem” a „elitami” i nawoływał do zasypania przepaści dzielącej Czechów.

A jakie są szanse na powstrzymanie Babisza? Partie liberalne są rozbite. Posthavlowskie ugrupowanie TOP09 popełniło serię kardynalnych błędów i balansuje na granicy progu wyborczego. Konserwatywno-liberalna ODS ma problemy ze sformułowaniem swojego programu wyborczego. Przede wszystkim założona przez znanego z krytyki Unii Europejskiej, Vaclava Klausa, partia próbuje zdefiniować swój stosunek do europejskiej integracji. A jej lider, Petr Fiala, zakpił sam z siebie, gdy po uzyskaniu przez swoją partię 9. proc. w ostatnich wyborach samorządowych triumfalnie obwieścił, że jego ugrupowanie wyrosło na czołową siłę czeskiej prawicy”: Jeśli któreś ugrupowanie faktycznie na taką siłę wyrośnie, to będzie to zapewne nowo utworzona koalicja chadeckiej partii KDU-CSL i popularnego ugrupowania samorządowców (wcześniej biorącego udział tylko w wyborach samorządowych) STAN. Ale w chwili obecnej nie wiemy jeszcze, czy to naprawdę realna siła czy tylko „marketingowa wydmuszka”. Więc czeskie elity mogą rozważać scenariusz zły i gorszy (…).

Zwycięstwo Zemana i Babisza faktycznie może oznaczać zwrot ku Rosji. Wydaje się jednak, że „Czexist” o którym dużo się w Czechach mówi, stanie się realny, gdy UE faktycznie zacznie się rozpadać. Obaj politycy przy całej populistycznej retoryce nie są raczej skłonni do działań tak „spektakularnych” jak wyjście z UE wbrew całej wspólnocie politycznej. (www.rzeczpospolita.pl)

Blížící se parlamentní a prezidentské volby v Čechách mají být kritickým bodem v dějinách této země a budou příčinou radikálního, proruského zvratu v zahraniční politice – tvrdí Łukasz Kołtuniak, expert v oblasti Střední a východní Evropy, člen Centra analýz Jagiellonského klubu.

Do roku 2013 se zdálo, že česká politika je předvídatelná až do bolesti. Střídavě zde vládly liberálně-konzervativní ODS (Občanská demokratická strana) a sociálně-demokratická ČSSD (Česká strana sociálně demokratická). Tato situace souvisí s demokratickým a eurooptimistickým konsensem. Dva první prezidenti Václav Havel (1989-2003) a také Václav Klaus (2003-2013) se těšili slávou významných intelektuálů, i když samozřejmě oba politici měli své horlivé odpůrce. Češi jsou současně hrdí na sametovou revoluci, a také na „sametový rozvod”. Pouze zde byl svržen komunismus cestou autentické demokratické revoluce. Existují silné paralely mezi sametovou revoluci a dalšími „barevnými” revolucemi. „Rozvod” se Slovenskem byl vskutku mírový, proto československý model je předkládán proti jugoslovanskému scénáři řešení národnostních sporů. Zdálo se, že jediným problémem mladé demokracie je silná komunistická strana (KSČM). Čeští komunisté neprošli svou „reformací” a nestali se sociálními demokraty. (…). Jedinou možností, jak zvětšit svůj vliv bylo jejich případné spojenectví se socialisty. Avšak čeští sociální demokraté (ČSSD) v oficiálním dokumentu jednoznačně prohlásili, že žádné koalice s komunisty nebudou” (…).

Blížící se volby vyvolávají mezi liberální českými elitami depresivní náladu nebo přímo paniku. Vítězství oligarchy Andreje Babiše v parlamentních volbách a Miloše Zemana v prezidentských volbách je považováno téměř jako ohlášení apokalypsy. Dnes zde vládne sociální demokracie Bohuslava Sobotky. De facto je zde však trojkoalice. Kromě ČSSD vládu tvoří ještě křesťansko-demokratická KDU-ČSL a také právě Babiš, který je v čele Akce nespokojených občanů (ANO). Sobotka se těší v Čechách pověsti obratného politika, jehož vláda dosahuje výborné hospodářské výsledky. Naopak je veřejně známo, že je to politik váhavý. Měl velké problémy se zpracováním společného stanoviska vlády vůčí válce na Ukrajině. Na podzim 2016 podepsal dopis vládě Číny, ve kterém se omlouval za setkání jednoho z ministrů své vlády s Dalajlámou. Kdo je tedy Babiš, že české elity jsou už dnes jisty, že v případě jeho vítězství se nám bude stýskat za Sobotkou? Babiš je především podnikatelem, majitelem velkého koncernu Agrofert, působícího v zemědělsko-potravinářském odvětví. Úspěch Agrofertu mu umožnil soustředit ve svých rukou několik čelních tiskových titulů a televizních stanic. Od roku 2011 Babiš řídí stranu ANO. Toto seskupení vychází ze dvou hesel: „stát je nutno řídit jako firmu” a „jsem bohatý, proto nemusím krást”: Za Babišem nestojí žádná konkrétní ideologie (…). Když pozorujeme průběžně média, která oligarcha vlastní, nemáme dojem, že vedou nějakou otevřenou agitaci ve prospěch svého šéfa. Zda tak bude i v případě, kdy se Babiš stane premiérem, nevíme.

Současně vykonávající úřad prezidenta Čech, Miloš Zeman, je osobnost z úplně jiné pohádky. V roce 2013 porazil kandidáta posthavlovského tábora, statečného konzervatistu, Karla Schwarzenberga. Jedním z nosných témat tehdejší volební kampaně byla záležitost poválečného vysídlení Němců z území Československa. Schwarzenberg zaujal k němu rozhodné kritické stanovisko, což Zeman využil k představení svého soupeře jako zrádce českých zájmů. Prezident Zeman se těší téměř 50-proc. podpoře, kterou získal důslednou tvorbou svého obrazu „lidového tribuna”. Ten kdysi obecně respektovaný ekonom tvrdí, že brání obyčejné Čechy a jejich životní styl proti ohrožení, kterým jsou pro ně pražské elity. Nelze však pochopit popularitu Zemana bez odvolání se k imigrační krizi. Češí se bojí utečenců. Země, považována za nejméně ovlivnitelnou xenofobii ze všech v regionu, obklopila vlna paniky. Zeman využil tyto nálady perfektním způsobem, předkladájíc sebe jako „obránce obyčejného Čecha před islámským terorismem”.

Zda tedy tradiční české elity, tak zvaný posthavlovský tábor, má šanci zastavit Zemana a Babiše? Na začátku roku 2016 médií prolétla zpráva, že protikandidátem Zemana v prezidentských volbách bude Tomáš Halik. Kněz prezidentem země, kde 16 proc. populace deklaruje víru v Boha? Avšak Halik není obyčejným zpovědníkem. Plnil funkci státního tajemníka ve správě Václava Havla. V období migrační krize v roce 2015 se angažoval v boji s velmi agresivní, antiimigrační rétorikou Zemana. Jeho ostré názory na obranu utečenců byly široce komentovány v médiích (…). Avšak už asi půl roku se nemluví o jeho kandidatuře. Kandidátem českých liberálů bude pravděpodobně Petr Pithardt, bývalý spolupracovník Václava Havla. Ve své kampani se bude nejpravděpodobněji opírat o používanou Zemanem rétoriku odvolávající se ke konfliktu mezi „lidem” a „elitami” a vyzývat k zasypávání propasti mezi Čechy.

A jaké jsou šance na zastavení Babiše? Liberální strany jsou rozložené. Posthavlovské seskupení TOP 09 udělalo sérii kardinálních chyb a potácí se na hranici volebního prahu. Konzervativně-liberální ODS má problémy s formulací svého volebního programu. Strana založena Václavem Klausem, který je známý kritikou Evropské unie, především se snaží definovat svůj vztah k evropské integraci. A její lídr, Petr Fiala, zažertoval sám ze sebe, když po zisku své strany 9. proc. v posledních krajských volbách, vítězně ohlásil, že jeho seskupení vyrostlo na „přední sílu české pravice”: Jestli nějaké seskupení fakticky může mít takovou sílu, potom to bude zajisté nově vytvořená koalice křesťansko-demokratické strany KDU-ČSL a populárního seskupení členů zastupitelstev (kteří se dříve účastnili pouze komunálních voleb) STAN. Avšak na současnou chvíli ještě nevíme, zda to je opravdu reálná síla nebo pouze „marketingová skořápka”. Proto české elity mohou očekávat scénař zlý a horší (…).

Vítězství Zemana a Babiše fakticky může znamenat návrat směrem k Rusku. Zdá se však, že „Czexit”, o kterém se v Čechách mnoho mluví, se stane reálný, až když se UE fakticky začne rozpadat. Oba politici pří celé své populistické rétorice nejsou pro až tak „spektakulární” rozhodnutí jako je vystoupení z EU proti vůli celého politického spektra.

25.3.2017 r. przyjęto Deklarację Rzymską / 25.3.2017 byla přijata Římská deklarace

W sobotę 25.3.2017 r. przywódcy 27 państw Unii Europejskiej (oprócz Wielkiej Brytanii, która rezygnuje z członkostwa w UE) podpisali dokument, który wyznacza kierunek integracji europejskiej na kolejną dekadę. Polski rząd przedstawił cztery priorytetowe dla Polski kwestie: 1) podkreślenie unijnej jedności, 2) zachowanie ścisłej współpracy z NATO, 3) wzmocnienie roli parlamentów narodowych, 4) obrona wspólnego rynku. Wszystkie te postulaty Deklaracja Rzymska zawiera.

Szacunek dla wspólnych zasad, takich jak prawa człowieka, wolności obywatelskie, wolność słowa i zgromadzeń, podział władzy i rządy prawa, to fundament jedności europejskiej – mówił przewodniczący Rady Europejskiej, Donald Tusk, podczas uroczystości z okazji 60. rocznicy podpisania w 1957 roku Traktatów Rzymskich i powstania Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Nawiązał również do polskiej historii najnowszej. Wspomniał o walce z dwoma totalitaryzmami – nazizmem i komunizmem, podkreślił znaczenie powstania Solidarności w Gdańsku w 1980 roku. Po zwycięstwie Solidarności i upadku muru berlińskiego, droga do Europy otworzyła się dla nas – powiedział.

V sobotu 25.3.2017 předáci 27 států Evropské unie (už bez Velké Británie, která rezignuje na členství v EU) podepsali dokument, který určuje směr evropské integrace na další dekádu. Polská vláda předložila čtyři pro Polsko prioritní záležitostí: 1) zdůraznění unijní jednoty, 2) zachování úzké spolupráce s NATO, 3) posílení významu národních parlamentů, 4) ochrana společného trhu. Všechny tyto postuláty Římská deklarace obsahuje.

Úcta ke společným pravidlům, takovým jako jsou lidská práva, občanské svobody, svoboda slova a shromaždování, rozdělení moci a právní stát, to je základ evropské jednoty – řekl předseda Evropské rady, Donald Tusk na zahájení oslav u příležitosti 60. výročí podepsání v roce 1957 Římských dohod a vzniku Evropského hospodářského společenství. Navázal rovněž na nejnovější polské dějiny. Vzpomenul na boj se dvěma totalitami – nacismem a komunismem, zdůraznil význam vzniku Solidarności v Gdaňsku v roce 1880. Po vítězství Solidarności a pádu berlínské zdi se cesta do Evropy pro nás otevřela – řekl.

Obchody 60-lecia traktatów rzymskich. Przywódcy krajów europejskich

na audiencji u papieża Franciszka (zdjęcie: PAP)

Fragmenty przemówienia Donalda Tuska w Rzymie / Částí projevu Donalda Tuska v Římě

(…) Ponad połowę życia spędziłem za żelazną kurtyną, gdzie nie wolno było nawet marzyć o tych wartościach. Tak, wówczas naprawdę była to Europa „dwóch prędkości”. Dlatego dziś mam prawo głośno powtarzać tę prostą prawdę, że nic w naszym życiu nie jest dane na zawsze i że budowanie wolnego świata wymaga czasu, wielkiego wysiłku i poświęcenia. I dlatego udało się to w tak niewielu miejscach na Ziemi. Udało się to nam. Jest bardzo łatwo zniszczyć ten świat. Wystarczy chwila. Już raz to się stało w moim Gdańsku (…). Dzisiaj w Rzymie odnawiamy wyjątkowy sojusz wolnych narodów, zapoczątkowany 60 lat temu przez naszych wielkich poprzedników. Wówczas nie dyskutowali oni o wielu prędkościach, nie planowali „exitu”, ale mimo niedawnych tragicznych wydarzeń naszej historii w pełni wierzyli w jedność Europy. Mieli odwagę Kolumba, by wypłynąć na nieznane wody i odkryć „Nowy Świat” (…). Dlaczego dziś mamy utracić wiarę w jedność? Czy dlatego, że stała się naszą rzeczywistością? Czy też dlatego, że znudziliśmy albo zmęczyliśmy się nią? Dziś nie wystarczy wzywać do jedności i protestować przeciwko wielu prędkościom. Dużo ważniejsze jest to, byśmy wszyscy szanowali wspólne zasady, takie jak prawa człowieka i wolności obywatelskie, wolność słowa i zgromadzeń, równowagę władz oraz rządy prawa. To jest prawdziwy fundament naszej jedności (…). Udowodnijcie dzisiaj, że jesteście przywódcami Europy, że potraficie zadbać o to wspaniałe dziedzictwo, które pozostawili nam bohaterowie integracji europejskiej 60 lat temu. Europa jako podmiot polityczny będzie albo zjednoczona, albo nie będzie jej wcale. Tylko zjednoczona Europa może być Europą suwerenną w relacjach ze światem zewnętrznym (…)

(…) Více jak polovinu života jsem strávil za železnou oponou, kde nebylo dovoleno dokonce ani myslet na tyto hodnoty. Ano. Tehdy to skutečně byla Evropa „dvourychlostní”. Proto dnes mám právo opakovat hlasitě tuto jednoduchou pravdu, že nic v našem životě není dáno jednou provždy a že budování svobodného světa vyžaduje čas, velké úsilí a obětí. A proto se to podařilo na tak málo místech na zemi. Podařilo se to nám. Velmi lehce lze zničit tento svět. Stačí chvíle. Už jednou se to stalo v mém Gdaňsku (…). Dnes v Římě obnovujeme vyjímečné spojenectví svobodných národů, zahájené před 60. lety našimi velkými předchůdci. Oni tehdy nediskutovali o více rychlostech, neplánovali „exit”, ale přes nedávné tragické události našich dějin plně věřili v jednotu Evropy. Měli odvahu Kolumba vyplout na neznámé vody a objevit „Nový svět” (…). Proč dnes bychom měli ztratit víru v jednotu? Snad ne proto, že se stala naší skutečností? Snad také ne proto, že jsme se jí otrávili a unavili? Dnes nestačí volat po jednotě a protestovat proti mnoha rychlostem. Mnohem důležitější je, abychom všichni respektovali společná pravidla, taková jako lidská práva a občanské svobody, svoboda slova a shromaždování, rovnováha moci a právní stát. To jsou skutečné základy naší jednoty (…) Prokažte dnes, že jste vůdcí Evropy, že dovedete využít toto krásné dědictví, které nám zanechali naší hrdinové evropské integrace před 60. lety. Evropa jako politický subjekt bude sjednocená nebo nebude vůbec. Pouze sjednocená Evropa může být suverénní Evropou ve vztazích s vnějším světem (...).

Tekst Deklaracji Rzymskiej / Text Římské deklarace

My, przywódcy 27 państw członkowskich i instytucji UE, wyrażamy dumę z osiągnięć Unii Europejskiej: wypracowanie europejskiej jedności to odważne, dalekowzroczne przedsięwzięcie. Sześćdziesiąt lat temu, doświadczeni tragedią dwóch wojen światowych, postanowiliśmy stworzyć silną więź i odbudować kontynent z popiołów. Zbudowaliśmy wyjątkową Unię o wspólnych instytucjach i mocnych wartościach, wspólnotę pokoju, wolności, demokracji, praw człowieka i praworządności, jedną z największych gospodarczych potęg zapewniającą niespotykany poziom ochrony socjalnej i dobrobytu. Jedność europejska zaczęła się jako marzenie nielicznych, a stała się nadzieją wielu. Potem Europa znów stała się jednością. Dzisiaj jesteśmy zjednoczeni i silniejsi: setki milionów ludzi w całej Europie czerpie korzyści z życia w rozszerzonej Unii, która przezwyciężyła dawne podziały. Przed Unią Europejską stoją bezprecedensowe wyzwania zarówno globalne, jak i wewnętrzne: konflikty regionalne, terroryzm, rosnąca presja migracyjna, protekcjonizm oraz nierówności społeczno-ekonomiczne. Wspólnie jesteśmy zdecydowani stawić czoła wyzwaniom szybko zmieniającego się świata i zapewnić naszym obywatelom zarówno bezpieczeństwo, jak i nowe możliwości. Uczynimy Unię Europejską silniejszą i odporniejszą dzięki jeszcze większej jedności i solidarności między nami oraz poszanowaniu wspólnych zasad. Jedność jest zarówno koniecznością, jak i naszym wolnym wyborem. Pojedynczo zostalibyśmy zmarginalizowani przez globalną dynamikę. Razem mamy największą szansę wpłynąć na nią oraz bronić naszych wspólnych interesów i wartości.

Będziemy działać wspólnie – w zależności od potrzeb w różnym tempie i z różnym nasileniem – podążając jednocześnie w tym samym kierunku, tak jak czyniliśmy to w przeszłości, zgodnie z Traktatami, nie odmawiając tym, którzy zechcą przyłączyć się później. Nasza Unia jest niepodzielona i niepodzielna. W ciągu najbliższych dziesięciu lat chcemy, by Unia stała się bezpieczna i pewna, dostatnia, konkurencyjna, by rozwijała się w sposób zrównoważony i by była społecznie odpowiedzialna, chcemy, by miała wolę i potencjał, aby odgrywać kluczową rolę w świecie i nadawać kształt globalizacji. Chcemy Unii, w której obywatele mają nowe możliwości rozwoju kulturalnego i społecznego oraz wzrostu gospodarczego. Chcemy Unii, która pozostaje otwarta dla tych krajów Europy, które szanują nasze wartości i zobowiązują się je wspierać. W obecnych czasach zmian, świadomi obaw wyrażonych przez naszych obywateli, zobowiązujemy się podjąć program rzymski i pracować nad urzeczywistnieniem następujących celów:

1. Bezpieczna i pewna Europa: Unia, w której wszyscy obywatele czują się bezpiecznie i mogą się swobodnie przemieszczać, w której nasze granice zewnętrzne są chronione i która prowadzi efektywną, odpowiedzialną i zrównoważoną politykę migracyjną, z poszanowaniem norm międzynarodowych, Europa zdecydowana zwalczać terroryzm i przestępczość zorganizowaną.

2. Dostatnia i rozwijająca się w sposób zrównoważony Europa: Unia, która tworzy wzrost i miejsca pracy, Unia, w której mocny, połączony i rozwijający się jednolity rynek, otwarty na transformację technologiczną, oraz stabilna i jeszcze mocniejsza jednolita waluta stwarzają możliwości wzrostu, spójności, konkurencyjności, innowacji i wymiany, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw, Unia propagująca trwały i zrównoważony wzrost poprzez inwestycje, reformy strukturalne i prace na rzecz dokończenia budowy unii gospodarczej i walutowej, Unia, w której poziom gospodarek wyrównuje się, Unia, w której energia jest bezpieczna i dostępna po przystępnej cenie, a środowisko – czyste i bezpieczne.

3. Europa o charakterze socjalnym: Unia, która – w oparciu o trwały wzrost gospodarczy – wspiera postęp gospodarczy i społeczny, a także spójność i konwergencję, a jednocześnie podtrzymuje integralność rynku wewnętrznego, Unia uwzględniająca różnorodność systemów krajowych i kluczową rolę partnerów społecznych, Unia, która promuje równość kobiet i mężczyzn, a także prawa i równe możliwości dla wszystkich, Unia, która zwalcza bezrobocie, dyskryminację, wykluczenie społeczne i ubóstwo, Unia, w której młodzi ludzie mają dostęp do kształcenia i szkolenia najwyższej jakości i mogą uczyć się i znajdować zatrudnienie na całym kontynencie, Unia, która chroni nasze dziedzictwo kulturowe i promuje różnorodność kulturową.

4. Europa o silniejszej pozycji na arenie światowej: Unia nadal rozwijająca istniejące partnerstwa, budująca nowe oraz promująca stabilność i dobrobyt w swoim najbliższym wschodnim i południowym sąsiedztwie, ale także na Bliskim Wschodzie, w całej Afryce i w wymiarze globalnym, Unia gotowa wziąć na siebie więcej obowiązków i wspierać tworzenie bardziej konkurencyjnego i zintegrowanego przemysłu obronnego, Unia zdecydowana zwiększać swoje wspólne bezpieczeństwo i wzmacniać obronność, również we współpracy i na zasadzie komplementarności z Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego, z uwzględnieniem uwarunkowań krajowych i zobowiązań prawnych, Unia aktywnie działająca w Organizacji Narodów Zjednoczonych i opowiadająca się za systemem wielostronnym opartym na zasadach, dumna ze swoich wartości i troszcząca się o swoich obywateli, propagująca wolny i sprawiedliwy handel oraz pozytywną globalną politykę w dziedzinie klimatu.

Będziemy realizować te cele w niezłomnym przekonaniu, że przyszłość Europy spoczywa w naszych rękach oraz że Unia Europejska jest najlepszym narzędziem służącym osiągnięciu tych celów. Zobowiązujemy się wsłuchiwać w obawy wyrażane przez naszych obywateli i reagować na nie, będziemy także współpracować z naszymi partnerami narodowymi. Będziemy działać razem na poziomie, na którym działania rzeczywiście odniosą skutek, bez względu na to, czy miałby to być poziom Unii Europejskiej, poziom krajowy, regionalny czy lokalny, oraz w duchu zaufania i lojalnej współpracy, zarówno pomiędzy samymi państwami członkowskimi, jak i między nimi a instytucjami UE, zgodnie z zasadą pomocniczości. Pozostawimy niezbędne pole do manewru na poszczególnych poziomach, aby wzmocnić innowacyjność i potencjał wzrostu Europy. Chcemy, by Unia była wielka w ważnych kwestiach, a w mniej istotnych działała z umiarem. Będziemy propagować demokratyczny, skuteczny i przejrzysty proces decyzyjny oraz lepszą realizację. My, jako przywódcy – we współpracy w ramach Rady Europejskiej i pomiędzy naszymi instytucjami – zapewnimy wdrożenie naszego dzisiejszego programu, tak by jutro stał się on rzeczywistością. Zjednoczyliśmy się w imię zmiany na lepsze. Europa to nasza wspólna przyszłość.

My, vedoucí představitelé 27 členských států a orgánů EU, jsme hrdi na úspěchy Evropské unie: budování evropské jednoty je odvážným a prozíravým počinem. Před šedesáti lety, kdy jsme se vzpamatovávali z tragédie dvou světových válek, jsme se rozhodli spojit své síly a z trosek náš kontinent znovu vybudovat. Vytvořili jsme jedinečnou Unii se společnými orgány a pevnými hodnotami, společenství míru, svobody, demokracie, lidských práv a právního státu, významnou hospodářskou velmoc s nebývalou úrovní sociální ochrany a sociálního zabezpečení. Evropská jednota byla zprvu snem hrstky, stala se však nadějí mnohých. Evropa se poté opět sjednotila. Dnes jsme jednotní a silnější: stovky miliónů lidí napříč Evropou využívají výhod plynoucích z toho, že žijí v rozšířené Unii, která překonala staré rozpory. Evropská unie je vystavena nebývalým globálním, ale i domácím výzvám: regionální konflikty, terorismus, sílící migrační tlaky, protekcionismus a sociální a ekonomické nerovnosti. Jsme odhodlání společně řešit výzvy rychle se měnícího světa a zajistit našim občanům bezpečnost a nabídnout jim nové příležitosti. Evropskou unii učiníme silnější a odolnější prostřednictvím ještě větší jednoty a vzájemné solidarity a dodržováním společných pravidel. Jednota je nezbytností a naší svobodnou volbou. Pokud bychom jednali jen každý za sebe, zatlačí nás dynamika světového vývoje do pozadí. Společně však máme šanci tuto dynamiku ovlivňovat a hájit naše společné zájmy a hodnoty.

Budeme postupovat společně, v případě potřeby různým tempem a s různou intenzitou, avšak stejně jako dříve budeme kráčet stejným směrem v souladu se Smlouvami, přičemž další země budou mít i nadále možnost připojit se později. Naše Unie je jednotná a nerozdělitelná. V nadcházejících deseti letech chceme Unii, která je bezpečná a dobře chráněná, prosperující, konkurenceschopná, udržitelná a sociálně odpovědná, Unii, která je odhodlána a schopna hrát klíčovou úlohu ve světě a ovlivňovat vývoj globalizace. Chceme Unii, která občanům skýtá nové příležitosti ke kulturnímu a společenskému rozvoji a hospodářskému růstu. Chceme Unii, která zůstává otevřená těm evropským zemím, které uznávají naše hodnoty, a zavazují se k jejich podpoře. V tomto čase změn a s ohledem na obavy občanů se zavazujeme k naplňování římské agendy a k práci na dosažení těchto cílů:

1. Bezpečná a chráněná Evropa: Unie, v níž se všichni občané cítí bezpečně a mohou se volně pohybovat, jejíž vnější hranice jsou zabezpečeny, jejíž migrační politika je účinná, odpovědná a udržitelná a je v souladu s mezinárodními normami, Evropa odhodlána bojovat proti terorismu a organizované trestné činnosti.

2. Prosperující a dostatečně životaschopná Evropa: Unie, která vytváří růst a pracovní místa, Unie, v níž silný, propojený a rozvíjející se jednotný trh, zohledňující technické změny, a stabilitu a dále posilována jednotná měna otevírající cesty pro růst, soudržnost, konkurenceschopnost, inovace a obchod, zejména malým a středním podnikům, Unie prosazující trvalý a trvale udržitelný růst, prostřednictvím investic, strukturálních reforem a usilující o dokončení hospodářské a měnové unie, Unie, v níž se ekonomiky sbližují, Unie, která se vyznačuje zabezpečenou a cenově dostupnou energií a čistým a bezpečným životním prostředím.

3. Sociální Evropa: Unie, která na základě udržitelného růstu prosazuje pokrok v hospodářské i sociální oblasti, stejně jako soudržnost a konvergenci a zároveň dohlíží na dodržování integrity vnitřního trhu, Unie, která bere v potaz různorodost vnitrostátních systémů a zohledňuje klíčovou úlohu sociálních partnerů, Unie, která považuje rovnost mezi ženami a muži, jakož i práva na rovné příležitosti pro všechny, Unie, která bojuje proti nezaměstnanosti, diskriminaci, sociálnímu vyloučení a chudobě, Unie, kde mladí lidé dostávají nejlepší vzdělání a odbornou přípravu a mohou studovat a nalézat uplatnění po celém kontinentu, Unie, která chrání naše kulturní dědictví a propaguje kulturní rozmanitost.

4. Silná Evropa ve světě: Unie, která stávající partnerství stále rozvíjí, nové buduje a která ve svém bezprostředním sousedství na východ i na jih, ale také na Blízkém východě a napříč Afrikou i celým světem prosazuje stabilitu a prosperitu, Unie, která je připravena přijmout další závazky a být nápomocná při utváření konkurenceschopnějšího a integrovanějšího obranného průmyslu, Unie, která je odhodlána posílit svou společnou bezpečnost a obranu, a to i díky spolupráci a doplňkovosti činností s Organizací Severoatlantické smlouvy při zohlednění situace jednotlivých členských států a jejich právních závazků, Unie, která se angažuje v Organizaci spojených národů a hájí mnohostranný systém, založený na pravidlech, je hrdá na své hodnoty a chrání své obyvatele, prosazuje volný a spravedlivý obchod a konstruktivní celosvětovou politiku v oblasti klimatu.

Budeme usilovat o naplnění těchto cílů, jsouce pevně přesvědčeni o tom, že budoucnost Evropy máme ve svých rukou a že k dosažení našich cílů je Evropská unie tím nejlepším prostředkem. Zavazujeme se naslouchat obavám vyjadřovaným našimi občany a reagovat na ně a budeme v kontaktu s našimi vnitrostátními partnery. Budeme spolupracovat na úrovni, na níž je možno dosáhnout skutečné změny k lepšímu, ať již to bude úroveň Evropské unie, vnitrostátní, regionální nebo místní, v duchu důvěry a loajální spolupráce, a to jak mezi členskými státy navzájem, tak i mezi nimi a orgány Evropské unie v souladu se zásadou subsidiarity. Budeme pamatovat na zajištění nezbytného prostoru na různých úrovních v zájmu posílení potenciálu Evropy z hlediska inovací a růstu. Chceme, aby Unie v různých otázkách postupovala úměrně jejich velikosti a významu – v otázkách velkých razantně, v otázkách malých naopak zdrženlivě. Budeme prosazovat demokratický, účinný a transparentní rozhodovací proces a lepší naplňování stanovených cílů.

Jakožto vedoucí představitelé spolupracující v rámci Evropské rady i mezi našimi orgány, zajistíme naplňování této agendy, aby se stala realitou zítřka. Spojili jsme své síly, abychom dosáhli změny k lepšímu. Evropa je naší společnou budoucností.

Polskie szkoły przed zapisami do klas pierwszych / Polské školy před zápisy do prvních tříd

Według znowelizowanej ustawy o szkolnictwie numer 561/2004 Dz. U. (Ustawa Szkolna), która weszła w życie od 1.1.2017 r., zapisy do klas pierwszych szkół podstawowych przebiegają dopiero w kwietniu (a nie jak dotąd od 15 stycznia do 15 lutego). Wyniki zapisów do szkół polskich w Republice Czeskiej śledzimy na portalu „Polskie szkoły na Zaolziu”. / Na základě novely zákona o vzdělávání číslo 561/2004 Sb. (Školský zákon), který platí od 1.1.2017, zápisy do prvních tříd základních škol se konají teprve v dubnu (a nikoli jako dosud od 15. ledna do 15. února). Výsledky zápisů do polských škol v České republice sledujeme na portále „Polskie szkoły na Zaolziu”.

„Pięć plusów dwujęzyczności” / „Pět kladů dvojjazyčnosti”

Pod takim tytułem „Głos Ludu” zamieścił artykuł redakcyjny Danuty Chlup. „Przed kwietniowymi zapisami do szkół i przedszkoli Kongres Polaków w Republice Czeskiej rozpoczął intensywną kampanię oświatową na rzecz promowania dwujęzycznego kształcenia dzieci” – pisze gazeta Polaków w Republice Czeskiej.

„Rozpoczęła się już kampania w Internecie, w gminach naszego regionu wkrótce pojawią się plakaty, będą ogłoszenia w lokalnej prasie. Aby kampania przyniosła efekty, konieczne jest zaangażowanie polskich szkół i organizacji”. Na potrzeby kampanii Kongres Polaków przygotował plakaty „5x plus dwujęzyczności” w formacie A2 (red.: patrz zdjęcie) oraz składane dwustronne ulotki „Co daje dwujęzyczność”, w których – w oparciu o badania naukowe przeprowadzane na zagranicznych uniwersytetach – tłumaczone są korzyści wynikające z dwujęzycznego kształcenia, takie jak lepszy rozwój mózgu dziecka czy też szersze możliwości na rynku pracy. Wszystkie materiały są polsko-czeskie. Barbara Smugała, radna COEXISTENTII, prezes Towarzystwa Nauczycieli Polskich i dyrektor Szkoły Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania im. Żwirki i Wigury w Cierlicku, ucieszyła się z tej kampanii. – To mogłoby jakoś zaowocować – stwierdziła. – Na pewno wykorzystamy te materiały. U nas rozwiesimy plakaty po całej gminie zaraz obok informacji o terminie zapisów do szkoły i przedszkola. W Cierlicku na pewno nie będzie z tym problemu. Plakat powieszę także w naszym przedszkolu, w szatni, która jest wspólna dla czeskiego i polskiego oddziału. Rodzice dzieci z czeskiego przedszkola będą mogli przeczytać, jakie są plusy dwujęzycznego kształcenia i, być może, ktoś z nich zdecyduje się zapisać swoje dziecko do polskiej szkoły. Ruch polityczny COEXISTENTIA-WSPÓLNOTA na stronach www.coexistentia.cz będzie regularnie śledził przebieg kampanii przed zapisami do polskich szkół oraz będzie analizował wyniki tychże. Wszyscy radni COEXISTENTII byli zobowiązani działać tak, aby zapisy zakończone były sukcesem.

Takový název měl redakční článek Danuty Chlup, který zveřejnil „Głos Ludu”. „Před dubnovými zápisy do základních škol a mateřských škol Kongres Poláků v České republice zahájil intenzivní osvětovou kampaň promující dvojjazyčné vzdělávání dětí” – čteme v novinách Poláků v České republice.

„Byla už zahájena kampaň na Internetu, v obcích našeho regionu se zanedlouho objeví plakáty, budou oznámení v regionálním tisku. Aby kampaň byla úspěšná, je nutné zaměstnat polské školy a organizace” Pro vedení kampaně Kongres Poláků připravil plakáty „5x plus dvojjazyčnosti” ve formátu A2 (red.: viz snímek) a také dvoustranný skládaný leták „Co nám dává dvojjazyčnost”, ve kterých – na základě vědeckých výzkumů probíhajících na zahraničních univerzitách – jsou vysvětlovány výhody vyplývající z dvojjazyčného vzdělávání, takové jako zlepšení práce mozku dítěte, lepší možnosti na trhu práce. Všechny podklady jsou polsko-české. Barbara Smugała, členka zastupitelstva za COEXISTENTII, předseda Sdružení polských učitelů a ředitelka Základní školy s polským vyučovacím jazykem Żwirka a Wigury Těrlicko, se zaradovala z této kampaně. – To může přinést nějaké ovoce – prohlásila. – Určitě využijeme tyto podklady. Připevníme u nás v obci plakáty vedle informace o zápisech do základní školy a mateřské školy. V Těrlicku určitě nebude s tím problém. Plakát připevním také v naší mateřské škole, v šatně, která je společná pro české a polské oddělení. Rodiče dětí z české mateřské školy budou si mohli přečíst, jaké jsou výhody dvojjazyčného vzdělávání a, možná, někdo z nich se rozhodne zapsat svoje dítě do polské školy. Politické hnutí COEXISTENTIA-SOUŽITÍ na stránkách www.coexistentia.cz bude pravidelně sledovat průběh kampaně před zápisy do polských škol a bude také zkoumat výsledky těchto zápisů. Všem členům zastupitelstev za COEXISTENTII bylo uloženo působili tak, aby zápisy byly úspěšné.

Plakat „5 plusów dwujęzyczności”

PSP w Karwinie-Frysztacie: Balik maskowy klas I-V / PZŠ Karviná-Fryštát: Maškární ples I.-V. tříd

Balik odbył się 25.2.2017 r. w sali Domu Przyjaźni. – Tak jak już jest tradycją w naszej szkole – przywitał obecnych dyrektor Polskiej Szkoły Podstawowej im. Wacława Olszaka w Karwinie-Frysztacie Tomasz Śmiłowski – gospodarzem Baliku Maskowego jest zawsze klasa IX. Uczniowie i rodzice klasy, która opuszcza szkołę, przygotowują zabawę dla swoich młodszych kolegów. Pierwszoklasiści pod kierownictwem nauczycielki Aleksandry Banasik zaprezentowali „Ekoplanetę”, drugoklasiści z nauczycielką Urszulą Sikora pokazali taniec „Megaplaneta”. Program zaprezentowali również starsi uczniowie. Była to kosmiczna zabawa. / Dětský ples se konal 25.2.2017 v sále Domu družby. – Jak je to v naší škole tradiční – přítomné uvítal ředitel Polské základní školy Wacława Olszaka Karviná-Fryštát, Tomasz Śmiłowski – Organizátorem nebo členem zábavního výboru Dětského plesu se vždy IX. třída. Žáci a rodiče třídy, která opouští školu, připravuje zábavu pro své mladší kolegy. Prvňáci pod vedením učitelky Aleksandry Banasik uvedli „Ekoplanétu”, druháci s učitelkou Urszulou Sikora předvedli tanec „Megaplanéta”: Program připravili také starší žáci. Byla to vesmírná zábava.

Zdjęcie z Baliku Maskowego w Karwinie-Frysztacie (www.zwrot.cz)

Przedszkolaki z Gnojnika balowały / Předškoláci z Hnojníka plesaly

Sezon karnawałowy zakończyły 28.2.2017 r. przedszkolaki z Gnojnika. Wspólnie z rodzicami wzięły udział w baliku maskowym. Starszaki po raz ostatni, ponieważ już za miesiąc czekają ich zapisy do klasy pierwszej. / Plesová sezóna byla ukončena předškoláky z Hnojníka 28.2.2017. Společně s rodiči se zúčastnili maškarního dětského plesu. Starší děti naposledy, protože už za měsíc je čekají zápisy do první třídy.

Zdjęcie z Baliku Maskowego w Gnojniku (www.zwrot.cz)

Walne zebranie MK PZKO w Nieborach odbyło się 26.3.2017 r. / Výroční schůze MS PZKO Nebory se konala 26.3.2017

Prezes MK PZKO Bronisław Studnicki zaprosił na scenę dzieci ze szkoły i przedszkola w Nieborach i Ropicy. Przedszkolacy zagrali bajkę o domku, w którym chciały zamieszkać różne zwierzątka. Natomiast uczennice z polskiej klasy w Nieborach zaśpiewały piosenki ludowe. / Předseda MS PZKO, Bronisław Studnicki, pozval na scénu děti ze základní školy a mateřské školy Nebory a Ropice. Předškoláci předvedli pohádku o domku, ve kterém chtěly bydlet různá zvířátka. Naopak žákyně polské třídy v Neborech zazpívaly lidové písně.

Występ przedszkolaków na zebraniu MK PZKO (www.zwrot.cz)

W Wędryni działa kółko gier planszowych / Ve Vendryni působí kroužek obrazových her

Na kółko zapisało się 28 dzieci z klas 1-5 Szkoły Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania im. Wisławy Szymborskiej w Wędryni. Spotykają się w piątkowe popołudnia – pisze „Głos Ludu” z 4.3.2017 r. Zajęcia odbywają się w dwóch grupach, które prowadzą nauczycielki Lucyna Wojnar i Danuta Kantor. Kółko działa dzięki dofinansowaniu z projektu „Szablony dla szkół podstawowych” Ministerstwa Szkolnictwa, Młodzieży i Wychowania Fizycznego Republiki Czeskiej. Dzięki temu można było kupić mnóstwo nowych gier, z którymi dzieci teraz stopniowo się zapoznają. Między innymi „Przebiegłe wielbłądy”, „Alhambra”,, „Myszki w opałach”, „Polak mały”. – Gry kupiliśmy w Polsce, bo zależało nam, by był do nich polski opis, polskie instrukcje – powiedziała Lucyna Wojnar. O swoich ulubionych grach, które mają w domu, opowiadają w tym samym numerze „Głosu Ludu” uczniowie wędryńskiej szkoły, Magda Farna, Janusz Kujawa, Ania Cieńciała i Radek Czeczotka. / Do kroužku se zapsalo 28 dětí ze tříd 1.-5. Základní školy s polským jazykem vyučovacím Wisławy Szymborské Vendryně. Setkávají se v páteční odpoledne – čteme v „Głosu Ludu” z 4.3.2017. Přednášky a cvičení probíhají ve dvou skupinách, vedou je učitelky Lucyna Wojnar a Danuta Kantor. Kroužek působí díky finanční podpoře v rámci projektu „Šablony pro základní školy” Ministerstva školství, mládeže a tělovýchovy České republiky. To umožňuje koupit více nových obrazových her, se kterými se děti postupně seznamují. Mezi jinými „Mazaní velbloudi”, „Alhambr”,, „Myšky v nebezpečí”, „Polák malý”. – Hry jsme koupili v Polsku, protože nám záleželo, aby pro ně existoval polský popis, polský návod – řekla Lucyna Wojnar. O svých oblíbených hrách, které mají doma, vyprávějí ve stejném čísle „Głosu Ludu” žáci vendryňské školy Magda Farna, Janusz Kujawa, Ania Cieńciała a Radek Czeczotka.

Zdjęcia: kółko gier planszowych, uczniowie opowiadają o swoich ulubionych grach planszowych („Głos Ludu”, 4.3.2017 r.)

Powitanie Wiosny w mosteckim przedszkolu / Vítání jara v mostecké mateřské škole

Przedszkolaki z Mostów koło Jabłonkowa we wtorek 21.3.2017 r. ostatecznie pożegnały zimę i przywitały wiosnę. Marzannę, która symbolizuje odchodzącą porę roku, puściły z nurtem potoku, natomiast wiosnę powitały gaikiem i wesołą piosenką – pisze „Głos Ludu” z 25.3.2017 r. Na temat zbliżającej się wiosny wypowiedzieli się na łamach naszej gazety trzej starszacy, którzy od przyszłego roku będą już uczniami Szkoły Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania w Mostach koło Jabłonkowa. – Cieszę się, że jest wiosna. Mogę zbierać mamusi kwiatki. Będę bawiła się w piaskownicy, lubię się bawić z piaskiem – powiedziała Joanna Samiec. – Wolę wiosnę, bo mogę się kąpać, jak będzie ciepło, i zbierać kwiaty. Będę jeździła na rowerze – dodała Zofia Bilík. Natomiast Janek Pavlíček wolałby, żeby jeszcze była zima, bo wtedy może jeździć na nartach, a także lepić bałwana. Na wiosnę będzie zbierał listki i jeździł na rowerze. / Předškoláci z Mostů u Jablunkova se v úterý 21.3.2017 definitivně rozloučili se zimou a přivítali jaro. Smrtku, loutku která symbolizuje konec ročního období, pustily s proudem potoka, naopak jaro uvítaly májkou a veselou písničkou – čteme v „Głosu Ludu” z 25.3.2017. Na téma blížícího se jara se v našich novinách vyjádřili tři starší děti, které v příštím roce již budou žáky Základní školy s polským jazykem vyučovacím Mosty u Jablunkova. – Těším se, že přichází jaro. Mohu sbírat mamince květiny. Budu si hrát v pískovišti, rád si hraji s pískem – řekla Johanka Samiec. – Mám raději jaro, protože mohu se koupat, když bude teplo, a sbírat květiny. Budu jezdit na jízdním kole – doplnila Sofia Bilík. Naopak Janek Pavlíček raději chce, aby ještě trvala zima, protože tehdy může jezdit na lyžích, a také stavět sněhuláka. Na jaře bude sbírat listí a jezdit na jízdním kole.

Zdjęcia Danuty Chlup (Głos Ludu”, 25.3.2017 r.)

„Walne zebranie” w Gródku / „Výroční schůze” v Hrádku

W ramach Walnego Zebrania Miejscowego Koła PZKO w Gródku 12.3.2017 r. uczniowie miejscowej Szkoły Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania odegrali sztukę „Walne Zebranie”. / V rámci výroční schůze Místní skupiny PZKO Hrádek 12.3.2017 žáci místní Základní školy s polským jazykem vyučovacím zahráli hru „Výroční schůze”.

Zdjęcie: www.zwrot.cz

Dni otwarte / Dny otevřených dveří

W niektórych szkołach dyrektorzy zdecydowali się zorganizować tzw. dzień otwarty, szczególnie dotyczy to większych miejscowości. W Szkole Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania w Hawierzowie-Błędowicach dzień otwarty będzie 29.3.2017 r. w godz. 14:00-17:00. Ciekawie zapowiada się dzień otwarty w Szkole Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania im. Gustawa Przeczka w Trzyńcu, który rozpocznie się 4.4.2017 r. o godz. 15:00. Jak zapowiada dyrekcja trzynieckiej podstawówki, będzie to akcja „Do klasy pierwszej lekko i z uśmiechem”, w ramach której odbędą się lekcje pokazowe, rodzicom zostaną przekazane informacje o placówce szkolnej, zaś maluchy mogą liczyć na kilka niespodzianek. W Szkole Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania w Nawsiu dzień otwarty odbędzie się 5.4.2017 r. w godz. 8:00-10:00, a w Szkole Podstawowej z Polskim Językiem Nauczania im. Wisławy Szymborskiej w Wędryni – 6.4.2017 r. w godz. 14:00-17.00. / Na některých školách ředitelé se rozhodli uspořádat tzv. den otevřených dveří, zejména se to týká větších sídlišť. V Základní škole s polským jazykem vyučovacím Havířov-Bludovice den otevřených dveří bude 29.3.2017 v 14:00-17:00 h. Zajímavě vypadá den otevřených dveří v Základní škole s polským jazykem vyučovacím Gustawa Przeczka Třínec, který bude zahájen 4.4.2017 v 15:00 h. Jak oznamuje vedení třinecké základní školy, bude to akce „Do první třídy lehce a s úsměvem”, v rámci které se budou konat ukázkové hodiny, rodičům budou předány informace o školském zařízení, zase mrňata mohou počítat s několika překvapeními. V Základní škole s polským jazykem vyučovacím Návsí den otevřených dveří bude 5.4.2017 v 8:00-10:00 h., a v Základní škole s polským jazykem vyučovacím Wisławy Szymborské Vendryně – 6.4.2017 v 14:00-17:00 h.

Najbliższe terminy zapisów do klas pierwszych / Nějbližší termíny zápisů do prvních tříd

„Głos Ludu” z 28.3.2017 r. zamieścił terminy zapisów do klas pierwszych polskich szkół podstawowych na Zaolziu na rok szkolny 2007/2008 (GL nie używa nazw oficjalnych). Na zapisy należy zabrać dowód osobisty rodzica, akt urodzenia dziecka i legitymację ubezpieczalni. Najbliższe terminy zapisów przedstawiają się następująco:

Polska Szkoła Podstawowa im. Wacława Olszaka w Karwinie-Frysztacie – 3.4.2017 r. (poniedziałek) w godz. 13:00-16:00 i 4.4.2017 r. (wtorek) w godz. 14:00-16:30,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania w Hawierzowie-Błędowicach – 3.4.2017 r. (poniedziałek) i 4.4.2014 r. (wtorek) w godz. 13:00-17:00,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania w Koszarzyskach – 3.4.2017 r. (poniedziałek) w godz. 12:00-16:00,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania w Ropicy – 4.4.2017 r. (wtorek) w godz. 13:00-17:00,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania im. Żwirki i Wigury w Cierlicku – 5.4.2017 r. (środa) w godz. 8:00-16:00,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania w Czeskim Cieszynie-Sibicy – 5.4.2017 r. (środa) w godz. 13:00-17:00,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania w Bukowcu – 5.4.2017 r. (środa) w godz. 8:00-15:00,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania w Nawsiu – 5.4.2017 r. (środa) w godz. 7:00-15:00,

Szkoła Podstawowa z Polski m Językiem Nauczania w Czeskim Cieszynie – 5.4.2017 r. (środa) w godz. 13:00-18:00 i 6.4.2017 r. (czwartek) w godz. 14:00-17:00,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania im. Jana Kubisza w Gnojniku – 7.4.2017 r. (piątek) w godz. 7:30-16:30,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania w Łomnej Dolnej – 6.4.2017 r. (czwartek) i 7.4.2017 r. (piątek) w godz. 12:00-16:00,

Szkoła Podstawowa z Polskim Językiem Nauczania im. Henryka Sienkiewicza w Jabłonkowie – 6.4.2017 r. (czwartek) w godz. 13:00-17:00 i 7.4.2017 r. (piątek) w godz. 13:00-16:00.

„Głos Ludu” z 28.3.2017 zveřejnil termíny zápisů do prvních tříd polských základních škol na Zaolzí na školní rok 2007/2008 (GL nepoužívá oficiální názvy). K zápisům je nutno přinést občanský průkaz rodiče, rodný list dítěte a průkaz zdravotní pojišťovny. Nejbližší termíny zápisů jsou následující:

Polská základní škola Wacława Olszaka Karviná-Fryštát – 3.4.2017 (pondělí) v 13:00-16:00 h a 4.4.2017 (úterý) v 14:00-16:30 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Havířov-Bludovice – 3.4.2017 (pondělí) a 4.4.2014 (úterý) v 13:00-17:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Košařiska – 3.4.2017 (pondělí) v 12:00-16:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Ropice – 4.4.2017 (úterý) v 13:00-17:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Żwirka a Wigury Těrlicko – 5.4.2017 (středa) v 8:00-16:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Český Těšín-Svibice – 5.4.2017 (středa) v 13:00-17:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Bukovec – 5.4.2017 (středa) v 8:00-15:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Návsí – 5.4.2017 (středa) v 7:00-15:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Český Těšín – 5.4.2017 (středa) v 13:00-18:00 h a 6.4.2014 (čtvrtek) v 14:00-17:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Jana Kubisze Hnojník – 7.4.2017 (pátek) v 7:30-16:30 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Dolní Lomná – 6.4.2017 (čtvrtek) a 7.4.2017 (pátek) v 12:00-16:00 h,

Základní škola s polským jazykem vyučovacím Henryka Sienkiewicze Jablunkov – 6.4.2017 (čtvrtek) v 13:00-17:00 h a 7.4.2014 (pátek) v 13:00-16:00 h.

„Dwujęzyczne wychowanie” / „Dvojjazyčná výchova”

Pod takim tytułem „ZWROT” nr 3/17 zamieścił artykuł redakcyjny Haliny Szczotka. Autorka zadaje pytanie, czy uda się przekonać rodziców z małżeństw mieszanych czesko-polskich, by posłały swoje dzieci do szkoły z polskim językiem nauczania. W swoim reportażu wykorzystuje wypowiedzi konkretnych nauczycieli, rodziców, dziadków w anonimowej formie. Szkoda, że nie podaje nazwisk autorów tych wypowiedzi, ani szkół lub przedszkoli, w których uczą lub do których posyłają swoje pociechy. Jednak uświadamiamy sobie, że nie żyjemy jeszcze w zaawansowanej demokracji, a państwo nie chroni jeszcze dostatecznie swoich obywateli przed szowinistami.

W przedszkolach często można spotkać dzieci z małżeństw mieszanych, nawet dzieci czeskojęzyczne – pisze autorka. – Nasze przedszkola mają dobrą renomę. Przyjmujemy dwulatki z pieluchami, panuje u nas rodzinna atmosfera. Takiej liczby imprez zorganizowanych dla dzieci w sąsiednim czeskim przedszkolu nie ma. Dlatego rodzice decydują się na nasze przedszkole. Jednak potem te dzieci często kontynuują naukę w czeskiej szkole – mówi jedna z nauczycielek.

Co jest powodem decyzji rodziców? Odpowiedź nie jest prosta. Często jest tak, że jeśli po ślubie młodzi zamieszkają w domu czeskiej rodziny, trudno jest Polakowi przekonać resztę domowników do tego, by dziecko poszło do polskiej szkoły. – Obawiam się, że w niektórych sytuacjach żadne argumenty nie pomogą, to jest sprawa emocji, pewnej awersji do Polaków, która w tych rodzinach przekazywana jest z pokolenia na pokolenie – mówi jedna z nauczycielek. – Tak, to prawda, czas od czasu zdarzają się dziadkowie, którzy postanowili, że ich noga w polskim przedszkolu nie stanie i słowa dotrzymali. Nigdy ich tutaj nie widzieliśmy, nie przychodzą też na nasze imprezy, festyny – potwierdza nauczycielka przedszkola. Dodaje, że dzieci z takich rodzin najczęściej nie kontynuują nauki w polskiej szkole. Choć są też odmienne sytuacje, rodziny mieszane, które posyłają dzieci do polskiej szkoły. I bardzo sobie potem tę polską szkołę chwalą. Dodaje też, że wiele zależy od wychowania. – Jeśli rodzice chodzą z dzieckiem na imprezy organizowane przez PZKO, jeśli aktywnie angażują się w pracę polskiej organizacji i prowadzą do tego swoje dzieci, szansa na to, że te będą posyłały swoje maluchy do polskiej szkoły, rośnie. Dla takich osób kwestie narodowościowe są ważniejsze i są one w stanie oprzeć się presji czeskiej rodziny.

Spotkaliśmy się też z sytuację, kiedy to małżeństwo – dwu Polaków, którzy skończyli polskie szkoły, postanawia posyłać dziecko do czeskiego przedszkola i czeskiej szkoły i w domu też już z nimi rozmawiają tylko po czesku. Powód? Urazy z dzieciństwa. – Chodziłam do polskiej szkoły podstawowej. Po ósmej klasie poszłam do czeskiej zawodówki, byłam kompletnie do tego nie przygotowana. Miałam trudności z porozumiewaniem się ze swoimi rówieśnikami, bo nie znałam aż tak biegle czeskiego. Oni to bardzo szybko wykorzystali przeciwko mnie. Nie chcę tego samego zafundować swojemu dziecku – przyznaje mama, która swoje dzieci posyła do czeskiej szkoły.

W niektórych środowiskach panuje też mylne przekonanie o tym, że absolwenci polskiej szkoły mają większe problemy na studiach właśnie z powodu gorszej znajomości języka czeskiego. Liczba uczniów Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Czeskim Cieszynie, którzy z powodzeniem kończą studia w Pradze, Brnie, Ostrawie, czy Ołomuńcu, świadczy o tym, że to błędny argument. – Nasze dzieci potrafią mówić bardzo dobrze po czesku, często mają mniejsze problemy np. z czeską ortografią w porównaniu z czeskimi kolegami. Dobrą znajomość języka czeskiego widzimy już w przedszkolu, kiedy to nasze dzieci rozmawiając z czeskimi rówieśnikami bardzo płynnie przechodzą na ten język. Polskie dzieci w naszych przedszkolach mają znacznie szerszy zakres słów i automatycznie z niego korzystają. Czeskie dziecko nie będzie mówiło do polskiego po polsku, bo po prostu tego języka nie zna – mówi jedna z nauczycielek. – Jak chodziłam do szkoły, to na przystanku autobusowym wszyscy mówili gwarą, po wyjściu z autobusu rozchodziliśmy się i część naszych kolegów szła do czeskiej szkoły a my do polskiej. W drodze tak oni, jak i my rozmawialiśmy „po naszymu”. Teraz już tak się nie dzieje. Na przystanku nasze dzieci rozmawiają z czeskimi po czesku – opowiada pewna babcia.

Kolejnym powodem, dla którego rodzice nie decydują się na posyłanie dzieci do polskich szkół, jest obawa z tego, że czeskojęzyczny rodzic nie będzie potrafił pomóc dziecku w nauce. Choć to też można zmienić, bo przecież nauczyciele w naszych szkołach są gotowi pomóc w każdej chwili. Problem polega może na tym, że rodzice o tym nie wiedzą. – Może pomógłby jakiś projekt, w ramach którego po lekcjach nauczyciel odrabiałby zadania domowe właśnie z dziećmi z rodzin dwujęzycznych? Można by też rodzicom zaproponować darmowe lekcje języka polskiego? – zastanawia się jedna z mam, która posyła dziecko do polskiej szkoły, choć sama chodziła do szkoły czeskiej. Tego, że dziecko uczy się w polskiej szkole, nie żałuje. Wręcz przeciwnie, jest bardzo zadowolona.

Pod takovým názvem „ZWROT” č. 3/17 zveřejnil redakční článek Haliny Szczotka. Autorka se ptá (pokládá otázku), zda se podaří přesvědčit rodiče se smíšených česko-polských manželství, aby své děti poslaly do školy s polským jazykem vyučovacím. Ve své reportáží využívá výroků konkrétních učitelů, rodičů, prarodičů v anonymní podobě. Škoda, že neuvádí jména autorů těchto vyjádření, ani škol nebo mateřských škol, ve kterých vyučují nebo do kterých posílají své ratolesti. Přesto si uvědomujeme, že nežijeme ještě v pokročilé demokracii, a stát ještě nechrání před šovinisty dostatečně své občany.

V mateřských školách můžeme často potkat děti se smíšených manželství, dokonce děti českojazyčné – píše autorka. – Naše mateřské školy mají dobrou pověst. Přijímáme dvouleté děti s plenami, vládne u nás rodinná atmosféra. Takový počet akcí pořádaných pro děti v sousední české mateřské škole není. Proto rodiče se často rozhodují pro naší mateřskou školu. Avšak potom tyto děti často pokračují ve vzdělávání na české škole – řekla jedna z učitelek.

Co je důvodem rozhodnutí rodičů? Odpověď je jednoduchá. Často je to tak, že pokud po svatbě mladí bydlí u českých rodičů, je složité pro Poláka přesvědčit zbytek členů domácnosti, aby dítě přihlásili do polské školy. – Obávám se, že v některých situacích žádné argumenty nepomáhají, je to záležitost emocí, jisté averze vůči Polákům, která v těchto rodinách je předávána z generace na generaci – mluví jedna z učitelek. – Ano, je to pravda, občas se vyskytují prarodiče, kteří se rozhodli, že se jejich noha v polské mateřské škole neobjeví a slovo dodrželi. Nikdy jsme je tu neviděli, nepřicházejí rovněž na naše akce, radovánky – potvrzuje učitelka mateřské školy. Dodává, že děti z takových rodin nejčastěji nepokračuji ve vzdělávání na polské škole. I když jsou i odlišné situace, smíšené rodiny, které posílají dětí do polské školy. A velice si potom, tuto polskou školu chválí. Dodává také, že záleží hodně na výchově. – Jestli rodiče přicházejí s dítětem na akce pořádané PZKO, jestli aktivně se angažují v práci polské organizace a vedou k tomu své děti, šance, že tyto budou posílat své ratolesti do polské školy, roste. Pro takové osoby národnostní záležitostí jsou důležitější a jsou schopny se postavit nátlaku české rodiny.

Setkali jsme se také se situaci, kdy manželé – dva Poláci, kteří ukončili polské školy, se rozhodli posílat své dítě do české mateřské školy a české základní školy a doma rovněž mluví s nimi pouze česky. Důvod? Komplexy z dětství. – Navštěvovala jsem polskou základní školu. Po osmé třídě jsem šla na české učiliště, byla jsem pro to totálně nepřipravená. Měla jsem problémy s dorozumíváním se svými vrstevníky, protože jsem neuměla až tak plynule česky. Oni to velmi rychle využili proti mně. Nechci totéž dopřát svému dítěti – přiznává matka, která své děti posílá do české školy.

V některých kruzích rovněž vládne chybné přesvědčení, že absolventi polské školy mají větší problémy na studiích právě z důvodu horší znalosti českého jazyka. Počet žáků Gymnázia Juliusze Słowackého v Českém Těšíně, kteří úspěšně končí studia v Praze, Brně, Ostravě, nebo Olomouci, svědčí o tom, že je to chybný argument. – Naše děti umí mluvit velmi dobře česky, často mají v porovnání s českými kamarády menší problémy např. s českým pravopisem. Dobrou znalost českého jazyka pozorujeme už v mateřské škole, kdy naše děti hovoří s českými vrstevníky, velmi plynule přecházejí na tento jazyk. Polské děti v našich mateřských školách mají značně širší slovní zásobu a automaticky jí využívají. České dítě nebude mluvit s polským polsky, protože prostě tento jazyk neumí – mluví jedna z učitelek. – V dobách když jsem navštěvovala školu, na autobusové zastávce všichni mluvili nářečím, po vystoupení z autobusu jsme se rozcházeli a část našich kamarádů šla do české školy, a my do polské. Cestou jsme všichni mluvili „po naszymu”. Teď se to už nevyskytuje. Na zastávce naše děti mluví s českými česky – opověděla jistá babička.

Dalším důvodem, pro který se rodiče nerozhodují posílat své děti do polské školy, je obava z toho, že českojazyčný rodič nebude umět pomoci dítěti ve výuce. I když rovněž i to je možno změnit, protože učitelé v našich školách jsou připraveni pomoci v každém okamžiku. Problém spočívá pravděpodobně v tom, že rodiče o tom nevědí. – Možná by pomohl nějaký projekt, v rámci kterého po hodinách učitel by dělal domácí úkoly právě s dětmi z dvojjazyčných rodin? Možná by bylo vhodné rovněž rodičům navrhnout bezplatné hodiny polského jazyka? – přemýšlí jedna z matek, která posílá dítě do polské školy, i když samotná chodila do školy české. Toho, že se dítě učí v polské škole, nelituje. Právě naopak, je velmi spokojená.

Uroczystość wspomnieniowa w Pradze z okazji 60 rocznicy śmierci Jánosa Esterházyego / Vzpomínková slavnost v Praze u příležitosti 60. výročí smrti Jánose Esterházyho / Emlékünnepség Prágában Esterházy János halálának 60.évfordulója alkalmából

W sobotę 5.3.2017 r. odbyła się w Pradze-Motolu uroczystość wspomnieniowa z okazji 60. rocznicy tragicznej śmierci Jánosa Esterházego, męczennika, polityka i działacza węgierskiego na Słowacji. Po uroczystości jej uczestnicy spotkali się w praskiej siedzibie Związku Węgrów Żyjących na Ziemiach Czeskich. Przemówienie wygłosił przewodniczący Komitetu Wspomnieniowego Jánosa Esterházego László Attila Kocsis. W spotkaniu, oprócz reprezentantów węgierskiej mniejszości narodowej, udział wzięli były minister spraw zagranicznych RC Karel Schwarzenberg i członek Komitetu Wspomnieniowego Jánosa Esterházego Karol Madzia, który reprezentował polską mniejszość narodową w RC. Autorem zdjęć jest János Fajd, redaktor pisma „Prágai Tükör”.

V sobotu 5.3.2017 se konala v Praze-Motole vzpomínková slavnost u příležitosti 60. výročí tragické smrti Jánose Esterházyho, mučedníka, politika a maďarského funkcionáře na Slovensku. Po slavnosti její účastníci se setkali v pražském sídle Svazu Maďarů žijících v českých zemích. Projev přednesl předseda Vzpomínkového výboru Jánose Esterházyho, Ladislav Kocsis. Na setkání, kromě zástupců maďarské národní menšiny, byli přítomní bývalý ministr zahraničních věcí ČR, Karel Schwarzenberg a člen Vzpomínkového výboru Jánose Estreházyho, Karel Madzia, který zastupoval polskou národní menšinu v ČR. Autorem fotografií je János Kokes, redaktor časopisu „Prágai Tükör”.

2017 március 5.-én Prága Motole nevű városrészében Esterházy János szlovákiai magyar funkcionárius, politikus és mártír tragikus halálának 60. évfordulója alkalmából emlékünnepségre került sor. Az ünnepség után a résztvevők a Cseh- és Morvaországi Magyarok prágai székhelyén találkoztak. Beszédet mondott Kocsis László, az Esterházy János Emlékbizottság elnöke. A találkozón a magyar kisebbség képviselőin kívül jelen volt még Karel Schwarzenberg a Cseh Köztársaság volt külügyminisztere és a csehországi lengyel kisebbség képviselőjeként Karel Madzia, az Esterházy János Emlékbizottság tagja. A felvételeket Fajd János a „Prágai Tükör” szerkesztője készítette.

Uroczystość w Pradze 5.3.2017 r. z okazji 60. rocznicy tragicznej śmierci Jánosa Esterházyego – Karol Madzia i Mgr Peter Balla / Slavnost v Praze dne 5.3.2017 u příležitosti 60. výročí tragické smrti Jánose Esterházyho – Karel Madzia a Mgr. Peter Balla (foto: János Fajd)       wysłuchaj przemówienia

Uroczystość w Pradze 5.3.2017 r. z okazji 60. rocznicy tragicznej śmierci Jánosa Esterházyego – Karol Madzia i ks. Eles Gyorgy / Slavnost v Praze dne 5.3.2017 u příležitosti 60. výročí tragické smrti Jánose Esterházyho – Karel Madzia a kn. Eles Gyorgy (foto: János Fajd)

Arpád Martényi

Úloha Vzpomínkového výboru Jánose Esterházyho (dále VVJE) při posílení kultu Jánose Esterházyho

Hlavním cílem Rákocziho svazu, založeného v roce 1989, je poskytování pomoci zahraničním Maďarům. Za svůj vzor si Svaz, kromě Františka Rákocziho II., jehož jméno nese, vybral Jánose Esterházyho, duchovního vůdce Maďarů ze Slovenska v období mezi dvěma světovými válkami. Význam Esterházyho dokládá, že již v roce 1991 vznikl v rámci Svazu VVJE. Za vznik VVJE patří dík především osobám, které se s ním osobně seznámily, určitou dobu s ním pracovaly nebo se později zabývaly jeho životem (m. j. Elemér Stelczer, Tibor Ébert a Imre Molnár).

Prvním opatřením VVJE bylo zřízení Pamětní medaile Esterházyho. Každý rok předáváme dvě medaile těm osobnostem a kolektivům, které se zasloužily o zachování myšlenek Jánose Esterházyho. Dosud bylo předáno téměř 50 medailí. Vyznamenány byly osoby nebo organizace ze čtyř zemí (Česko, Polsko, Maďarsko a Slovensko – zřejmě není náhoda, že tyto země dnes, v rámci seskupení Visegrádské čtyřky, spolupracují na poli politiky, ekonomiky a kultury). Uvádím několik příkladů vyznamenaných: a) Česko: Ferenc Monus a Anna Hyvnár-Rákoczi, předsedové Svazu Maďarů žijících v českých zemích, obec Mírov, navržen byl ministr zahraničí Karel Schwarzenberg, avšak příležitost nevyužil, řekl, že to byla jeho úřední a rodinná povinnost, b) Polsko: státní tajemník Jan. S. Ciechanowský, historik A. Adamczyk, kulturní činitel P. Gąsienica, c) Slovensko: politik F. Mikloško, starosta K. Bútora, dále řada Maďarů, např. Kálmán Jankics, Miklós Duray, Gyula Popély, organizace CSEMADOK, pěvecký sbor Vass Lajos, Pozsonyi Magyar Galéria a webové stránky Felvidek.ma, d) Maďarsko: Elemér Sztelczer, József Halzl, Imre Molnár, Bálint Török. První medailí obdržela v roce 1991 Alice Malfatti-Esterházy, dcera mučedníka-politika. Vyznamenání byli také rakouský kancléř Alois Mock a Hubert Schabeck, mj. za německé vydání knihy o Esterházym. Druhým opatřením VVJE bylo vytvoření památného místa v ulici Szép, v centrální částí Budapešti, kde kdysi János Esterházy bydlel. Vzpomínkové akce, které se zde od roku 1991 každoročně konají, jsou největším shromážděním stoupenců Esterházyho. Přednést projev na tomto shromáždění je pro každého ctí, tam jsou také předávány pamětní medaile. Vzpomínková tabule v ulici Szép była prvním památných místem věnovaným Esterházymu. Dnes už ve všech vyjmenovaných státech jsou památná místa: sochy, tabule a jiná označení.

Jak ukazuje název naší konference, v právním a politickém hodnocení Jánose Esterházyho, 70 let po ukončení války, 8 let po jeho smrti a 26 let po změně režimu, jsou i nadále rozpory, které se objevují v dílech historiků, a dost možná, že právě oni poskytují munici ke vzniku a posílení některých názorů. V České republice a na Slovensku se na Jánose Esterházyho nadále pohlíží jako na válečného zločince, zatímco v Polsku a Maďarsku ho považují za hrdinu a mučedníka. Avšak ve společném hodnocení Jánose Esterházyho došlo v uplynulém období k mnoha změnám. Ukazují to právě vzpomenuta památná místa, činnost organizací nesoucích Esterházyho jméno a množství jiných uznání. To všechno, bez ohledu na politickou příslušnost, odráží hodnocení veřejnosti.

Začněme možná od konce. János Esterházy zemřel ve vězení na Mírově 8. března 1957, jeho tělesné pozůstatky se později dostaly na Motolský hřbitov v Praze. Dnes je na obou místech pomník. Při vzniku pomníku na Mírově má velké zásluhy Světový svaz Maďarů, v Motole spolek Soužití. Na Slovensku, kromě toho, že v jeho rodné vesnici v kostele na Velkém Záluží, je tabule ve třech jazycích, která hlásá, že se tam v rodině Esterházyovců narodil člověk, známý jako dobrodinec obce, který dostal jméno János Esterházy. Pomník je již ve 13 obcích: Dolné Obdokovce, Bíňa, Búč, Dubník, Dunajská Streda, Galanta, Vinica, Košice, Královský Chlmec, Komárno, Levice, Tešedíkovo a Šamorín. Ve Varšavě v Polsku byla odhalena socha, v lokalitách Szczawnica a Wiśniowa pamětní tabule našeho společného mučedníka, který se narodil polské matce. V Maďarsku kromě památného místa v ulici Szép, památná místa Esterházyho jsou ve IV. a XII. budapešťském obvodě, v lokalitách Lakitelek, Nyiregyháza, Tatabábnay a v Maďarském parlamentu.

U maďarských výtvarníků v Bratislavě vzešla velmi dobrá myšlenka, aby u příležitosti stého výročí jeho narození v roce 2001 uspořádat tvůrčí tábor a z děl vzniklých v táboře, sestavit galérii a tuto výstavu s názvem Památka Esterházyho ukázat na mnoha místech. Dosud se výstava dostala do dvaceti míst v Maďarsku i za hranice. S její pomoci se může velké množství lidí seznámit s životem a mučednictvím Jánose Esterházyho. I toto je mise!

János Esterázy dostal po smrti četná státní a společenská vyznamenání. V roce 2009 byl v Polsku vyznamenán nejvyšší civilní cenou „Za obrodu Polska”, kterou mu udělil prezident Lech Kaczyński a předal ji ve Varšavě Alici Malfatti-Esterháty. Na Slovensku, je pravdou, že od politické strany Maďarů dostal vyznamenání Pro probitete – Za statečnost. V Maďarsku získal ocenění Cenu maďarského dědictví a Rytíř maďarské kultury, což jsou civilní vyznamenání. U příležitosti stého výročí narození a 50. výročí úmrtí byly uspořádány v parlamentu velkolepé vzpomínkové akce.

Dosavadní text dokazuje, že společnost již uznala, a když bylo třeba rovněž rehabilitovala, Esterházyho. Kde ale zůstává právní a politická rehabilitace? Domníváme se, že hodnocení Jánose Esteházyho je rovněž klíčem ke slovensko-maďarskému usmíření. Jsme rovněž přesvědčeni, že rehabilitace Jánose Esterházyho je politickou otázkou, vždyť právníci a historici se dosud nedokázali shodnout. Domníváme se, že je zapotřebí odvážného politika a odvážného rozhodnutí, a potom budeme schopni vrátit Jánosi Esteházymu čest.

Uroczystość w Pradze 5.3.2017 r. z okazji 60. rocznicy tragicznej śmierci Jánosa Esterházyego – Karol Madzia w rozmowie z byłym ministrem spraw zagranicznych RC Karlem Schwarzebergiem / Slavnost v Praze dne 5.3.2017 u příležitosti 60. výročí tragické smrti Jánose Esterházyho – Karel Madzia v rozhovoru s bývalým ministrem zahraničních věcí ČR, Karlem Schwarzenbergem (foto: János Fajd)

Arpád Martényi

Zadanie Komitetu Pamięci Jánosa Esterházyego (dalej KPJE) przy wzmocnieniu kultu Jánosa Esterházyego

Głównym celem Związku Rákoczego, który był założony w 1989 roku, jest udzielanie pomocy zagranicznym Węgrom. Za wzór Związek wybrał sobie, oprócz Franciszka Rákoczego II, którego imię nosi, również Jánosa Esterházyego, przywódcę duchowego słowackich Węgrów w okresie między dwoma wojnami światowymi. Znaczenie Esterházyego pokazuje, że już w 1991 roku powstał w ramach Związku KPJE. Za założenie KPJE należy podziękować przede wszystkim osobom, które osobiście znały Esterházyego, określony czas pracowały z nim lub później badały jego dorobek życiowy (m.in. Elemér Stelczer, Tibor Ébert a Imre Molnár).

Pierwszym posunięciem KPJE było utworzenie Medalu Pamiątkowego Esterházyego. Dwa medale każdego roku przekazujemy tym osobistościom i kolektywom, które zasłużyły się o zachowanie idei Jánosa Esterhazyego. Dotąd przekazano niemal 50 medali. Odznaczone były osoby lub organizacje z czterech państw (Czechy, Polska, Węgry i Słowacja – chyba to nie przypadek, że kraje te dziś, w ramach ugrupowania Czwórki Wisegradzkiej, współpracują w polityce, ekonomii i kulturze). Przytoczę kilka przykładów odznaczonych: a) Czechy: Ferenc Monus i Anna Hyvnár-Rákoczi, przewodniczący Związku Węgrów Żyjących na Ziemiach Czeskich, gmina Mírov, zaproponowany był minister spraw zagranicznych Karel Schwarzenberg, jednak nie skorzystał z okazji, powiedział, że to był jego urzędowy i rodzinny obowiązek, b) Polska: sekretarz stanu Jan. S. Ciechanowski, historyk A. Adamczyk, działacz kulturalny P. Gąsienica, c) Słowacja: polityk F. Mikloško, burmistrz K. Bútora, dalej szereg Węgrów, np. Kálmán Jankics, Miklós Duray, Gyula Popély, organizacja CSEMADOK, chór Vass Lajos, Pozsonyi Magyar Galéria i strony internetowe Felvidék.ma, d) Węgry: Elemér Sztelczer, József Halzl, Imre Molnár, Bálint Török. Pierwszy medal otrzymała w 1991 roku Alicja Malfatti-Esterházy, córka męczennika-polityka. Odznaczony był również austriacki kanclerz Alois Mock i Hubert Schabeck, m.in. za niemieckie wydanie książki o Esterházym. Drugim posunięciem KPJE było utworzenie miejsca pamięci na ulicy Szép, w centralnej części Budapesztu, gdzie kiedyś mieszkał János Esterházy. Imprezy wspomnieniowe, które odbywają się tam od 1991 roku corocznie, są przede wszystkim zgromadzeniami zwolenników Esterházego. Wygłosić przemówienie na tym zgromadzeniu jest dla każdego honorem, tam są przekazywane medale pamiątkowe. Tablica pamiątkowa na ulicy Szép była pierwszym miejscem pamięci, poświęcone Esterházyemu. Dziś już we wszystkich wspomnianych państwach są miejsca pamięci: rzeźby, tablice i inne znaki.

Jak pokazuje nazwa naszej konferencji, w ocenie prawnej i ocenie politycznej Jánosa Esterházyego, 70 lat po zakończeniu wojny, 58 lat po jego śmierci i 26 lat po zmianie reżymu, nadal pojawiają się rozbieżności w pracach historyków, i prawdopodobnie właśnie one dostarczają amunicję powstaniu i wzmocnieniu niektórych poglądów. W Republice Czeskiej i na Słowacji na Jánose Esterházyego nadal patrzą jak na zbrodniarza wojennego, tymczasem w Polsce i na Węgrzech uważają go za bohatera i męczennika. Jednak we wspólnej ocenie Jánosa Esterházyego doszło w minionym okresie do wielu zmian. Pokazują to właśnie wspomniane miejsca pamięci, działalność organizacji niosących imię Esterházyego i wiele innych przejawów uznania. To wszystko, bez względu na przynależność partyjną, odzwierciedla ocenę społeczeństwa.

Zacznijmy może od końca. János Esterházy zmarł w więzieniu w Mírowie 8 marca 1957 r., jego zwłoki znalazły się później na Cmentarzu Motolskim w Pradze. Dziś w obu miejscach stoi pomnik. Przy powstaniu pomnika w Mirovie wielkie zasługi ma Światowy Związek Węgrów, w Motole stowarzyszenie Wspólnota. Na Słowacji, oprócz tego, że w jego rodzinnej wiosce w kościele na Wielkim Zálužu jest tablica w trzech językach, która ogłasza, że urodził się tam w rodzinie Esterházych człowiek, znany dobroczyńca gminy, który przyjął imię János Esterházy, pomnik jest już w 13 gminach: Obdokovcach Dolnych, Bíňi, Búču, Dubníku, Dunajskiej Stredzie, Galancie, Vinicy, Koszycach, Královskim Chlumcu, Komarnie, Levicy, Tešedíkowie i Šamorínie. W Warszawie w Polsce odsłonięto rzeźbę, w miejscowościach Szczawnica i Wiśniowa tablicę pamiątkową naszego wspólnego męczennika, który urodził się polskiej matce. Na Węgrzech oprócz miejsca pamięci na ulicy Szép, miejsca pamięci Esterházyego są w IV. i XII. obwodzie budapeszteńskim, w miejscowościach Lakitelek, Nyiregyháza, Tatabábnay i w Parlamencie Węgierskim.

Artyści-plastycy węgierscy w Bratysławie wysunęli bardzo dobry pomysł, aby z okazji setnej rocznicy jego urodzin w 2001 roku zorganizować obóz twórczy, a z prac powstałych w obozie sporządzić galerię i wystawę pod tytułem Pamiątka Esterházyego i pokazać ją w licznych miejscach. Dotąd wystawę pokazano w dwudziestu miejscach na Węgrzech i za granicą. Z jej pomocą wielka liczba osób może zaznajomić się z życiem i męczeństwem Jánosa Esterházyego. I to jest jej misja!

János Esterázy otrzymał po śmierci liczne odznaczenia państwowe i społeczne. W 2009 roku był odznaczony w Polsce najwyższym odznaczeniem cywilnym „Za odrodzenie Polski”, które udzielił mu prezydent Lech Kaczyński i przekazał go w Warszawie Alicji Malfatti-Esterházy. Na Słowacji, prawdą jest, że od partii politycznej Węgrów otrzymał odznaczenie Pro probitete – Za odwagę. Na Węgrzech otrzymał szacunek Nagrodę Dziedzictwa Węgierskiego i Rycerz Kultury Węgierskiej, są to odznaczenia cywilne. Z okazji setnej rocznicy urodzin i 50. rocznicy śmierci zorganizowano w parlamencie wspaniałe imprezy wspomnieniowe.

Dotychczasowy tekst dowodzi, że społeczeństwo już uznało, a kiedy było trzeba rehabilitowało, Esterházyego. Ale gdzie pozostaje prawna i polityczna rehabilitacja? Wydaje się nam, że ocena Jánosa Esteházyego jest również kluczem do słowacko-węgierskiego pojednania. Jesteśmy przekonani, że rehabilitacja Jánosa Esterházyego jest tematem politycznym, ponieważ prawnicy i historycy dotąd nie potrafili zgodzić się. Jesteśmy przekonani, że tylko odważny polityk i odważna decyzja jest w stanie przywrócić honor Jánosowi Esteházyemu.

Uroczystość w Pradze 5.3.2017 r. z okazji 60. rocznicy tragicznej śmierci Jánosa Esterházyego / Slavnost v Praze dne 5.3.2017 u příležitosti 60. výročí tragické smrti Jánose Esterházyho (foto: János Fajd)

Wspomnienia Wandy Fusek z dzieciństwa / Vzpomínky z dětství Wandy Fusek

We wtorek 21.2.2017 r. odbyło się w świetlicy PZKO w Markowicach spotkanie Klubu Propozycji Miejscowego Koła PZKO w Piotrowicach. Gościem spotkania była Wanda Fusek, która wspominała lata trzydzieste i okres drugiej wojny światowej 1939-1945. Bohaterka spotkania urodziła się w 1925 roku. Podczas spotkania mówiła o losach swojej rodziny, rodziców, braci, mieszkańców Zawady, o bezrobociu w okresie pierwszej Republiki Czechosłowackiej i losach wojennych rodziny, kiedy wioska była częścią III Rzeszy Niemieckiej. Wspominała również szkolnictwo polskie w Zawadzie i działalność kulturalno-oświatową Macierzy Szkolnej przed 1938 rokiem. Prelekcję uzupełniła prezentacją starych zdjęć z tego okresu.

Jej rodzice, Emil i Stefania Promni, byli aktywnymi działaczami Macierzy Szkolnej, w okresie międzywojennym śpiewali w chórze i występowali w amatorskim zespole teatralnym. Ojciec urodził się w Dziećmorowicach, przez większą część roku był bezrobotny, w okresie letnim pracował dorywczo przy wzmacnianiu wałów Olzy. Mama pochodziła z okolic Bochni w Małopolscy W okresie drugiej wojny światowej Niemcy uwięzili ojca najpierw w Karwinie i Cieszynie, potem Skrochowicach, Dachau i Mauthausen-Gusen, do domu powrócił w 1943 roku. Bracia Tadeusz i Mieczysław w czasie okupacji byli wywiezieni na roboty przymusowe. Wanda w czasie wojny pracowała najpierw jako pasterka, później służąca u rodziny Sładeczków w Młynie w Zawadzie. Tak samo jak jej bracia przed wojną uczęszczała do polskiej szkoły w Zawadzie. Naukę planowała kontynuować w wydziałówce, ale uniemożliwił jej to wybuch wojny.

Wanda Fusek nadal jest aktywną działaczką MK PZKO w Piotrowicach, członkiem zarządu Koła, do ubiegłego roku była kierowniczką Klubu Kobiet. Jest animatorką wystaw robót ręcznych, które w Piotrowicach regularnie organizuje MK PZKO. Uczestniczy w zebraniach Sekcji Kobiet Zarządu Głównego PZKO, wyjeżdża na spotkania Klubów Kobiet w poszczególnych miejscowościach Zaolzia. Klub Propozycji MK PZKO w Piotrowicach powołany został w 2011 roku. Spotkania z ciekawymi ludźmi są urządzane pięć razy w roku. Kolejne spotkanie odbędzie się 18.4.2017 r., a jego tematem będą imprezy sportowe urządzane w Polsce, w których biorą udział Polacy zamieszkali poza granicami kraju. Prelekcję wygłoszą Helena i Adam Michalscy, z Piotrowic.

V úterý 21.2.2017 se konalo v klubovně PZKO v Marklovicích sekání Diskusního klubu Místní skupiny PZKO Petrovice. Jeho hostem byla Wanda Fusek, která vzpomínala na třicátá léta a období druhé světové války 1939-1945. Hrdinka setkání se narodila v roce 1925. Během setkání mluvila o osudech své rodiny, rodičů, bratrů, občanů Závady, o nezaměstnanosti v období první Československé republiky a válečných osudech rodiny, kdy vesnice byla součástí Německé III. Říše. Vzpomínala také na polské školství v Závadě a na kulturně-osvětovou činnost Matice školské před rokem 1938. Přednášku doplnila ukázkami starých dobových fotografií.

Její rodiče, Emil a Stefanie Promní, byli aktivními funkcionáři Matice školské, v meziválečném období zpívali v pěveckém sboru a vystupovali v amatérském divadelním souboru. Otec se narodil v Dětmarovicích, během větší části roku byl nezaměstnaný, v letním období pracoval příležitostně při upevňování hrází Olzy. Maminka pocházela z okolí Bochně v Málopolsku. V období druhé světové války Němci uvěznili otce, nejdříve v Karviné a Těšíně, potom v Skrochovicích, Dachau a Mauthausen-Gusen, domů se vrátil v roce 1943. Bratři, Tadeusz a Mieczysław, byli za okupace odvezeni na nucené práce. Wanda pracovala za války nejdříve jako pastýřka, potom jako služka v rodině Sładeczků ve Mlýně v Závadě. Stejně jako její bratři před válkou navštěvovala polskou školu v Závadě. Plánovala pokračovat ve vzdělávání na měštánské škole, ale znemožnila ji to válka.

Wanda Fusek je stále aktivní funkcionářkou MS PZKO Petrovice, členkou výboru Skupiny, do minulého roku byla předsedkyni Klubu žen, hybnou sílou výstav ručních prací, které v Petrovicích pravidelně pořádá MS PZKO. Účastní se schůzí Sekce žen Hlavního výboru PZKO, jezdí na setkání Klubů žen v jednotlivých obcích Zaolzí. Diskusní klub MS PZKO Petrovice byl založen v roce 2011. Setkání se zajímavými lidmi jsou pořádány pět krat ročně. Následující setkání se bude konat 18.4.2017, a jeho tématem budou sportovní akce organizované v Polsku, kterých se účastní Poláci žijící za hranicemi země. Přednášku přednesou Helena a Adam Michalští z Petrovic.

Uroczystość wspomnieniowa w Cieszynie / Vzpomínková slavnost v Cieszyně

W poniedziałek 20.3.2017 r. uczczono w Cieszynie „Pod Wałką” pamięć 24 polskich żołnierzy, których 20.3.1942 r. powiesili okupanci niemieccy podczas drugiej wojny światowej. Ofiary pochodziły z obu stron Olzy. W uroczystości brali udział działacze organizacji społecznych, również polskich organizacji z Zaolzia, młodzież, rodziny ofiar oraz liczni goście. Zdjęcie: www.zwrot.cz. / V pondělí 20.3.2017 byla slavena v Cieszyně „Pod válcem” památka 24 polských vojáků, které 20.3.1942 oběsili němečtí okupanti za druhé světové války. Obětí pocházely z obou stran Olzy. Slavnosti se účastnili funkcionáři společenských organizací ze Zaolzí, mládež, rodiny obětí a četní hosté. Snímek: www.zwrot.cz.

Foto: www.zwrot.cz

Zmarł historyk Mečislav Borák / Zemřel historik Mečislav Borák (1945-2017 r.)

15.3.2017 r. zmarł profesor Mečislav Borák, historyk ściśle związany swoją pracą ze Śląskiem Cieszyńskim i Zaolziem. Urodził się w 1945 roku w Růžďce koło Vsetina, studiował na Uniwersytecie Karola w Pradze, gdzie w 1968 roku skończył publicystykę. Od 1975 roku pracował w Muzeum Śląskim w Opawie, później w Instytucie Śląskim Akademii Nauk Republiki Czeskiej w Opawie. Do jego najważniejszych prac należą badania dotyczące zbrodni katyńskiej, przede wszystkim monografia „Ofiary zbrodni katyńskiej z byłej Czechosłowacji” z 2001 roku. Swoje badania udostępniał szerokiej publiczności w postaci wykładów naukowych i filmów dokumentalnych. Nie zajmował się wyłącznie Śląskiem Cieszyńskim, pisał również o Żydach, problematyce polsko-słowackiej, o Rusi Podkarpackiej. W Polsce i na Zaolziu mówił zawsze po polsku. Był historykiem obiektywnym, bardzo kompetentnym, bez najdrobniejszego cienia tendencji nacjonalistycznych. Jest laureatem Krzyża Oficerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. / 15.3.2017 zemřel profesor Mečislav Borák, historik úzce spjat svou činnosti s Těšínským Slezskem a Zaolzím. Narodil v roce 1945 v Růžďce u Vsetína, studoval na Karlově univerzitě v Praze, kde v roce 1968 ukončil publicistiku. Od roku 1975 pracoval ve Slezském muzeu v Opavě, poté ve Slezském ústavu Akademie věd České republiky v Opavě. K jeho nejdůležitějším pracím patří výzkum týkající se katyňského zločinu, především monografie „Oběti katyňského zločinu z bývalého Československa” z roku 2001. Výsledky svých výzkumů zpřístupňoval široké veřejnosti v podobě vědeckých přednášek a dokumentárních filmů. Nezajímal se pouze Těšínským Slezskem, psal rovněž o Židech, polsko-slovenské otázce, Podkarpatské Rusi. V Polsku a na Zaolzí mluvil vždy polsky. Byl historikem objektivním a kompetentním, bez nejmenšího stínu nacionalistických tendencí. Je laureátem Důstojnického kříže Za zásluhy Polské republiky.

Sukcesy polskich sportowców / Úspěchy polských sportovců

Piotr Żyła brązowym medalistą, polscy skoczkowie drużynowymi mistrzami świata / Piotr Żyła s bronzovou medailí, polští skokané na lyžích mistry světa

Piotr Żyła, zawodnik KS Wisła, po fantastycznym skoku w drugiej serii zdobył trzecie miejsce na świecie na dużej skoczni podczas Mistrzostw Świata w fińskim Lahti. Od kilku lat jest jednym z najlepszych polskich skoczków narciarskich. Dorobił się sukcesów, ale głównie z drużyną. Na podium Mistrzostw Świata, na najniższym stopniu stawał dwukrotnie – we włoskim Val di Fieme w 2013 roku i w szwedzkim Falun w 2015 roku. Indywidualnie w Mistrzostwach Świata nie wiodło mu się tak dobrze a w Pucharze Świata rzadko meldował się w czołowej trójce, a wygrał raz – w Oslo w 2013 roku. Czy miałby tych sukcesów więcej, gdyby wcześniej spotkał w swojej karierze trenera Stefana Horngachera? Wcześniej nikt nie potrafił zmusić go do zmiany techniki najazdu, nawet Adam Małysz. / Piotr Żyła, závodník KS Wisła, po fantastickém skoku ve druhém kole získal třetí místo na velkém můstku v Mistrovství světa ve finském Lahti. Už několik let je jedním z nejlepších polských skokanů na lyžích. Dopracoval se úspěchů, ale hlavně v družstvu. Na pódiu Mistrovství světa, na nejnižším stupni stál už dvakrát – v italském Val di Fieme v roce 2013 a ve švédském Falun v roce 2015. Jako jednotlivci se mu na Mistrovství světa tak dobře nevedlo a ve Světovém poháru zřídka byl v první trojce, zvítězil jednou – v Oslo v roce 2013. Měl by více těchto úspěchů, kdyby dříve ve své kariéře potkal trenéra Stefana Horngachera? Dříve nikdo ho nebyl schopen přinutit změnu techniky nájezdu, dokonce ani Adam Małysz.

Wyniki / Výsledky: Stefan Kraft (Austria / Rakousko) – 279,3 pkt (127,5 m / 127,5 m), 2. Andreas Wellinger (Niemcy / Německo) – 278 pkt. (127,5 m / 129 m). 3. Piotr Żyła – 276,6 pkt. (127,5 m / 131 m). 4. Andreas Stjernen (Norwegia / Norsko) – 276,1 pkt. (129,5 m / 129 m), 5. Anders Fannemel (Norwegia / Norsko) – 268,8 pkt (123,5 m / 127 m), 6. Maciej Kot – 266,9 pkt.(123,5 m / 126,6 m).

W konkursie drużynowym Piotr Żyła, Dawid Kubacki, Maciej Kot i Kamil Stoch wygrali z ogromną przewagą. Rewelacyjny okazał się Piotr Żyła. Dawida Kubackiego nie zatrzymało nawet to, że musiał dwa razy schodzić z belki przed drugim skokiem. Maciej Kot okazał się klasą dla siebie, a pracę kolegów dokończył Kamil Stoch. Polacy wygrali zawody z przewagą 25,7 pkt. / V soutěži družstev Piotr Żyła, Dawid Kubacki, Maciej Kot a Kamil Stoch vyhráli s obrovskou převahou. Úžasný byl Piotr Żyła. Dawida Kubackého nezastavilo ani to, že dvakrát před svým druhým skokem musel opouštět nájezdové prkno. Maciej Kot byl třídou sám pro sebe, a práci kolegů završil Kamil Stoch. Poláci zvítězili v soutěži s převahou 25,7 bodů.

Wyniki / Výsledky: 1. Polska / Polsko – 1104,2 pkt. (Żyła 130,5 m i 123 m, Kubacki 129 m i 119,5 m, Kot 130,5 m i 121,5 m, Stoch – 130,5 m i 124,5 m), 2. Norwegia / Norsko – 1078,5 pkt. (Fannemel, Forgang, Tande, Stjernen), 3. Austria / Rakousko – 1068,9 pkt. (Hayböck, Fettner, Schlierenzauer, Kraft), 4. Niemcy / Německo – 1052,9 pkt., 5. Słowenia / Slovinsko – 941,6 pkt., 6. Finlandia / Finsko – 926,5 pkt.

Mistrzowie świata / Mistři světa:

Kamil Stoch, wiek / věk: 29 lat / let, miejsce w Pucharze Świata / místo ve Světovém poháru: 1, sukcesy / úspěchy: dwukrotny mistrz olimpijski / dvojnásobný olympijský vítěz (2014), mistrz świata / mistr světa (indywidualne / jednotlivci 2013, drużynowo / družstva 2017), triumfator Pucharu Świata / vítěz Světového poháru (2014) i / a Turnieju Czterech Skoczni / Turnaje čtyř můstků (2017),

Piotr Żyła, wiek / věk: 30 lat / let, miejsce w Pucharze Świata / místo ve Světovém poháru: 11, sukcesy / úspěchy: medalista mistrzostw świata / medaile na mistrovství světa – złoty drużynowo / zlatá družstva (2017), brązowy indywidualnie / bronz jednotlivci (2017) i / a drużynowo / družstva (2013, 2015), 2. miejsce w Turnieju Czterech Skoczni / 2. místo v Turnaji čtyř můstků (2017),

Maciej Kot, wiek / věk: 25 lat / let, miejsce w Pucharze Świata / místo ve Světovém poháru: 5, sukcesy / úspěchy: złoty / zlato (2017) i / a brązowy / bronz (2013) medalista mistrzostw świata w drużynie / mistroství světa v družstvech,

Dawid Kubacki, wiek / věk: 26 lat / let, miejsce Pucharze Świata / místo ve Světovém poháru: 19, sukcesy / úspěchy: złoty / zlato (2017) i / a brązowy / bronz (2013) medalista mistrzostw świata w drużynie / mistrovství světa v družstvech.

Foto nr 1: Piotr Żyła w objęciach trenera Stefana Horngachera

Foto nr 2: Złota drużyna na podium: Kamil Stoch, Maciej Kot, Dawid Kubacki i Piotr Żyła

Piotr Lisek, Konrad Bukowiecki, Marcin Lewandowski, Adam Kszczot, Sylwester Bednarek, sztafeta mężczyzn 4 x 400 m i sztafeta kobiet 4 x 400 m mistrzami Europy, polscy lekkoatleci pierwsi w klasyfikacji medalowej / Piotr Lisek, Konrad Bukowiecki, Marcin Lewandowski, Adam Kszczot, Sylwester Bednarek, štafeta mužů 4 x 400 m a štefata žen 4 x 400 m mistry Evropy, polští lehkoatleti první v medailovém hodnocení

Polscy lekkoatleci ponownie pokazali, że w Europie nie mają sobie równych. Dorobek w postaci 12 krążków pozwolił im wyrównać najlepszy wynik w historii tej imprezy. W 1973 roku Polacy przywieźli z Rotterdamu również aż 12 medali, tyle że tylko dwa złote. Siedem tytułów wywalczonych na Mistrzostwach Europy 3. - 5.3.2017 r. w serbskim Belgradzie to absolutny rekord. Sprawcą największej sensacji był Konrad Bukowiecki. Mimo pierwszej spalonej próby już w drugiej uzyskał największą odległość tego dnia – 21,97 m. W konkursie skoku o tyczce dla Piotra Liska liczyło się tylko zwycięstwo. Sylwester Bednarek w skoku wzwyż zwycięstwem po skoku na 2,32 m wrócił do czołówki po aż siedmiu latach. Swe zadania spełnili również Marcin Lewandowski w biegu na 1500 m i Adam Kszczot na 800 m. Prawdziwy popis dali też cztery stumetrowcy Obie sztafety 4 x 400 m w imponującym stylu zdobyły złoto, a ich liderzy – Justyna Święty i Rafał Omełko, sięgnęli przy okazji po medale indywidualne, odpowiednio brąz i srebro.

Polští lehkoatleti opět ukázali, že v Evropě jsou neporazitelní. Výsledkem byl zisk 12 kotoučů, který jim umožnil vyrovnat svůj nejlepší výsledek v dějinách tohoto mistrovství. V roce 1973 Poláci přivezli z Rotterdamu rovněž až 12 medailí, jenže pouze dvě zlaté. Sedm titulů vybojovaných na Mistrovství Evropy 3. - 5.3.2017 v srbském Bělehradu to je absolutní rekord. Strůjcem největšího překvapení byl Konrad Bukowiecki. Přestože první pokus přešlápl, už ve druhém získal největší vzdálenost tohoto dne – 21,97 m. V soutěži skoku o tyči Piotr Lisek bral pouze vítězství. Sylwester Bednarek ve skoku vysokém po vítězství výsledkem 2,32 m se vrátil po více jako sedmi letech do čela tabulek. Své úkoly splnili rovněž Marcin Lewandowski v běhu na 1500 m a Adam Kszczot na 800 m. Své možnosti ukázali také půlkaři. Obě štafety 4 x 400 m impozantním způsobem získali zlato, a jejich lídři – Justyna Święty a Rafał Omełko, získali navíc medaile jako jednotlivci, příslušně bronz a stříbro.

Polscy medaliści / Polští medailisté:

Piotr Lisek (złoto / zlato, skok o tyczce / skok o tyči, 5,85 m),

Konrad Bukowiecki (złoto / zlato, pchnięcie kulą / vrh koulí, 21,97 m),

Marcin Lewandowski (złoto / zlato, bieg na 1500 m / běh na 1500 m, 3:44,82),

Adam Kszczot (złoto / zlato, bieg na 800 m / běh na 800 m, 1:48,87),

Sylwester Bednarek (złoto / zlato, skok wzwyż / skok vysoký, 2,32 m),

sztafeta kobiet 4 x 400 m (złoto / zlato, 3:29,94),

sztafeta mężczyzn 4 x 400 m (złoto / zlato, 3:06,99),

Rafał Omełko (srebro / stříbro, bieg na 400 m / běh na 400 m, 46:08),

Paweł Wojciechowski (brąz / bronz, skok o tyczce / skok o tyči, 5,85 m),

Justyna Święty (brąz / bronz, bieg na 400 m / běh na 400 m, 52:52),

Sofia Ennaoui (brąz / bronz, bieg na 1500 m / běh na 1500 m, 4:06,59),

Ewa Swoboda (brąz / bronz, bieg na 60 m / běh na 60 m, 7:10).

Klasyfikacja medalowa / Medailové hodnocení: 1. Polska / Polsko (7-1-4), 2. Wielka Brytania / Velká Británie (5-4-1), 3. Niemcy / Německo (2-2-5), 4. Francja / Francie (2-1-0), 5. Czechy / Čechy (1-2-4), 6. Hiszpania / Španělsko (1-2-1), 7. Grecja / Řecko (1-1-1), 8-9. Belgia / Belgie (1-1-0), 8-9. Portugalia / Portugalsko (1-1-0), 10. Węgry / Maďarsko (1-0-1).

Foto: Polscy medaliści na Mistrzostwach Europy w 2017 r. w Belgradzie

Włodzimierz Lubański skończył 70 lat / Włodzimierz Lubański ukončil 70 let

Włodzimierz Lubański urodził się 28.2.1947 r. Do dziś wielu znawców futbolu uważa, że był najwybitniejszym polskim piłkarzem w historii.

Miał dziewięć lat kiedy przyszedł na trening Górnika Gliwice. Po ukończeniu szkoły podstawowej chodził do technikum ceramicznego w Gliwicach, przede wszystkim jednak coraz lepiej grał w piłkę. Był już wówczas zawodnikiem GKS Gliwice. „Niewielkiego wzrostu trampkarz GKS Gliwice to wielki talent, o którym jeszcze usłyszymy” – taka informacja ukazała się w prasie w 1960 roku, kiedy 13-letni Lubański czarował na jednym z turniejów juniorów. W 1962 roku został zawodnikiem Górnika Zabrze, który zrobił z niego piłkarza europejskiej klasy. 21.5.1963 zadebiutował w lidze jako 16-latek i zdobył w tym meczu (Górnik Zabrze – Arkonia Szczecin) swoją pierwszą bramkę w „dorosłej” piłce. Jego starszymi kolegami w drużynie byli Zygmunt Anczok, Hubert Kostka, Stanisław Oślizło. W reprezentacji debiutował w wieku 16 lat i 188 dni. Polska wygrała z Norwegią 9:0 a on strzelił jednego gola. Największe sukcesy, to okres między 1965 a 1970 rokiem. Jego Górnik Zabrze seryjnie wygrywał mistrzostwo i Puchar Polski i odgrywał coraz większą rolę w Europie. W 1968 roku w ćwierćfinale Pucharu Europy odpadł po dwumeczu z Manchesterem United, jednak jako jedyny pokonał późniejszego triumfatora rozgrywek. Bramkę na Stadionie Śląskim strzelił Lubański, mecz oglądało 100 000 widzów. W 1970 roku zabrzanie awansowali do finału Pucharu Zdobywców Pucharu. Po pokonaniu trzech rywali w półfinale Górnik trafił na AS Romę. Wtedy Górnikowi Zabrze kibicowała cała Polska. Nie wystarczyło rozegranie trzech meczy. 1:1 w Rzymie. 2:2 (obie bramki strzelił Lubański) po dogrywce na Stadionie Śląskim. Gole w dogrywce wtedy nie były zaliczane „dwukrotnie”. Potrzebny był trzeci mecz w Strassburgu, w którym Lubański ponownie zdobył gola. Wynik 1:1 i pamiętny rzut żetonem, który wskazał kolor zielony wybrany przez kapitana Górnika Zabrze, Stanisława Oślizłę. W finale Górnik przegrał w Budapeszcie z Manchesterem City 1:2. W 1973 roku Lubański przeżył wielki dramat. Podczas meczu z Anglią na Stadionie Śląskim, w eliminacjach mistrzostw świata, krótko po tym jak zdobył gola na 2:0, doznał kontuzji kolana. Kontuzja na ponad dwa lata zahamowała jego karierę.

Włodzimierz Lubański jest 75-krotnym reprezentantem Polski (1963-1980), zdobywca 48 bramek w reprezentacji. Mistrz olimpijski z Monachium (1972), uczestnik mistrzostw świata w Argentynie (1978). Zawodnik Sośnicy Gliwice, GKS Gliwice (1958-1962), Górnika Zabrze (1963-1975) KSC Lokeren (1975-1982), Valenciennes (1982-1983), Stade Quimper (1983-1985), Mechelen (1985). Siedmiokrotny mistrz Polski, sześciokrotny zdobywca Pucharu Polski (wszystkie sukcesy w barwach Górnika Zabrze).

Włodzimierz Lubański se narodil 28.2.1947. Dodnes mnoho znalců kopané ho považuje za nejvýznamnějšího polského fotbalistu v dějinách.

Ve věku devíti let přišel na trénink Górnika Gliwice. Po ukončení základní školy studoval na keramické průmyslovce v Gliwicích, avšak především stále lépe hrál fotbal. Tehdy už byl závodníkem GKS Gliwice. „Žák GKS Gliwice, nevelké výšky, to je velký talent, o kterém ještě uslyšíme” – taková informace byla zveřejněna v tisku v roce 1960, kdy 13letý Lubański kouzlil na jednom z dorosteneckých turnajů. V roce 1962 se stal závodníkem Górnika Zabrze, který z něho udělal fotbalistu evropské třídy. Jako 16letý 21.5.1963 debutoval v ligovém zápase (Górnik Zabrze – Arkonia Szczecin) a vsítil v něm svůj první gól v „dospělé” soutěži. Jeho staršími spoluhráči byli Zygmunt Anczok, Hubert Kostka, Stanisław Oślizło. V reprezentaci debutoval ve věku 16 let a 188 dnů. Polsko vyhrálo s Norskem 9:0 a on vsítil jeden gól. Největších úspěchů dosáhl v období mezi roky 1965 a 1970. Jeho Górnik Zabrze sériově vyhrával mistrovství i Pohár Polska a hrál stále větší úlohu v Evropě. V roce 1968 ve čtvrtfinále Pohárů mistrů evropských zemí byl vyřazen po dvojzápase s Manchesterem United, avšak jako jediný porazil pozdějšího vítěze soutěže. Gól na Slezském stadiónu vsítil Lubański, zápas vidělo 100 000 diváků. V roce 1970 zabrzané postoupili do finále Pohárů vítězů pohárů. Po vyřazení třech soupeřů v semifinále Górnik se střetl s AS Romou. Tehdy Górnikovi Zabrze fandilo celé Polsko. Nestačilo sehrát tří zápasy. 1:1 v Římě. 2:2 (autorem obou gólů byl Lubański) po prodloužení na Slezském stadiónu. Góly v prodloužení tehdy nebyly započítávány „dvojnásobně”: Nutný byl třetí zápas ve Strassburgu, ve kterém Lubański opět vsítil gól. Výsledek 1:1 a památný hod mincí, který ukázal zelenou barvu zvolenou kapitánem Górnika Zabrze, Stanisławem Oślizło. Ve finále Górnik prohrál v Budapešti s Manchesterem City 1:2. V roce 1973 Lubański prožil velkou dramu. Při utkání s Anglií na Slezském stadiónu, v kvalifikací mistrovství světa, krátce po tom, když vsítil gól na 2:0, utrpěl zranění kolena. Pohmoždění na více jako dva roky zabrzdilo jeho kariéru.

Włodzimierz Lubański je 75násobným reprezentantem Polska (1963-1980), autorem 48 gólů za reprezentaci. Olympijský vítěz z Mnichova (1972), účastník mistrovství světa v Argentině (1978). Závodník Sośnicy Gliwice, GKS Gliwice (1958-1962), Górnika Zabrze (1963-1975) KSC Lokeren (1975-1982), Valenciennes (1982-1983), Stade Quimper (1983-1985), Mechelen (1985). Sedminásobný mistr Polska, šestinásobný vítěz Poháru Polska (všechny úspěchy získal v barvách Górnika Zabrze).

Foto: Włodzimierz Lubański („Sport”)

Idzie wiosna / Přichází jaro

Na ulicach Trzyńca rosną już kwiaty. Zdjęcie, które zamieścił www.zwrot.cz przedstawia krokusy. Znak to, że wiosna rządzi. Oby pomyślna pogoda umożliwiła organizować imprezy plenerowe również polskim organizacjom społecznym. / V ulicích Třince rostou už květiny. Snímek, který zveřejnil www.zwrot.cz představuje krokusy. Je to znamení, že jaro vládne. Kéž by příznivé počasí umožnilo rovněž polským spolkům pořádat plenérové akce.

Foto: www.zwrot.cz

„Wiadomości-Tudósítások-Zprávy“, wydawca / kiadó / vydavatel: Organizacja Pożytku Publicznego Koexistencia opp. / Koexistencia o.p.s. Közhasznú társaság / Obecně prospěšná společnost Koexistencia o.p.s., IČO: 68899289, adres wydawcy / a kiadó címe / adresa vydavatele: 737 01 Český Těšín / Czeski Cieszyn, Střelniční / ul. Strzelnicza 209/28, rada redakcyjna / szerkesztőbizottság / redakční rada: Tadeusz Toman (redaktor naczelny / főszerkesztő / šéfredaktor), Zoltán Domonkos, Władysław Drong, Stanisław Gawlik, Bogusław Kaleta, zamknięcie numeru / lapzárta / uzávěrka čísla: 4.4.2017, treść numeru zamieszczona na stronach internetowych www.coexistentia.cz, w formie drukowanego zeszytu gazeta jest przekazywana instytucjom i archiwom, czytelnikom wyłącznie na zamówienie / a kiadvány nyilvánosan elérhető a www.coexistentia.cz honlapon, nyomtatott formában újságunkat intézmények és archívumok számára készítjük, olvasók számára csak megrendelésre / obsah čísla zveřejněn na webových stránkách www.coexistentia.cz, v tištěné podobě jsou noviny poskytovány institucím a archivům, čtenářům pouze na objednávku