xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

WIADOMOŚCI – TUDÓSÍTÁSOK – ZPRÁVY

36 – 2/2010 (8.2.2010)

www.coexistentia.cz

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Sezon balowy rozpoczyna tradycyjnie Bal Gorolski w Mostach koło Jabłonkowa. W bieżącym roku odbył się w sobotę 9 stycznia. Po raz pierwszy na mosteckim balu wystąpiła „Lipa“ z Bratysławy. / A bálszezont már hagyományosan a Gorol-bál nyitotta meg Mosty u Jablunkova városában. Az idén január 9-én került megrendezésre. A Mosty-bálon ez alkalommal először lépett fel a „Lipa“ („Hársfa“) együttes Pozsonyból. / Plesovou sezónu tradičně zahájil Gorolský bál v Mostech u Jablunkova. V letošním roce se konal 9. ledna. Poprvé na mosteckém bále vystoupil soubor „Lipa“ z Bratislavy.

CIEKAWA PUBLIKACJA / ÉRDEKES KIADVÁNY

/ ZAJÍMAVÁ PUBLIKACE

Organizacja Pożytku Publicznego Koexistencia o.p.s. ze wsparciem Fundacji Rákóczi wydała w nakładzie 320 ezgemplarzy broszurę „Sytuacja europejskich mniejszości narodowych: historia i stan obecny Węgrów i Polaków w RC“. Praca zawiera referaty wygłoszone w ramach konferencji międzynarodowej, jaka odbyła się w Pradze 10.1.2009, między innymi László Kocsisa, przewodniczącego Wspólnoty-Coexistentii, europosłów Edit Bauer i Árpáda Duka Zolyomi, posła Rady Narodowej Republiki Słowackiej za Partię Koalicji Węgierskiej Miklósa Duray, działaczy stowarzyszeń obywatelskich węgierskiej i polskiej mniejszości narodowej, członków Wspólnoty-Coexistentii i zaproszonych gości. W publikacji zamieszczono zdjęcia prelegentów. Redaktorem jest Janusz Kurzeja, a adjustację zapewnili László Kocsis, Stanisław Gawlik, Tadeusz Toman i Zoltán Domonkos.

A Koexistencia o.p.s. közhasznú társaság a Rákóczi Alapítvány támogatásával „Az európai nemzeti kisebbségek helyzete: a magyarok és a lengyelek múltja és jelene a Cseh Köztársaságban“ címen egy brosúrát adott ki 320 példányszámban. A kiadvány beszámolókat tartalmaz, melyek azon a nemzetközi szemináriumon hangzottak el, amely 2009 január 10-én került megrendezésre Prágában: többek között Kocsis Lászlónak, a Coexistentia-Együttélés elnökének, Bauer Editnek és Duka Zólyomi Árpádnak, az Európai Parlament képviselőinek, Duray Miklósnak, a Magyar Koaláció Pártja jelöltetésében a Szlovák Köztársaság Nemzeti Tanácsa képviselőjének beszámolója, magyar és lengyel polgári társulások tisztségviselőinek a Coexistentia-Együttélés tagjainak és meghívott vendégek fellépései. A kiadvánbyan az előadók fényképeit is megjelentették. A publikáció szerkesztője Janusz Kurzeja és az elrendezést Kocsis László, Stanislav Gawlik, Tadeusz Toman és Domonkos Zoltán végezték el.

Obecně prospěšná společnost Koexistencia o.p.s. s přispěním Nadace Rákóczi vydala nákladem 320 výtisků brožůru „Situace evropských národních menšin: minulost a současnost Maďarů a Poláků v ČR“. Práce obsahuje referáty, které odezněly v rámci mezinárodního semináře, který se konal v Praze 10.1.2009, mezi jinými László Kocsise, předsedy Coexistentie-Soužití, europoslanců Edit Bauerové a Árpáda Duka Zolyomi, poslance Národní rady Slovenské republiky za Stranu maďarské koalice Miklóse Duray, funkcionářů občanských sdružení maďarské a polské národní menšiny, členů Coexistentie-Soužití a pozvaných hostů. V publikaci jsou zveřejněny fotografie přednášejících. Redaktorem je Janusz Kurzeja a adjustaci zajistili László Kocsis, Stanislav Gawlik, Tadeusz Toman a Zoltán Domonkos

Przywrócenie historycznej nazwy rzeki OLZA

Znovunavrácení původního historického názvu řece OLZA

Ruch Polityczny Wspólnota-Coexistentia przygotował petycję i wystosował list do ministra Rządu Republiki Czeskiej, Michaela Kocába, następująej treści: Komitet do spraw Mniejszości Narodowych reprezentujący interesy obywateli narodowości polskiej mieszkających w gminach na terenie, których mają prawo, zgodnie z prawodawstwem Republiki Czeskiej oraz ratyfikowanych Umów Europejskich do napisów dwujęzycznych, żądamy przywrócenia historycznej nazwy rzeki Olza. Nazwa historyczna rzeki Olza została zmieniona w latach 60-tych zeszłego wieku na podstawie wtedy szerzonej ideologii komunistycznej „Związek Radziecki nasz wzór“. Dlatego Urząd Kartograficzny demonstracyjnie zmienił nazwę rzeki na podstawie sowieckich map wojskowych na Olszę. Jesteśmy przekonani, że obecnie można naprawić anarchię niedemokratycznego ustroju. Dlatego żądamy o przywrócenie poprzedniej nazwy historycznej na rzekę Olza. Jeżeli ostatnie stanowisko Ministerstwa Spraw Wewnętrznych już nie stanowi innej przeszkody li-tylko wymagania finansowe, proponujemy wykorzystanie środków finansowych przeznaczonych z budżetu państwa na napisy dwujęzyczne. Komitet petycyjny działa w składzie: inż. Zygmunt Stopa – przewodniczący, Władysław Niedoba, inż. Tadeusz Toman, inż. Bogusław Kaleta, CSc i Dr. inż. Stanisław Gawlik. Arkusze petycyjne podpisało 390 osób. Zamieszczamy kserokopię tekstu petycji, a także obszerne fragmenty artykułu Mgr Ondřeja Šefčíka, PhD., kierownika Instytutu Językoznawstwa Fakultetu Filozoficznego Uniwersytetu Masaryka w Brnie, jaki zamieścił w czasopiśmie „Těšínsko“ numer 3/2003 na temat etymologii nazwy rzeki Olsza = Olza.

Politické hnutí Coexistientia-Soužití připravilo petici a zaslalo dopis ministru České republiky, Michaelu Kocábovi, následujícího znění: Výbor pro národnostní menšiny reprezentující zájmy občanů polské národnosti, žíjících v obcích kde podle zákona ČR a ratifikovaných evropských úmluv je nárok na dodržování dvojjazyčností, žádáme, aby byl znovunavrácen původní, historický název řece Olza. Historický název řeky Olza byl změněn v 60.tých letech minulého století a to ve smyslu tehdy šířené komunistické ideologie „Sovětský svaz náš vzor“. Proto Kartografický ústav, aby šel příkladem, přejmenoval, podle vojenských sovětských map řeku Olzu na Olši . Máme za to, že současná doba umožňuje napravit zlořády nedemokratického režimu a proto žádáme o navrácení původního historického názvu řece na Olza. Jestliže poslední stanovisko Ministerstva vnitra již nestaví uvedenému přejmenování jinou překážku než finanční náročnost, navrhujeme využít finanční prostředky jenž jsou uvolněné ze státního rozpčtu na dvojjazyčné nápisy. Petiční výbor působí ve složení: Ing. Zygmunt Stopa – předseda, Władysław Niedoba, Ing. Tadeusz Toman, Ing. Bogusław Kaleta, CSc i Dr. Ing. Stanisław Gawlik. Petiční archy podepsalo 390 osob. Zveřejňujeme xerokopií textu petice, a také rozsáhlé úryvky článku Mgr. Ondřeje Šefčíka, PhD., vedoucího Ústavu jazykovědy filosofické fakulty Masarykovy Univerzity v Brně, který byl zveřejněn v časopise „Těšínsko“ 3/2003 na téma etymologie jména řeky Olše = Olza.

Rzeka Olza wypływa pod górą Ganczorka, 909 n.p.m. Do jej źródeł organizowane są od 1999 roku wycieczki rowerowe i autobusowe. W 2000 roku właśnie pod Ganczorką Wspólnota-Coexistentia razem z PZKO i Kongresem Polaków („3x3“) rozpoczęła kampanię przed wyborami wojewódzkimi / Az Olza folyó a 909 m tengerszinti magasságú Gančorka hegy alatt ered. Forrásaihoz 1999 óta kerékpár-kirándulásokat és autóbusz-társasutazásokat szoktak rendezni. 2000-ben éppen a Gančora alatt indította el kampányát a Coexistentia-Együttélés karöltve a PZKO-val (Lengyel Kulturális-Művelődési Szövetség) és a Lengyelek Kongresszusával („3x3“) a kerületi választások előtt. / Řeka Olza pramení pod horou Gančorka, 909 n.m. K jejím zřídlům jsou od roku 1999 pořádány cyklistické výlety i autobusové zájezdy. V roce 2000 právě pod Gančorkou Coexistentia-Soužití spolu s PZKO a Kongresem Poláků („3x3“) zahájila kampaň před krajskými volbami.

OLZA – ŚWIĘTA RZEKA / OLZA – SZENT FOLYÓ /

OLZA – SVATÁ ŘEKA

Są rzeki święte, Nil na przykład, rzeki ogromne: Amazonka, Missisipi, Don, Dunaj, rzeki będące symbolem państwowości narodu: Wisła, Wełtawa,, rzeki wielonarodowe, jak choćby już wspomniany Dunaj, Odra i wreszcie Olza. Rzeki duże i małe mają swoją historię, jak chociażby nasza, 99-kilometrowa Olza z dorzecza Odry. Olza jest rzeką przekorną. Ma swe źródła w okolicach Ganczorki, niedaleko Wisły. Mogła połączyć się z Wisłą lub popłynąć w stronę zlewiska Morza Czarnego. Wybrała Bałtyk, ale drogą nieco okrężną, kierując swe wody do Odry. Inna jest Olza wiosną, inna latem lub jesienią. W zimie poza nielicznymi plosami w ogóle nie zamarza. Każdy ten swój odcinek Olzy widzi i pamięta inaczej. Jak widział ją i pamiętał poeta Jan Kubisz (1848-1929) wiemy z jego pieśni „Płyniesz Olzo“. Świętą rzeką nazwała Olzę Pola Gojawiczyńska w swej na ogół nieznanej powieści „Święta rzeka“ z 1939 roku.

Vannak szent folyók, mint a Nilus, szilajak, gyorsak és erősek, mint az Amazonas, Mississippi, Don és Duna. Némely folyók államiságot, nemzeti érzelmet jelképeznek, mint a Visla, Moldva, mások pedig soknemzeti érzelmeket, mint például a már említett Duna, Odra és végezetül az Olza az Odra folyamvidékén. Az Olza azonban dacolni is tud. Forrásai a Gančorka környékén vannak, nem messze a Visla folyó forrásától. Egyesülhetett volna vele vagy megtalálhatta volna végcélját a Fekete-tengerben. Azonban vizét az Odrába vezeteve a Balti-tengert választotta ki. Az Olza más tavasszal, más nyáron és ősszel. Télen, kivéve egynéhágy mélyvízi helyen, majdnem soha nem fagy be. Minden ember, aki valahogy kötődik az Olzához, folyásának az általa kiválasztott szakaszát másképp és másképp érzékeli. Azt, hogy hogyan látta és emlékezett rá Jan Kubisz költő (1848-1929), azt a „Plyniesz Olzo“ c. dal szövegéből érezzük legjobban. Szentnek Pola Gojawiczyňska tekintette az 1939-ből származó kevésbé ismert „Szent folyó“ c. regényében.

Jsou řeky posvátné jako například Nil, řeky dravé a silné jako Amazonka, Missisipi, Don a Dunaj. Některé řeky symbolizují státnost, národnostní cítění jako Visla, Vltava, jiné jsou zase mnohonárodní jako například už výše zmíněny Dunaj, Odra a na konec Olza v povodí Odry. Olza však umí také vzdorovat. Její prameny jsou v okolí Gančorky, nedaleko pramene řeky Visly. Mohla se s ní spojit nebo nalézt svůj konečný cíl v Černém moři. Směřujíc své vody do Odry, vybrala si moře Baltické. Jiná je Olza na jaře, jiná v létě a na podzim. V zimě vyjma několika tůní téměř nezamrzá. Každý člověk, nějak svázaný s Olzou, ten svůj úsek jejího toku vníká jinak. Jak ji viděl a pamatoval si básník Jan Kubisz (1848-1929), pociťujeme z textu písně „Płyniesz Olzo“. Za posvátnou ji považovala Pola Gojawiczyňska ve svém nepříliš známém románu z roku 1939 „Svatá řeka“.

Slezská řeka Olše = Olza (Mgr. Ondřej Šefčík, PhD.)

Historie hydronyma Olše. Řeka Olše / Olza je dlouhá 83 km, pramení v polských Beskydech u Istebné a vlévá se do Odry nad Starým Bohumínem. První písemná zmínka o řece je z roku 1290, další pak z roku 1450 (Olzam). V dialektech českých i polských je řeka označována pouze jako Olza. Jméno Olše bylo řece Olze přičteno lidovou etymologii a úředním rozhodnutím, aby tak byl posílen „více český“ charakter Těšínska (ve stejné době na polské straně byl z obdobných důvodů prosazován název „více polský“ Olsza). Etymologii slovanskou ad apelativa olše je nutné odmítnout již pro materiály jak z dialektů tak i historických pramenů, které tuto podobu nikdy neuvádějí. Proto za základ zkoumání je nutno vzít jméno Olza, které je doloženo (jak jsme výše ukázali) v dialektech i pramenech. Toto hydronymum však nemá dle všeho slovanskou etymologii, je pro slovanskou etymologii nejasné a neprůhledné. Právě pro tuto neprůhlednost můžeme předpokládat, že hydronymum Olza má původ starší než slovanský. Vzhledem k tomu, že vše, co známe z předslovanských jazyků, kterými se hovořilo na našem území, se nedochovalo nic jiného, než právě toponyma (tj. místní jména), musíme vždy při pokusech o etymologii toponyma jako předslovanského vzít v úvahu systémovost takové etymologie. V zásadě lze počítat s dvěma předhistorickými vrstvami bezprostředně doloženého etnika a přinejmenším jednou vrtstvou etnika nedoloženou. První vrstvou jsou Germáni, hovořící germánskými jazyky, druhou keltskými jazyky hovořící Keltové. Obě vrstvy pak přináleží k tzv. indoevropským jazykům (ostatně jako latina, slovanské jazyky, indické jazyky, balské jazyky, iránské jazyky, řečtina, arménština etc.). Třetí vrstvou, která není doložena v historických pramenech, je předpokládána vrstva ranného indoevropského obyvatelstva, pro které se užívá (z nedostatku lepšího názvu) termín staroevropská. Staroevropská hypotéza, kterou mnohaletým výzkumem vytvořil Hans Krahe a jeho žácí a následovníci je dnes považována mezi indoevropeisty za v zásadě prověřenou a obecně přijatou. Příslušníky tohoto etnika pokládáme dnes za předky většiny dnešních indoevropských jazyků v Evropě, hovořili tedy jazykem, z něhož se vyvinuly později keltské, germánské, baltské a slovánské jazyky. Jako staroevropské může být označeno takové hydronymum, které splňuje některé důležité podmínky. O jejich specifikace se pokusil svého času W.P.Schmid a stanovil několik pravidel, při jejichž splnění je hydronymum považováno za staroevropské. 1) Jméno musí být indoevropského původu a skládat se ze známé rodiny kořenů o významech „voda, téci, vlhkost“ a sifixů. 2) Jméno musí být doloženo na vzdálených místech především nestředomořské Evropy. 3) Toto doložení musí být neshodné s rozšířením nám dnes známých indoevropských jazykových rodin. Shrneme-li tedy tyto teze, vidíme, že v případě staroevropského „jazyka“ hovoříme o jazyce indoevropském a to takovém, kterým se hovořilo na velké ploše Evropy před rozpadem tohoto staroevropského kontinua na jednotlivé indoevropské jazykové větve Evropy.

Vlastní etymologie hydronyma Olza. Bořek spolu s Lehr-Spławiňským vycházejí ze starší etymologie Milewského. Ten etymologizuje z ide. tvaru *Ali-ga, přičemž *ali- přiřazuje význam „bílý“ a ga je hodnoceno jako starý sufix objevující se i v struga (stru-) čes., pol. Olza. Etymologie Jurgena Udolpha vychází z předpokládaného tvaru Aliga, Olbga, Oldza. Tak soudí kromě Milewského, Bořka a Lehra-Spławiňského ostatně i kolektiv autorů „Zeměpisných jmen…“. Udolph přináší soubor hydronym: Algá, Allge, Algupys, Algupis, Alguvá, Algasis, Algetos, Algaw z východního Pruska, Litvy, Lotyšska, Kuronska a Běloruska, řeku Alguštica a lokalitu Algunja na Balkáně, lokalitu Etrurii, Algae, španělské řeky Algama, Algameca, Algamitas a lýdskou lokalitu ´cdyi“a. Tentýž autor rekonstruuje kořenovou podobu *el-gl ol-g- „zapáchat, hnít“, Olza tedy znamená dle Udolpha „páchnoucí řeka“, což je motivace ještě semanticky možná, kterou přinesl již K.Buga, který spojil naše hydronymum a rus. olbgá „bažina, bláto“ a srovnával s lot. alga. Obdobně soudí i autoři „Zeměpisných jmen…“. Obraťme však svou pozornost zpět k Hansi Krahemu a povšimněme si, že Hans Krahe nalézá relativně vysoký počet řek s kořenem *el-/*ol-/*al- po celé Evropě. Pokud předpokládáme, že dnešní Olza (*Olbza, germánská *Aliza) po uplatnění Vernerova zákona (jako Jizera, germánská *hara, staroevropská *hara, není tedy ani toto jméno řeky keltského původu, byť se to běžně traduje) vzniklá z původního, staroevropského *Alisa (nejspíše keltským zprostředkováním). V duchu staroevropské teorie můžeme považovat *al- za kořen a *-sa za hydronymický sufix. Nyní je ovšem nutné dokázat, že naše rekonstruovaná *Alisa je vskutnku staroevropská a ne kupříkladu keltská. Vezměme do ruky mapu Evropy a zanesme do ní hydronyma od stejného kořene *al- motivována různými sufixy. Jedná se o řeku Ala v Norsku, lotyšskou řeku Ala, přítok Bereziny Ola, potok a stejnojmenné město Ala při Adiži. Další tvary zastupuje řeka v Latiu Allia I´Alia, řeka při Jíilichu *Al{a) Elle a přítok litevské Upé Alej. Též je možné jmenovat říčku *Alva (Olve) v povodí Labe (stará Alva, Olva), řeku Alava (Allow) v Cornwallu, Allaw na Alglesey, jezero Alowe (1355) ve východním Prusku (Alavia, jezero na Litvě Alóvé a lotyšskou řeku Alave. Hydronyma typu *Alaventa jsou velmi častá ve Velké Británii. Jmenujme Alwent Beck (1235 Alewent) u Durhamu, Alwini Alwyn (1200 Alewent) v Nortumberlandu, Allen (1275 Alwent) rovněž v Nortumberlandu a Allan Water (12 st. Aloent, 1160 Alewent), přítok Tweedu ve Skotsku. Existují rovněž rař-sufixové tvary – za všechny přítok Neckaru Alantia (773) Elz a stejnojmenný přítok Mosely, Elte (1014 Alinde), severozápadně španělskou řeku Alenza < *Alentia a lit. Alantá. Z r-sufixů snad stačí jmenovat řeku Alara (1096), dnešní Aller, přítok Wesery. Pro nás nejzajímavější však jsou s-sufixy, už pro její vztah k naší Olze, kterou rovněž považujeme za sufigovanou pomocí -s-. Tak Alsa, dnešní Ausa, se vlévá do Jadranu při Aquilei, Alsa, dnešní Als při Vídni, řeka Alsa na Litvě, existují dvě toskánské říčky Elsa a jedna stejnojmenná na Sicílii. Z báze *Alsina, *Elsana můžeme jmenovat německou Else (13 st. Elsen), Use (1108 Ilisina), řeku Auze < *Alisa, přítok Auby, přítok Rýna Elisa (983), dále Ausenne<Alisenna<Alisontia ve Francii, k ní pak další francouzské řeky jako jsou Ausonne <Alisontia, Auzance ve Vendée, Alsance (též Alrance, Rance), přítok Rhóny Lozence a Au-zances (1195 Alsanciá), odvozené od *Alisan-tia. Co do sémantického obsahu staroevrop-ského kořene *al-, Krahe nachází lot. nř- kmen aluóts „pramen“, lit. aleti „zpalavovat“, almeti „téci“, almés, elmés, plur. „tělní tekutina, krev“, adv. Almais „tekoucí, spěchající“. Jméno Olza snad tedy znamenalo prostě jen „tok“, což je z hlediska pravidel pro určování staroevropských hydronym naprosto regulérní.

Můžeme tedy jméno řeky Olzy považovat za prokázané staroevropské, neboť vyhovuje jak svým sémantickým obsahem, tak i možnosti zařazení do širší staroevropské struktury slovotvorné a zároveň rozšíření příbuzných hydronym přesvědčivě ukazuje nemožnost přisoudit našemu hydronymu keltský či germánský původ. Řeka Olza není ostatně ve Slezsku (ani v českých zemích) zdaleka jedinou „staroevropskou řekou“. Sama Odra je stejného původu, dále Opava, Visla, Nisa, jinde v českých zemích pak Morava, Dyje, Labe, Jizera, Otava, možná i další. V tomto smyslu je tedy dvojnásob smutné naivněnacionali-stické přejmenování řeky na Olši, které nikoho neobohatilo (politicky, ani duchovně), ba ochudilo nás o starý střípek minulosti stejně spolehlivě,jako dynamit zničí starý dům.

W Pradze obradowała Rada Wykonawcza Ruchu Politycznego Coexistentia / V Praze jednala Výkonná rada Politického hnutí Coexistentia

W sobotę 12.12. ub.r. obradowała w Pradze Rada Wykonawcza (RW) Ruchu Polity-cznego Coexistentia-Soužití-Wspólnota-Együttélés-Spivžittja. Obrady prowadził przewodniczący Ruchu Aleksander Pálffy. Sprawozdanie z działalności Węgierskiej Sekcji Narodowej (WSN) wygłosił jej przewodniczący László Attila Kocsis. Jak powiedział, praca sekcji koncentrowała się na obchodach 43. rocznicy Powstania Węgierskiego i święta państwowego Republiki Węgierskiej. Przedstawiciele WSN wzięli udział w spotkaniach wspomnieniowych zorganizowanych przez Węgierski Ośrodek Kultury w Pradze, jak również w recepcji w Ambasadzie Republiki Węgierskiej. Dalszą znaczącą imprezą było spotkanie członków kierownictwa WSN z posłami Parlamentu Republiki Węgierskiej w Ambasadzie, które odbyło się z okazji posiedzenia Klubu Czesko-Węgierskiej Przyjaźni grupy posłów obu parlamentów. Ważne jest też włączenie się WSN do projektu ochrony węgierskich zabytków kultury na terenie Republiki Czeskiej, zasobów bibliotecznych i innych pamiątek charakteru narodowego. WSN włączyła się również do projektu, którego celem jest zmapowanie znaczących osobistości węgierskich z dziedziny nauki, techniki, kultury i sztuki itp, którzy działali na terenie Republiki Czeskiej. WSN chce zainicjować zorganizowanie kolokwium naukowego lub dyskusji okrągłego stołu z okazji centenarium założyciela hungarystyki i turkologii na Uniwersytecie Karola w Pradze. Publikację na jego temat przygotowuje Dr.Kocsis (jego były uczeń na Katedrze Orientalistyki Fakultetu Filozoficznego UK). L.A.Kocsis złożył życzenia obecnemu na zebraniu Istvánu György Palagýi z okazji jego 70-tych urodzin i podziękował mu za długoletnią ofiarną pracę w kierownictwie WSN.

Na temat działalności Polskiej Sekcji Narodowej (PSN) referował Stanisław Gawlik. Józef Toboła przedstawił koncepcję COEX do wyborów komunalnych i parlamentarnych w 2010 roku. Referat na temat działalności WSN dopełnili zaproszeni goście – członkowie Rady Republikowej László Derian i I.G.Palágyi, referat o działalności PSN i przygotowaniu do wyborów dopełnił 1. wiceprzewodniczący Ruchu Władysław Niedoba.

Wielką uwagę RW poświęciła wydaniu broszury z referatami z konferencji międzynarodowej „Sytuacja europejskich mniejszości narodowych: historia i stan obecny Węgrów i Polaków w RC“. S.Gawlik zapewnił RW, że publikacja będzie wydana jeszcze w b.r. w nakładzie 300 egzemplarzy, koszta nie przekroczą 30 000 Kč. Spóźnienie było spowodowane m.in. późnym przekazaniem tekstów przemówień niektórych prelegentów.

W dyskusji głos zabrał Rudolf Gaál i zwrócił uwagę na niektóre problemy w komunikacji kolejowej, na braki w administracji, działalności organizacyjnej i kontrolnej Ruchu. W.Niedoba poinformował o niektórych propozycjach z ostatniego zebrania PSN (przewodniczącemu Ruchu ma towarzyszyć podczas rozmów jeden z wiceprzewodniczących, konieczność terminowego opracowania protokołów z obrad itd.). Dyskusja dotyczyła przygotowania uroczystości z okazji 20. rocznicy powstania COEX. RW wstępnie zaakceptowała terminy i miejsca obrad, jak to zaproponował S.Gawlik (uroczyste zebranie w Kocobędzu w marcu, później konferencja międzynarodowa w Pradze). Sekcje narodowe przygotują spisy osób, którym proponują udzielić akty uznania i dyplomy. Po omówieniu informacji o doręczonych odpowiedziach na listy ministrów w sprawie dwujęzycznych napisów RW zobowiązała przewodniczącego Ruchu, aby zwrócił się listownie do poszczególnych samorządów gminnych i do ministra mniejszości narodowych Michaela Kocába, ewent. i do rzecznika praw obywatelskich Otakara Motejla. (tłumaczenie: TT)

V sobotu 12.12. m.r. jednala v Praze Výkonná rada (VR) Politického hnutí Coexistentia-Soužití-Wspólnota-Együttélés-Spivžittja. Zasedání zahájil a řídil předseda Hnutí Alexander Pálffy. Zprávu o činnosti Maďarské národní sekce (MNS) přednesl jeho předseda László Attila Kocsis. Jak uvedl, v hodnoceném období se práce sekce soustředila na oslavy 43. výročí maďarského povstání a na státní svátek Maďarské republiky. Zástupci MNS se zúčastnili řady vzpomínkových akcí uspořádaných v Maďarském kulturním středisku v Praze, a rovněž státní recepce na Velvyslanectví Maďarské republiky. Další významnou událostí bylo setkání členů vedení MNS s poslanci Parlamentu MR, které se konalo rovněž na Velvyslanectví při příležitosti zasedání klubu česko-maďarského přátelství skupiny poslanců obou parlamentů. Důležité bylo také zapojení MNS do projektu záchrany maďarských kulturních památek na území České republiky, knižních fondů a jiných pozůstalostí národní kulturní povahy. MNS se zapojila i do projektu zaměřeného na zmapování významných maďarských osobností z oblasti vědy, výzkumu, techniky, kultury, umění apod., kteří tvořili na území ČR. MNS hodlá iniciovat uspořádání vědeckého kolokvia nebo besedy u kulatého stolu při příležitosti centenária zakladatele hungaristiky a turkologie na Karlově univerzitě v Praze profesora Józsefa Blaskovicse. Pamětní knihu tohoto předního vědce již připravuje Dr. Kocsis (jeho bývalý žák na Katedře orientalistiky Filozofické fakulty UK). V závěru svého vystoupení L.A.Kocsis blahopřál přítomnému Istvánu Györgyovi Palágyimu k jeho 70. narozeninám a poděkoval mu za dlouholetou obětavou práci ve vedení MNS.

O činnosti Polské národní sekce (PNS) referoval Stanislaw Gawlik. Josef Tobola nastínil návrh koncepce přípravy COEX na komunální a parlamentní volby v roce 2010. Referát o práci MNS doplnili pozvaní hosté – členové Republikové rady Ladislav Derian a I.G.Palágyi, referát o práci PNS a také zprávu o přípravě voleb doplnil první místopředseda Hnutí Władysław Niedoba.

Velkou pozornost věnovala VR otázce vydání sborníku materiálů z mezinárodního semináře na téma „Situace evropských národních menšin: minulost a současnost Maďarů a Poláků v ČR“. S.Gawlik ujistil VR, že sborník vyjde ještě letos v nákladu 300 ks, výdaje nepřekročí 30.000,-Kč. Zpoždění bylo m.j. zapříčiněno pozdním dodáním textů projevů některých přednášejících.

V diskusi vystoupil Rudolf Gaál s upozorněním na některé problémy v dálkové i regionální  železniční dopravě, na nedostatky v administrativě, organizační a kontrolní činnosti Hnutí. W.Niedoba informoval o některých doporučeních přijatých na posledním zasedání PNS (při jednáních předsedy Hnutí by ho měl vždy doprovázet jeden z místopředsedů Hnutí, potřeba včasného vypracování zápisů ze zasedání atd.). Diskuse dále byla zaměřena na přípravu vzpomínkových akcí k nadcházejícímu 20. výročí založení COEX. VR schválila orientační termíny a místa jejich konání, jak to navrhl S.Gawlik (slavnostní zasedání v Chotěbuzi v březnu, mezinárodní konference v Praze v průběhu roku). Národní sekce připraví seznamy osob, kterým navrhují udělit pamětní listy a diplomy. V souvislosti s projednáním informace o došlých odpovědích na dopisy ministrům ve věci dvoujazyčných nápisů. VR požádala předsedu Hnutí, aby se s dopisy obrátil na příslušné místní samosprávy a na ministra pro národnostní menšiny Michaela Kocába, případně i na ombudsmana Otakara Motejla. (KLA)

Informace o zasedání Grémia

Maďarské národní sekce politického hnutí Coexistentia

Dne 7. ledna 2010 se konalo v Praze v Domě národnostních menšin zasedání Grémia Maďarské národní sekce politického hnutí Coexistentia. Zúčastnili se ho vedle 14 členů vedení MNS i 4 hosté – Anna Rákóczi, předsedkyně Svazu Maďarů žijících v českých zemích, Ing. János Fajdv v zastoupení předsedy Maďarského hospodářského sdružení v České republice, Dr. Iván Gyurcsik, zástupce velvyslance Maďarské republiky v ČR, Dr. Gertrud Kelemen, rada velvyslanectví Maďarské republiky v ČR. Účastníci vyslechli Zprávu o činnosti přednesenou předsedou MNS Dr. László Attila Kocsisem, která obsahovala vyhodnocení práce sekce za minulý rok, hlavní směry činnosti a stěžejní úkoly na rok letošní, zaměření rámcového plánu práce na rok 2010.

Předseda MNS poděkoval všem za dobře vykonanou práci v uplynulém období a zvlášť Velvyslanectví Maďarské republiky za vynikající spolupráci. Hosté pronesli pozdravné projevy, Dr. Gyurcsik I. tlumočil pozdravy velvyslance Dr. László Szökeho a poděkování za obětavou práci ve službách maďarské menšiny v ČR. Členové Grémia v diskusi doplnili zprávu o činnosti, vyjádřili se i k práci ostatních maďarských občanských sdružení, přednesli své připomínky k činnosti Maďarského kulturního střediska v Praze. Předseda Coexistentie Sándor Pálffy hovořil o nadcházejících volbách v České republice a v Maďarské republice. (red.) Foto: Zasedání Grémia MNS

Közönség a Magyar Kultúra Napjának ünnepségén, melyre 2010. január 22-én került sor Prágában / Obecenstvo na oslavách Dne maďarské kultury, konaných v Praze dne 22. ledna 2010

Minister Kocáb pisze list otwarty

Ministr Kocáb píše otevřený dopis

Minister Rządu Republiki Czeskiej Michael Kocáb wystosował list otwarty obywatelom Śląska Cieszyńskiego. W powojennej historii po raz pierwszy odnotowujemy, że członek rządu publicznie wzywa do przestrzegania czeskiego i europejskiego ustawodawstwa dotyczącego praw polskiej mniejszości narodowej. List opublikował m.in „Głos Ludu“, „Horizont“, „Hutnik“, my zamieszczamy kserokopię artykułu, jaki zamieścił „Horizont“ 5.1.br. Przedstawiamy też treści listu, jaki wystosował ruch polityczny Wspólnota-Coexistentia do Pana Ministra. / Ministr Vlády České republiky Michael Kocáb napsal otevřený dopis občanům Těšínského Slezska. V poválečné historii je to poprvé, aby člen vlády veřejně vyzval k dodržování českých a evropských zákonů týkajících se práv polské národní menšiny. Dopis zveřejnil m.j. „Głos Ludu“, „Horizont“, „Hutník“, my otiskujeme xerokopii článků z „Horizontu“ z 5.1.tr. Zveřejňujeme také obsah dopisu, jaký zaslalo politické hnutí Coexistentia-Soužití Panu Ministru.

Szanowny Panie Ministrze, pozwalamy sobie zwrócić się do Szanownego Pana Ministra w sprawie listu otwartego, przesłanego obywatelom Śląska Cieszyńskiego.

Niezmiernie poważamy sobie Pana Ministra jednoznaczne stanowisko oraz przejaw solidarności obywatelskiej. Pana Ministra list został opublikowany w różnych gazetach powiatów karwińskiego i frydeckomisteckiego, jak również regionalnych wydaniach dzienników o zasięgu krajowym. To by oznaczało, iż cel przyświecający przedstawiania listu otwartego został zrealizowany, ponieważ większość obywateli mogła się z nim zaznajomić.

Trzeba ale postawić sobie pytanie, czy obywatele ci, Pana Ministra gorącymi słowami, będą się kierowali? Jako doświadczony polityk Pan Minister wie, iż powody ksenofobii oraz nienawiści nie znikną tylko przez przekazanie dobre-go słowa, lecz poprzez systematyczne przekazywanie właściwych informacji.

Ruch nasz zwrócił się z listami do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych RC, Ministerstwa Transportu RC, Ministerstwa Szkolnictwa oraz Wychowania Fizycznego RC, jak również do Pana Ministra Urzędu, w których zwracał uwagę na wzrost nienawiści i ksenofobii, jak również domagał się bardziej intensywnej oraz szeroko pojętej kampanii informacyjnej, dotyczącej wdrażania zasad Traktatów Europejskich do prawodawstwa RC. Odpowiedzi na listy, chociaż nas nie za bardzo usatysfakcjonowały, przesłali wszyscy adresaci z wyjątkiem Ministerstwa Szkolnictwa i Wychowania Fizycznego RC. Z treści odpowiedzi wynika, iż wszyscy uświadamiają sobie potrzebę szerokiej akcji informacyjnej, zwł.dotyczącej urzędników, ale twierdzą, iż nie jest w ich kompetencji zmuszać kogokolwiek do brania udziału w takim szkoleniu.

Dlatego jeszcze raz zwracamy się do Pana Ministra o rozpatrzenie możliwości wdrażania art. 7, punktu 3 Europejskiej Karty Języków Regionalnych czy Mniejszościo-wych, cyt.: „…zwłaszcza w ten sposób, iż szacunek, zrozumienie oraz tolerancję wobec regionalnych czy mniejszościowych języków wdrożą w cele wychowania oraz naucza-nia w ich krajach…“ w celu przeforsowania tego, jako rozporządzenia Rządu RC.

Wierzymy, iż nasze propozycje zostaną przez Pana Ministra przyjęte i że wspólnie będziemy się starali sprawić wszystko tak, by zobowiązania, które podjęła Republika Czeska, zostały konsekwentnie wdrożone.

Z poważaniem Stanisław Gawlik – prezes Polskiej Sekcji Narodowej Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota, w Czeskim Cieszynie, 28.1.2010

Vážený pane ministře, dovolujeme si Vás oslovit ve věci Vašeho otevřeného dopisu k občanům Těšínského Slezska.

Velice si vážíme Vašeho jednoznačného postoje a projevu občanské solidarity. Váš dopis byl zveřejněn v různých novinách karvinského a frýdecko-místeckého okresu a také v regionálních mutacích celostátních deníků. Tím by se zdálo, že účel Vašeho dopisu byl realizován, neboť většina občanů regionu si ho přečetla.

Nastolit ale je třeba otázku, za občané si budu brát k srdci Vaše vřelá slova a zdá se jimi budou řídit. Jako zkušený politik víte, že důvody xenofobie a nevraživosti nepominou jenom šířením dobrého slova, ale průběžným a cílevědomým šířením informací.

Naše hnutí se obrátilo na Ministerstvo vnitra ČR, Ministerstvo dopravy ČR, Ministerstvo školství a tělesné výchovy ČR a také na Váš úřad dopisy s upozorněním na šířící se nevraživost a xenofobii a se žádostí o intenzivnější a široce pojatou informační kampaň o implementaci Evropských úmluv do právního pořádku České republiky. Odpovědi, i když nás plně neuspokojily, jsme obdželi od všech, s výjimkou Ministerstva školství a tělesné výchovy ČR. Všichni si uvědomují, že taková plošná instruktáž, hlavně úředníků je nanejvýš potřebná, ale sdělují, že nemají kompetence nikoho k takovému školení nutit.

Proto ještě jednou se na Vás obacíme, abyste zvážil možnosti naplňování článku 7, bod 3 Evropské charty regionálních či menšinových jazyků cit.: „…zejména tak, že zahrnou úctu, porozumění a toleranci vůči regionálním a menšinovým jazykům mezi cíle výchovy a vzdělávání stanovené v jejich zemích…“ a prosadil je rozhodnutím vlády České republiky.

Věříme, že naše záměry budou Vámi přijaty, a že společně se budeme snažit zajistit vše pro to, aby závazky, jež přijala Česká republika, byly důsledně naplňovány.

Z úctou Stanisław Gawlik, předseda Polské národní sekce politického hnutí Coexistentia-Wspólnota, v Českém Těšíně, 28.1.2010

W skrócie / Krátce

Polski prezydent Lech Kaczyński przybył 21 i 22 stycznia z wizytą państwową do Pragi. Prezydent Vaclav Klaus wręczył mu najwyższe czeskie odznaczenie państwowe Order Lwa Białego. Podczas rozmów obaj politycy m.in. krytykowali małą, ich zdaniem, aktywność Unii Europejskiej w sprawie pomocy Haiti po niszczycielskim trzęsieniu ziemi. Zgodzili się, że Traktat Lizboński by nie miał umożliwiać radykalną unifikację i centralizację Unii. Kaczyński spotkał się też z premierem Janem Fiszerem i prezydentem miasta Pavlem Bemem. W polskiej ambasadzie odbyło się spotkanie z Polakami z Zaolzia i praską Polonią. Wzięli w nim udział m.in. prezesi PZKO – Jan Ryłko i Kongresu Polaków – Józef Szymeczek. Coexistentię-Wspólnotę reprezentował 1. wiceprezes Władysław Niedoba. Kaczyński w rozmowie z Klausem otwarcie krytykował tzw. wojnę tablicową. Jego zdaniem jest niedopuszczalne zamazywanie polsko-języcznych tablic. Klaus obiecał osobiście przyjrzeć się tej sprawie. Wynikiem była jego wizyta 1.2.br. w Ostrawie. Spotkanie czeskiego prezydenta z reprezentantami mniejszości polskiej przebiegło już po zamknięciu numeru. / Polský prezident Lech Kaczyński přijel 21. a 22. ledna na státní návštěvu do Prahy. Od prezidenta Václava Klause převzal nejvyšší české státní vyznamenání Řád bílého lva. Při rozhovorech oba politici mj. kritizovali podle nich nedostatečnou aktivitu Evropské unie při pomoci Haiti po ničivém zemětřesení. Shodli se, že Lisabonská smlouva by neměla otevřít cestu k radikální unifikaci Unie. Kaczyński se setkal také s premiérem Janem Fišerem a pražským primátorem Pavlem Bémem. Na polském velvyslanectví se konalo setkání s Poláky z Zaolzí a pražkou Polonii. Účastnili se mj. předsedové PZKO – Jan Ryłko a Kongresu Poláků – Josef Szymeczek. Coexistentii-Soužití zastupoval 1.místopředseda Vladislav Niedoba. Kaczyński v rozhovoru s Klausem otevřeně kritizoval tzv. štětcovou válku. Podle něho je nepřípustné ničení polskojazyčných tabulí.. Klaus slíbil osobně se seznánit s problémem. Výsledkem byla jeho návštěva 1.2.tr. v Ostravě. Setkání českého prezidenta se zástupci polské menšiny proběhlo už po uzávěrce.

Komitet ds. Mniejszości Narodowych w Trzyńcu 20.1. już po raz trzeci nie zaakceptował wprowadzenia dwujęzycznośći. Spośród 11 członków Komitetu za byli tylko 4 Polacy, przeciw 2 Grecy, Rom i Wietnamczyk, 1 Słowak wstrzymał się od głosu, 1 był nieobecny. Prezes-Czech wstrzymał się od głosu (czyli był przeciw). / Výbor pro národnostní menšiny v Třinci 20.1 už potřetí neschválil zavedení dvojjazyčností. Z 11 členů pro byli 4 Poláci, proti 2 Řeci, Rom a Vietnamec, 1 Slovák se zdržel hlasování, 1 byl nepřítomen. Předseda-Čech se zdržel hlasování (tzn. byl proti).

Przedstawiciele Coexistentii-Wspólnoty spotkali się 15.1.br. z senatorem Igorem Petrovem. Rozmawiali o zbliżających się wyborach komunalnych w Trzyńcu. / Zástupci Coexistentie-Soužití se setkali 15.1.tr. se senátorem Igorem Petrovem. Jednali o blížících se komunálních volbách v Třinci.

Uroczyste zebranie z okazji 20-lecia Coexistentii-Wspólnoty odbędzie się w Kocobędzu. Wstępny termin jest sobota 6.3.br. / Slavnostní schůze u příležitostí 20-tého výročí Coexistentie-Soužití se bude konat v Chotěbuzi. Předběžný termín je sobota 6.3.tr.

Polska Sekcja Narodowa COEX o „Raporcie…“ rządu RP

Polská národní sekce COEX o „Zprávě…“ vlády PR

4.1.br. obradował w Czeskim Cieszynie zarząd Polskiej Sekcji Narodowej Wspólnoty-oexistentii. Przewodniczący sekcji Stanisław Gawlik przedstawił informację o treści Raportu Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej o stanie posiadania Polonii oraz Polaków mieszkających w krajach ościennych. Uchwałą przyjęto tekst odpowiedzi Wspólnoty-Coexistentii. Oba dokumenty zamieszczamy w załączeniu. Artykuł, niezbyt precyzyjny, ukazał się w „GL“ z 7.1.2010. Dyskutowano o programie uroczystrego zebrania z okazji 20. rocznicy Ruchu. Odbędzie się 27.3.br. w Kocobędzu. / 4.1.tr. jednal v Českém Těšíně výbor Polské národní sekce Coexistentie-Soužití. Předseda sekce Stanislav Gawlik informoval o obsahu Zprávy Ministerstva zahraničních věcí PR o stavu Polonie a Poláků, kteří bydlí v sousedních zemích. Usnesením byl přijat text odpovědi Coexistentie-Soužití. Oba dokumenty zveřejňujeme v příloze. Článek, málo přesný, byl zveřejněn v „GL“ z 7.1.2010. Proběhla diskuse o průběhu slavnostní schůze u příležitosti 20-tého výročí Hnutí. Bude konat 27.3.tr. v Chotěbuzi.

RAPORT MSZ RP O ZAOLZIU

(na podstawie meldunków opracowanych w punktach:

1.7.1. – przez Ambasadę RP w Pradze,

1.7.2. – przez Josefa Szymeczka, reprezentanta Polaków w RC)

1.7.1. Raport Ambasady RP w Pradze

Informacje podstawowe

Kwestia mniejszości polskiej w Czechosłowacji pojawiła się po zakończeniu I wojny światowej i związana była z przynależnością państwową Śląska Cieszyńskiego. Po okresie sporów z lat 1918-1920 ostatecznie o jego podziale zadecydował arbitraż Konferencji Ambasadorów w Paryżu 28 lipca 1920 r. Czechosłowacji przypadło 1272,8 km² powierzchni byłego księstwa z 311 tys. osób, cały karwiński region węglowy oraz kolej bogumińsko-koszycka. Miasto Cieszyn zostało podzielone na dwie części. Po czechosłowackiej stronie powstało nowe miasto – Czeski Cieszyn. Na Zaolziu pozostało około 120-150 tys. Polaków. Wg spisu z 2001 r. 38 600 osób deklaruje narodowość polską, a 13 400 posiada polskie obywatelstwo. Z kolei ok. 80 tys. obywateli czeskich deklaruje, że ma polskie korzenie. W sumie więc szacuje się, że w Republice Czeskiej mieszka ok. 130 tys. osób polskiego pochodzenia. Stanowi to 1,3 proc. ludności kraju. Większość z nich – ok. 110 tys. osób – koncentruje się w okolicach Zaolzia i pobliskiej Ostrawy. W wyniku migracji coraz więcej osób przemieszcza się w głąb kraju. Prognoza demograficzna dla społeczności polskiej na najbliższy okres przewiduje, że w kolejnym spisie w 2011 r.liczba osób deklarujących narodowość polską zmniejszy się do ok. 35 tys. Przyczyn tego jest kilka: niski przyrost naturalny, asymilacja potęgowana przez małżeństwa mieszane, w których obecnie żyje już większość czeskich Polaków, a także migracja w poszukiwaniu lepszego miejsca pracy. Wśród Polaków występuje duży odsetek osób w wieku produkcyjnym (w 2001 r. – 72,9 proc.), większy odsetek kobiet (58,5 proc.) niż mężczyzn, relatywnie mała liczba dzieci (7 proc.). Spadek liczby dzieci to zjawisko typowe dla wszystkich etnosów w Republice Czeskiej, w grupach mniejszościowych jest ono jednak wyraźniejsze niż w społeczności większościowej. Skład socjalny polskiej mniejszości w Czechach tworzy kompletną strukturę społeczną. Zmiany w niej pokazują, że tradycyjne utożsamianie Polaków z pracą w kopalniach i w przemyśle ciężkim to już przeszłość. Spis ludności z 2001 r. i najnowsze badania wskazują na intensywny rozwój edukacji i wzrost aktywności zawodowej w trzecim sektorze, a głównie w dziedzinie kultury i służby zdrowia.

Organizacje

Do „aksamitnej rewolucji” jedyną organizacją polską w Czechosłowacji był Polski Związek Kulturalno-Oświatowy. W 2007 r. obchodził on 60-lecie swego istnienia. Jest największą organizacją mniejszości polskiej w Republice Czeskiej (ok. 14 tys. członków), a także jedną z największych organizacji zrzeszających Polaków żyjących poza granicami Polski. Cennym dorobkiem Związku było utworzenie 84 Kół, ponad 40 Domów PZKO, wielu zespołów chóralnych, małych zespołów wokalnych, grup folklorystycznych oraz zespołów teatralnych.

Po 1989 r. reaktywowano niektóre przedwojenne organizacje polskie, np. Towarzystwo Nauczycieli Polskich, Harcerstwo Polskie w Republice Czeskiej, Macierz Szkolną. Powstało też kilkanaście nowych organizacji, m.in. Klub Kultury, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, Stowarzyszenie Rodzina Katyńska.

Jesienią 1989 r., w okresie głębokich przemian ustrojowych, politycznych i społecznych, przy ówczesnym Forum Obywatelskim powstała Sekcja Polska, przekształcona następnie w Radę Polaków. Rada przyczyniła się do powołania w 1993 r. Kongresu Polaków w Republice Czeskiej. Organem wykonawczym Kongresu Polaków jest dziewięcioosobowa Rada Kongresu Polaków. Jej prezesem jest Józef Szymeczek – historyk, dyrektor Ośrodka Dokumentacyjnego, wykładowca na Uniwersytecie w Ostrawie. Kongres zrzesza 28 organizacji polskich. Jego przedstawiciele uczestniczą w posiedzeniach Rady ds. Mniejszooeci przy Rządzie RC. Co roku Kongres organizuje bądź współorganizuje imprezy kulturalne, np. wakacyjne kursy młodzieżowe – taneczny, teatralny, Zlot Młodzieży, Cieplickie Lato Filmowe, Festiwal Piosenki Harcerskiej, konkurs recytatorski „Kresy” itp. Kongres Polaków prowadzi również Ośrodek Dokumentacyjny, którego zadaniem jest gromadzenie materiałów i publikacji o losach i aktywności Polaków na Zaolziu. Poza Zaolziem organizacje polskie praktycznie nie istnieją. W Pradze działa jedna organizacja polonijna Klub Polski, założony w 1887 r. Dzisiejszy Klub, będący kontynuatorem pierwotnej organizacji, został reaktywowany w 1990 r. Aktualnie liczy on około 150 członków.

Pozycja w kraju zamieszkania

Polska mniejszość w Czechach jest drugą mniejszością narodową po Słowakach (300 tys.). Zachowuje łączność z krajem, podtrzymuje swoją lokalną odmianę śląskiego dialektu języka polskiego oraz oryginalną kulturę. Dzięki licznym szkołom polskim, tradycji zdobywania wykształcenia w Polsce, przywiązaniu do edukacji jako istotnej wartości, Zaolzie stale dysponuje silnym polskim zapleczem intelektualnym złożonym z prawników, lekarzy, inżynierów, twórców kultury i menedżerów. Oparciem dla wielu rodzin polskich na Zaolziu pozostaje także silna tożsamość religijna związana z przynależnością do kościoła ewangelickiego wyznania augsburskiego. Sukcesy na polu gospodarczym i rola, jaką odegrało wielu Polaków w okresie transformacji ekonomicznej realizowanej w Republice Czeskiej, są odbierane jako sukces całej mniejszości. Ostatnio za menedżera w skali 2008 roku w Republice Czeskiej został uznany dyrektor Huty Trynieckiej, Jerzy Cienciała (wybitny działacz polonijny). W ostatnich wyborach do parlamentu start Polaków w barwach największych czeskich stronnictw politycznych zakończył się niepowodzeniem. W wyborach do samorządu województwa morawsko-śląskiego wygrał J. Małysz, Polak pochodzący z miejscowości Sucha Górna, startujący z ramienia partii komunistycznej.

Główne problemy, w tym ewentualne przejawy przemocy wobec Polaków

Na obszarze Republiki Czeskiej nie odnotowuje się naruszenia praw osób pochodzenia polskiego ani stosowania dyskryminacji wobec obywateli polskich na stałe tam zamieszkałych. Standardy europejskie dotyczące praw mniejszości narodowych, zakotwiczone także w ustawodawstwie czeskim, są generalnie przestrzegane i z uwagą studiowane przez miejscowe władze samorządowe, które pragną zachować poprawność polityczną w tej kwestii. Głośny w 2007 r. casus szkoły polskiej na Tarasie w Trzyńcu, którą samorząd tego miasta postanowił arbitralnie połączyć z inną polską placówką, stał się modelowym sprawdzianem dla skuteczności prawodawstwa czeskiego w zakresie praw mniejszości polskiej jako jedynej posiadającej w Republice Czeskiej rozwiniętą sieć szkół stopnia podstawowego. Sprawdzian ten okazał się dla władz korzystny, a ostateczny werdykt przedstawiający stanowisko rządowej agendy (sekretariat ds. mniejszości), opublikowany w 2008 r. w raporcie na temat sytuacji mniejszości w RC, uznał decyzje samorządu trynieckiego o likwidacji polskiej szkoły za nieuzasadnioną, naruszającą prawo i ład społeczny. Rekrutacja dzieci do szkół polskich, z roku na rok przynosząca coraz mniejszą liczbę chętnych do uczenia się w tych placówkach, stanowi poważne zagrożenie dla przetrwania edukacji w języku macierzystym. Nie zmienią tego faktu najbardziej nawet korzystne dla mniejszości zapisy ustawodawstwa czeskiego, ustalające niezbędne limitowane kwoty uczniów przypadających na jedną klasę.

Nierozwiązaną kwestią pozostaje zwrot bądź przyznanie rekompensaty za majątki przedwojennych polskich organizacji na czeskim Śląsku Cieszyńskim, zwłaszcza majątki przejęte jako mienie poniemieckie należące do Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Sportowego „Beskid Śląski” oraz Macierzy Szkolnej. Wątek restytucji majątków został podjęty w Uchwale X Zgromadzenia Ogólnego Kongresu Polaków w Republice Czeskiej oraz przy okazji spotkania z goszczącym na Zaolziu wiceministrem spraw zagranicznych RP. Przygotowana przez Kongres Polaków w RC pod koniec 2008 r. dokumentacja inwentaryzująca straty polskie została przedłożona władzom czeskim z wnioskiem o zadośćuczynienie.

Polityka władz miejscowych

Na terenach zamieszkanych przez autochtoniczną ludność polską (Zaolzie) lokalne władze samorządowe coraz lepiej rozumieją potrzeby mniejszości polskiej, starając się wypełniać w praktyce zapisy czeskich i międzynarodowych uregulowań prawnych implementowanych do ustaw krajowych w tym zakresie. Współpraca między samorządami gmin a organizacjami polskiej mniejszości przebiega na ogół pozytywnie. Samorządy wcielają w życie prawo mniejszości do utrzymywania informacji w języku macierzystym, także w postaci dwujęzycznych napisów w nazewnictwie ulic i obocznych nazwach gmin na tablicach informacyjnych przy wejściu do urzędów. Organizacje polskie korzystają z dotacji na cele kulturalne oraz utrzymanie edukacji w języku polskim w 24 szkołach stopnia podstawowego i w kilku placówkach stopnia średniego. Z dotacji utrzymywana jest również prasa polskojęzyczna: m.in. ukazujący się w nakładzie 5 tys. egz. „Głos Ludu” (trzy razy w tygodniu), miesięcznik „Zwrot” oraz gazetki dla dzieci „Ogniwo” i „Jutrzenka”. Regulacje prawne Republiki Czeskiej w zakresie szkolnictwa polskiego wprowadziły zasadę limitu uczniów na klasę inną niż stosowana wobec szkół większościowych, znacznie obniżającą ich liczbę. Od 2000 r. w miejscowościach, w których mniejszość polska stanowi 10 proc. populacji, realizowana jest zasada dwujęzyczności (w Republice Czeskiej jest to 31 miejscowości). Do chwili obecnej proces wprowadzania dwujęzyczności zakończyło 15 gmin. Koszty wprowadzania podwójnego nazewnictwa są zwracane gminom z budżetu państwa czeskiego. W 2008 r. dotacje budżetowe na ten cel wyniosły 663 756,4 CZK.

Kierunki współpracy polskich placówek z Polonią i Polakami

Ambasada RP w Pradze i Konsulat Generalny RP w Ostrawie uzgadniają między sobą współpracę ze środowiskiem polonijnym na obszarze Republiki Czeskiej. Dotyczy to przedsięwzięć o charakterze kulturalnym, naukowym i ekonomicznym, w tym głównie: wspierania oświaty polonijnej, promocji Polski i polskiej kultury (dostarczanie pomocy naukowych, pomoc w organizacji przedsięwzięć o charakterze kulturalnym, edukacyjnym i społecznym), organizowania wyjazdów edukacyjnych do kraju, związanych z poznawaniem historii i kultury polskiej, pomocy finansowej i logistycznej w organizacji wypoczynku letniego młodzieży polonijnej z Zaolzia, wszechstronnej współpracy z organizacjami polonijnymi zrzeszonymi w Kongresie Polaków w Republice Czeskiej, działań patronackich placówek przy znaczących przedsięwzięciach polonijnych, doprowadzenia do porozumienia między przedstawicielami mniejszości polskiej a samorządem w Trzyńcu Tarasach w sprawie utrzymania szkoły polskiej w jej dotychczasowej siedzibie.

Obraz Polski i Polaków

Obraz Polski kształtowany w mediach czeskich można ocenić jako pozytywny. Na tę opinię pracuje nie tylko Ambasada RP w Pradze, Konsulat Generalny RP w Ostrawie, ale także aktywnie działający Instytut Polski w Pradze. Dzięki współpracy z najważniejszymi przedstawicielami opiniotwórczych środowisk czeskich (w tym telewizją publiczną, dziennikami o zasięgu krajowym: „Hospodarske Nowiny” i „Lidove Nowiny” a także czeskim radiem) dopracowano się szeregu pozytywnych wystąpień, artykułów, wywiadów i audycji radiowych na temat Polski. Dużą rolę w kształtowaniu pozytywnego obrazu Polski odgrywają też organizacje polonijne. Ich działalnooeć na płaszczyźnie kulturalnej i gospodarczej przyczynia się do lepszego przedstawiania wizerunku Polski w Republice Czeskiej.

Wizerunek Polski w podręcznikach szkolnych

Od klasy siódmej uczniowie zapoznają się z dziejami Polski od średniowiecza do współczesności na podstawie kontaktów czesko-polskich. Przybliża się im sylwetki wielu znaczących postaci polskiego życia politycznego, nauki i sztuki a także kluczowe wydarzenia polskiej historii. Niestety, nie ma zbyt wiele informacji o polskim wkładzie w kulturę po II wojnie światowej. O wiele więcej można się natomiast dowiedzieć o ważnych postaciach z polskiej polityki powojennej, w których prezentowaniu przeważa rzeczowość. Pozytywnie jest oceniany zwłaszcza papież Jan Paweł II i Lech Wałęsa. Większość pozostałych postaci jest charakteryzowana przeważnie neutralnie. Należy zaznaczyć, że w podręcznikach do nauczania historii pozostaje minimalne zainteresowanie polską mniejszością narodową w Czechosłowacji i Republice Czeskiej. Oprócz niedokładnych i w dodatku rozbieżnych danych o liczbie ludności polskiej podczas pierwszego powszechnego spisu ludności w Republice Czechosłowackiej, z podręczników do historii powszechnej o „czeskich” Polakach nie można się niczego dowiedzieć. Podsumowując, w podręcznikach szkolnych generalnie za mało jest informacji o Polsce, mogłyby one być bardziej rozbudowane, tworząc korzystniejszy wizerunek Polski.

1.7.2. Informacja Kongresu Polaków w Republice Czeskiej

Najbardziej palące i aktualne problemy mniejszości polskiej w Republice Czeskiej to:

Zwrot mienia polskich organizacji Macierz Szkolna w Czechosłowacji i Polskiego To-warzystwa Turystyczno-Sportowego „Beskid Śląski” w Republice Czechosłowackiej

Macierz Szkolna w Czechosłowacji i „Beskid Śląski” na terenach Republiki Czechosłowackiej zawiązały swą działalność w 1920 r. Działalność gospodarcza obu związków przyczyniła się do uzyskania znaczących majątków w postaci budynków i parceli. Po przyłączeniu Zaolzia do Polski oba związki zostały włączone do struktur ogólnopolskich. W czasie niemieckiej okupacji związki te zostały zlikwidowane, ich majątek zabrany przez Niemców, a czołowi działacze zostali skazani na ostre prześladowania. Po II wojnie światowej, w myśl obowiązującego prawa, związki oznajmiły wznowienie działalności. Władze czeskie nie wypowiadały się na temat reaktywacji polskich związków, a ostatecznie w latach 1947-1948 oznajmiły organizacjom, że ich reaktywacji nie przyjmują do wiadomości z tego powodu, że ich program nie jest w zgodzie z obecną polityczną organizacją życia publicznego. Majątku zagrabionego Polakom przez Niemców władze czeskie Polakom nie zwróciły.

Po 1989 r., po zorientowaniu się należycie w sytuacji prawnej, Macierz Szkolna i „Beskid Śląski”, wystosowały liczne memoriały i żądania do rządu czechosłowackiego / czeskiego w sprawie zwrotu zagrabionego przez państwo czechosłowackie majątku organizacji polskich. Polacy zaolziańscy stoją na stanowisku, że decyzje o likwidacji polskich związków i zagrabieniu ich majątków w czasie niemieckiej okupacji zostały podjęte w nadzwyczajnych warunkach, gdy obszar Zaolzia był przyłączony najpierw do Polski, a później do Niemiec i znajdywał się w stanie okupacji. Chodziło o gwałt, bezprawie. Krzywdy wtedy popełnione należy w jakiś sposób załagodzić. Polacy na Zaolziu mają pełną świadomooeć tego, że pełny zwrot majątków przedwojennych nie jest z wielu względów możliwy. Z tego też powodu żądamy poważnego potraktowania sprawy, wywołania rozmów kompetentnych urzędów, których wynikiem będzie doprowadzenie do złagodzenia krzywd, jakich dokonał rząd czechosłowacki na Polakach w latach 1945-1952, zagarniając majątek Macierzy Szkolnej i „Beskidu Śląskiego” jako mienie poniemieckie. Obie poszkodowane organizacje upoważniły Radę Kongresu Polaków o występowanie w ich imieniu w kwestii zwrotu mienia tychże organizacji.Rada Kongresu Polaków w Republice Czeskiej podejmowała tematykę zwrotu majątków podczas spotkań na różnych szczeblach administracji państwowej, każdorazowo uzyskując zapewnienia strony czeskiej, iż postulaty polskiej mniejszości będą życzliwie rozpatrywane. Organizacje polskie w Republice Czeskiej oczekują od rządu RP wszczęcia rozmów między Rządami RC i RP, które by pomyślnie zakończyły tę sprawę.

Podwójne nazewnictwo

Z dniem 1 lipca 2006 r. weszła w życie znowelizowana ustawa o gminach, według której może być w gminie wprowadzone podwójne nazewnictwo (czesko-polskie), o ile w gminie tej mieszka 10 proc. przedstawicieli mniejszości polskiej, a ich reprezentanci zadeklarują chęć wprowadzenia dwujęzycznych napisów. Reprezentanci mniejszości polskiej wyrazili już taką chęć w pismach do rad gmin i miast w większości gminach Zaolzia (18 z 31 gmin). Chociaż rady gminne takie podania rozpatrują raczej pozytywnie (choć i tutaj są wyjątki takie jak Trzyniec czy Gnojnik), to kwestia wdrażania podwójnego nazewnictwa przedłuża się, a w niektórych wypadkach stoi w miejscu z powodu braku wykonawczych przepisów do deklarowanych ustaw. Szerokiej publiczności media nie przedstawiają tej kwestii jako obowiązek państwa i realizację praw mniejszościowych, lecz jako sprawę roszczeń polskiej mniejszości. Żądamy, by Polska w sposób stanowczy sprawę monitorowała i wywierała swoim autorytetem nacisk na stronę czeską, by ta lepiej informowała urzędy gminne i miejskie oraz samych urzędników w tej sprawie. Do tej pory pełna dwujęzyczność, tak jak określona jest w ustawie o gminach, nie została wprowadzona w żadnej gminie zaolziańskiej.

Uznawalność tytułów naukowych studentów kończących studia w Polsce

Ostatnio pojawił się problem, na który natrafiają absolwenci wydziałów prawniczych w Polsce. Czeska Komora Adwokacka odmawia wpisywania absolwentów polskich wydziałów prawniczych na listy adwokackie. Z tego powodu absolwenci polskich uczelni nie mogą przystąpić do egzaminów adwokackich i nie mogą otworzyć własnej kancelarii adwokackiej. Komora argumentuje to niskim poziomem polskich wydziałów prawniczych i rozbieżnościami systemów prawnych Polski i Czech. Problem ten nie jest nowy, napotykali go absolwenci polscy w czasach, kiedy nie byliśmy jeszcze członkami Unii Europejskiej.. Wtedy jednak część odważnych absolwentów polskich pod przywództwem Janusza Sabeli przeciwstawiła się Komorze i sprawę skierowała do sądu. Sąd orzekł, że absolwenci polskich uczelni mogą być zapisani na listę adwokacką i ma im być umożliwione przystąpienie do egzaminu adwokackiego. Dzisiaj jednak Komora Adwokacka wraca do starych metod. Innym problemem jest kwestia stosowania tytułów akademickich osób, które skończyły studia w Polsce. W Czechach można stosować tylko taki tytuł, jaki ma absolwent zapisany w dyplomie. Ze względu na fakt, że na polskich dyplomach tytuł zapisany jest tylko w pełnym brzmieniu (np. magister, doktor nauk humanistycznych, lekarz medycyny), bez postaci skrótowej (dr, mgr itd.), absolwenci polskich uniwersytetów nie mogą tych skrótów w Czechach stosować. Rozwiązaniem byłoby dodanie do każdego dyplomu załącznika, w którym podany będzie skrót tytułu, i to najlepiej zarówno w polskiej, jak i w angielskiej wersji. Na przykład tytuł: doktor nauk humanistycznych – skrót w języku polskim: dr, skrót w postaci angielskiej: Ph.D.

Józef Szymeczek prezes

Oficjalna opinia Polskiej Sekcji Narodowej Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota w RC dotycząca

RAPORTU z r. 2009 MSZ RP O ZAOLZIU

1.7.1. Raport Ambasady RP w Pradze

Ad) Informacje podstawowe:

- w świetle faktów i dokumentów kwestia mniejszości polskiej w Czechosłowacji nie jest zjawiskiem, które – jak formułuje polskie MSZ – pojawiło się ( jak gdyby) po zakończeniu 1 wojny światowej. Ma ono swój początek w podstępnej agresji czeskiej na Polskę w r. 1919. O tej napaści na Polskę w czasie, kiedy ta walczyła z bolszewikami o swój byt państwowy, polskie MSZ milczy.

- ponad czterokrotny spadek liczby Polaków na Zaolziu w okresie od 1919 do 2001 jest najbardziej wymownym dowodem łamania praw Polaków w RC (Czechosłowacji). Spadek ten jest efektem nie przebierającej w środkach depolonizacji. Składał się na to m.in. nacisk na polskich rodziców, pod rygorem utraty pracy, aby oddawali dzieci do czeskich szkół (okres przedwojenny), likwidacja szkolnictwa polskiego (1962 –1982) pod pretekstem tworzenia szkół zbiorczych a obecnie stopniowa eliminacja samodzielności placówek szkolnych, np. tej, o której utrzymaniu samodzielności Raport nieprawdziwie informuje (szkoła w Trzyńcu na Tarasie została wbrew protestom rodziców zredukowana). Pełzający proces likwidacji objął polskie przedszkola (zmiana lokalizacji placówek – utrudnienia w dojazdach) oraz szkoły (np. głośny casus Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Orłowej, wysadzonego dynamitem w powietrze w r. 1987, dalej likwidacja elokowanych klas gimnazjalnych w Karwinej itp.).

1) Informacje podstawowe:

a) Ambasada: określenie „czeskich Polaków“

Coexistentia: Delikatnie mówiąc, jest to bardzo niefortunne, obraźliwe określenie, graniczące z dyskredytacją rodzimych Polaków oraz obywateli polskich zamieszkujących Republikę Czeską. Nie uwzględnia konfliktu, który narasta, pomiędzy tymi, którzy jednoznacznie odrzucili narodowść polską a tymi, którzy przy tej narodowści trwają. „Szkopyrtocy“ (odszczepieńcy) wspominają o swoich polskich korzeniach tylko wtedy, kiedy wpraszają się w łaski władz RP.

b) Amb.: skład socjalny polskiej mniejszości w Czechach tworzy kompletną strukturę społeczną. Zmiany w niej pokazują, że tradycyjne utożsamianie Polaków z pracą w kopalniach i w przemyśle ciężkim to już przeszłość. Spis ludności z 2001 r. i najnowsze badania wskazują na intensywny rozwój edukacji i wzrost aktywności zawodowej w trzecim sektorze, a głównie w dziedzinie kultury i służby zdrowia.

Coex.: Badania demograficzne, o które oparto te wywody nie zostały dotąd kompleksowo opracowane. Z naszego punktu widzenia poprzez liberalizację ekonomiczną dochodzi do rozluźnienia stosunków międzyludzkich, nie tylko sui generis, ale również w społeczności Polaków. Tej gwałtownej tendencji paradoksalnie zapobiega, konserwatywny luksus, zakodowany w działalności społecznej utrwalający tradycyjne wartości. Największe przeszkody widzimy w braku odpowiedniej komunikacji transportowej (brak autobusów szkolnych) oraz w niedpowiednim traktowaniu potrzeb pracujących rodziców. Brak również systemu upowszechniania zalet kształcenia w dwu językach oraz troski o uczniów. Operowanie tendencjami obniżającej się rozrodczości jest tematem zastępczym.

2) Organizacje:

Amb.: Poza Zaolziem organizacje polskie praktycznie nie istnieją.

Coex.: Oprócz Klubu Polskiego w Pradze nie wolno zapominać o Polonusie – Klub Polski w Brnie, Stowarzyszeniu Szkoła Polonijna w Pradze oraz Stowarzyszeniu Akademickim Jedność (SA“J“) – który zrzesza studentów z Zaolzia studiujących na uczelniach w RC. Pamiętać również trzeba o Spółdzielni Ludowej Dom Polski w Ostrawie.

3) Pozycja w kraju zamieszkania:

a) Amb.: Zaolzie stale dysponuje silnym polskim zapleczem intelektualnym złożonym z prawników, lekarzy, inżynierów, twórców kultury i menedżerów.

Coex.: Takie zaplecze bezsprzecznie istnieje, ale dla kształtowania wartości narodowych najważniejszym zapleczem jest piętnastotysięczna rzesza członków polskich organizacji społecznych, którzy tworzą kręgosłup polskości w RC.

b) Amb.: Oparciem dla wielu rodzin polskich na Zaolziu pozostaje także silna tożsamość religijna związana z przynależnością do kościoła ewangelickiego wyznania augsburskiego.

Coex.: To jest tylko część prawdy. Jest niezrozumiałe, dlaczego nie uwzględniono w tym stwierdzeniu społeczności katolików polskich stanowiącej na Zaolziu większość. Czyżby to miało związek z wystąpieniami przeciw działaniom szowinistycznych czeskich proboszczów, którzy znacząco ograniczali liczbę polskich nabożeństw, a na polskich mszach wygłaszali kazania wyłącznie po czesku? A może z tym, że polscy katolicy na Zaolziu skarżyli się na postępowanie duszpasterzy z Polski, którzy doktrynę ewangelizacji ateistycznej większości czeskiej traktowali dosłownie, eliminując skutecznie żywioł polski z życia parafialnego? Dzisiaj możemy powiedzieć, iż nawet w najtrudniejszych czasach minionych, wiara utożsamiała się z narodowością, a narodowość z wiarą.

c) Amb.: Sukcesy na polu gospodarczym i rola, jaką odegrało wielu Polaków w okresie transformacji ekonomicznej realizowanej w Republice Czeskiej, są odbierane jako sukces całej mniejszości.

Coex.: Również niezrozumiałym się wydaje dlaczego poza wymienionymi w tekście MSZ nie uwzględniono innych, nie mniej znaczących przedsiębiorców polskich, zasłużonych we wspieraniu działalności społecznej, jak np. braci Wałachów właścicieli firmy WALMARK, braci Czudków, właścicieli firmy AUTOSERVIS CZUDEK, braci Stopów właścicieli firmy EMTEST, rodziny Janiczków właścicieli firmy JAP TRADING, Rodziny Kołorzów właścicieli firmy PROMILK, Mariana Pijarskiego – prezesa zarządu firmy ASSECO, zmarłego w tym roku Karola Michalskiego, współwłaściciela firmy KATIM, Leszka Wronkę wybitnego przedsiębiorcy w branży showbiznesu oraz setki innych właścicieli podmiotów gospodarczych, których nie powinno się pominąć za ich zasługi we wspieraniu Miejscowych Kół PZKO oraz imprez przez te Koła realizowanych.

Na podkreślenie zasłuży również fakt iż przedsiębiorcy narodowości polskiej stanowią przedpole reprezentujące interesy polskiej gospodarki. Zaolziacy spełniają bardzo ważną rolę dla zapewnienia i promocji polskich interesów, zwłaszcza gospodarczych na terenie RC i Słowacji. W większości polskich firm działających na tym rynku zatrudnia lub korzysta z usług Polaków z Zaolzia, względnie prowadzi własne interesy sprzedając polskie produkty i usługi. Przy obecnej sytuacji, kiedy Konsulat Generalny w Ostrawie nie ma wydziału do spraw promocji, Polacy z Zaolzia spełniają te istotne dla Polski zadania. Ten fakt jest również podkreślany przez czeskich biznesmenów, którzy publicznie stwierdzają znaczny handicap Czech w porównaniu do Polski, że Polska ma oparcie we wykształconych Polakach na Zaolziu. To jest najlepszy argument dlaczego jest ważne polskie szkolnictwo na Zaolziu i możliwość kształcenia w Polsce.

d ) Amb.: W ostatnich wyborach do parlamentu start Polaków w barwach największych czeskich stronnictw politycznych zakończył się niepowodzeniem.

Coex.: Nie komentuje się natomiast faktu, iż 5 % granica progu wyborczego jest dla mniejszości polskiej nie do pokonania, ani nie uwzględnia tego, iż Ruch Polityczny Coexistentia – Wspólnota, a zwłaszcza jego Polska Sekcja Narodowa stara się usilnie o obniżenie tego progu wyborczego. Zabrakło informacji, iż w Senacie Paralmentu RC zasiada senator Igor Petrov z Trzyńca o korzeniach polsko-bułgarskich, jak również tego, co najistotniejsze w działalności na szczeblu regionalnym na Śląsku Cieszyńskim, że Ruch Polityczny Coexistentia-Wspólnota posiada we władzach samorządowych 40 przedstawicieli z których funkcję wicewójtów pełnią jej członkowie w gminach, Wędrynia, Bukowiec, Milików oraz Olbrachcice. Oprócz tego z ugrupowań innych partii lub ugrupowań niezależnych znaczące funkcje w samorządach wykonują wójt gminy Stonawa – Andrzej Feber, wójt gminy Ligotka Kameralna – Stanisław Ćmiel, wójcina gminy Łomna Dolna – Renata Pavlinova. wice burmistrzowie jak Stanisław Folwarczny w Czeskim Cieszynie, Stanisław Jakus w Jabłonkowie czy wice wójtówie w Bystrzycy, Ropicy, Suchej Górnej oraz Cierlicka.

4) Główne problemy, w tym ewentualne przejawy przemocy wobec Polaków:

a) Amb.: Na obszarze Republiki Czeskiej nie odnotowuje się naruszenia praw osób pochodzenia polskiego ani stosowania dyskryminacji wobec obywateli polskich na stałe tam zamieszkałych. Standardy europejskie dotyczące praw mniejszości narodowych, zakotwiczone także w ustawodawstwie czeskim, są generalnie przestrzegane i z uwagą studiowane przez miejscowe władze samorządowe, które pragną zachować poprawność polityczną w tej kwestii

Coex.: Problem ten, tak potraktowany, jest oczywistą nieprawdą. Już sam fakt, iż wszelkie działania dyskryminacyjne, nietolerancja, ksenofobia itp. są postrzegane przez prawo czeskie jako wykroczenia, a nie przestępstwa, uniemożliwia skuteczną obronę przeciw takim aktom bezprawia. Również standardy europejskie nie są jeszcze zakotwiczone w ustawodawstwie czeskim. Świadczy o tym petycja przedstawiona w Parlamencie Europejskim sygnowana przez przedstawicieli Polskiej Sekcji Narodowej Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota. Jeśli natomiast chodzi o miejscowe władze samorządowe, to one w większości nie zapoznają się z obowiązującymi standardami, a tym bardziej nie zachowują poprawności politycznej. Dowodem jest tutaj stwierdzenie Sekretariatu do Spraw Mniejszości Narodowych przy Rządzie RC, iż gminy w których powinny obowiązywać postanowienia Konwencji Ramowej UE oraz Konwencji o Ochronie Języków Mniejszościowych tych postanowień nie tylko nie realizują, lecz nawet nie odpowiadają na monity Sekretariatu w tej sprawie.

b) Amb.: Nie zmienią tego faktu najbardziej nawet korzystne dla mniejszości zapisy ustawodawstwa czeskiego, ustalające niezbędne limitowane kwoty uczniów przypadających na jedną klasę.

Coex.: Zmniejszone limity ustawowo gwarantowane w ramach wyjątków zatwiedzają samorządy gminne, a te systematycznie odrzucają takie rozwiązanie, uniemożliwiając otwarcie klas niepełnych. Odwołania od tych decyzji odrzuca Ministerstwo Spraw Wewnętrznych motywując to tym, iż nie może ingerować w decyzje samorządu lokalnego. Brak równiez pełnych danych dotyczących stanu szkolnictwa polskiego w RC jak ilość szkół pełnych oraz nie pełnych podstawowych. ilość uczniów w klasach, oraz ilość klas w szkołach ponadpodstawowych z wyszczególnieniem ilości uczniów.

c) Amb.: Nierozwiązaną kwestią pozostaje zwrot bądź przyznanie rekompensaty za majątki przedwojennych polskich organizacji na czeskim Śląsku Cieszyńskim, zwłaszcza majątki przejęte jako mienie poniemieckie. dokumentacja inwentaryzująca straty polskie została przedłożona władzom czeskim z wnioskiem o zadośćuczynienie.

Coex.: Dokumentacja taka została przekazana przez kancelarię Kongresu Polaków z tym że w zapisie z dnia 8.11.1993 r. jest jasno uwzględnione iż o majątki, oprócz Macierzy Szkolnej, PTTS Beskid Śląski oraz Stowarzyszenie Kształcące i wspierające „Braterstwo“ w Suchej Gôrnej, Kongres Polaków nie zabiega. Natomiast stanowisko Polskiej Sekcji Narodowej Ruchu Politycznego Coexistentia –Wspólnota jest następujące:

Odzyskanie mienia polskiego jest prawem niezbywalnym. Walka o jego zwrot tam, gdzie to jest możliwe tzn. w przypadku Macierzy Szkolnej lub PTTS Beskid Śląski będzie kontynuowana. O to dbają już działacze tych organizacji, natomiast całe pozostałe mienie, które zostało zagrabione i nie ma realnej możliwości ich zwrotu, powinno zostać uznane za pożyczkę dla państwa czeskiego, którą powinny obecne wladze rekompensować corocznymi odsetkami, tak, by np. w okresie 50 lat doszło przynajmniej do częściowego zwrotu wartości zagrabionego mienia. Kwota odsetek powinna zostać corocznie rozdzielona pomiędzy istniejące polskie organizacje, proporcjonalnie według liczby ich członków. Należałoby w ten sposób doprowadzić do sprawiedliwego wyrównania krzywd powstałych przez zagrabienie mienia naszych przodków. Nie zwalniałoby to państwa czeskiego od udzielania wsparcia finansowego polskim organizacjom wynikajacego z dotychczasowych rozwiązań prawnych – jako , że ciągle jesteśmy podatnikami tego państwa.

d) Amb.: Na terenach zamieszkanych przez autochtoniczną ludność polską (Zaolzie) lokalne władze samorządowe coraz lepiej rozumieją potrzeby mniejszości polskiej, starając się wypełniać w praktyce zapisy czeskich i międzynarodowych uregulowań prawnych implementowanych do ustaw krajowych w tym zakresie.

Coex.: Konwencja ramowa w zasadzie nie została wdrożona do porządku prawnego RC, zaś twierdzenie, że wdrożono ją poprzez jej przyjęcie, jest złudne. Zwracaliśmy na to pisemnie uwagę w dokumencie nazwanym „Uwagi do materiałów na Seminarium na temat wdrażania w RC Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych z dni 13.10. 2007.

To właśnie sposób monitorowania przez Radę Europy wiarygodności przesyłanych sprawozdań skłonił nas do poparcia naszymi podpisami wspomnianej Petycji. Okazję do osobistego zapoznania się ze sposobem monitorowania faktycznego stanu rzeczy mieliśmy w związku z prezentacją dokumentu „Uwagi do Raportu RC „Pierwsze sprawozdanie okresowe” przesłane sekretarzowi generalnemu Rady Europy w myśl artykułu 15 Karty (Karta języków regionalnych lub mniejszościowych)” z dnia 11.12.2008. Nie umożliwiono nam wówczas dokładnego uzasadnienia naszych uwag przed trzyosobową Komisją ekspertów Karty, która specjalnie przybyła do Ostrawy w celu wyjaśnienia zastrzeżeń. Pomimo tego, że swoje uwagi przesłaliśmy do Strasburga na piśmie, nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi. Należy podkreślić, że powoływanie się na Umowę pomiędzy Czeską i Słowacką Republiką Federacyjną z 1992 roku oraz wcześniejsze porozumienie międzyrządowe z 1991 roku trąci anachronizmem i potwierdza tylko fakt, że porozumienie międzyrządowe nie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw i w związku z tym faktem lege artis nie istnieje. Chodzi nam o to, aby w obecnej sytuacji, obie wysokie strony – Republika Czeska i Rzeczpospolita Polska, z racji przynależności do społeczności europejskiej, wspólnie podjęły się opracowania umowy pozwalającej na pełne poszanowanie zasad obrony tożsamości narodowej polskiej mniejszości narodowej w Republice Czeskiej, w celu zapobieżenia dalszym tendencjom asymilacyjnym.

5) Kierunki współpracy polskich placówek z Polonią i Polakami

Są szczegółowo omówione z tym, że istnieje pewna wybiorczość dotycząca prezentowania problemów z pominięciem tych najbardziej neuralgicznych.

6) Obraz Polski i Polaków

Amb.: Obraz Polski kształtowany w mediach czeskich można ocenić jako pozytywny.

Coex.: Z wyjątkiem mediów regionalnych, gdzie są publikowane napastliwe przyczynki od czytelników bez dopisku, że redakcja nie odpowiada za publikowany materiał. Na stronach internetowych natomiast pojawiają się informacje oraz dyskusje na blogach tak oszczercze, że naruszają ustawodawstwo RC. Pomimo tego nie są usuwane a proweider nie jest pociągany do odpowiedzialności prawnej.

7) Wizerunek Polski w podręcznikach szkolnych

Amb. : Od klasy siódmej uczniowie zapoznają się z dziejami Polski od średniowiecza do współczesności na podstawie kontaktów czesko-polskich. Przybliża się im sylwetki wielu znaczących postaci polskiego życia politycznego, nauki i sztuki a także kluczowe wydarzenia polskiej historii.

Niestety, nie ma zbyt wiele informacji o polskim wkładzie w kulturę po II wojnie światowej. O wiele więcej można się natomiast dowiedzieć o ważnych postaciach z polskiej polityki powojennej, w których prezentowaniu przeważa rzeczowość. Pozytywnie jest oceniany zwłaszcza papież Jan Paweł II i Lech Wałęsa. Większość pozostałych postaci jest charakteryzowana przeważnie neutralnie. Należy zaznaczyć, że w podręcznikach do nauczania historii pozostaje minimalne zainteresowanie polską mniejszością narodową w Czechosłowacji i Republice Czeskiej. Oprócz niedokładnych i w dodatku rozbieżnych danych o liczbie ludności polskiej podczas pierwszego powszechnego spisu ludności w Republice Czechosłowackiej, z podręczników do historii powszechnej o „czeskich” Polakach nie można się niczego dowiedzieć. Podsumowując, w podręcznikach szkolnych generalnie za mało jest informacji o Polsce, mogłyby one być bardziej rozbudowane, tworząc korzystniejszy wizerunek Polski.

Coex: Przedewszystkim należy sobie uświadomić czy chodzi o podręczniki czeskie dla szkół czeskich czy też o podręczniki dla Szkół Podstawowych z Polskim Językiem Nauczania – ponieważ w tym wypadku informacje są bardzo nieprecyzyjne. W szkołach z polskim językiem nauczania (dalej polskich) uczniowie i nauczyciele korzystają z podręczników z Polski (wydawnictw polskich) na lekcjach historii, geografii, języka polskiego nauki obywatelskiej oraz wychowania muzycznego. Ponieważ w tych podręcznikach nie ma wzmianki o Zaolziu (oprócz roku 1938 gdzie w sposób bardzo oględny ba nawet przepraszający jest traktowany temat wkroczenia wojsk polskich na te tereny) ani o polskiej mniejszości narodowej w RC, dlatego uczy się z publikacji wydawnictw PZKO, korzysta z wykładów i spotkań z ludźmi pióra i kultury (W.Chotomska, Andrzej Grabowski, J.Hoffman, K.Kutz itd.). O ludziach kultury i sztuki okresu powojennego informacje są przekazywane uczniom na lekcích języka polskiego, nauki obywatelskiej oraz wychowania muzycznego.

1.7.2. Informacja Kongresu Polaków w Republice Czeskiej

1) Zwrot mienia polskich organizacji Macierz Szkolna w Czechosłowacji i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Sportowego „Beskid Śląski” w Republice Czechosłowackiej.

Kongr.: Po II wojnie oewiatowej, w myśl obowiązującego prawa, związki oznajmiły wznowienie działalności. Władze czeskie nie wypowiadały się na temat reaktywacji polskich związków, a ostatecznie w latach 1947–1948 oznajmiły organizacjom, że ich reaktywacji nie przyjmują do wiadomooeci z tego powodu, że ich program nie jest w zgodzie z obecną polityczną organizacją życia publicznego. Majątku zagrabionego Polakom przez Niemców władze czeskie Polakom nie zwróciły.

Coex.: Z dokumentacji jaka została przekazana przez kancelarię Kongresu Polaków do władz czeskich z dnia 8.11.1993r. jasno wynika, że Kongres Polaków niestety nie zabiega o zwrot innego mienia, poza majątkiem Macierzy Szkolnej, PTTS Beskid Śląski oraz Stowarzyszenie Kształcące i wspierające „Braterstwo“ w Suchej Gôrnej.

2) Podwójne nazewnictwo

Kongr.: Żądamy, by Polska w sposób stanowczy sprawę monitorowała i wywierała swoim autorytetem nacisk na stronę czeską, by ta lepiej informowała urzędy gminne i miejskie oraz samych urzędników w tej sprawie. Do tej pory pełna dwujęzyczność, tak jak określona jest w ustawie o gminach, nie została wprowadzona w żadnej gminie zaolziańskiej.

Coex.: Tutaj wyraźnie jest pominięty fakt konieczności, aby w obecnej sytuacji, obie wysokie strony – Republika Czeska i Rzeczpospolita Polska, z racji przynależności do społeczności europejskiej, wspólnie podjęły się opracowania umowy opartej o wdrożenie Konwencji Ramowej Rady Europy poprzez zawarcie w myśl art. 18 Konwencji, umowy ochronnej obejmującej autochtoniczną ludność polską w RC. Powinno to być priorytetem władz polskich, bo w odniesieniu do Polaków żyjących poza granicami Kraju gwarancje takie są zawarte w Dz.U. Nr. 22 z 15.3.2002 poz.209 str. 1365, a ówczesny prezydent RP oświadczył, że będzie niezmiennie dotrzymywana w sensie zawierania umów ochronnych dla Polaków w krajach ościennych. Umowa taka umożliwiłaby poszanowanie zasad tożsamości narodowej polskiej mniejszości narodowej w Republice Czeskiej, w celu zapobieżenia dalszym tendencjom wynaradawiającym.

3) Uznawalność tytułów naukowych studentów kończących studia w Polsce

Kongr.: Kwestia stosowania tytułów akademickich osób, które skończyły studia w Polsce. W Czechach można stosować tylko taki tytuł, jaki ma absolwent zapisany w dyplomie. Ze względu na fakt, że na polskich dyplomach tytuł zapisany jest tylko w pełnym brzmieniu (np. magister, doktor nauk humanistycznych, lekarz medycyny), bez postaci skrótowej (dr, mgr itd.), absolwenci polskich uniwersytetów nie mogą tych skrótów w Czechach stosować.

Coex.: To również powinna zawierać wspomniana wyżej Umowa Ochronna, która by uniemożliwila taką dyskryminację Polaków w RC.

Problemy rażąco dyskryminujace Polaków w RC, które zostały pominięte w pakiecie przedstawionym przez p. J. Szymeczka, na które nieustannie wskazuje Polska Sekcja Narodowa Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota.

1. W komentarzu do Sprawozdania, dotyczącego sytuacji mniejszości narodowych w RC za rok 2008 wskazywano na pominięcie zasadniczych dokumentów jak:

a) stanowiska Rady Europejskiej na temat 1. Sprawozdania Periodycznego dotyczącego realizacji zobowiązań wynikających z Europejskiej Karty Języków Mniejszościowych czy Regionalnych,

b) podsumowania Komisji Ekspertów Karty, którzy przeprowadzali badania wyjaśniające dotyczące zastrzeżeń do 1. Sprawozdania Periodycznego,

c) stanowiska Rady Europejskiej wobec 2. Sprawozdania Periodycznego dotyczącego realizacji postanowień Umowy Ramowej o ochronie mniejszości w RC,

d) jednoznacznego stanowiska w sprawie wykorzystania dotacji z budżetu RC na wdrażanie zasad Europejskiej Karty języków mniejszościowch czy regionalnych co powoduje nikłe wykorzystanie tych środków budżetowych przez samorządy gminne, w których powinna zostać zastosowana dwujęzyczność.

e) Pomimo tego, że poszczególne ministerstwa informują jakie czynności zastosowały w sprawie wdrożenia zasad traktatów europejskich, w praktyce nic z tego nie jest realizowane na poziomie województwa i gmin, więc wskazujemy na to, iż nadal biurokracja nie stosuje się do tych zapisów. Zwłaszcza chodzi o to, iż Ustawa o równym postępowaniu oraz środkach zapobiegających łamaniu tej Ustawy, jak również wychowaniu multi-kulturowym jest w trakcie przygotowania i nie została wdrożona do prawodawstwa RC.

f) Publikacja „Badania oraz analizy identyfikacji kulturowej oraz ich zróżnicowania, podręcznik historii“ nie zawiera żadnej wzmianki o grupach ludności autochtonicznej, zamieszkującej obszar RC.

g) Traktowanie informacji z poszczególnych gmin, czy województw na temat problematyki mniejszości narodowych jako wdrażanie norm europejskichj do prawodawstwa RC jest nie do przyjęcia, tym bardziej, iż na ten sam fakt wskazuje rezolucja Reat MN(2006)2 z dnia 15.3.2006, podkreślając opieszałość wladz RC przy wdrażaniu zasad Traktatów Europejskich do prawodawstwa RC.

2. Zagrożenie spowodowane zwiększającą się liczbą werbalnych ataków wobec Polaków na Zaolziu, permanentną ksenofobią oraz nietolerancją.

a) Fakt ten nieustannie podkreślamy w dokumentach wysyłanych do władz RC podkreślając, iż stan ten jest spowodowany brakiem powszechnej informacji o tym, iż działania na rzecz samostanowienia narodowego Polaków w RC są konsekwencją zobowiązań RC wynikających z Traktatów Europejskich.

b) By przeciwdziałać tym tendencjom nietolerancji, wysłaliśmy pisma do Ministra Spraw Węwnetrznych RC, Ministra Szkolnictwa RC, Ministra Transportu RC oraz Ministra Praw Człowieka oraz Mniejszości Narodowych w RC z żądaniem wystąpienia do władz lokalnych oraz szkół w gminach na Zaolziu, gdzie powinno się stosować zasady Traktatów Europejskich z jednoznacznym oświadczeniem, że te traktaty są nadrzędne nad aktualnymi Ustawami RC.

Podsumowanie :

Raport, który został przedstawiony przez MSZ RP jest materiałem niepełnym, powierzchownie traktującym tak ważne zagadnienia samostanowienia narodowego Polaków w RC. Procedura przygotowania Raportu jest chybiona. Wydaje się konieczne, iż powinna być konsultowana z niezależnymi ośrodkami, które nie są uzależnione od finansowania przez władze Kraju zamieszkania. Uwagi zostały przedstawione Zarządowi Polskiej Sekcji Narodowej Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota , który jednomyślnie postanowił przekazać je Prezydentowi RP, komisjom Sejmu oraz Senatu RP, jak również Prezesowi Wspólnoty Polskiej w Warszawie.

W Czeskim Cieszynie, 4 stycznia 2010 r.

Za Polską Sekcję Narodową Ruchu Politycznego

Coexistentia-Wspólnota, Stanislaw Gawlik, prezes

Obsah Zprávy Ministerstva zahraničních věcí Polské republiky o Zaolzí (na základě informací zpracovaných Velvyslanectvím PR v Praze a Josefem Szymeczkem, zástupcem Poláků v ČR

Zpráva Velvyslanectví PR v Praze

Základní informace – Polská národní menšina je objevila v Československu po 1. světové válce v souvislosti se státní příslušností Těšínského Slezska. Po období sporů v letech 1918-1920 definitivně rozhodla arbitráž Konference Velvyslanců dne 28. července 1920, že Československu bylo přiděleno 1272,8 km² povrchu bývalého knížectví a 311 tis. obyvatel, tj. celý úhelný region Karvinska a bohumínsko-košická železnice. Město Těšín bylo rozděleno na dvě části. Na Zaolzí zůstalo asi 120-150 tis. Poláků. Dle výsledků sčítání lidu z 2001 r. 38 600 občanů hlásí polskou národnost a 13 400 má polské občanství, další 80 tis. českých občanů hlásí polské kořeny (…) Očekává se, že dle demografické prognózy sčítáním lidu v 2011 roce se počet občanů polské národnosti zmenší asi do 35 tis. Příčin je několik: nízký přirozený přírůstek, asimilace umocňována smíšenými manželstvími a také migrace (…).

Organizace – Do „něžné revoluce“ jedinou polskou organizací v Československu byl PZKO, dnes největší polská organizace v České republice (asi 14 tis. členů), a také jedna z největších organizací sdružující Poláky za hranicemi Polska. V 1989 roce byly obnoveny některé předválečné spolky, např. Sdružení polských učitelů, Polské Harcerstvo (skauti), Matice školská, vzniklo také několik nových organizací (…). Po 1989 roce z Polské sekce Občanského fóra vznikla Rada Poláků, která se v 1993 roce změnila na Kongres Poláků v ČR (…). Mimo Zaolzí polské organizace prakticky neexistují. V Praze působí jediná polonijní organizace Klub Polski.

Místo v zemí bydliště – Polská menšina je druhou národní menšinou po Slovácích. Zachovává spojení se zemí původu (…). Podporou pro mnohé polské rodiny je víra a příslušnost k evangelické církví augsburského vyznání. Úspěchy v hospodařské sféře získalo mnoho Poláků, což je hodnoceno jako úspěch celé menšiny. V 2008 roce titul podnikatel roku v ČR získal ředitel Třineckých železáren, Jerzy Cienciała (významný polonijní funkcionář). V posledních parlamentních volbách účast Poláků na kandidátkách největších politických stran byla neúspěšná. V krajských volbách v Moravskoslezském kraji zvítězil J.Małysz, pocházející z obce Horní Suchá, kandidující za komunistickou stranu.

Hlavní problémy, případně projevy násilí vůči Polákům – v ČR nejsou narušovány práva občanů polského původu, ani není vůči nim použiváná diskriminace. Evropské standarty jsou obecně dodržovány. Mediální byla v 2007 roce causa polské školy v Třinci na Terase, kde městská samospráva rozhodla spojit tuto školu s jinou polskou školou (…). Zpráva vlády ČR uznala toto rozhodnutí za bezdůvodné, v rozporu se zákonem a veřejným pořádkem (…). Nerozhodnutou záležitostí zůstává navrácení případně finanční vyrovnání za předválečné statky polských spolků na českém Těšínsku, který byl zabrán jako majetek poněmecký PTTS „Beskid Śląski“ a Matice školská. Připravená Kongresem Poláků koncem 2008 roku inventarizační dokumentace byla předána českým úřadům s návrhem na satisfakci.

Politika místních úřadů – Místní samosprávy stále lépe rozumějí problémy polské menšiny. Spolupráce mezi samosprávou a polskými organizacemi je obecně pozivní. Samosprávy respektují právo na informace v mateřském jazyce, a také na dvojjazyčné názvosloví. Polské spolky využívají dotace na kulturu a na vzdělávání ve 24 polských základních školách a několika středních školách. Z dotací je udržován také polskojazyčný tisk (…). Ze 31 obcí 15 ukončilo proces zavádění dvojjazyčného názvosloví.

Směry spolupráce polských zastupitelských úřadů s Polonii a Poláky – Velvyslanectví PR v Praze a Generální konzulát v Ostravě koordinují mezi sebou spolupráci (…).

Obraz Polska a Poláků – V českých médiích je možno hodnotit jako kladný. Na takové hodnocení pracuje nejen Velvyslanectví PR v Praze, Generální konzulát PR v Ostravě, ale také aktivní Polský institut v Praze.

Obraz Polska v učebnicích – Od sedmé třídy žáci se mohou seznámit s dějinami Polska od středověku do současno-sti na základě česko-polských kontaktů. Přiblížují se jim charakteristiky mnoha významných osobnosti polského politického života, vědy, kultury, a také klíčové události polských dějin. Bohužel schází informace o polské kultuře po II světové válce. Kladně je hodnocen zejména papež Jan Pavel II a Lech Wałęsa. Většina ostatních osobností je charakterizována především nestranně. Je nutno poznamenat, že v učebnicích je málo informací o polské národní menšině v Československu a ČR. Kromě nepřesných a navíc chybných informací o počtu polského obyvatelstva při prvním sčítání v Československu, v učebnicích dějin o „českých“ Polácích se nemůžeme dozvědět nic.

Informace Kongresu Poláků v ČR

Navrácení statků polských organizací – Matice školská a „Beskid Śląski“ na území Československé republiky zahájily činnost v 1920 roce. Jejich hospodářská činnost umožnila získat značný majetek, zejména budovy a pozemky. Po připojení Zaolzí k Polsku oba spolky byly zapojeny do celostátních struktur. Za německé okupace byly zrušeny, jejich majetek zabavili Němci, a čelní funkcionáři byli pronásledování. Po II světové válce podle zákona oba spolky oznámily obnovení činnosti. České úřady mlčely, nakonec v letech 1947-1948 sdělily, že nesouhlasí s obnovením jejich činnosti. Zabavený Polákům Němci majetek, české úřady Polákům nevrátily. Po 1989 roce, po zhodnocení právního stavu, Matice školská a „Beskid Śląski“ zaslaly bezpočet memoáru a žádostí vládám (…), žádaly vážňé naložení s touto záležitostí, zahájení jednání kompetentních úřadů. V odpovědi vždy bylo zdůrazněno, že česká strana tyto postuláty bude řešit přátelsky.

Podvojné názvosloví – Podle zákona z 2006 roku je umožněno v obcích, kde žije více než 10% polské menšiny a jejich zástupcí žádají zavedení dvojjazyčné názvosloví. Dopisy do městských a obecních rad byly již zaslány v 18 obcích z 31. I když obce a města to většinou vyřizují kladně (výjimkou je Třinec a Hnojník), zavádění se prodlužuje nebo odkládá z důvodů chybějících prováděcích předpisů. Veřejnosti je tato záležitost prezentována nikoliv jako povinnost státu a realizace menšinových práv, ale jako žádost polské menšiny. Plná dvojjazyčnost, jak to je napsáno v zákoně o obcích, nebyla zavedena ještě v žádné zaolzanské obci.

Uznávání vědeckých titulů studujích v Polsku – Tento problém se objevil nedávno. Česká advokátní komora odmítá zapsat absolventy polských právnických fakult na advokátní seznamy. Proto tito absolventi nemohou otevřít vlastní advokátní kanceláře. Komora argumentuje nízkou úrovní právnických fakult Polsku a rozdílnými právními systémy obou států (…). Jiným problémem je záležitost používání akademických titulů.

Obsah posudku Polské národní sekce Politického hnutí Coexistentia-Soužití na téma Zprávy z 2009 r. Ministerstva zahraničních věcí Polské republiky o Zaolzí

Zpráva Velvyslanectví PR v Praze

Záležitost polské menšiny v Československu není jevem, který se podle MZV objevil po ukončení I světové války. Jeho začátek je v záludné české agresi na Polsko v 1919 roce. O této agresi, v době kdy Polsko bojovalo s bolševíky o svou státní existenci, zpráva mlčí.

Více jak čtyřnásobný pokles počtu Poláků na Zaolzí od 1919 do 2001 dokládá narušování práv Poláků v ČR (Československu). Tento pokles byl způsoben mj. nátlakem na polské rodiče včetně možnosti ztráty zaměstnání (předválečné období), rušení polského školství (1962-1982), o zrušení polské školy Třinec-Terasa zpráva mluví nepravdivě, škola již není samostatná, rušení polského školství dokládá mj. vyhození dynamitem do povětří v 1987 roce budovy polského gymnázia v Orlové, dále zrušení elokovaných tříd v Karviné.

Definice „českých Poláků“ je nešťastná, urážející, hraničící s diskreditací rodilých Poláků a polských občanů bydlících v ČR. Nezahrnuje sporu, který sílí mezi těmi, kteří jednoznačně odmítli polskou národnost a těmi kteří při polské národností trvají. Tzv. „škoprtocy“ si vzpomínají své polské kořeny jen, když se vprošují do přízně úřadů PR.

Záležitost demografické struktury dosud nebyla vědecký zpracována. Největší problém vidíme ve scházející dopravní struktuře (scházející školní autobusy) a nevhodném zacházení s potřebami pracujících rodičů. Chybí také systém popularizace kladů vzdělávání v obou jazycích a péče o žáky. Zdůvodňování poklesu Poláků snižující se porodnosti je zástupným tématem.

Kromě Klubu Polského v Praze nemůžeme zapomenout o „Polunusu“ v Brně, sdružení „Szkoła Polonijna“ v Praze a akademickém sdružení „Jedność“ SA„J“, který sdružuje studenty. Pamatovat je také nutno o družstvu Spółdzielnia Dom Polski v Ostravě.

Nejdůležitějším zázemím je 15-tisícová členská základná polských sdružení, které tvoří organizační páteř polskosti v ČR.

Příslušnost do evangelické církve augsburského vyznání – to je pouze část pravdy. Je nepochopitelné, proč byla vynecháná společnost polských katolíků, kteří na Zaolzí tvoří většinu. Možná je to spojeno s projevy šovinistické činnosti českých farářů, kteří značně omezují počet polských bohoslužeb, a na polských bohoslužbách kážou pouze česky.

Nepochopitené je, proč nebyli uvedeni jiní polští podnikatelé, kteří hojně podporují společenskou činnost, např. bratři Wałachové – majitelé firmy WALMARK, bratří Czudkové – majitelé firmy AUTOSERVIS CZUDEK, bratři Stopové – majitelé firmy EMTEST, rodina Janiczků majitelů firmy JAP TRADING, rodiny Kołorzů majitelů firmy PROMILK, Mariana Pijarského – předsedy výboru firmy ASSECO, nedávno zemřelého Karola Michalského spolumajitele firmy KATIM, Leszka Wronku významného podnikatele v šoubyznysu a stovky dalších majitelů právních subjektů, kteří podporují Místní skupiny PZKO a akce těmito skupinami pořádáné.

Schází komentář, že 5% volební práh je pro polskou menšinu nepřekonatelný, nezohledňuje skutečnost, že politické hnutí Coexistentia-Soužití se snaží tento volební práh snížit. Schází informace, že senátorem je Igor Petrov z Třince, který má polsko-bulharské kořeny, a také to nejdůležitější, že politické hnutí Coexistentia-Soužití má v samosprávě 40 zástupců, kteří plní funkce místostarostů ve Vendryni a Chotěbuzi a členů rad. Kromě toho i z jiných politických stran působí v samosprávách Polácí, např. Andrzej Feber starosta Stonavy, Stanisław Ćmiel starosta Komorní Lhotky, místostarostů v Dolní Lomné, Českém Těšíně, Jablunkově, Bystřici, Smilovicích, Ropici a Horní Suché.

Není pravdou, že na území ČR se nevyskytují projevy nesnášenlivosti a diskriminace. Už samotná skutečnost, že české právo diskriminaci, netoleranci a xenofibii hodnotí jako přestupek, nikoliv jako testný čin, znemožňuje účinnou ochranu. To že evropské standarty nejsou ještě zavedeny do českého právního řádu dokládá petice zástupců Polské národní sekce v Evropském parlamentu.

Ve školství menší počty žáků jako výjimky schvalují místní zastupitelstva, a tyto systematicky odmítají taková řešení, což znemožňuje otevřít neúplné třídy. Ministerstvo vnitra dle zákona nemůže ingerovat do činnosti samospráv.

Ve věci zabavených majetků dokumentace Kongresu Poláků v ČR byla předáná státním orgánům, ale ta se omezuje jen na statky Matice školské, PTTS „Beskid Śląski“ a sdružení „Braterstwo“ v Horní Suché. Naopak názor Polské národní sekce Politického hnutí Coexistentia-Soužití je obecnější a je všeobecně známý.

Rámcová úmluva v zásadě nebyla zavedena do právního pořádku ČR. Tvrzení, že byla zavedena jejím přijetím je klamné.

Obraz Polska a Poláků hodnotíme jako kladný, s výjimkou regionálního tisku, kde jsou zveřejňovány útočné anonymní články od čtenářů s uvedením, že redakce nezodpovídá ze tyto názory. Na stránkách www se objevují informace a diskuse tak pomlouvačné, že narušují zákony ČR. Přesto nejsou odstraňovány a jejich provozovatelé nejsou popotahování k trestní zodpovědnosti.

Chybí informace, zde se jedná o učebnice české pro české školy nebo o učebnice pro školy s polským jazykem vyučovacím.

Informace Kongresu Poláků v ČR

Chybí sdělení skutečnosti, že v současné situaci je nutné, aby obě vysoké strany – ČR a PR z důvodu společné příslušnosti do evropské společnosti, zavázaly se spolu zpracovat smlouvu k zavedení Rámcové úmluvy Rady Evropy podle čl.18, která by chránila autochtonní polské obyvatelstvo v ČR.

Uznávání vědeckých titulů má tato smlouva také obsahovat.

Polská národní sekce zpracovala v bodech problematiku, kterou neobsahovala zpráva, kterou zpracoval J.Szymeczek (…).

Zpráva zveřejněná MZV PR je neúplná, a povrchně popisuje tak důležité oblasti života národního sebeurčení Poláků v ČR. Procedura přípravy zprávy je chybná. Zdá se nutné, aby byla konzultována s nezávislými středisky, které nejsou závislé na financování svéčinnosti vládou státu, kde bydlí.

V Českém Těšíně, 4. ledna 2010

Stanisław Gawlik, předseda Polské národní sekce COEX

A Magyar Kultúra Napja

Den maďarské kultury

Mint minden évben, az idén is a csehországi magyarok január 22-én megünnepelték a Magyar Kultúra Napját. Ez alkalommal a Cseh- és Morvaországi Magyarok Szövetsége megemlékezést rendezett a Prágai Magyar Kulturális Központban, melyen többek között a Coexistentia-Együttélés Politikai Mozgalom Magyar Nemzeti Tagozatának számos tajga is részt vett (a grémiumi tagok közül: Balla Lajos, Bredár Gyula, Dědinová Mária, Fucsik István, Jessó Albert, Kocsis László Attila, Labancz László, Palágyi István György, Troskó Zoltán).

A Magyar Kultúra Napja arra a napra esik, amikor Kölcsey Ferenc 1823. január 22-én megírta költeményét – a magyar Himnusz szövegét. A Himnusz zenéjét Erkel Ferenc, a Nemzeti Színház karmestere komponálta 1844-ben, mellyel a kiírt pályázat nyertese lett. 1990-ben az Országgyűlés a Himnuszt a Címer és a Zászló mellé mint nemzeti jelképeinket az Alkotmányba iktatta.

Az ünnepség, mely Szőke Lászlónak, a Magyar Köztársaság csehországi rendkívüli és meghatalmazott nagykövetének védnöksége alatt zajlott le, egyben az Erkel Ferenc Emlékév megnyitó rendezvénye is volt. Ugyanis az idén van a zeneszerző születésének 200. évfordulója.

Az ünnepségen elhangzott Dr. H.Tóth István docens előadása a Himnusz szövegének szerkezeti és tartalmi összetételéről, keletkezésének hátteréről, továbbá Kaposi Gergelynek, a Győri Nemzeti Színház zeneigazgatójának előadása a Himnusz zenéjéről, összehasonlítva azt más nemzetek himnuszával. Bemutatásra került sor néhány felvétel is az 1844-es pályázatra beküldött többi szerzeményekből. Fellépett a MILLE DO(re)MI Prágai Magyar Kórus, melynek tagjai nem csak szépen énekeltek, de remekül szavaltak is. Az ünnepség a Himnusz közös eléneklésével zárult.

Jako každý rok, i letos oslavili Maďaři v České republice 22 ledna Den maďarské kultury. Při této příležitosti Svaz Maďarů žijících v českých zemích uspořádal v Maďarském kulturním středisku v Praze vzpomínkovou akci, které se mimo jiné zúčastnila i řada členů Maďarské národní sekce Politického hnutí Coexistentia-Soužití, z řad členů grémia: L.Balla, Gy.Bredár, M.Dědinová, I. Fucsik, A.Jessó, S.Kárász,L.A.Kocsis, Á.Kosár,L.Labancz,I.Gy.Palágyi, Z. Troskó

Den maďarské kultury připadá na den, kdy Ferenc Kölcsey napsal 22. ledna 1823 svou báseň – text maďarské Hymny. Hudbu Hymny komponoval Ferenc Erkel, dirigent Národního divadla v roce 1844, čímž se stal vítězem vypsané soutěže. V roce 1990 Parlament MR vtělil Hymnu vedle Státního znaku a Vlaky do Ústavy.

Slavnost, která proběhla pod záštitou Lászlóa Szőkeho, mimořádného a zplnomocněného velvyslance Maďarské republiky v České republice, byla zároveň i zahajovací akcí Memoriálu – Pamětního roku Ference Erkela. Letos bude totiž 200. výročí skladatelova narození.

Na slavnosti odzněla přednáška Doc. Dr. Istvána H.Tótha o kompozici textu Hymny a o pozadí jeho vzniku, dále přednáška Gergelye Kaposiho, hudebního ředitele Národního divadla v Győru o hudbě Hymny, porovnávaje ji s hudbou hymny jiných národů. Byly předvedeny též některé ukázky ze skladeb přihlášených do soutěže vyhlášeného v roce 1844. Vystoupil Pražský maďarský pěvecký sbor MILLE DO(re)MI, jehož členy ne jenom pěkně zpívali, ale také skvěle recitovali. Slavnost byla ukončena společným zazpíváním Hymny. (KLA)

Plán práce Maďarské národní sekce (MNS) politického hnutí Coexistentia-Soužití-Együttélés-Wspólnota-Spivžittja (COEX) na rok 2010

Tento plán práce MNS vychází z  programu COEX, schváleného na XI. Kongresu v květnu 2009, z  usnesení republikových orgánů Hnutí, konventu a grémia MNS. Bude doplněn o příslušné body připravovaného „Plánu práce Hnutí – časového plánu zasedání Republikové rady a Výkonné rady na rok 2010“, jenž má být schválen a nejbližším zasedání Republikové rady.

1) Pravidelné zasedání Grémia MNS, nejméně jednou měsíčně

2) Součinnost při přípravě zasedání Republikové rady a Výkonné rady COEX

3) Spoluúčast s Polskou národní sekci na uspořádání akcí k 20. výročí založení COEX – slavnostní zasedání

v březnu v Chotěbuzi, mezinárodní konference v září v Praze, vydání Pamětní knihy – sborníku dokumentů

o 20-leté činnosti COEX

4) Konání konventu MNS (duben-květen)

5) Podílet se na zajištění aktivní účasti COEX v letošních parlamentních a komunálních volbách

6) Zasazovat se o obnovu činnosti Asociace národnostních sdružení a prosazovat, aby Asociace iniciovala

vydávání společného informačního periodika

7) Spoluúčast s ostatními maďarskými menšinovými organizacemi na organizování slavnostních shromáždění

z příležitosti státních a národních svátků a významných výročí maďarského národa (15. březen, 20. srpen

a 23. říjen)

8) Spoluúčast na organizování vzpomínkových oslav na počest padlých maďarských vojáku v 2. světové válce

v Rájově – Zlatá Koruna (květen)

9)  Uspořádání již tradičních vzpomínkových svatoštěpánských oslav (20. srpna)

10) Nadále pečovat o uchování památky hraběte Jánose Esterházyho a podílet se na přípravě jeho rehabilitace

11) Zapojit se do Programu Rodostó na záchranu dokumentů tvořících součást maďarského národního kulturního

dědictví, jež jsou ve vlastnictví Maďarů žijících v České republice – bude-li příslušnými institucemi

Maďarské republiky přijat daný projekt

12) Iniciovat vydání pamětní knihy ke 100. výročí narození předního maďarského orientalisty působícího na UK

v Praze Prof. Dr. Józsefa Blaskovicse, CSc.

13) Vypracovat spolu se zainteresovanými organizacemi projekt na zřízení informačního a koordinačního fóra

všech maďarských menšinových organizací v České republice, které by se v budoucnu transformovalo jako

jejich zastřešující organizace do Rady Maďarů v České republice za účelem jednotné reprezentace maďarské

národní menšiny v České republice (obdoba Rady Poláků v České republice). Projekt projednat

s jednotlivými občanskými sdruženími maďarské menšiny v České republice

14) Průběžně sledovat plnění Evropské charty regionálních či menšinových jazyků státní správou České

republiky

15) Pohotově reagovat na jakékoliv projevy státních, společenských nebo jiných zájmových organizacích

ve světě, hlavně v České republice a v zemích Evropské unie, které jsou neslučitelné s lidskými právy,

zejména s právy menšin

16) Spolupracovat se všemi menšinovými organizacemi v ochraně a uplatňování menšinových práv, zejména

v rámci COEX i mimo něj

Parlamentní volby v Maďarsku

Mimořádný a zplnomocněny velvyslanec Maďarské republiky v České republice, Jeho Excelence Dr.László Szöke se dopisem obrátil na předsedu Maďarské národní sekce politického hnutí Coexistentia Dr.Lászlóa Attilu Kocsise, aby dal na vědomí členům Maďarské národní sekce informaci o nadcházejících volbách v Maďarsku a o možnosti voličů odevzdat své hlasy na Velvyslanectví Maďarské republiky v Praze.

Text dopisu s uvedenou informaci otiskujeme níže:

PhDr. Kocsis László Attila úr részére

Coexistentia – Együttélés Politikai Mozgalom

Magyar Nemzeti Tagozatának elnöke

Tisztelt Elnök Úr!

Noha a Coexistentia – Együttélés Politikai Mozgalom tagjainak jelentős részét valószínűleg nem érinti, szeretném felhívni a figyelmét és tájékoztatni, hogy az országgyűlési képviselők 2010. évi általános választásának első fordulója a magyarországi szavazókörökben 2010. április 11-én, második fordulója 2010. április 25-én kerül lebonyolításra.  Az országgyűlési képviselők megválasztásának szabályait meghatározó törvény, valamint a választási eljárásról szóló törvény rendelkezései szerint az általános országgyűlési választások során a külföldön tartózkodó választópolgárok a Magyar Köztársaság nagykövetségein és főkonzulátusain gyakorolhatják választójogukat.

A választás első fordulójára a prágai Magyar Nagykövetségen (cím: Pod Hradbami 17, 1600 00, Praha 6) - a magyarországi szavazás napját megelőző 7. napon -, azaz 2010. április 4-én kerül sor. A választás második fordulója a külképviseleteken a magyarországi szavazás napján, tehát 2010. április 25-én történik.

A külképviseleten az a nagykorú, a Magyar Köztársaságban bejelentett lakóhellyel rendelkező, a magyarországi lakóhelye szerinti választói névjegyzéken szereplő magyar állampolgár szavazhat, aki a szavazás időpontjában külföldön tartózkodik. Ezen túlmenően a külképviseleten való szavazás feltétele, hogy a magyarországi lakóhely szerinti helyi választási iroda vezetője (a település jegyzője) a választópolgárt – saját kérésére – a külképviseleti névjegyzékre felvegye. A külképviseleti névjegyzékbe vétel iránti kérelem benyújtásának határideje 2010. március 19.

A külképviseleti szavazásra vonatkozó pontos információk, valamint a külképviseleti névjegyzékbe történő felvételhez szüksége kérelem formanyomtatványa az alábbi, folyamatosan frissülő webhelyekről érhetőek el:

Hirdetmény az országgyűlési képviselők 2010. évi általános választásáról –

http://www.valasztas.hu/hu/parval2010/index.html

Az Országos választási Iroda tájékoztatója -    

http://www.kum.hu/NR/rdonlyres/CCC95447-133F-43F6-B83C-7A7B3586FFCB/0/parval2010_taj.pdf

Szavazás külföldön -

http://www.valasztas.hu/hu/parval2010/356/356_7_1.html

Kérelem a külképviseleti névjegyzékbe történő felvételhez -       http://www.valasztas.hu/hu/download/135/mell_04_minta_kuvi_felveteli_kerelem.pdf

Kérem, szíveskedjék a 2010. évi magyar parlamenti választásokra, valamint a külképviseleti szavazásra vonatkozó fenti információkról tájékoztatni a Coexistentia – Együttélés Politikai Mozgalom Magyar Nemzeti Tagozatának tagjait.

Tisztelettel: Dr.Szőke László nagykövet