********************************************************************************************************************

WIADOMOŚCI – TUDÓSÍTÁSOK – ZPRÁVY

3 – 3/2006 (10.3.2006 r.)

Gazeta członków Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota

A Coexistentia-Együttélés Politikai Mozgalom tagjainak lapja

Noviny členů Politického hnutí Coexistentia-Soužití

********************************************************************************************************************

Foto: Józef Pietrus

Przewodniczący Wspólnoty na temat „Wiadomości” / Předseda Soužití na téma „Zpráv”

Po lekturze pierwszych dwóch numerów „Wiadomości” swoje wnioski na temat treści pisma przekazał redakcji przewodniczący Ruchu László Attila Kocsis. Oprócz materiałów wykorzystujących artykuły z prasy regionalnej proponuje zamieszczać więcej własnych artykułów, rozmów jak również informacji z różnych dziedzin życia, na przykład ekonomiki, omawiać problematykę bezrobocia, spraw socjalnych, służby zdrowia, transportu itp., aby treść pisma bardziej reagowała na poszczególne punkty programu Wspólnoty. Podkreślił potrzebę pracy wydawniczej, dlatego będzie wnioskował, aby docenić wysiłki rady redakcyjnej nie tylko moralnie, ale i materialnie. / Po četbě prvních dvou čísel „Zpráv” předal redakci své návrhy na téma obsahu tiskoviny předseda Hnutí, László Attila Kocsis. Kromě článků, které jsou převzaty z místního tisku navrhuje zveřejňovat více vlastních článků, intervievů, jak i informací z různých oblastí života, na příklad z ekonomické sféry, psát o problematice nezaměstnanosti, sociálních věcí, zdravotnictví, dopravy a podobně tak, aby obsah tiskoviny více reagoval na jednotlivé body programu Soužití. Zdůraznil potřebu vydavatelské práce, proto bude navrhovat ohodnocení redaktorské námahy nejen morálně, ale i materiálně.

Spotkanie działaczy Wspólnoty z senatorem / Setkání funkcionářů Hnutí s senátorem

W poniedziałek 27.6.2006 r. odbyło się w Trzyńcu spotkanie działaczy Wspólnoty z senatorem SNK ED, Igorem Petrovem. Wzięli w nim udział Wiesław Sikora, wiceprzewodniczący Ruchu, Władysław Niedoba, przewodniczący Polskiej Sekcji Narodowej, Tadeusz Toman i Stanisław Gawlik. Tematem obrad były konkretne uzgodnienia na temat współpracy w czerwcowych wyborach parlamentarnych i październikowych wyborach komunalnych. / V pondělí 27.6.2006 se konalo v Třinci setkání funkcionářů Soužití se senátorem SNK ED, Igorem Petrovem. Schůzky se zúčastnili Wiesław Sikora, místopředseda Hnutí, Vladislav Niedoba, předseda Polské národní sekce, Tadeusz Toman a Stanislav Gawlik. Projednány byly konkrétní dohody na téma spolupráce v červnových parlamentních a říjnových komunálních volbách.

Zdjęcia na okładce / Foto na obálce

Pierwsza strona okładki: Alfred Kołorz, członek Rady Wykonawczej (pierwszy od lewej), Władysław Niedoba, wiceprzewodniczący Ruchu i przewodniczący Polskiej Sekcji Narodowej i Stanisław Przyhoda, przewodniczący Komisji Rewizyjnej przed obradami Rady Wykonawczej w Pradze 5.11.2005 r. / Alfred Kołorz, člen Výkonné rady (první zleva), Vladislav Niedoba, místopředseda Hnutí a předseda Polské národní sekce a Stanislav Przyhoda, předseda Revizní komise před jednáním Výkonné rady v Praze 5.11.2005.

Ostatnia strona okładki: Alfred Kołorz na dytyńskim Babskim Balu 11.2.2006 r. / Alfred Kołorz na datyňském Babském bále 11.2.2006.

Zebranie Komitetu ds. Mniejszości Narodowych / Schůze Výboru pro národnostní menšiny

We wtorek 28.2.2006 r. odbyło się w Ostrawie posiedzenie wojewódzkiego Komitetu ds. Mniejszości Narodowych. O przebiegu obrad poinformował redakcję wiceprzewodniczący Komitetu Władysław Niedoba. Dominowała problematyka udzielania przez samorząd dotacji stowarzyszeniom obywatelskim mniejszości narodowych i sposób rozliczania się z nich przez dotacjobiorców. Helena Balabánowa, która z ramienia Urzędu Wojewódzkiego nadzoruje rozliczanie dotacji, zwróciła uwagę Komitetowi, iż wiele organizacji ma problemy z prawidłowym rozliczeniem pobranych pieniędzy. Przepisy dotyczące spraw dotacji są bowiem bardzo skomplikowane. W programie obrad było również omówienie specjalnego programu rządowego wspierania mniejszości romskiej. Na następne zebranie Komitetu w dniu 11.4.2006 r. będą zaproszeni przedstawiciele grupy wietnamskiej, która domaga się uzyskania statusu mniejszości narodowej. / V úterý 28.2.2006 se konala v Ostravě schůze krajského Výboru pro národnostní menšiny. O průběhu jednání informoval redakci místopředseda Výboru, Vladislav Niedoba. Dominantním bodem jednání bylo přidělování krajskou samosprávou dotaci občanským sdružením národních menšin a způsob jejich vyúčtování jednotlivými subjekty. Helena Balabánová, která za Krajský úřad dohlíží na vyúčtování dotaci upozornila Výbor, že mnoho organizací má problémy se správným vyúčtováním přijatých peněz. Protože předpisy, které se týkají dotací jsou velice komplikované. V programu jednání bylo také projednání vládního programu podpory romské menšiny. Na příští schůzi Výboru dne 11.4.2006 budou přizvání zástupci vietnamské skupiny, která se dožaduje přidělení statutu národní menšiny.

Zebranie Rady Wykonawczej Ruchu / Schůze Výkonné rady Hnutí

W piątek 10.3.2006 r. odbędzie się w Ostrawie, w świetlicy Stowarzyszenia Węgrów w Republice Czeskiej, zebranie Rady Wykonawczej Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota. Omawiane będą działania poszczególnych sekcji narodowych – polskiej, ukraińsko-rusíńskiej i węgierskiej. Dominować będzie problematyka wyborcza. Obrady będzie prowadzić przewodniczący Ruchu László Attila Kocsis. / V pátek 10.3.2006 se bude konat v Ostravě, v klubovně Sdružení Maďarů v České republice, schůze Výkonné rady Politického hnutí Coexistentia-Soužití. Projednávat bude činnost jednotlivých národních sekcí – polské, ukrajinsko-rusínské a maďarské. Dominantní bude volební problematika. Jednání bude řídit předseda Hnutí, László Attila Kocsis.

Polska Sekcja Narodowa obradowała w Wędryni / Polská národní sekce jednala ve Vendryni

Pierwsze tegoroczne zebranie zarządu Polskiej Sekcji Narodowej Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota odbyło się 16.2.2006 r. w wędryńskiej Czytelni. Informację o obradach zamieścił „Głos Ludu” z 1.2.2006 r. („Wspólnota obraduje”). W obradach brali udział członkowie przedstawicielstwa gminnego w Wędryni wybrani w listopadzie 2002 roku w listy Wspólnoty – spośród sześciu na zebranie przybyli czterej – oraz działacz PZKO w Trzyńcu-Łyżbicach Roman Suchanek, który zadeklarował pomoc w wyborach komunalnych w Trzyńcu. Obrady prowadził przewodniczący sekcji Władysław Niedoba, spośród członków zarządu sekcji byli obecni Wiesław Sikora, wiceprzewodniczący Ruchu, Tadeusz Toman, Józef Toboła, Bronisław Haratyk i Stanisław Przyhoda. Nieprzyjazna pogoda i tegoroczne ponad metrowe śniegi uniemożliwiły przybyć na zebranie członkom zarządu z Hawierzowa. Przewodniczący sekcji Władysław Niedoba przedstawił aktualne działania sekcji, koncentrując się na sprawach wyborczych. Odbyły się spotkania z działaczami Kongresu Polaków, prezesem Józefem Szymeczkiem i członkami Rady Polaków, Rudolfem Molińskim i Tadeuszem Wantułą. Wynikiem było uzgodnienie o powołaniu koordynacyjnego sztabu wyborczego. Wszystkie środowiska polskie na Zaolziu zadeklarowały podobne podejście do wyborów i chęć współpracy.

Uzgodniono termin spotkania działaczy Ruchu z senatorem SNK ED Igorem Petrovem. Na spotkaniu z SNK ED podejmiemy temat wyborczy, oczekując od naszego partnera konkretnych informacji na ten temat. Jak wiadomo przewodniczącym SNK ED, po połączeniu stowarzyszenia niezależnych z europejskimi demokratami, jest Józef Zieleniec, którego kandydaturę poparliśmy już w wyborach do Parlamentu Europejskiego.

O działalności Przedstawicielstwa Gminnego w Wędryni informował wice wójt gminy Stanisław Samek. Przedstawicielstwo jest 17-osobowe, z tego 8 członków ma narodowość polską (6 Wspólnota, 2 KDU-ČSL). Wójt gminy, członek wędryńskiego Stowarzyszenia Kandydatów Niezależnych, jest przychylny polskiej mniejszości narodowej. Podkreślił, że wszyscy członkowie przedstawicielstwa w trakcie kadencji działają przede wszystkim na korzyść gminy, a partyjne podejście można zaobserwować tylko na początku kadencji, przy wyborach wójta i 5-osobowego zarządu gminy. Informacje na temat dwujęzyczności w gminie przekazał członek przedstawicielstwa, a jednocześnie prezes MK PZKO Bogusław Raszka. Przy wjazdach do gminy są zainstalowane dwujęzyczne tablice, choć nie są to tablice drogowe. Dwujęzyczność można realizować za pośrednictwem uzgodnień w przedstawicielstwie gminnym, dlatego w Wędryni nie ma aktualnie potrzeby organizowania petycji. W dyskusji wzięli udział również Janusz Ondraszek i Bronisław Zawada. Obecny na zebraniu Roman Suchanek z Trzyńca, który dotąd był członkiem ČSSD, poinformował, że zrezygnował z członkostwa w partii, nie z powodów politycznych, czy osobistych, ale po prostu zdecydował, że chce być osobą bezpartyjną. Nie chce angażować się w „wysokiej” polityce. Deklaruje jednak pomoc Wspólnocie w wyborach komunalnych w Trzyńcu, bo tu nie chodzi ani tak o politykę, jak o działanie na rzecz polskiej mniejszości narodowej. W sprawie przygotowania listy wyborczej podkreślił, że musimy zadbać o kandydatów znanych szerszemu ogółowi mieszkańców, zdobyć choć skromne fundusze na kampanię wyborczą, ponieważ bez skutecznej propagandy szanse na sukces w wyborach maleją. Zawnioskował również o podjęcie współpracy z mniejszością słowacką i grecką. Uzgodniono, że zaproponujemy udział na naszej liście członkom słowackiego i greckiego stowarzyszenia. Podsumowaniem dyskusji o wyborach było przyjęcie uchwały o samodzielnym udziale w wyborach komunalnych we wszystkich gminach, w których uzyskaliśmy mandaty w 2002 roku i dodatkowo w Trzyńcu, Śmiłowicach lub/i Trzanowicach oraz prawdopodobnie w Czeskim Cieszynie. Natomiast w Karwinie, Hawierzowie, Orłowie i Boguminie musimy podjąć współpracę z SNK ED w formie koalicji lub udziale członków Wspólnoty na liście SNK ED. Obecni na zebraniu członkowie wędryńskiego przedstawicielstwa zadeklarowali rozpoczęcie przygotowania do wyborów zaraz po sezonie balowym.

Dyskutowano również na temat ustaw. W kwestii wniosku na wypuszczenie w ustawie o gminach 128/2001 Dz. U. konieczności organizowania petycji Bronisław Haratyk poinformował, że dyskutowano na ten temat w rządowej Radzie ds. Mniejszości Narodowych. Rząd Republiki Czeskiej przesłał już wniosek w tej sprawie do Parlamentu RC i teraz zależy jedynie od posłów i senatorów, czy zmiana ustawy wejdzie w życie jeszcze w tej kadencji wyborczej. Zawnioskowano również podjąć temat ustawy o postępowaniu administracyjnym i ustawy wyborczej (chodzi głównie o wybory komunalne). Następne zebranie zarządu Polskiej Sekcji Narodowej odbędzie się w kwietniu br. w Suchej Górnej.

První letošní schůze výboru Polské národní sekce Politického hnutí Coexistentia-Soužití se konala 16.2.2006 v Čítárně ve Vendryni. Informaci o jednání zveřejnil „Głos Ludu” z 16.2.2006. Jednání se účastnili členové obecního zastupitelstva ve Vendryni zvoleni v listopadu z kandidátní listiny Soužití – z šesti se schůze účastnili čtyři – a funkcionář PZKO v Třinci-Lyžbicích, Roman Suchanek, který se zavázal pomoci při komunálních volbách v Třinci. Jednání řídil předseda sekce, Vladislav Niedoba, a z členů výboru sekce byli přítomní Wiesław Sikora, místopředseda Hnutí, Tadeusz Toman, Josef Tobola, Bronislav Haratyk Stanislav Przyhoda, Nepříznivé počasí a letošní více jako metrová sněhová nadílka znemožnila účast na schůzi členům výboru sekce z Havířova. Předseda sekce, Vladislav Niedoba, sdělil informace na téma současné činnosti sekce, zaměřil se na volební záležitosti. Konala se setkání s funkcionáři Kongresu Poláků, předsedou Josefem Szymeczkem, členy Rady Poláků, Rudolfem Molińským a Tadeuszem Wantulou. Výsledkem byla dohoda o zřízení koordinačního volebního štábu. Všechna polské grémia na Zaolzí deklarují obdobný přístup do voleb a možnost spolupráce.

Byl dohodnut termín setkání funkcionářů Hnutí se senátorem SNK ED, Igorem Petrovem. Na setkání s SNK ED navrhneme prodiskutovat volební problematiku, od našeho partnera očekáváme konkrétní informace na zmíněné téma. Je známo, že předsedou SNK ED, po sloučení se Sdružením nezávislých a Evropských demokratů, je Josef Zieleniec, jehož kandidaturu jsme podpořili již ve volbách do Evropského parlamentu. O činnosti obecního zastupitelstva ve Vendryni informoval místostarosta obce, Stanislav Samek. Zastupitelstvo je 17-členné, z toho 8 členů má polskou národnost (6 Soužití, 2 KDU-ČSL). Starosta obce, člen vendryňského Sdružení nezávislých kandidátů, je vstřícný vůči polské národní menšině. Podtrhl, že všichni členové zastupitelstva v průběhu volebního období působí především v zájmu obce, a stranický přístup je zřejmý pouze na začátku volebního období, při volbách starosty a 5-členné rady obce. Informace na téma dvojjazyčností v obci sdělil člen zastupitelstva, a současně předseda Místní skupiny PZKO, Bohuslav Raszka. Při vjezdech do obce jsou instalovány dvojjazyčné tabule, i když se nejedná o dopravní značky. Dvojjazyčnost můžeme uskutečňovat prostřednictvím dohody v obecním zastupitelstvu, proto ve Vendryni neexistuje aktuální potřeba organizování petice. Diskuse se účastnil rovněž Janusz Ondraszek a Bronislav Zawada. Přítomen na schůzí Roman Suchanek z Třince, který byl dosud členem ČSSD, informoval, že vystoupil ze strany, a to nikoliv z politických nebo osobních důvodů, ale rozhodl se, že bude nestraníkem. Nechce se angažovat ve „vysoké” politice. Avšak zavazuje se pomoci Soužití v komunálních volbách v Třinci, protože v tomto případě se nejedná ani tak o politiku, jako o působení v zájmu polské národní menšiny. Pokud se jedná o přípravu kandidátní listiny zdůraznil, že musíme oslovit kandidáty známé širšímu okruhu občanů, získat alespoň skromné finanční prostředky na volební kampaň, protože bez účinné propagace možnost volebního úspěchu je menší. Navrhuje rovněž jednat o spolupráci se slovenskou a řeckou menšinou. Bylo dohodnuto, že navrhneme účast na naší kandidátní listině členům slovenského a řeckého sdružení. Shrnutím diskuse o volbách bylo přijato usnesení o samostatné účasti v komunálních volbách ve všech obcích, kde jsme získali mandáty v roce 2002 a navíc v Třinci, Smilovicích nebo Třanovicích a pravděpodobně v Českém Těšíně. Naopak v Karviné, Havířově, Orlové a Bohumíně chceme spolupracovat s SNK ED. Členové vendryňského zastupitelstva, přítomní na schůzi, se zavazují zahájit přípravu do voleb ihned po plesové sezóně.

Proběhla rovněž diskuse na téma zákonů. Ve věci návrhu na vynechání v zákoně č. 128/2001 Sb. o obcích nutnosti organizovat petici, Bronislav Haratyk informoval, že diskuse na zmíněné téma proběhla ve vládní Radě pro národnostní menšiny. Vláda České republiky návrh na změnu zákona již zaslala do Parlamentu ČR a teď záleží již pouze od poslanců a senátorů, zda změna zákona bude schválena ještě v tomto volebním období. Navrhováno bylo rovněž zahájit diskusi na téma správního zákona a volebního zákona (jde hlavně o komunální volby). Příští schůze výboru Polské národní sekce se bude konat v dubnu tr. v Horní Suché.

Całe Czechy czytają dzieciom / Celé Česko čte dětem

Trzyniecki tygodnik regionalny „Horizont” zamieszcza 28.2.2006 r. rozmowę z Ewą Kartušákową z Czeskiego Cieszyna, mamą półrocznej dziewczynki, która realizuje ogólnopaństwowy projekt „Całe Czechy czytają dzieciom”. Redakcja zadała jej pytanie, skąd wziął się pomysł tego projektu i czy jej zdaniem akcja ma szansę na sukces? / Třinecký regionální týdeník „Horizont” zveřejnil 28.2.2006 rozhovor s Evou Kartušákovou z Českého Těšína, maminkou půlroční holčičky, která připravuje celostátní projekt „Celé Česko čte dětem. Redakce se ji zeptala, odkud se nápad vzal a zda si myslí, že akce má naději na úspěch?

Prasa o seminarium międzynarodowym / Tisk o mezinárodním semináři

Artykuł na temat seminarium międzynarodowego pt. „Ochrona praw mniejszości narodowych w Unii Europejskiej – 15 lat w polityce za wdrażanie praw mniejszości narodowych”, które odbyło się 17.12.2005 r. w Pradze, zamieścił lutowy numer miesięcznika PZKO „Zwrot”. / Článek na téma mezinárodního semináře nt. „Ochrana práv národních menšin v Evropské unií – 15 let v politice za práva národních menšin”, který se konal 17.12.2005 v Praze, zveřejnil ve svém únorovém čísle měsíčník PZKO „Zwrot”.

OSTRAWSCY UKRAIŃCY AKTYWNI

Przewodniczący ostrawskiej organizacji regionalnej Stowarzyszenia Ukraińców i Sympatyków Ukrainy (SUPU) Vasil Vaník przekazał nam sprawozdanie z działalności za 2005 rok.

Regionální organizace SUPU v Ostravě byla založena 18. září 1992 v Ostravě-Porubě, pod názvem Regionální organizace (RO) Sdružení Ukrajinců v České republice. Její název, vzhledem k členské základně, byl nepatrně upraven. Současný název registrovaný na Ministerstvu vnitra ČR je: Sdružení Ukrajinců a příznivců Ukrajiny (SUPU). V RO SUPU Ostrava je registrováno přes 50 členů z Moravskoslezského kraje, jak ukrajinské, tak rusínské národní menšiny, a také 15 našich příznivců z řad české národnosti, kteří mají rodiče nebo prarodiče ukrajinské nebo rusínské národnosti. Cílem organizace je zachování kulturního dědictví a tradic Ukrajinců a Rusínů, tvořících národní menšinu v České republice, zabezpečit kulturní a vzdělávací programy, archivně a publikačně podchytit život národní menšiny, upevňovat česko-ukrajinské vztahy, vytvářet příslušné programy pro mladou generaci, včetně pomoci při její integraci do českého prostředí. Činnost organizace bude i nadále taková, aby byly uspokojeny zájmy všech generací, byly více zdůrazněny česko-ukrajinské vztahy, jakož i vztahy k ostatním národům a národnostem. RO SUPU v Ostravě navázalo na tradice obdobných organizací z doby Rakousko-Uherské monarchie v roce 1912, kde organizování činnosti Ukrajinců v Ostravě a okolí zahájil Svaz Haličských Ukrajinců, založením filiálky lvovské „Prosvity”, a v období Československé republiky v činnosti pokračoval. Za druhé světové války její činnost byla pozastavena. V socialistické republice nemohli Ukrajinci z politických důvodů žádnou organizaci založit, a to ani v letech 1968-69. To bylo umožněno až v roce 1992. Na obnovení života Ukrajinců a Rusínů v Moravskoslezském kraji mají velkou zásluhu Bohdan Zilinskyj, Vasil Vaník, Jan Pacan, Vasil Ulinec, Bohdan Koteckyj a Marie Kotecká, Timofor Krasnokuckyj, Jiří Šimončinec, Paraskieva Mokryšová, Bohdan Demčuk a Miroslav Prihara. Mnozí z nich již zemřeli. Celkové zhodnocení naší činnosti za uplynulý rok 2005 je následující: 29. ledna proběhla výroční schůze v Bulharském kulturním klubu v Ostravě. Sešli se členové a příznivci našeho sdružení. Jako hosté se zúčastnili: předsedkyně Rady SUPU, Olga Mandová a člen Rady, Alexandr Gabor. Z politického hnutí Coexistentia-Spivżitja z Českého Těšína tajemník, Tadeusz Toman. Předseda RO SUPU Ostrava zhodnotil práci svých členů a celé organizace. Dále byl přednesen návrh činnosti na rok 2006. Zprávu revizní komise o hospodaření RO SUPU přečetl pokladník, Vojta Kolompár, sdělil, že vše je v náležitém pořádku. Na závěr schůze byl zvolen 5-členný výbor RO SUPU Ostrava. Předsedou je i nadále Vasil Vaník. Dne 26. března v Bulharském kulturním klubu v Ostravě se uskutečnil Ševčenkův večer k 181. výročí narození ukrajinského básníka a spisovatele, demokrata, malíře Tarase Hrihoroviče Ševčenka, který připravila RO SUPU, s pestrým kulturním programem dětí a dospělých. Na tomto večeru byli přítomní jak členové, tak příznivci RO SUPU. Dne 24. srpna v Bulharském kulturním klubu v Ostravě se sešla ukrajinská hromada SUPU, která si připomněla významného básníka a spisovatele, překladatele Ivana Franka k 149. výročí jeho narození. Připomněla si také 14. výročí nezávislé Ukrajiny a projednala politickou situaci na Ukrajině. Dne 26. listopadu v Bulharském kulturním klubu v Ostravě SUPU uspořádala Den ukrajinské kultury. Účastníky a hosty přivítal předseda RO SUPU, Vasil Vaník. Byli přítomní předsedkyně Rady SUPU v Praze, Olga Mandová a tajemník politického hnutí Coexistentia-Spivżitja, Tadeusz Toman. Den ukrajinské kultury zahájila Olga Mandová, mluvila mj. o hladomoru na Ukrajině v letech 1932-33, dále Vasil Vaník hovořil o dnešní politické situaci a kultuře na Ukrajině. Na stolech s „Ostravskou prosvitou” si účastníci mohli prohlédnout ukrajinské noviny, časopisy, knihy vydané v České republice, na Slovensku a Ukrajině. V roce 2005 RO SUPU v Ostravě vydala 4 čísla časopisu „Ostravská prosvita”, jako čtvrtletník na 12 stranách, s finanční podporou Statutárního města Ostravy, z grantu za rok 2005. Jedná se již o 13. ročník vydání časopisu. Tímto způsobem ukazujeme, že v Moravskoslezském kraji žije a působí ukrajinská a rusínská komunita, která se sdružuje v RO SUPU v Ostravě a že je nám umožněno vydávat časopis v rodném ukrajinském jazyce. Náš časopis je neprodejný, je rozesílán poštou nebo předáván zdarma členům nebo příznivcům naší organizace. RO SUPU spolupracuje s Výkonnou radou Politického hnutí Coexistentia-Spivżitja v Českém Těšíně. V této spolupráci budeme i nadále pokračovat. Budeme i nadále spolupracovat se Sdružením Volyňských Čechů ze Suchdola nad Odrou, se kterým spolupracujeme po celou dobu existence naší organizace.

Tłumaczenie na język polski: Organizacja Regionalna SUPU w Ostrawie była założona 18 września 1992 roku w Ostrawie-Porubie (…). Aktualnie jest zarejestrowana w MSW pod nazwą Stowarzyszenie Ukraińców i Sympatyków Ukrainy. Rejestruje przeszło 50 członków z Województwa Morawsko-Śląskiego, zarówno ukraińskiej, jak rusińskiej mniejszości narodowej oraz 15 sympatyków narodowości czeskiej, obywateli, których rodzice lub dziadkowie byli narodowości ukraińskiej lub rusińskiej. Cel programowy organizacji to pielęgnacja ukraińskiej kultury i tradycji Ukraińców i Rusinów w Republice Czeskiej, zapewnienie programów kulturalnych i oświatowych, zachowanie dorobku za pośrednictwem archiwowania i publikowania działalności mniejszości ukraińskiej, rozwój czesko-ukraińskich stosunków, wytwarzanie programów dla młodej generacji w celu ich lepszej integracji do społeczeństwa czeskiego (…). RO SUPU nawiązuje do tradycji podobnych organizacji w Monarchii Austro-Węgierskiej w 1912 roku, kiedy Ukraińcy działali w ramach Związku Ukraińców Galicyjskich poprzez założenie lwowskiej filii „Proswity”, w Republice Czechosłowackiej związek kontynuował działalność. W okresie drugiej wojny światowej organizacje były rozwiązane. W republice socjalistycznej nie było z powodów politycznych możliwe założyć żadnej organizacji ukraińskiej, i to ani w okresie 1968-69. Było to możliwe dopiero w 1992 roku (...). W 2005 roku zorganizowano zebranie sprawozdawcze 29 stycznia, wieczór poety i humanisty Tarasa Szewczenki 26 marca, ukraińską gromadę ze wspomnieniem poety, pisarza i tłumacza Iwana Franka 24 sierpnia, dni ukraińskiej kultury 26 listopada. Wszystkie imprezy odbyły się w Klubie Kultury Bułgarskiej w Ostrawie (…). RO SUPU w 2005 roku wydało 4 numery kwartalnika „Ostrawska Proswita”. RO SUPU współpracuje z Radą Wykonawczą Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota w Czeskim Cieszynie. Współpracę nadal będzie podtrzymywać. Będzie również współpracować ze Stowarzyszeniem Czechów Wołyńskich z Suchdola nad Odrą, z którą współpracuje od samego początku istnienia naszej organizacji.

PREZYDENT LECH KACZYŃSKI W REPUBLICE CZESKIEJ

W dniach 16.-17.2.2006 r. przybył z oficjalną wizytą państwową do Pragi prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński. Wizyta polskiego prezydenta w Republice Czeskiej była planowana na koniec stycznia br., została jednak przełożona z powodu tragicznej katastrofy w Katowicach.

W piątek, w pierwszym dniu wizyty, odbyło się spotkanie polskiego prezydenta z prezydentem Republiki Czeskiej Václavem Klausem. Jak informuje Czeska Agencja Informacyjna čtk, rozmowy przebiegały w przyjaznej i rzeczowej atmosferze. Na konferencji prasowej prezydenci podkreślili doniosłość kontaktów bilateralnych oraz współpracy wielostronnej Polski i Czech w ramach Czwórki Wyszehradzkiej, Unii Europejskiej i NATO. W sprawach podejścia do Unii Europejskiej i jej Konstytucji obaj prezydenci uznali, że są eurorealistami. Uznali, że suwerenność państwowa jest wartością samą w sobie, toteż należy ją zachować w ramach Unii Europejskiej. Obaj prezydenci podkreślili zgodność, jeśli chodzi o problematykę rejestrowanego partnerstwa, to znaczy obaj są przeciwni ustawowej regulacji tego problemu.

Prezydent Lech Kaczyński spotkał się również z premierem Jiřím Paroubkiem i przewodniczącym Izby Poselskiej Lubomírem Zaoralkiem. Nie znalazł jednak czasu na spotkanie z Polonią i Polakami zamieszkałymi w Republice Czeskiej. „Szalenie nam żal, że Polonia praska nie spotka się z prezydentem Kaczyńskim, zwłaszcza, że zawsze podczas wizyt głowy państwa czyniono nam ten zaszczyt” – powiedział na łamach „Głosu Ludu” (18.2.2006 r., „Wiele nas łączy”) prezes Klubu Polskiego w Pradze Władysław Adamiec. Według informacji rzecznika ambasady RP w Pradze Rafała Morawca, program wizyty prezydenta Kaczyńskiego nie przewidywał poruszania spraw związanych z Polonią bądź polską mniejszością narodową w RC.

Wywiad z polskim prezydentem zamieścił czeski dziennik „Mladá fronta Dnes” z 18.2.2006 r. („Kaczynski: Další integrace EU? Ne”).

Ve dnech 16. a 17.2.2006 přijel na oficiální státní návštěvu do Prahy prezident Polské republiky, Lech Kaczyński. Návštěva polského prezidenta v České republice byla plánována na konec ledna tr., ale s ohledem na tragickou nehodu v Katovicích byla odložena. V pátek, první den návštěvy, se konalo setkání polského prezidenta s prezidentem České republiky, Václavem Klausem. Jak sdělila Česká tisková kancelář čtk, rozhovory byly přátelské a věcné. Na tiskové konferenci prezidenti zdůraznili důležitost dvoustranných vztahů a širší spolupráce Česka a Polska v rámci Visegrádské čtyřky, Evropské unie na NATO. V názoru na Evropskou unií a její Ústavu se prezidenti domnívají, že státní suverenita je hodnotou samou v sobě, tudíž je nutné ji v rámci Evropské unie zachovat. Oba prezidenti mají stejný názor na problematiku registrovaného partnerství, to znamená neschvalují řešení této otázky prostřednictvím zákona. Prezident Lech Kaczyński se setkal také s premiérem, Jiřím Paroubkem a předsedou Poslanecké sněmovny, Lubomírem Zaorálkem. Avšak nenašel čas na setkání s Polonií a Poláky, kteří bydlí v České republice. „Je nám velice líto, že pražská Polonie se nemohla setkat s prezidentem Kaczyńskim, zvláště, že při návštěvách hlavy státu vždy bylo nám to umožněno” – řekl redakci „Głosu Ludu” předseda Polského klubu v Praze, Władysław Adamiec. Podle informace mluvčího velvyslanectví Polské republiky v Praze, Rafała Morawce, program návštěvy prezidenta Kaczyńského nepředpokládal projednávání otázek souvisejících s Polonií, případně polskou národní menšinou v ČR. Rozhovor s polským prezidentem zveřejnil český deník „Mladá fronta Dnes” z 18.2.2006.

KTO MA RACJĘ – MINISTER RATH CZY APTEKARZE?

Na protest przeciwko polityce rządu i decyzji ministra zdrowia Davida Ratha 30.1.2006 r. strajkowali aptekarze. Zdaniem Czeskiej Izby Aptekarskiej zagrożonych jest około 500 aptek. Niektórzy klienci nie wiedzą, po której stronie się opowiedzieć.

Obniżenie marży przysporzy aptekarzom kłopotów, dlatego usiłują bronić swoich praw – twierdzą jedni. Większość obywateli nie popiera jednak protestu. Faktem jest, że na jednego mieszkańca Republiki Czeskiej przypada więcej aptek aniżeli w którymkolwiek innym państwie. Argumenty wspierające działania ministerstwa zdrowia przedstawia w „Głosie Ludu” z 21.1.2006 r. („O co chodzi klientom aptek”) Karol Recmanik. Autor odwołuje się na artykuł Petra Uhla, który ukazał się w dzienniku „Právo” z 4.1.2006 r. („Rath není antipacient?”). Dwa sektory w ostatnich 15 latach rozrosły się do stanu wyraźnie prosperujących – bankowość i apteki. Przejdźmy się tylko po czeskich miastach i przypomnijmy sobie ile i jakich aptek było w nich przed 1990 rokiem. W Austrii na 8 mln. mieszkańców jest niemal połowa aptek – 1240, aniżeli w 10-milionowej Republice Czeskiej. Z 2400 aptek zagrożonych jest podobno 570. Czy po obniżeniu marży na leki o 3 proc. można mówić o zagrożeniu istnienia pewnej liczby aptek. Chyba nie. W Czeskim Cieszynie jest co najmniej 9 aptek, w Trzyńcu 9, w Karwinie 11. Zagęszczenie aptek w Czeskim Cieszynie jest imponujące, w śródmieściu niemal 100 metrów od siebie jest ich 6. Tu Czeski Cieszyn wyprzedza nawet Pragę. Warto też dodać, że apteki sprzedają nie tylko leki na recepty, ale i leki w wolnej sprzedaży i inne specyfiki, kosmetyki itp. Według fachowców utarg z nich wynosi 15-20 proc. A ceny są dowolne. Dlatego podstawowe pytanie brzmi – czy to właściwa droga, aby przy ograniczonej ilości towaru utrzymywać nadmierną liczbę sklepów i przy tym domagać się utrzymania wysokiej marży? Kosztem klienta? A co hasło „Klient nasz pan”?

Na protest proti politice vlády a rozhodnutí ministra zdravotnictví Davida Ratha 30.1.2006 stávkovali lékárníci, Podle České farmaceutické komory ohrožena je existence asi 500 lékáren. Někteří zákazníci neví, kdo má pravdu – ministerstvo nebo lékárníci.

Nižší marže bude lékárníkům dělat problémy, proto brání svá práva – tvrdí někteří. Avšak většina občanů protest nepodporuje. Je skutečnosti, že na jednoho občana připadá u nás více lékáren než ve kterémkoliv jiném státě. Argumenty, které podporují ministerstvo zdravotnictví zveřejňuje „Głos Ludu”. Karol Recmanik s odvoláním na článek Petra Uhla v „Právu”. Dvě odvětví v posledních letech nadmíru prosperují – bankovnictví a lékárny. Podívejme se jen po českých městech a připomeňme si kolik a jaké byly lékárny před rokem 1990. V Rakousku je na 8 mln občanů polovina lékáren – 1240, než v 10-miliónové České republice. Z 2400 lékáren je ohroženo asi 570. Můžeme po snížení marže o 3 proc. mluvit o ohrožení určitého počtu lékáren. Asi ne. V Českém Těšíně je nejméně 9 lékáren, v Třinci 9, v Karviné 11. Hustota lékáren v Českém Těšíně je nevídaná, ve středu města pouze 100 m od sebe je jich 6. Z tohoto hlediska je Český Těšín dokonce před Prahou. Nutno podotknout, že lékárny prodávají nejen léky na lékařský předpis, ale také volně a prodávají i jiné zboží, např. kosmetiku. Podle odborníků zisk z nich je 15-20 proc. A ceny jsou libovolné. Proto základní otázkou je – zda je správné, při omezeném počtu zboží, udržovat neúměrně velký počet prodejen a přitom požadovat vysokou marži? Na úkor zákazníka? A co heslo „Zákazník náš pán”?

CZY BĘDZIE PRZYSTANEK POCIĄGÓW OSOBOWYCH W TRZYŃCU-ŁYŻBICACH

Jednym z tematów, które ostatnio podejmuje prasa regionalna, dotyczy stacji kolejowej w Łyżbicach naprzeciwko hotelu „Slovan”. O budowie przystanku kolejowego w ramach realizacji korytarza szybkiego ruchu dyskutuje się już od lat. Ruch polityczny Coexistentia-Wspólnota popiera od początku projekt budowy przystanku. Działacze Ruchu poparli projekt już w 2002 roku podczas PZKO-wskiego Forum Dyskusyjnego z udziałem burmistrza Trzyńca Igora Petrova i prezesa zarządu Euroregionu Śląsk Cieszyński Vladimíra Laštůvki. Wtedy jednak wydawało się, że projekt budowy przystanku upadnie.

Jaka jest aktualna sytuacja. Przystanek jest uwzględniony w planie zagospodarowania przestrzennego miasta. Władze Trzyńca dały do zrozumienia, że nie zamierzają ponosić kosztów tego przedsięwzięcia. Pod koniec 2005 roku zarząd Kolei Czeskich w Ołomuńcu zadeklarował, że forma pokryje wszystkie wydatki związane z budową stacji. Zwolennicy i przeciwnicy przystanku wypowiedzieli się w „Głosie Ludu” z 21.2.2006 r. („Dobrodziejstwo i źródło hałasu – podzielił mieszkańców”). Część mieszkańców osiedla w Łyżbicach obawia się wzrostu natężenia hałasu, powodowanego hamowaniem pociągów, petycję w tej sprawie podpisało 250 osób. Naszym zdanie problem hałasu rozwiąże zakup przez Koleje Czeskie nowych piętrowych składów pociągów. Zwolenników przystanku jest jednak znacznie więcej. Jego budowę popierają głównie mieszkańcy, którzy na co dzień jeżdżą pociągiem, np. Bronisław Kalina, czy Helena Kazjarowa, która argumentuje, że „... przystanek ułatwiłby życie wielu ludziom, do pociągów bowiem nie zawsze pasują autobusy ...”. Największym przeciwnikiem budowy stacji jest miejskie przedsiębiorstwo komunikacyjne BUS-Slezsko, któremu ta inwestycja przyniesie ogromne straty finansowe. Na przystanek w Łyżbicach można bowiem dojść ze wszystkich trzynieckich osiedli do 10 minut na piechotę.

Osobnym problemem nie tylko tego przystanku, ale i wszystkich na Zaolziu, jest brak w projekcie modernizacji korytarza kolejowego konieczności oznaczenia przystanku dwujęzycznymi napisami, co reguluje Konwencja Ramowa Rady Europy o Językach Regionalnych lub Mniejszościowych.

Zkrácený překlad do jazyka českého: Jedním z témat, které se objevuje v poslední době v regionálním tisku, je železniční stanice v Lyžbicích naproti hotelu „Slovan”. O stavbě železniční stanice v rámci výstavby železničního koridoru se diskutuje již několik let. Politické hnutí Coexistentia-Soužití od začátku podporuje zřízení zastávky. Funkcionáři Hnutí podpořili projekt již v roce 2002 na PZKO-vském Diskusním fóru, za účastí starosty Třince, Igora Petrova a předsedy výboru Euroregionu Těšínské Slezsko, Vladimíra Laštůvky. Tehdy se však zdálo, že plán výstavby zastávky se nepodaří. Dnes je zastávka uvedena v projektu. Město Třinec tuto stavbu finančně podporovat nebude. Koncem roku 2005 České dráhy uvedly, že výstavbu zastávky zaplatí. Občané, kteří s výstavbou nesouhlasí, s ohledem na hluk vznikající při brždění vlaků, sepsali petici, kterou podepsalo 250 osob. Dle našeho názoru problém hluku vyřeší nákup nových patrových pantografických jednotek. Většina občanů výstavbu podporuje (...) Proti je zejména společnost BUS-Slezsko, které zřízení zastávky přinese velké finanční ztráty. Protože na zastávku v Lyžbicích je možno dojít pěšky ze všech třineckých sídlišť do 10 minut. Jiným problémem, nejen této zastávky, ale všech na Zaolzí, je scházející v projektu modernizace nutnost označit zastávky dvojjazyčnými nápisy

DECYZJE NA TEMAT USTAWY O GMINACH

W siedzibie Urzędu Rządu RC w Pradze odbyło się 1.3.2006 r. zebranie rządowej Komisji ds. Współpracy z Samorządami Gminnymi. Głównym punktem obrad była nowelizacja ustawy nr 128/2001 Dz. U. o gminach, dotycząca nowych ustaleń w sprawie stosowania w RC dwujęzycznych napisów.

W obradach wzięli udział samorządowcy ruchu politycznego Coexistentia-Wspólnota Bronisław Haratyk z Jabłonkowa i Eugeniusz Kiedroń z Suchej Górnej, a oprócz nich Rudolf Moliński, przewodniczący Komitetu ds. Mniejszości Narodowych w Czeskim Cieszynie i Bronisław Walicki z Czeskiego Cieszyna. Nowelizacja ustawy dotyczy przede wszystkim polskiej mniejszości narodowej, dlatego konieczna jest dokładna analiza tych zmian i przygotowanie się na wdrożenie zmian. Chodzi o to, że z ustawy zniknie paragraf umożliwiający stosowanie dwujęzycznych napisów, a dotyczący konieczności zbierania podpisów pod petycję w gminach, w których mieszka minimum 10 proc. członków mniejszości narodowej. Nowelizacja wnioskuje automatyczne stosowanie dwujęzyczności bez konieczności przedkładania petycji, przy czym liczba procentowa (10 %) pozostaje bez zmian. Znowelizowaną ustawę przekazał już Rząd do Parlamentu i przyjęła ją Izba Poselska Parlamentu. Proces legislacyjny musi jeszcze przejść przez Senat Parlamentu i uzyskać akceptację prezydenta republiki.

Po wejściu ustawy w życie poszerzą się kompetencje Komitetów ds. Mniejszości Narodowych. To one wnioskować będą wdrożenie dwujęzyczności w gminie, a decydować będą przedstawicielstwa miejskie i gminne. Faktem jest, że w niektórych gminach (np. w Hawierzowie) Komitetów nie powołano, a są takie Komitety, w których Polacy nie mają większości. Dlatego konieczna będzie współpraca z innymi mniejszościami, szczególnie ze Słowakami. Wspólnota nie jest przekonana, czy dobrym rozwiązaniem jest, aby decydowały przedstawicielstwa, zwłaszcza jeśli tablice trzeba będzie finansować z budżetów miast i gmin.

Rząd Republiki Czeskiej – w oparciu o Konwencję Ramową o Ochronie Mniejszości Narodowych oraz Europejską Kartę Języków Regionalnych lub Mniejszościowych – zobowiązał się wesprzeć finansowo zarówno kampanię w sprawie stosowania dwujęzycznych napisów w gminach, jak też samą realizację.

Obsah v jazyce českém: V sídle úřadu vlády České republiky v Praze se dne 1.3.2006 konala schůze vládní Komise pro spolupráci se samosprávnými orgány. Hlavním bodem jednání byla novelizace zákona č. 128/2001 Sb.o obcích, která se týká dvojjazyčných nápisů. Novelizace zákona se týká hlavně polské národní menšiny, proto je nutná přesná analýza změn a příprava na uvedení změn do života. Ze zákona bude vypuštěn paragraf, který umožňuje zavedení dvojjazyčných tabulí pouze po předložení petice v obcích, kde bydlí více jak 10% příslušníků národní menšiny. Vláda již předala navrhované změny do Parlamentu ČR a tyto změny již přijala Poslanecká sněmovna. Nutné je ještě schválení Senátu a podpis prezidenta republiky. V novém zákoně větší kompetence mají Výbory pro národnostní menšiny, které budou navrhovat zavedení dvojjazyčnosti. Skutečnosti je, že v některých obcích výbory nebyly zřízeny (např. v Havířově), někde nemají v nich Poláci většinu. Proto bude nutná spolupráce s jinými národními menšinami, především se Slováky. Soužití se domnívá, že není dobrým rozhodnutím, aby o tabulích rozhodovaly zastupitelstva, obzvlášť v případě, že tabule bude nutné financovat z obecních rozpočtů. Vláda České republiky se zavázala finančně podpořit kampaň za zavádění dvojjazyčných nápisů v obcích. Jak rovněž samotnou realizaci.

PRACA ZA GRANICĄ

W dniu 24.2.2006 r. odbyły się w Cieszynie Transgraniczne Targi Pracy, Przedsiębiorczości i Edukacji. Wzięli w nich udział przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych i miejskich, konsulowie ds. ekonomiczno-handlowych konsulatu Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie Piotr Czosnyka, konsulatu Republiki Czeskiej w Katowicach Milan Peprník i konsulatu Republiki Słowackiej w Katowicach Ivan Horský. Targami zainteresowały się również prasa, radio i telewizja w obu stron granicy. Było to pierwsze takie spotkanie ludzi poszukujących pracy i pracodawców z trzech krajów Unii Europejskiej. Rynki pracy po wstąpieniu Polski, Czech i Słowacji do Unii Europejskiej zostały otwarte dla sąsiadów, znajomość możliwości zatrudnienia w nich jest więc ważna.

Polacy chętnie wyjeżdżają pracować za granicę. Ale praca, na przykład w Irlandii lub Hiszpanii, choćby najbardziej atrakcyjna, wymaga zapłacenia określonej ceny Tą ceną jest przede wszystkim długa rozłąka z rodziną. Tymczasem będąc zatrudnionym u najbliższego sąsiada ma się możliwość częstych wyjazdów do domu. Liczba pracujących w Czechach Polaków zaczęła po wejściu obu krajów do Unii Europejskiej szybko wzrastać. O ile w 2004 roku było ich 7,5 tysiąca, na koniec minionego roku już ponad 12 tysięcy. Są zatrudnieni głównie w górnictwie, budownictwie i w przemyśle samochodowym. Jeżeli dojdzie do zbudowania fabryki Hyundai w Noszowicach, to zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników i kooperatorów z Polski jeszcze wzrośnie.

Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach Przemysław Koperski przedstawił sytuację na śląskim rynku pracy. Dyskusja była na temat polsko-czeskiej współpracy w dziedzinie zatrudnienia i roli przedsiębiorczości w tworzeniu miejsc pracy. Uczestnicy targów zostali zapoznani z warunkami pracy i życia w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej. Informacje dotyczyły m.in. kodeksu pracy, ubezpieczeń społecznych i systemu podatkowego. Oferty pracy w Polsce, na Słowacji i w Czechach przedstawiły firmy z tych krajów.

Obsah v českém jazyce: Dne 24.2.2006 se konaly v Těšíně Přeshraniční trhy práce, podnikání a vzdělávání. Účastnili se jich zástupci kraje, okresu a města, konzulové ve věcech ekonomicko-obchodních konzulátu Polské republiky v Ostravě a konzulátu České republiky a Slovenské republiky v Katowicích. Zájem o trhy projevil tisk, rozhlas a televize z obou stran hranice. Bylo to první takové setkání lidí, kteří hledají práci a zaměstnavatelů ze tří států Evropské unie. Poláci rádi cestují za prací. Avšak práce např. v Irsku nebo Španělsku, i kdyby byla sebevíce atraktivní, nutí k určitému sebeobětování v osobním životě. Naopak zaměstnání u nejbližšího souseda umožňuje častější návštěvy domova. Počet zaměstnaných Poláků v Čechách po vstupu obou zemí do Evropské unie rychle roste – ze 7,5 tisíce v roce 2004 do 12 tisíc koncem minulého roku. Jsou zaměstnání hlavně v hornictví, stavebnictví a automobilovém průmyslu. Dojde-li ke stavbě automobilového závodu Hyundai v Nošovicích, zájem o kvalifikované pracovníky a kooperátory z Polska ještě poroste. Ředitel Krajského úřadu práce v Katowicích informoval o situaci na slezském trhu práce. Diskuse byla na téma česko-polské spolupráce v oblasti zaměstnávání a úloze podnikání při tvorbě pracovních míst. Účastníci trhů byli seznámení s pracovními podmínkami a životem v České republice a Slovenské republice. Informace se týkaly mj. zákoníku práce, pojištění a daňového systému. Firmy zveřejnily nabídky pracovních příležitostí v Polsku, na Slovensku a v Čechách.

ZIMOWE IGRZYSKA OLIMPIJSKIE i POLONIJNE

Zimą, najczęściej w lutym, co cztery lata, odbywają się igrzyska w sportach zimowych. W br. XX Zimowe Igrzyska Olimpijskie odbyły się we włoskim Turynie i na alpejskich stokach w jego okolicy. Natomiast VI Światowe Zimowe Igrzyska Polonijne odbyły się w Beskidach, na obiektach w Szczyrku, Wiśle, Cieszynie i Tychach.

Sportowcy czescy udział w Igrzyskach Olimpijskich nie mogą zaliczyć do udanych. Działacze sportowi rozbudzili w kibicach wielkie nadzieje. Honor czeskiego sportu ratowała 33-letnia, kończąca karierę, Kateřina Neumannowa, uzyskując złoty i srebrny medal w biegach narciarskich. Srebrny medal zdobył ponadto w biegu narciarskim Lukáš Bauer, brązowy hokeiści. Natomiast polscy kibice pogodzili się już z faktem, że będą to dla nich igrzyska bez medalu. Jednak na zakończenie igrzysk srebrny medal w biatlonie zdobył Tomasz Sikora, a brązowy w biegu narciarskim Justyna Kowalczyk. Medale te cieszą szczególnie. Zwłaszcza Justyna Kowalczyk. Polka jest jedną z najmłodszych zawodniczek w czołówce światowej. Ma dopiero 22 lata i będzie mogła wystartować w igrzyskach jeszcze nawet cztery razy. 33-letni Tomasz Sikora planował zakończenie kariery, ale może dotrwa jeszcze do następnych igrzysk w kanadyjskim Vancouver.

W Światowych Igrzyskach Polonijnych wzięło udział ponad 660 Polaków z 23 krajów. Najliczniejsze delegacje przyjechały z Litwy (97 osób), Ukrainy (94 osób) i Szwecji (91 osób). Reprezentacja Polaków z Czech liczyła 42 sportowców. Najlepszym zawodnikiem, z Zaolzia był Ronald Wilczek (łyżwiarstwo, 3 złote medale), Bogdan Samiec i Marek Bajusz (narciarstwo). W klasyfikacji medalowej zwyciężyli Polacy z Kanady (20-11-8) przed Polakami z Czech (18-16-16) i Polakami ze Szwecji (13-11-5). Klasyfikacja punktowa przedstawiała się następująco: 1. Czechy (485 pkt.), 2. Kanada (464 pkt.), 3. Szwecja (276 pkt.), 4. Niemcy (250 pkt.), 5. USA (189 pkt.), 6. Litwa (165 pkt.), 7. Ukraina (140 pkt.), 8. Rosja (95 pkt.), ...

Obsah v jazyce českém: V zimním období, nejčastěji v únoru, se konají každé čtyři roky olympijské hry v zimních sportech. XX Zimní olympijské hry se konaly v italském Turíně a na alpských svazích v jeho okolí. Naopak VI Světové zimní polonijní hry se konaly v Beskydách na sportovištích v Szczyrku, Wisle, Cieszyně a Tychách. Čeští sportovci účast v Olympijských hrách nemohou hodnotit úspěšně. Sportovní funkcionáři vyvolali u fanoušků velké naděje (...). Naopak polští fanoušci se už smířili s tím, že to pro ně budou hry bez medaile, avšak závěr olympiády byl úspěšný (...). Ve Světových zimních polonijních hrách se účastnilo 660 Poláků ze 23 zemí. Nejpočetnější byla delegace z Litevska, Ukrajiny a Švédska. Reprezentace Poláků z Čech byla 42-členná. V pořadí dle získaných medailí zvítězili Poláci z Kanady, před Poláky z Čech a Poláky ze Švédska. Pořadí dle získaných bodů bylo následující: 1. Čechy, 2. Kanada. 3. Švédsko, 4. Německo, 5. USA, 6. Litevsko, 7. Ukrajina. 8. Rusko, ...

OLZA czy OLŠE?

Wiele emocji budzi u miejscowej ludności na Zaolziu, zwłaszcza wśród Polaków, nazwa rzeki Olzy, która od lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku, notabene decyzją Komunistycznej Partii Czechosłowacji, wtedy jedynej organizacji mającej prawo decydować o wszystkich dziedzinach życia, to jest również o nazwie rzek, była przemianowana na Olše. Starsi obywatele pamiętają jeszcze, jak zmieniano tablice na dworcu kolejowym w Bystrzycy z Bystřice nad Olzou na Bystřice nad Olší. Swe opinie, potwierdzające jedynie poprawną formę nazwy rzeki – Olza, wyrażali już historycy i lingwiści. Niestety do dnia dzisiejszego nie udało się wysiłków, mających na celu powrót do historycznej nazwy rzeki, uwieńczyć sukcesem.

Sprawą nazewnictwa rzeki Olzy zajął się „Głos Ziemi Cieszyńskiej” z 17.2.2006 r., a to w związku z publikacją, która ukazała się w Polsce. Biuro Promocji i Informacji Urzędu Miejskiego w Cieszynie wydało na początku br. „Plan Cieszyna i Czeskiego Cieszyna”. Jest on przeznaczony dla turystów, czy ogólniej dla przyjezdnych. Problem mogą mieć osoby korzystające z mapki i pragnące zwiedzić część miasta w Republice Czeskiej, ponieważ cała poświęcona temu miastu część ma objaśnienia wyłącznie w języku czeskim. Prawdą jest, że oba języki są językami słowiańskimi, ale nie wszystkie terminy w języku czeskim mogą być dla Polaka zrozumiałe. Domyśli się prawdopodobnie, że „kostel” to kościół, czy „policie” to policja. Ale nie każdy już skojarzy słowo „radnice” z ratuszem, czy „nádraží” z dworcem kolejowym (...). A można było przecież dać oprócz nazw czeskich także polskie i wszystko byłoby w porządku... Co jednak już nie tyle dziwi, ile oburza, to nazwa naszej Olzy, którą przechrzczono na Olše. Owszem, taka jest w Republice Czeskiej rzeczywiście urzędowa nazwa tej, co „płynie po dolinie”. Ale, na miłość boską – pisze „Głos Ziemi Cieszyńskiej” czy kolportowana w Polsce mapka ma ten czechizacyjny potworek na swój sposób sankcjonować?!

Mnoho emocí u místních obyvatel na Zaolzí, zvláště mezi Poláky vyvolává název řeky Olzy, která od padesátých let minulého století, mimochodem rozhodnutím Komunistické strany Československa, tehdy jediné organizace oprávněné rozhodovat o všech oblastech života, to je rovněž o názvech řek, byla přejmenována na Olše. Starší občané ještě pamatují, jak se měnily tabule na železničním nádraží v Bystřici z Bystřice nad Olzou na Bystřice nad Olší. Svoje názory, potvrzující jedinou správnou formu názvu – Olza již zveřejňovali historici a jazykovědci. Bohužel, do dnešního dne se nepodařilo úsilí, jehož cílem je návrat k historickému názvu řeky, korunovat úspěchem.

Záležitosti názvu řeky Olzy se týkal článek v „Głosu Ziemi Cieszyńské” z 17.2.2006, a to v souvislosti s publikací, která byla vydána v Polsku. Kancelář promoce a informace Městského úřadu v Cieszyně vydala na začátku tr. „Plán města Těšína a Českého Těšína”. Je on určen pro turisty, obecněji pro návštěvníky města. Problém mohou mít osoby, které chtějí navštívit část města v České republice, protože celá část publikace věnována tomuto městu má vysvětlivky pouze v českém jazyce. Je pravdou, že oba jazyky jsou slovanské, ale ne všechny termíny v jazyce českém jsou pro Poláka srozumitelné. Pravděpodobně vytuší, že kostel to je „kościół”, nebo policie to je „policja”. Ale ne všichni spojí slovo radnice s „ratuszem”, či nádraži s „”dworcem kolejowym” (…). A přece byla možnost kromě českých názvů zveřejnit rovněž polské. Avšak název naší Olzy, která byla přejmenována na Olše nikoliv udivuje, co pobuřuje. Je pravdou, že takový je skutečně v České republice úřední název té co „teče po dolině”. Ale, na božské smilování – píše „Głos Ziemi Cieszyńské” musí mapka distribuována v Polsku skutečně tuto počeštěnou nestvůru na svůj způsob sankcionovat.

SZKOLNICTWO POLSKIE W RC – INFORMACJE Z DZIAŁALNOŚCI SZKÓŁ, STATYSTYKA

W przyszłym roku szkolnym nie zostanie zlikwidowana żadna polska placówka oświatowa na Zaolziu – poinformowało Polskie Centrum Pedagogiczne w Czeskim Cieszynie po podsumowaniu zapisów do klas pierwszych podstawówek. W ławach szkolnych zasiądzie po raz pierwszy niemal dwustu uczniów – około trzydziestu więcej niż w tym roku szkolnym. Tabelę, przedstawiającą liczby klas i dzieci w szkołach podstawowych i szkołach średnich w roku szkolnym 2005/2006, którą uzyskaliśmy w PCP, przedstawiamy w załączeniu. Informacje o zapisach do szkół zamieściły polskie media na Zaolziu – gazeta „Głos Ludu”, polski „Kwadrans” czeskiego radia w Ostrawie i czwartkowa 5-minutówka „Reportu” telewizji czeskiej. Natomiast media czeskie temat ten interesuje wyjątkowo.

Dyrektorowie podstawówek na zaolziańskich dołach twierdzą, że tegoroczne zapisy odbyły się raczej bez niespodzianek. Do zapisów stawiały się niemal w komplecie starszaki miejscowych polskich przedszkoli. Dyrektor PSP w Karwinie-Frysztacie Jadwiga Palowska poinformowała, że do zapisów przyszło 20 dzieci, troje z nich będzie wnioskować o odroczenie obowiązku szkolnego. Polskie przedszkole bardzo dobrze przygotowało dzieci do nauki w szkole. Nowe twarze pojawiły się natomiast przy zapisach do PSP w Suchej Górnej – poinformował Bohdan Prymus, dyrektor tej placówki szkolnej. Z dwójką dzieci (przyszłoroczny pierwszoklasista i uczeń drugiej klasy) zgłosiła się tu rodzina polskiego górnika, która przed tygodniem przeprowadziła się na stałe do Suchej Górnej. W przyszłym roku w szkole podejmuje naukę 6 pierwszoklasistów. Dobre doświadczenia z rodziną górnika z Polski ma dyrektor PSP w Hawierzowie-Błędowicach Roman Kaderka. Rodzice dziecka angażowali się w życiu szkoły. Dziecko pochodzące z Polski uczy się w swoim języku ojczystym, a dodatkowo poznaje język czeski i język angielski. W przyszłym roku szkolnym w błędowickiej szkole rozpocznie edukację 5-6 dzieci. Najwięcej pierwszoklasistów zgłosiło się do dwu czeskocieszyńskich podstawówek (Czeski Cieszyn i Sibica). Dyrektor PSP w Czeskim Cieszynie Stanisław Folwarczny poinformował, że edukację w pierwszej klasie rozpocznie w przyszłym roku szkolnym prawdopodobnie 27 uczniów. W PSP w Sibicy, która podlega czeskocieszyńskiej podstawówce będzie to 9 uczniów. Szkoła musi się przygotować do Igrzysk Lekkoatletycznych, jest bowiem w bieżącym roku ich organizatorem. Szkoła uczestniczy aktywnie również we wszystkich szkolnych imprezach odbywających się „O puchar burmistrza”.

Do roku jubileuszowego wstąpiła 2. PSP w Łyżbicach. Obecnie uczęszcza do niej 112 uczniów (a dodatkowo do dwóch podległych jej przedszkoli 48 dzieci). W tym roku szkolnym szkoła obchodzi 40-lecie istnienia. Jak poinformował dyrektor PSP Roman Wróbel uroczystości jubileuszowe zaplanowano na czerwiec. Szkoła chce przygotować atrakcyjne widowisko, ogromne show, które obejrzeć będą mogli nie tylko rodzice i absolwenci, ale również okoliczne szkoły. Natomiast dyrektor PSP w Jabłonkowie Bogusław Słowiaczek jest zadowolony z przeprowadzki całej szkoły do odnowionego i powiększonego o jeden obiekt budynku. Oficjalna uroczystość z okazji otwarcia szkoły odbędzie się 17 czerwca i będzie połączona z festynem szkolnym. Dyrekcja zaprosi na otwarcie szkoły również absolwentów i byłych nauczycieli. Aktywna w okresie zimowym była PSP w Bystrzycy. Jak poinformowała dyrektor szkoły Wanda Tomčala, szkoła jako organizator tegorocznego Zjazdu Gwiaździstego (mistrzostwa polskich szkół podstawowych w narciarstwie biegowym i zjazdowym) starannie przygotowała trasy narciarskie.

Media zwróciły również uwagę na międzyszkolne eliminacje Olimpiady Matematycznej. W finale, które odbyło się 25.1.2006 r. w PCP w Czeskim Cieszynie, siły zmierzyło łącznie 17 uczniów. Finaliści musieli w ciągu 75 minut rozwiązać trzy przykłady, za które mogli otrzymać od 0 do 6 punktów. Były to przykłady bardzo trudne, gdyż olimpiada jest dla młodych matematyków pierwszym poważnym sprawdzianem. Zdolni uczniowie mają możliwość rozwijać w polskich szkołach swoje talenty, przykładem jest właśnie Olimpiada Matematyczna. Największą bolączką naszych szkół jest obniżająca się liczba uczniów, co jest poważnym zagrożeniem na przyszłość.

Obsah v jazyce českém: V příštím roce nebude zavřena žádná polská škola na Zaolzí – informovalo Polské pedagogické centrum v Českém Těšíně. Do prvních tříd je zapsáno necelých 200 žáků, to je asi o 30 více jako v minulém roce. V příloze zveřejňujeme tabulku s počtem žáků a tříd v polských školách ve školním roce 2005/2006. Informace o zápisech do prvních tříd zveřejnila polská média v České republice, většinová média zajímá toto téma jen vynímečně. Ředitelé škol v dolní částí Zaolzí tvrdí, že letošní zápisy do prvních tříd byly spíše bez překvapení. V PZŠ Karviná-Fryštát se do první třídy zapsalo 20 dětí, z toho 3 žádají o odklad. Polská mateřská škola velmi dobře připravila děti do školy. V PZŠ Horní Suchá bude 6 prvňáčků, do školy se přihlásila rodina polského horníka se dvěmi dětmi, která se tu nedávno přestěhovala natrvalo. Velmi spokojený s rodinou horníka z Polska je ředitel školy v Havířově-Bludovicích, kde v letošním roce je zapsáno do první třídy 5-6 žáků. Nejvíce žáků se přihlásilo do dvou českotěšínských základních škol – 27 do Českého Těšína, 9 do Svibice. Škola je v letošním roce organizátorem olympiády polských škol v lehké atletice. Jubileum 40. výročí školy slaví PZŠ Třinec-Lyžbice (má celkem 112 žáků a 48 dětí v mateřských školách), u této příležitosti škola připraví velkolepé show. Polská škola v Jablunkově se přestěhovala do nové budovy, slavnostní otevření bude 17. června a bude spojeno se školními radovánkami Aktivní je rovněž polská škola v Bystřici, která byla organizátorem, letošního Zjazdu Gwiaździstého, to je olympiády polských škol ve sjezdovém a běžeckém lyžování. V tisku byla rovněž informace o probíhajících eliminacích Matematické olympiády. Nadaní žáci mají možnost v polských školách rozvíjet svoje schopnosti. Největší bolístkou polských škol je snižující se počet žáků, co může způsobit jejich ohrožení do budoucna.

KONGRES ZAŁOŻYCIELSKI I DZIAŁALNOŚĆ RUCHU POLITYCZNEGO COEXISTENTIA-WSPÓLNOTA W 1990 ROKU

Pierwsza wzmianka o działaniach ruchu politycznego Coexistentia-Wspólnota w prasie na Zaolziu jest z lutego 1990 roku. „Głos Ludu – gazeta Polaków w Czechosłowacji” zamieścił 17.2.1990 r. artykuł redakcyjny „Wspólnota – ruch polityczny o demokrację i prawa mniejszości narodowej”. Dotyczyła ona wizyty słowackich Węgrów na Zaolziu. W artykule czytamy m. in.: – Obawy z utraty jakichkolwiek przedstawicieli mniejszości narodowych w organach ustawodawczych, do czego doprowadzić może proponowana ordynacja wyborcza, spotkały się w krótkim czasie z odezwą, która daje szanse pomyślnego rozwiązania problemu. Przed kilkoma dniami przyjechali do Czeskiego Cieszyna działacze reprezentujący mniejszość węgierską. Ta stała się inicjatorem ruchu politycznego Wspólnota, mającego po zarejestrowaniu prawo wystawiania do wyborów na terenie całego kraju własnych kandydatów. Po rozmowach z przedstawicielami ZG PZKO oraz rzecznikiem Sekcji Polskiej Forum Obywatelskiego uzgodniono, że idee – podobnie jak w innych grupach narodowych – rozpowszechniane zostaną również wśród naszych rodaków, co niniejszym czynimy. W dalszej części artykułu gazeta przedstawia projekt statutu, który opracował komitet przygotowawczy ruchu politycznego o demokrację i prawa mniejszości narodowych pod nazwą Wspólnota (omówienie tekstu proponowanego statutu nie jest tematem niniejszego artykułu). Na koniec „Głos Ludu” pisze: – Ruch polityczny Wspólnota zostanie niewątpliwie zarejestrowany, jego wielonarodowemu charakterowi potrzebne jest jednak już teraz poparcie również nas, Polaków, wyrażone poprzez złożenie podpisów na specjalnej deklaracji. Ich druki znajduję się w ZG PZKO, dysponują nimi również liczni uczestnicy środowego spotkania Sekcji Polskiej Forum Obywatelskiego podkreślając, że idee obydwu ruchów są zgodne, a zatem popieranie obydwu nie stanowi sprzeczności.

W sobotę 31.3.1990 r. odbył się w Bratysławie Kongres Założycielski ruchu politycznego Wspólnota (Spolužitie), który w swoim programie ma ochronę praw mniejszości narodowych, zgodnie z aktem końcowym Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka (FIDH), przyjętym w styczniu br. w Pradze – pisze „Głos Ludu – gazeta Polaków w Czechosłowacji” z 3.4.1990 r. („W sobotę odbył się w Bratysławie Kongres Założycielski ruchu Wspólnota” – S.G., W.Sz.). Kongres przygotowany został przez komitet organizacyjny mniejszości węgierskiej przy współudziale polskiej mniejszości narodowej. Gośćmi Kongresu byli m.in. wicepremier rządu Republiki Słowackiej dr. Aleksander Varga, posłowie do Zgromadzenia Federalnego Albert Černý oraz Erika Vítězová i konsul Republiki Węgierskiej w Bratysławie Lajos Varadi. Obecni byli również przedstawiciele Węgierskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji, organizacji CSEMADOK i inni. W obradach wzięli udział przedstawiciele polskiej mniejszości narodowej, wśród nich poseł do Czeskiej Rady Narodowej Władysław Niedoba, harcmistrz Harcerstwa Polskiego w Czechosłowacji Władysław Sztebel i członek Rady Polaków w Czechosłowacji Jan Rusnok. Na Kongresie wybrano 27-osobowy Centralny Komitet Rzeczników. W jego skład weszli również przedstawiciele naszej grupy narodowej – Jan Branny i Włodzimierz Smugała. Na przewodniczącego Ruchu wybrano dra Miklosa Duraya, pierwszym wiceprzewodniczącym został dr inż. Stanisław Gawlik, drugim MUDr Gyorgy Guimesi. Sekretarzem wybrano dra Ivana Gyurcsika. Przedstawiciele polskiej grupy narodowej brali czynny udział w obradach. Wnieśli poprawki do programu i statutu Ruchu, chodziło o poszerzenie prezydium o dalszego wiceprzewodniczącego reprezentującego tę mniejszość narodową, która przyłączy się do Wspólnoty. Dalsze uwagï dotyczyły wytworzenia komisji koordynacyjnej, do której każda narodowość deleguje po dwóch przedstawicieli. Statut i program wraz z wniesionymi poprawkami zostały przez kongres uchwalone. Po Kongresie odbyło się zebranie nowo wybranego Centralnego Komitetu Rzeczników i Prezydium. Omówiono m.in. przygotowania list wyborczych i organizację kampanii przedwyborczej. Jeżeli ruch polityczny Wspólnota osiągnie na Słowacji więcej aniżeli 5 proc. głosów, to nasza mniejszość narodowa ma zapewniony mandat w Izbie Ludu Zgromadzenia Federalnego. Naszym kandydatem jest Władysław Niedoba, obecnie poseł do Czeskiej Rady Narodowej („Głos Ludu” zamieścił dwa zdjęcia – na pierwszym „Wśród osobistości uczestników kongresu można zauważyć znane osobistości z naszego terenu” – Jan Rusnok i Władysław Niedoba – Jura spod Grónia, na drugim „Pierwszym wiceprzewodniczącym ruchu politycznego Wspólnota został dr inż. Stanisław Gawlik – przy mikrofonie”).

Działalność Wspólnoty była w prasie, a na Zaolziu w „Głosie Ludu” szeroko relacjonowana w związku z jej udziałem w wyborach parlamentarnych. Wybory parlamentarne odbyły się 8-9.6.1990 r. W niedzielę 29.4.1990 r. rozpoczęła się kampania wyborcza, w której brały udział 23 partie, stronnictwa, koalicje i ruchy polityczne, które zostały zarejestrowane przez centralną komisję wyborczą. Telewizja Czechosłowacka dla każdego ugrupowania wyborczego zarezerwowała po cztery godziny czasu antenowego, rząd zaś przyznał dla nich po 200 tys. koron, aby umożliwić im równy start w batalii o mandaty poselskie. Członkiem centralnej komisji wyborczej, wydelegowanym przez polską część ruchu społecznego Egyuttélés-Soužití-Wspólnota jest inż. Mieczysław Hudeczek, kierownik zakładu usługowego Kopalni 1 Maja w Karwinie („Głos Ludu”, 27.4.1990 r., „Zanim przystąpimy do wyborów”). Nasze ugrupowanie – Egyuttélés-Spolužitie-Wspólnota-Soužití i Węgierski Ruch Chrześcijańsko-Demokratyczny – wylosowało numer 12. W dniu 7.5.1990 r. pod wieczór w I programie Telewizji Czechosłowackiej nadana została pierwsza 5-minutowa audycja na temat koalicji Wspólnoty i Węgierskiego Ruchu Chrześcijańsko-Demokratycznego, w której wystąpił m.in. wiceprzewodniczący tego ruchu Stanisław Gawlik („Głos Ludu”, 10.5.1990 r., „Wspólnota w TV i radiu”). Gazeta zamieszcza terminy relacji przedwyborczych Wspólnoty w telewizji i radiu.

W sobotę 5.5.1990 r. odbyło się w Komarnie spotkanie Centralnej Rady Rzeczników Wspólnoty z kandydatami na posłów do Zgromadzenia Federalnego,. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele naszego społeczeństwa, którzy kandydują w okręgach słowackich – dr inż. Stanisław Gawlik, inż. Edwin Macura i poseł do CRN Władysław Niedoba („Głos Ludu”, 8.5.1990 r., „Spotkanie Centralnej Komisji Rzeczników Wspólnoty – mniejszości narodowe w kampanii wyborczej – protest przeciw atakom wymierzonym w Romów”). W programie było spotkanie ze sztabem organizacyjnym wyborów na Węgrzech dla zwycięskiej partii Węgierskiego Forum Demokratycznego (MDF) na czele z Zoltanem Horwatem. Ruch polityczny Wspólnota ustosunkował się do propozycji innych partii uczestniczących w wyborach o lustrację kandydatów na posłów pod względem współpracy z byłym Urzędem ds. Bezpieczeństwa Państwowego i zadecydował, że Wspólnota nie ma zastrzeżeń wobec proponowanej lustracji. Obecni na spotkaniu ostro zaprotestowali przeciw ekscesom zorganizowanych grup faszyzujących, które wymierzone są przeciw grupom etnicznym Romów. Podkreślili fakt, że takie terrorystyczne ataki są niezgodne z przyjętym przez CSRF Aktem Końcowym Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE) i mogą się zwrócić przeciw komukolwiek.

Założenia programowe Wspólnoty przedstawia w „Głosie Ludu” (22.5.1990 r.) inż. Edwin Macura, członek zarządu ESSB. Pisze, że Wspólnota rozwijać będzie działalność w sferze reprezentacji politycznej, w sferze gospodarczej, w sferze polityki socjalnej, w sferze szkolnictwa i w sferze kultury. Prawo do stosowania języka powinno być zagwarantowane w Konstytucji.

W wyborach parlamentarnych Wspólnota osiągnęła sukces. Mandat poselski do Izby Ludu Zgromadzenia Federalnego uzyskał Władysław Niedoba (lat 40). „Głos Ludu” z 14.6.1990 r. („Z mandatem poselskim”) przedstawia zdjęcie posła, razem ze zdjęciami innych polskich kandydatów, którzy również uzyskali mandaty, chodzi o Danutę Branną (FO, do Izby Ludu ZF), Tadeusza Wantułę (FO, do Czeskiej Rady Narodowej) i Romana Zelenaya (Veřejnosť proti náslilí, do Izby Narodów ZF).

Na zaproszenie Wspólnoty przybył 7.6.1990 r. do Czechosłowacji sekretarz generalny Międzynarodowego Komitetu Helsińskiego w Norwegii,Björn Cato Funnemark, który specjalną uwagę poświęca mniejszościom węgierskiej i tureckiej. Na pytanie redaktora „Głosu Ludu” czego oczekuje od swojego pobytu w Czechosłowacji odpowiada: – Przyjechałem obserwować wybory. W ramach Wspólnoty idą do wyborów przedstawiciele kilku mniejszości narodowych i to jest dla mnie ciekawy eksperyment. Muszę powiedzieć, że sprawy mniejszości narodowych w krajach Europy wschodniej są bardzo ważnym problemem. Stwierdził, że problemy mogą być przede wszystkim w niektórych regionach Związku Radzieckiego („Głos Ludu”, 9.6.1990 r., „Na zaproszenie Wspólnoty przybył do CSRF Björn Cato Funnemark”).

W Luczencu odbył się 30.6.1990 r. II Kongres Ruchu Politycznego o Demokrację i Prawa Mniejszości Narodowych CSRF – Coexistentia-Wspólnota-Egyuttélés. W trakcie obrad oceniono wyniki wyborów do Zgromadzenia Federalnego, w których Ruch osiągnął wielki sukces – 12 mandatów do Zgromadzenia Federalnego, w tym jedno krzesło dla polskiego posła. Dalszym punktem obrad była dyskusja nad modyfikacją statutu, który miałby umożliwić pełną autonomiczność ruchów regionalnych reprezentowanych przez poszczególne sekcje narodowe – węgierską, polską, ukraińsko-rusińską, niemiecką i inne, które będą chciały przyłączyć się do Ruchu. Omawiana była również strategia przyszłych wyborów komunalnych. Do końca sierpnia trzeba przygotować listy kandydatów na miejsca radnych w obrębie gmin, miast i wsi, a do końca września zwołać Kongres i wytyczyć dalsze plany działania. („Głos Ludu”, „Start do wyborów komunalnych”, Stanisław Gawlik).

W piątek 20.7.1990 r. w siedzibie ruchu politycznego Coexistentia-Wspólnota w Czeskim Cieszynie odbyło się spotkanie jego aktywistów, gości i sympatyków. Przybył również poseł do Czeskiej Rady Narodowej Tadeusz Wantuła z żoną. Omawiano program Ruchu. Poruszono również sprawy ochrony środowiska naturalnego w powiatach karwińskim i frydecko-misteckim. Najważniejszym punktem obrad była informacja o proponowanej przez Czeską Radę Narodową ustawie o wyborach lokalnych i taktyce przygotowań do wyborów. Uzgodniono, że w gminach i miastach utworzone zostaną grupy akcyjne zwolenników ruchu Wspólnota, których zadaniem będzie w pierwszej kolejności przygotowanie list kandydatów na posłów do gmin i miast oraz wytypowanie członków komisji wyborczych. Ustalono, że następne zebranie odbędzie się 30.7.1990 r. Kongres regionalny zorganizowany będzie w połowie września. Raz w miesiącu odbywać się będą spotkania z posłem do Zgromadzenia Federalnego Władysławem Niedobą. W „Głosie Ludu” zamieszczono adres ruchu i ustalono godziny urzędowe. Uzgodniono, że Wspólnota udzieli pomocy lokalowej i personalnej grupie pana Rudolfa Fronca, załatwiającej rekompensatę za krzywdy wojenne dla Polaków z Zaolzia. Poruszono sprawę odzyskania majątków organizacji polskich, które po drugiej wojnie światowej zostały znacjonalizowane. Ze względu na brak potrzebnej dokumentacji Wspólnota zwróciła się do fachowców z prośbą o opracowanie listy polskich organizacji i ich majątków. Lista ta zostanie następnie przekazana prawnikom („Głos Ludu”, 24.7.1990 r., „Mobilizacja sił przed wyborami lokalnymi”, S.G.).

We wtorek 24.7.1990 r. odbyło się w Czeskim Cieszynie spotkanie przedstawicieli Ruchu w osobach wiceprezesa dr inż. Stanisława Gawlika i posła do Zgromadzenia Federalnego Władysława Niedoby z dyrektorem Huty Trzynieckiej inż. Gustavem Hojdyšem, CSc. W rozmowach uczestniczył również Roman Suchanek, kierownik wydziału ekonomicznego HT i wiceprzewodniczący ZG PZKO. Przedstawiciele Wspólnoty poinformowali dyrektora huty o planach, perspektywach i problemach ruchu politycznego. Zwrócili się z prośbą o współpracę w sprawach prezentowania problemów regionalnych, zwłaszcza gospodarczych na posiedzeniach Zgromadzenia Federalnego. Dyrektor huty poinformował o działalności przedsiębiorstwa i potwierdził gotowość współpracy. Polecił wytworzyć grupę ekspertów, która będzie współpracować z posłem W. Niedobą. Po przeszło półtoragodzinnej wymianie poglądów obie strony ustaliły priorytet zadań, które trzeba będzie w pierwszym rzędzie omówić („Głos Ludu”, 2.7.1990 r., „Potrzebna jest współpraca”, S.G.).

W sierpniu na łamach „Głosu Ludu” zamieszczono rozmowę z posłem do Izby Ludu Zgromadzenia Federalnego Władysławem Niedobą (4.8.1990 r., „W jednym szeregu z siłami demokratycznymi”) i artykuł Stanisława Gawlika (11.8.1990 r., „O jak najszerszą obecność na listach wyborczych”). Poseł Władysław Niedoba deklaruje, że wykorzysta swoje doświadczenia z parlamentu (przez ostatnie 14 lat był posłem CRN) w taki sposób, aby owocowały zarówno w pracy Zgromadzenia Federalnego, jak i dla dobra Wspólnoty. Pod względem liczby posłów Wspólnota jest najmniejszym ugrupowaniem politycznym w parlamencie, niemniej ma swój klub poselski. Poseł W. Niedoba został członkiem Komisji Gospodarczej. Natomiast wiceprzewodniczący Ruchu Stanisław Gawlik pisze do prasy w związku ze zbliżającym się terminem wyborów komunalnych. Według projektu ustawy wyborczej kandydatów proponować będą mogły tylko partie i ruchy polityczne oraz kandydaci niezależni, którzy uzyskają odpowiednią liczbę podpisów, aby zarejestrować się w komisjach wyborczych. Rada Polaków, nie będąc partią polityczną, nie może samodzielnie zarejestrować swoich kandydatów. Dlatego zadaniem Wspólnoty jest przekonać działaczy w gminach, aby zechcieli kandydować na listach Wspólnoty.

W dniu 3.9.1990 r. delegację kierownictwa ruchu politycznego Egyuttélés-Wspólnota w składzie M. Duray – przewodniczący, S. Gawlik – wiceprzewodniczący, I. Gyurcsik – sekretarz generalny oraz I. Polély – członek kierownictwa przyjął premier rządu CSRF Marián Čalfa. W trakcie rozmów działacze Wspólnoty dali wyraz zaniepokojenia przejawami słowackiego nacjonalizmu, w które obfituje opublikowana przez Maticę Slovenską i Słowacką Partię Narodową projekt ustawy o języku. Premier M. Čalfa krytycznie ustosunkował się do nacjonalistycznych odruchów Słowaków, które określił jako pogwałcenie międzynarodowych deklaracji o niezbywalnych prawach mniejszości narodowych i próbę obniżania ich europejskiego standardu. Delegacja Wspólnoty domagała się zniesienia barier uniemożliwiających obywatelom CSRF narodowości polskiej kontakty z Polską. Premier M. Calfa poinformował, że wkrótce, podczas zbliżającej się wizyty w Warszawie, zaproponuje stronie polskiej m.in. wznowienie małego ruchu granicznego. Rozmowy toczyły się w serdecznej atmosferze („Głos Ludu”, 4.9.1990 r., „Wspólnota u M. Čalfy”, -s-). Podczas audiencji u premiera Mariána Čalfy wiceprzewodniczący ruchu Stanisław Gawlik złożył na ręce szefa rządu protest Wspólnoty przeciw nieprzestrzeganiu praw człowieka, zagwarantowanych w międzynarodowych dokumentach KBWE. Chodzi o jednostronne zerwanie przez Czechosłowację umowy o małym ruchu granicznym z Polską w 1981 roku oraz niewywiązaniu się z zobowiązań zawartych w dokumentach KBWE. Premier Marián Čalfa przyjął protest i z uwagą wysłuchał komentarza Stanisława Gawlika. Zgodził się, że sytuacja na granicy czechosłowacko-polskiej jest nienormalna i wymaga racjonalnego podejścia obu stron i radykalnego rozwiązania. Nie jest to zresztą – jak podkreślił – jedyny problem, który stoi na drodze do pełnej normalizacji stosunków czechosłowacko-polskich. Jest jednak dobrej myśli. Ufa, że podczas zbliżającej się, wrześniowej rewizyty w Warszawie, wszystkie sporne kwestie zostaną rozwiązane ku zadowoleniu Polski i Czechosłowacji. W każdym razie szef rządu CSRF wystąpi m.in. z propozycją otwarcia granicy dla tzw. małego ruchu granicznego („Głos Ludu”, 6.9.1990 r., „Reakcja na protest”, -s-).

W październiku przebiegła kampania przed wyborami komunalnymi. „Głos Ludu” z 18.10.1990 r. zamieścił wywiad redaktora Kazimierza Santariusa z wiceprezesem Wspólnoty Stanisławem Gawlikiem („Wspólnota służy Polakom”). S. Gawlik informuje o pierwszym etapie przygotowań do wyborów komunalnych: rejestrowanie kandydatów na przedstawicieli we władzach gminnych. Była to trudna sprawa, bo ludzie nie wykazywali ochoty do kandydowania. Zresztą nie dotyczy to tylko naszego polskiego społeczeństwa, lecz społeczeństwa w ogóle. Niedawno mówił o tym również premier Petr Pithart. My, jako mniejszość narodowa, musimy myśleć o naszej przyszłości. Jeśli zlekceważymy wybory, pozostaniemy bez swoich reprezentantów w organach przedstawicielskich. Wspólnota wystawia swoich kandydatów we wszystkich miejscowościach, w których zamieszkują obywatele narodowości polskiej. Z reguły po jednym, zdarzyło się i więcej. Z tym, że kosztowało nas dużo wysiłku przekonać ludzi, aby zechcieli kandydować. Spotkania instruktażowe odbyły się 6.11.1990 r. w PZKO „Pod Arkadami” w Hawierzowie-Mieście dla gmin: Cierlicko, Olbrachcice, Hawierzów – ze wszystkimi dzielnicami, Orłowa – ze wszystkimi dzielnicami, 7.11.1990 r. w biurze ruchu w Czeskim Cieszynie dla reszty powiatu karwińskiego, obwodów gnojnickiego i trzynieckiego, 8.11.1990 r. w Domu PZKO w Jabłonkowie dla obwodu bystrzyckiego i jabłonkowskiego („Głos Ludu”, 3.11.1990 r., „Komunikat Wspólnoty”).

Na łamach „Głosu Ludu” zagaił kampanię wyborczą ówczesny redaktor naczelny Henryk Kiedroń. Każdy kandydat mógł złożyć pisemny materiał nie przekraczający 2 stron maszynopisu i zaprezentować się czytelnikom. Niestety kandydaci nie korzystali z tej możliwości.

Wybory komunalne przebiegły 25. i 25.11.1990 r. Jak widział nasze wybory niezależny obserwator w miesięczniku „Zwrot” nr 1/1991 (Kronika: „Wybory komunalne 1990”, Stanisław Gawlik). Pan dr Bogusław Bakuła, pracownik naukowy Uniwersytetu Poznańskiego przyjechał na Zaolzie już w piątek 23.11.1990 r. i natychmiast udał się na rekonesans, aby zaznajomić się z kampanią przedwyborczą. Zastanawiała go bardzo niewielka liczna plakatów oraz transparentów reklamujących poszczególne partie czy kandydatów. Czytając prasę czeską lub słowacką dziwił go pozorny spokój w wypowiedziach, czy artykułach. W sobotę rano wyruszyliśmy na trasę po lokalach wyborczych od Jabłonkowa po Orłowę, gdzie starannie obserwował atmosferę wyborczą Rozmawiał z ludźmi, czynił notatki, nagrywał wypowiedzi. Wieczorem i późną nocą czekaliśmy na pierwsze wyniki w Czeskim Cieszynie. Cała procedura przeciągnęła się aż do niedzielnego popołudnia, kiedy otrzymaliśmy pierwsze wyniki. Telefonicznie porozumiewaliśmy się z członkami komisji wyborczych w innych miastach i gminach, żeby wyrobić sobie obraz, jak przebiegają obliczenia i jakie Wspólnota uzyskała wyniki. W niedzielę wieczorem dr Bakuła podsumował wyniki swoich obserwacji krótkim komentarzem: „Materiału obserwacyjnego dzięki uprzejmości gospodarzy zebrałem bardzo wiele. Po jego opracowaniu kopię dokumentu prześlę do CSRF. Oryginał będzie wysłany do pozarządowych przedstawicielstw europejskich, takich jak Komitet Helsiński, Europejska Rada Mniejszości Narodowych. Specjalny artykuł pragnę przygotować dla paryskiej „Kultury” i czasopism angielskich.

Wspólnota na Zaolziu zdobyła 18 mandatów w następujących gminach: Stonawa (2), Sucha Górna, Cierlicko, Czeski Cieszyn (2), Nydek, Bystrzyca, Gródek, Milików (5), Jabłonków, Łomna Dolna i Bukowiec (2).

(z wykorzystaniem artykułów z prasy zaolziańskiej

opracował Tadeusz Toman)

Obsah článku v českém jazyce: USTAVUJÍCÍ KONGRES A ČINNOST POLITICKÉHO HNUTÍ COEXISTENTIA-SOUŽITÍ V ROCE 1990 – První článek o činnosti Politického hnutí Soužití na Zaolzí byl zveřejněn v únoru 1990, a to 17.2.1990 v „Głosu Ludu – novinách Poláků v Československu”. Obsahem článku byla návštěva slovenských Maďarů na Zaolzí. Byl zveřejněn návrh stanov Soužití a informace pro čtenáře o možnosti podpořit Soužití svými podpisy, které jsou nutné pro jeho registraci. Dne 31.3.1990 se konal Ustavující kongres v Bratislavě. Kongres byl připraven organizačním výborem maďarské menšiny za spoluúčastí polské národní menšiny. Kongresu se účastnila delegace Poláků ze Zaolzí. Předsedou Hnutí byl zvolen dr. Miklos Duray. Bylo zdůrazněno, že pokud Soužití překročí na Slovensku 5% volební prah, polská národní menšina má zajištěn mandát ve Federálním shromáždění. Parlamentní volby se konaly 8.-9.6.1990. Před volbami probíhala agitační kampaň v rozhlase a televizi. Dne 5.5.1990 se v Komárně konalo setkání Ústřední rady mluvčích Soužití s kandidáty na poslance do Federálního shromáždění. Návrh programu Soužití byl zveřejněn v „Głosu Ludu”. Parlamentní volby byly pro Soužití úspěšné, poslanecký mandát získal Władysław Niedoba. Dne 7.6.1990 přijel na návštěvu Československa generální tajemník Mezinárodního helsinského výboru, Björn Cato Funnemark, který mimořádnou pozornost věnuje maďarským a tureckým menšinám. V Lučenci se 30.6.1990 konal II Kongres Hnutí. Zhodnotil výsledek voleb do Federálního shromáždění, ve kterých Soužití bylo velmi úspěšné – získalo 12 mandátů, včetně jednoho mandátu pro polského poslance. Diskuse probíhala na téma novelizace stanov a přípravy do komunálních voleb. Dne 20.7.2006 se v sídle Hnutí v Českém Těšíně konalo setkání funkcionářů, hostů a příznivců. Byla projednána příprava kandidátních listin. Jednou měsíčně se konají setkání s poslancem do Federálního shromáždění, Władysławem Niedobou. Hnutí podpořilo iniciativní skupinu, která zajišťuje finanční odškodnění za válečné křivdy pro Poláky ze Zaolzí. Byla projednána rovněž otázka navrácení majetků polských organizací, které po druhé světové válce byly zestátněny. Dne 24.7.1990 se konalo setkání funkcionářů Hnutí s ředitelem Třineckých železáren, Ing. Gustavem Hojdyšem. V srpnu „Głos Ludu” zveřejnil rozhovor s poslancem do Federálního shromáždění, Władysławem Niedobou. Dne 3.9.1990 delegaci Soužití přijal předseda federální vlády, Marián Čalfa, jedním z bodů jednání byl malý pohraniční styk. V rámci předvolební kampaně „Głos Ludu” zveřejnil rozhovor s místopředsedou Hnutí, Stanisławem Gawlikem. Soužití uspořádalo instruktážní setkání před komunálními volbami. Komunální volby se konaly 24.-25.11.1990. Soužití získalo na Zaolzí 18 mandátů. Měsíčník „Zwrot” (1/1991) zveřejnil článek o návštěvě vědeckého pracovníka Poznaňské univerzity dr Bogusława Bakały, který byl pozorovatelem komunálních voleb.

DATYŃSKI BABSKI BAL MA DŁUGĄ TRADYCJĘ

Tradycyjny siedemdziesiąty ósmy Babski Bal odbył się 11.2.2006 r. w błędowickiej Zborówce. Zaproszenia na Babski Bal przekazywał jego główny organizator, Alfred Kołorz, były informacje w „Głosie Ludu”, a lutowy numer „Zwrotu” zamieścił zdjęcia z ubiegłorocznego Babskiego Balu. Artykuł o balu zamieściła ostrawska gazeta „Deník” z 13.2.2006 r. („Havířovský Babský bál si zachoval své tradice”). Przebieg balu przedstawił w „Głosie Ludu” z 21.2.2006 r. Andrzej Babiński („Boginie na Babskim Balu”). Tegoroczny bal rozpoczęto nietradycyjnie, Marszem Radeckiego Johana Straussa. Na parkiecie pojawił się regiment panów ubranych w czarne garnitury i kapelusze prowadzony przez błędowickiego Józefa Radeckiego w generalskim mundurze swego sławnego imiennika. Po krótkiej musztrze wykonanej na parkiecie przez chłopów i odśpiewaniu hymnu Babskiego Baku na parkiet wchodzi pierwsza dama balu Jadwiga Onderek, przerywa zabawę chłopów, zabierając im dowódcę, z którym wychodząc na scenę, uroczyście zagaja Babski Bal 2006. Następnie tradycyjny polonez i zabawa przy dźwiękach wyborowej grupy muzycznej Mr. Baby. Bal urozmaicił występ pary tanecznej zespołu tanecznego „Elan” z Trzyńca w składzie Klára Staňková i Andrzej Szymanik. Z tańcami Ameryki Łacińskiej i oczywiście zespołu miejscowych chłopów, którzy w tym roku pojawili się w stylowych strojach uszytych przez Krawiectwo pani Renaty Staś jako boginie greckie. Goście balowi mogli skosztować potraw tradycyjnej kuchni pani Kołorzowej. Do wyboru mieli jedzenie nie tylko o wybornym smaku, lecz również o ciekawych nazwach, jak Babuć z chlywka pana Alfreda, Jeż z ogródka pani Ani, czy Jelyń z datyńskiego lasu. Nowością imprezy była dyskoteka Bogdana Bartnickiego w suterenie Domu PZKO, w tzw. Hadesie. Dzwonnikiem imprezy był już tradycyjnie nestor Alfred Kołorz, któremu udało się złapać pod dzwon rekordową liczbę tańczących par – ogółem 108. Po północy obecne na balu panie wybrały najlepszego i najbardziej szarmanckiego pana, tzw. Lwa salonu. W tym roku ten zaszczytny tytuł przyznano panu Markowi Calabkowi z Hawierzowa, który otrzymał od obecnych pań 21 kotylionów za taniec i sympatię, i miał to szczęście jedenaście razy przebywać i całować się pod atrakcyjnym dzwonem. Każdy pan odchodzący z balu otrzymał butelkę pełną wspaniałej maślanki.

Pierwszy Babski Bal odbył się w Datyniach Dolnych w 1928 roku. – Ja po raz pierwszy brałem udział w balu w 1946 roku – powiedział czeskiej gazecie Alfred Kołorz. – Staramy się zachowywać tradycje stare niemal osiemdziesiąt lat. Pewnej modernizacji nie można uniknąć, ale bawimy się zawsze świetnie. – Jest tu zawsze wspaniała zabawa – dodała Irena Klimesz z Suchej Dolnej.

Bale organizują na Zaolziu niemal wszystkie Miejscowe Koła PZKO, czy Koła Macierzy Szkolnej. W bieżącym roku bale odbywały się m.in. w Boconowicach (7.1.2006 r.), Mistrzowicach (8.1.2006 r.), Czeskim Cieszynie (13.1.2006 r.), Skrzeczoniu (14.1.2006 r.), Olbrachcicach (14.1.2006 r.), Błędowicach (14.1.2006 r.), Milikowie-Centrum (14.1.2006 r.), Karwinie-Frysztacie (21.1.2006 r.), Suchej Górnej (21.1.2006 r.), Orłowie-Mieście (21.1.2006 r.), Łomnej Dolnej (21.1.2006 r.), Hawierzowie-Mieście (21.1.2006 r.), Trzanowicach, (27.1.2006 r.), Lutyni Dolnej (27.1.2006 r.), Czeskim Cieszynie-Osiedlu (3.2.2006 r.), Stanisłowicach (3.2.2006 r.), Darkowie (3.2.2006 r.), Bystrzycy (3.2.2006 r.), Karwinie-Sowińcu (3.2.2006 r.), Grodziszczu (3.2.2006 r.), Orłowie-Lutyni (4.2.2006 r.), Lesznej Dolnej (10.2.2006 r.), Cierlicku-Kościelcu (11.2.2006 r.), Rychwałdzie (11.2.2006 r.), Wędryni (25.2.2006 r.). W Stonawie odbył się bal szkolny (29.1.2006 r.) i Stonawskie Ostatki organizowane przez Miejscowe Koło PZKO (25.2.2006 r.). W Mostach koło Jabłonkowa oprócz Balu Gorolskiego, o którym już pisaliśmy, odbył się bal szkolny (14.1.2006 r.). Bal Gimnazjum Polskiego Czeski Cieszyn odbył się 28.1.2006 r. w Trzyńcu. – O balu możemy powiedzieć, że jest dobry tylko wtedy, kiedy balowiczom uda się zostawić problemy oraz troski na zewnątrz i bawić się radośnie do białego rana – powiedział Marian Jędrzejczyk, organizator balu w Orłowie-Lutyni („Za balem bal...”, „Głos Ludu”, 21.1.2006 r.).

Tradiční sedmdesátý osmý v pořadí Babský bál se konal 11.2.2006 r. v bludovické Zborovce. Pozvánky na Babský bál předával hlavní organizátor bálu, Alfred Kołorz (…). Letošní Bál byl zahájen netradičně, Pochodem Radeckého od Johana Strausse. Potom byla tradiční polonéza a zábava s výbornou hudební skupinou Mr. Baby. Na programu bylo také vystoupení tanečního páru „Elán” z Třince, který předvedl latinskoamerické tance. Samozřejmě nechybělo vystoupení místních pánů, kteří se letos objevili ve stylových šatech jako řecké bohyně. Hosté si mohli pochutnat na tradiční místní kuchyni paní Kołorzové. Zvoníkem je tradičně nestor Bálu, Alfred Kołorz, kterému se podařilo dostat letos pod zvon rekordní počet – 108 tanečních párů. Po půlnoci přítomné na Bále dámy zvolily nejsympatičtějšího a nejšarmantnějšího pána, tzv. Lva salónu. Letošní Lev salónu obdržel od dám 21 kotyliónů za tanec a sympatii, a měl to štěstí být jedenáctkrát pod zvonem. První Babský bál se konal v Dolních Datyních v roce 1928. – Poprvé jsem se Bálu účastnil v roce 1949 – řekl českým novinám Alfred Kołorz. Snažíme se zachovat zvyklostí staré téměř osmdesát let. Určité modernizaci se nevyhýbáme. Vždy se dobře bavíme. – Je tu pokaždé skvělá zábava – přidala Irena Klimesz z Dolní Suché. Plesy tradičně pořádá na Zaolzí většina Místních skupin PZKO, či skupin Matice školské. V letošním roce se plesy konaly (…). Bál Polského gymnázia Český Těšín se konal v Třinci. O plesu můžeme říct, že dobrý jen tehdy, pokud jeho účastníci nechají osobní problémy stranou a baví se do samého rána – řekl organizátor plesu v Orlové-Lutyni.

Foto: Franciszek Bałon

„Wiadomości-Tudósítások-Zprávy“: wydawca / vydavatel: Organizacja Wyższego Pożytku Publicznego / Obecně prospěšná společnost Koexistencia o.p.s., IČO: 68899289, adres wydawcy / adresa nakladatelství: 737 01 Český Těšín / Czeski Cieszyn, Střelniční / ul. Strzelnicza 28, założyciele / zakladatelé: Władysław Niedoba, Stanisław Gawlik, rady administracyjna / správní rada: Wiesław Sikora, Tadeusz Toman, Ferenc Monuš, rada nadzorcza / dozorčí rada: László Kocsis, Władysław Niedoba, Stanisław Gawlik, rada redakcyjna / redakční rada: Tadeusz Toman, Alfred Kołorz, Władysław Drong, zamknięcie numeru / uzávěrka čísla: 7.3.2006, gratis / zdarma