xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
WIADOMOŚCI – TUDÓSÍTÁSOK – ZPRÁVY
28 – 3/2009 (14.3.2009)
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
|
|
Z obrad
Rady Wykonawczej Ruchu Politycznego Wspólnota-Coexistentia z 6.2. br. w
Olbrachcicach / A Coexistentia-Együttélés Politikai Mozgalom Végrehajtó
Tanácsának f.e. február 6-án Albrechticében tartott üléséröl / Z jednání
Výkonné rady Politického hnutí Coexistentia-Soužití 6.2. tr. v Albrechticích
Wybory do Parlamentu Europejskiego
Volby do Evropského parlamentu
Prezydent republiki Vaclav
Klaus ogłosił termin wyborów do Parlamentu Europejskiego na piątek 5.6.2009 i
sobotę 6.6.2009. Przypominamy czytelnikom wykaz europosłów wybranych przed
pięciu laty do Parlamentu Europejskiego na terenie Republiki Czeskej i
Rzeczypospolitej Polskiej.
Prezident republiky Václav
Klaus vyhlásil termín voleb do Evropského parlamentu na pátek 5.6.2009 a sobotu
6.6.2009. Připomínáme čtenářům přehled europoslanců zvolených před pěti lety do
Evropského parlamentu na území České republiky a Polské republiky.
REPUBLIKA CZESKA / ČESKÁ REPUBLIKA (24): ODS (9) – Jan Zahradil, Petr Duchoň, Miroslav Ouzký, Hynek Fajmon, Nina Škottová, Ivo Strejček, Oldřich Vlasák, Milan Cabrnoch, Jaroslav Zvěřina, KSČM (6) – Miloslav Ransdorf, Vladimír Remek, Jaromír Kohlíček, Jiří Maštálka, Věra Flasarová, Daniel Strož, SNK-ED (3) – Josef Zieleniec, Jana Hybášková, Tomáš Zatloukal, ČSSD (2) – Libor Rouček, Richard Falbr, KDU-ČSL (2) – Zuzana Roittrová, Jan Březina, Nezávislí (2) – Vladimír Železný, Jana Bobošíková
RZECZPOSPOLITA POLSKA / POLSKÁ REPUBLIKA (54): Platforma obywatelska (15) – Janusz Lewandowski, Tadeusz Zwiefka, Barbara Kudrycka, Paweł Piskorski, Jacek Syriusz-Wolski, Filip Kaczmarek, Zbigniew Zaleski, Małgorzata Handzlik, Jan Olbrycht, Stanisław Jałowiecki., Jacek Protasiewicz, Zdzisław Chmielewski, Bogdan Klich, Bogusław Sonik, Jerzy Buzek, Liga Polskich Rodzin (10) – Bogusław Rogalski, Wojciech Wierzejewski., Dariusz Grabowski, Urszula Krupa, Witold Tomczak, Bogdan Pęk, Mirosław Piotrowski, Filip Adwent, Maciej Giertych, Sywester Chruszcz, Sprawo i sprawiedliwość (7) – Michał Kamiński, Anna Fotyga, Marcin Libicki. Mieczysław Janowski, Adam Bielan, Wojciech Roszkowski, Konrad Szymański, Samoobrona (6) – Marek Czarnecki, Bogdan Golik, Jan Masiel, Wiesław Kuc, Leopold Rutowicz, Ryszard Czarnecki, SLD-Unia Pracy (5) – Marek Siwiec, Andrzej Szejna, Adam Gierek, Lidia Geringer de Oedenberg, Bogusław Liberadzki, Unia Wolności (4) – Bronisław Geremek, Grażyna Staniszewska, Jan Kułakowski, Janusz Onyszkiewicz, PSL (4) – Zbigniew Kuźmiuk, Janusz Wojciechowski, Zdzisław Podkański, Czesław Siekierski, Socjaldemokracja Polska (3) – Dariusz Rosatti, Genowefa Grabowska, Józef Pinior
Komunikat: O Polakach zaolziańskich w Parlamencie
Europejskim / Tisková zpráva: O zaolzanských Polácích v Evropském
parlamentu
W dniu 10.2.2009 Komisja Petycji w Parlamencie Europejskim
obradowała w Brukseli nad petycją skierowaną „do Parlamentu Europejskiego w
sprawie spowodowania wdrożenia ustaleń Konwencji Ramowej Rady Europy o Ochronie
Mniejszości Narodowych na rzecz rdzennej ludności polskiej w Republice
Czeskiej“ ze sygnaturą 0620/2008.
W obradach uczestniczyli: za warszawską Fundację Słowa Polskiego dla Zaolzia sygnatariusz petycji Józef Staniek oraz Stanisław Gawlik, przedstawiciel Rady Wykonawczej Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota w Republice Czeskiej. W swoich wypowiedziach obaj przedstawiciele wskazali na naruszanie praw narodowych Polaków na Zaolziu i niewłaściwy monitoring implementacji postanowień Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych oraz Karty Języków Regionalnych i Mniejszościowych do prawodawstwa Republiki Czeskiej. Do omawianego problemu przedstawiono opinię Thomasa Hammarberga, komi-sarza praw człowieka Rady Europy, który petycję popiera.
W debacie podkreślającej znaczenie zagadnienia wzięli udział m.in.posłanki Parlamentu Europejskiego Tatjana Żdanowa, Grażyna Staniszewska oraz poseł Arpád Duka Zólyomy. W wyniku dyskusji przewodniczący Komisji Petycji Marcin Libicki przedstawił zalecenia: głoszenie dopuszczalności, przesłanie do rozpatrzenia Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnę-trznych oraz Międzynarodowej Grupy ds.Krajowych Języków Mniejszościowych i Regionalnych Parlamentu Europejskiego, poinformowanie składającego petycję, iż wyżej wymieniona konwencja ramowa nie jest częścią składową prawodawstwa Unii Europejskiej, została ona zawarta w ramach instytucji Rady Europy, zwróce-nie się do komisji o udzielenie informacji. (S.G.)
Dne 19.2.2009 Petiční komise Evropského parlamentu
jednala v Bruselu ve věci petice předané „Evropskému parlamentu ve věci
zajištění uvedení do života konstatování Rámcové úmluvy o ochraně národnostních
menšin Rady Evropy týkající se původního polského obyvatelstva v České
republice“ sign.0620/2008. Jednání se účastnili jménem varšavské Fundacji
Słowa Polskiego dla Zaolzia signatář petice Józef Staniek a Stanislav
Gawlik, zástupce Výkonné rady Politického hnutí Coexistentia-Soužití v ČR.
Ve svých projevech oba zástupci poukázali na porušování národních práv Poláků
na Zaolzí a nesprávný monitoring implementace ustanovení Rámcové úmluvy o
ochraně národnostních menšin a Charty regionálních a menšinových jazyků do
zákonů ČR. K projednávané problematice byl sdělen názor Thomasa
Hammarberga, komisaře pro lidská práva RE, který petici podporuje. V debatě
podtrhující význam problému se účastnili mj. poslankyně Evropského parlamentu
Tatjana Żdanova, Grażyna Staniszewska a poslanec Arpád Duka Zólyomi. Výsledkem
diskuse bylo doporučení předsedy petiční komise Marcina Libického: ohlášení
přípustnosti, zaslání k projednání do Komise občanských svobod,
spravedlnosti a vnitřních záležitosti a do Mezi-národní skupiny vv.zemských
menšinových a regionálních jazyků Evropského parlamentu, informování autora
petice, že výše jmenována Rámcová úmluva není součástí zákonů Evro-pské unie,
byla ona uzavřena v rámci institucí Rady Evropy, oslovení komise o sdělení
informace
Petycja
List otwarty do Parlamentu
Europejskiego w sprawie wdrożenia ustaleń Konwencji ramowej Rady Europy na
rzecz rdzennej ludności polskiej w RC
Czeski Cieszyn, 26.3.2008
Szanowny Pan Prezydent Parlamentu Europejskiego
Hans Gert Pöttering
rue Wiertz
B-1047 Bruxelles
Wielce Szanowny Panie Prezydencie,
zwracamy się do Pana z uprzejmą prośbą o spowodowanie, przy współudziale z Radą Europy (RE), wdrożenia ustaleń Konwencji ramowej RE o ochronie mniejszości narodowych na rzecz autochtonicznej ludności polskiej na Śląsku Zaolziańskim w Republice Czeskiej (RC).
Przyczyny wniesienia petycji: Już dziesięć lat minęło, jak Konwencja weszła w życie a Polacy w RC nadal nie korzystają ze swych praw narodowych. Dotychczasowe interwencje organizacji polskich w RC w tej sprawie w organach państwowych RC, jak również nasze interwencje we władzach Rzeczypospolitej Polskiej oraz w Radzie Europy nie odniosły ża-dnego skutku. Pozostało nam tylko odwołanie się do władz Parlamentu Europejskiego, bo przecież to w ostatecznym rachunku na obszarze Unii Europejskiej dochodzi do opisanej zwięźle niżej dyskryminacji etnicznej, która jest stale udziałem rdzennej ludności polskiej w RC
Przedmiot, metody i skutki dyskryminacji etnicznej: Liczba Polaków na Śląsku Zaolziańskim, począwszy od zbrojnego oderwania ich terenu przez wojska czeskie od Polski w latach 1919-20, poprzez jego arbitralne wcielenie przez Stalina do Czechosłowacji w r. 1945, do łamania praw mniejszości w okresie 1989-2008 włącznie, nieustannie maleje. Zmniejszyła się już ponad czterokrotnie z ok. 150 tysięcy w r.1920 do ok. 36 tysięcy w r.2007 nie z powodu procesów demograficznych, a wskutek likwidacji szkół polskich, eliminacji języka polskiego z życia publicznego, braku uznawania ich autentycznej reprezentacji politycznej przez RC i RP oraz w wyniku dyskryminacji ekonomicznej, tj. nie oddania skonfiskowanego przez wła-dze czeskie w r.1945 polskiego mienia wielomilionowej wartości i wielu innych czynników.
Zwięzły przegląd niektórych działań obronnych: W tej sprawie już wielokrotnie interweniowano w Radzie Europy. Były rozmowy w siedzibie RE m.in. prezydenta Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych z Londynu dr.Zygmunta Szkopiaka i wiceprezesa Federacji Organizacji Kresowych z Warszawy dr.Józefa Stańka u Sekretarzy Generalnych Rady Europy p.prof.Daniela Tarschysa i p.dr.W.Schwimmera. W dniu 26.5.2003 r., w trakcie rozmowy z p.dr.Walterem Schwimmerem ustalono nawet, że u podstaw łamania praw mniejszości leży nieskuteczny monitoring dotrzymywania tych praw. Jest on oparty na fakcie „sędziego we własnej sprawie“ Republiki Czeskiej i materialnej zależności Rady Kongresu Polaków w RC, opiniodewcy o raportach tego kraju do RE w tej sprawie. W konsekencji brak reakcji kompetentnych czynników na naruszanie ustaleń ww. Konwencji ramowej. To jednak jest wszystko, jeśli chodzi o efekty tych interwencji.
O co konkretnie prosimy: W obliczu dotychczasowego, ww. ponad czterokrotnego spadku liczebności Polaków w RC, który jednoznacznie świadczy o wynaradawiającej, depolonizacyjnej presji administracji czeskiej wobec tej ludności, zwracamy się z apelem do właściwych organów Parlamentu Europejskiego, by przy współudziale z Radą Europy (RE) nie-zwłocznie doprowadziły do wdrożenia ustaleń wymienionej Konwencji przez zobowiązanie RC i RP do zawarcia, w myśl art.18 Konwencji, Umowy ochronnej obejmującej autochtoniczną ludność polską w RC – projekt takiej umowy załączamy do niniejszej petycji.
Uzasadnienie: Polska i Republika Czeska zobowiązały się poprez ratyfikację Konwencji do jej przestrzegania. Treść p.1.a Rezolucji Komitetu Ministrów Rady Europy ResCMN (2006)2 z 15.3.2006 (przyjętej na 958 posiedzeniu wiceministrów) mówi, że sytuacja mniejszości w RC w ostatnich latach układała się pomyślnie. Przeczą temu powyższe dane liczbowe oraz działania czeskich władz lokalnych, naruszających również dziś np. prawo do stosowania języka polskiego w procedurach dydaktycznych w szkołach polskich. Wynika z tego, że ten punkt ww rezulucji został przyjęty na podstawie wadliwego monitoringu. W załączeniu do niniejszego listu otwartego jest kopia petycji do RE w tej sprawie. Paradoksalnie p.2 ww. Rezolucji, zalecający władzom RC poprawę warunków ochrony praw mniejszości jest nie tylko zaprzeczeniem ww. p.1.a, lecz informuje, że zasady Konwencji nie są w RC wdrożone.
Aktualny stan ochrony prawnej: Polska w deklaracji interpretacyjnej do Konwencji Ramowej jednoznacznie opowiedziała się za ochroną Polaków w krajach ościennych poprzez zawieranie umów ochronnych – jednak pomimo upływu wielu już lat, tego zobowiązania nie realizuje, a w krajach ościennych liczba Polaków topnieje. Dwustronny układ Polska-Czechosłowacja z 6.10.1991 w żadnej mierze nie zabezpiecza w praktyce Pola-kom w RC ich prawa mniejszości narodowej na poziomie ustaleń ww. Konwencji ramowej RE. Republika Czeska, pomimo ratyfikacji Konwencji i Karty języków… nie stosuje się de facto do przyjętych przez siebie międzynarodowo uznanych zobowiązań, czego dowodem*** jest wyżej wymieniona rezolucja Komitetu Ministrów Rady Europy. Poprzez nacisk depolonizacyjny prowadzi skutecznie do likwidacji życia narodowego autochtonicznej ludności polskiej na Śląsku Zaolziańskim. Rada Europy, depozytariusz Konwencji, odpowiedzialny za jej przełożenie, pomimo wielu informacji*** o naruszaniu ustaleń Konwencji przez RC, nie podjęła skutecznych kroków dla poprawy ochrony praw mniej-szości polskiej w RC, chociaż dane statystyczne o ponad 4-krotnym spadku liczby autochto-nicznych Polaków w RC świadczą wymownie o ich bezwzględnej przez władze depolonizacji.
Wnioski: Uważamy, że ostatecznie to Unia Europejska, której jesteśmy obywatelami, jest odpowiedzialna za nieokiełznane istnienie dyskryminacji narodowej na jej obszarze na Śląsku Zaolziańskim i dlatego zwracamy się do jej właściwych organów o spowodowanie zawarcia między Polską a Republiką Czeską umowy ochronnej obejmującej rdzenną ludność polską w RC (projekt umowy – patrz załącznik), która by skutecznie gwarantowała jej prawa człowieka, zgodnie z zawartymi w załączonym projekcie umowy propozycjami monitoringu i egzekwowania ustaleń konwencji.
Z wyrazami szacunku i poważania
Za Fundację Słowa Polskiego dla Zaolzia , org.rej.,
Batorego 33/82, 02-591 Warszawa,
prezes Józef Staniek, tel.: +48 22 825 6396, jozef@staniek.pl
*** (dowody uzupełniające: korespondencja z 5.12.2002 i 20.3.2003 między dr.Józefem Stańkiem członkiem Stałej Komisji Polonijnej przy Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych w Londynie a Wysokim Komisarzem wówczas członkiem Komisji Europejskiej Guenterem Verheugenem, w przeddzień rozszerzenia Unii, na temat warunków tego aktu i odpowiedzi Wysokiego Komisarza z 24.1.2003 i 5.5.2003, świadczące o tym, że najwyższe czynniki UE były poinformowane o występu-jącej dyskryminacji na przyszłym rozszerzonym obszarze Unii. Listy te powinny być w archiwach Komisji Europejskiej. Pomimo upływu 5 lat nic się nie zmieniło in plus. Świadczy o tym treść wymienionych wyżej punktów 1.a oraz 2. rezolucji Komitetu Ministrów RE – ResCMN(2006)2 z 15.3.2006)
Załączniki: 1) Projekt umowy ochronnej między RP i RC, dotyczący ludności na Śląsku Zaolziańskim w RC 2) Tekst petycji Fundacji Słowa Polskiego dla Zaolzia do Rady Europy z 26.3.2008
Petycja: List otwarty do
Rady Europy
w sprawie zasad monitoringu
dotrzymywania praw mniejszości narodowych
Szanowny Pan Komisarz ds. Praw Człowieka Czeski Cieszyn, 26.3.2008
Thomas Hammarberg, Rada Europy, Strasbourg, Cedex
Wielce Szanowny Panie Komisarzu,
zwracamy się do Pana z uwagi na determinację, z jaką broni Pan praw człowieka. Szczególnie podniosło nas Pana wystąpienie z 11.3.2008 w Strasbourgu na dziesięciolecie wejścia w życie Konwencji ramowej Rady Europy (RE) o ochronie mniejszości narodowych.
W tym roku mija już dziesięć lat od wejścia tej Konwencji w życie. Niestety musimy stwierdzić, że się na niej zawiedliśmy. Pragniemy wskazać na sytuację polskiej, autochtonicznej ludności w Republice Czeskiej na Śląsku Zaolziańskim, która jeszcze po 2 wojnie światowej stanowiła na swym obszarze lokalną większość. Wskutek presji wynaradawiającej pod czeską administracją w okresie od r.1920 do r.2007 jej liczebność zmniejszyła się aż ponad 4-krotnie z ok. 150 tysięcy do ok. 36. tysięcy. Liczba Polaków na Śląsku Zaolziańskim, począwszy od zbrojnego oderwania ich terenu od Polski w latach 1919-20 przez wojska czeskie, poprzez arbitralne wcielenie tego terenu przez Stalina do Czechosłowacji w r.1945 i łamanie praw tej mniejszości w okresie 1989-2008 nieustanie maleje. Jest tak m.in wskutek likwidacji szkół polskich, eliminacji języka polskiego z życia publicznego, braku uznawania ich autentycznej reprezentacji politycznej przez RC i RP oraz w wyniku dyskryminacji ekonomicznej, tj. nie oddania skonfiskowanego przez władze czeskie w r. 1945 polskiego mienia wielomilionowej wartości.
W sprawie
naruszania tych praw mniejszości interweniowano już w siedzibie Rady Europy
wielokrotnie. Były to wizyty m.in. prezydenta Europejskiej Unii Wspólnot
Polonijnych w Londynie i wiceprezesa Federacji Organizacji Kresowych w
Warszawie u Sekretarzy Generalnych Rady Europy p.prof.Tarschysa i
p.W.Schwimmera. W trakcie rozmowy z p.dr.Walterem Schwimmerem w
siedzibie Rady Europy w dniu 26.5.2003 r. ustalono, że u podstaw łamania praw
mniejszości leży nieskuteczny monitoring dotrzymywania tych praw. Jest oparty
na fakcie „sędziego we własnej sprawie“ Republiki Czeskiej i materialnej
zależności Rady Kongresu Polaków w RC, opiniodawcy o raportach tego kraju do RE
w tej sprawie. W konsekwencji występuje brak reakcji kompetentnych czynników na
naruszanie ustaleń ww. Konwencji ramowej. W obliczu dotychczasowego, ponad
czterokrotnego spadku liczebności autochtonicznej ludności polskiej w RC, który
jednoznacznie świadczy o wynaradawiającej, depolonizacyjnej presji
administracyjnej czeskiej wobec tej ludności, zwracamy się z apelem do
Rady Europy o zmianę założeń monitoringu dotrzymywania wiążących RC i RP
ustaleń Konwncji ramowej o ochronie mniejszości narodowych zarówno w
odniesieniu do RC, jak i RP w sposób następujący:
1. Wszelkie ww. naruszenia ustaleń Konwencji ma
prawo zgłaszać w wyznaczonych placówkach RP każda organizacja polska,
działająca na rzecz praw Polaków na Śląsku Zaolziańskim w RC. Każde takie
zgłoszenie będzie merytorycznie rozpatrzone i w odpowiednim terminie pisemnie
załatwione.
2. RP będzie zobowiązana w określonych terminach
na podstawie tych interwencji do opracowania okresowych raportów dla RE
nt.dotrzymywania praw człowieka rdzennej ludności polskiej w RC.
3. Właściwe organy RE opracują odpowiednie
procedury skutecznego egzekwowania dotrzymy-wania zobowiązań wynikających
z ratyfikowanej przez RP i RC ww. Konwencji ramowej RE.
Z wyrazami szacunku i poważania Za Fundację Słowa Polskiego dla Zaolzia, org.rej.,
Batorego 33/82, 02-591 Warszawa,
prezes Józef Staniek, tel.: +48 22 825 6396, jozef@staniek.pl
Petice – otevřený dopis do
Evropského parlamentu ve věci zavádění
konstatování Rámcové úmluvy
Rady Evropy týkající se
autochtonního polského
obyvatelstva v České republice
Český Těšín, 26.3.2008
Vážený Pan Prezident Evropského parlamentu
Hans Gert Pöttering
rue Wiertz
B-1047 Bruxelles
Velice Vážený Pane Prezidente,
obracíme se na Vás s laskavou prosbou o způsobení, v součinnosti Rady Evropy (RE), zavedení konstatování Rámcové úmluvy RE o ochraně národnostních menšin vztahující se autochtonní polské obyvatelstvo na Zaolzanském Slezsku v České republice (ČR).
Důvody podání petice: Už deset let uplynulo od uvedení Konvence do života, avšak Poláci v ČR nadále nemohou využívat svá národní práva. Dosavadní intervence polských organizací v ČR v této záležitosti ve státních orgánech ČR, jak rovněž naše intervence v institucích Polské republiky a v Radě Evropy byly bezvýsledné. Zůstala nám pouze možnost odvolat do institucí Evropského parlamentu, protože v konečném důsledku na území Evropské unie dochází k níže stručně popsané etnické diskriminaci, která je stále údělem autochtonního polského obyvatelstva v ČR.
Předmět, metody a důsledky etnické diskriminace: Počet Poláků na Zaolzanském Slezsku, počínaje ozbrojeným odtrhnutím českými vojsky jejich území od Polska v letech 1919-20, přes jeho arbitrážní začlenění Stalinem do Československa v 1945 roce, po narušování menšinových práv v období 1989-2008 včetně, neustále se zmenšuje. Zmenšil se už více jak čtyřnásobně z asi 150 tisíc v 1920 roce do asi 36 tisíc v 2007 roce nikoliv z důvodu demografických procesů, ale z důvodu likvidace polských škol, eliminace jazyka polského z veřejného života, neuznávání jejich autentické politické reprezentace ČR i PR a z důvodu ekonomické diskriminace, tj. neodevzdání zabaveného českou vládou v 1945 roce polských majetků několikamiliónové hodnoty a mnoha jiných činitelů.
Stručný přehled některých obranných činností: V této zaležitosti již mnohokrát bylo zásahováno v Radě Evropy. Byly to rozhovory v sídle RE, mj. prezidenta Evropské unie polonijních spolků (Europejska Unia Wspólnot Polonijnych) z Londýna dr.Zygmunta Szkopiaka a místopředsedy Federace pohraničních organizací (Federacja Organizacji Kresowych) z Varšavy dr.Józefa Stańka u Generálních tajemníků Rady Evropy p.prof.Daniela Tarschysa a p.dr.W. Schwimmera. Dne 26.5.2003, v průběhu rozhovoru s p.dr.Walterem Schwimmerem bylo do-konce dohodnuto, že základem narušování národnostních práv je neúčinný monitoring dodr-žování těchto práv. Je on založen na skutečnosti „soudce ve vlastní záležitosti“ České republiky i hmotné závislosti Rady Kongresu Poláků v ČR, posuzovatele zpráv této země do RE v této záležitosti. Důsledkem scházející reakce kompetentních činitelů na porušování kon-statování této Rámcové umluvy. To je ale všechno, pokud jde o výsledky těchto intervencí.
O co konkrétně prosíme: V důsledku dosavadního, výše jmenovaného čtyřnásobného poklesu početnosti Poláků v ČR, který je jednoznačným důkazem odnárodňovacího, depolonizačního českého administrativního nátlaku vůčí tomuto obyvatelstvu obracíme se s výzvou na příslušné orgány Evropského parlamentu, aby v součinnosti s Radou Evropy (RE) okamžitě dovedly k zavedení konstatování výše jmenované Konvence a to přes zavázání se ČR a PR k uzavření podle čl.18 Konvence, ochranné dohody vztahující se k autochtonnímu polskému obyvatelstvu v ČR – návrh takové dohody připojujeme k této petici.
Zdůvodnění: Polsko a Česká republika se ratifikací Konvence zavázaly ji dodržovat. Obsah b.1.a Rezoluce Výboru rady ministrů Rady Evropy ResCMN(2006)2 z 15.3.2006 (přijaté na 958. zasedání náměstků ministrů) mluví, že situace menšin v ČR byla v posledních letech hodnocena kladně. Odporují tomu výše uvedené početní údaje a činnost českých místních samospráv, porušujících také dnes např. právo na používání polského jazyka v didaktických procedurách v polských školách. Z toho vyplývá, že tento bod výše uvedené rezoluce byl přijatý na zakládě vadného monitoringu. V příloze tohoto otevřeného dopisu je kopie petice do RE v této záležitosti. Paradoxně b.2 výše uvedené rezoluce, navrhující vládě ČR zlepšení podmínek ochrany práv menšin je nejen popřením tohoto b.1.a, ale informuje, že zásady Konvence nejsou v ČR zavedeny.
Současný stav právní ochrany: Polsko v interpretační deklaraci do Rámcové úmluvy se jednoznačně přihlásila k ochraně Poláků v sousedních zemích pomoci uzavírání ochranných dohod – avšak po uplynutí už mnoha let, tyto závazky nerealizuje, a v sousedních zemích se počet Poláků snižuje. Dvoustranná dohoda Polsko-Československo z 6.10.1991 v žádné míře v praxi nezabezpečuje Polákům v ČR jejich práva národní menšiny na úrovni konstatování výše uvedené Rámcové úmluvy RE. Česká republika, i když ratifikovala Konvenci a Chartu jazyků… nepoužívá de facto sebou přijaté mezinárodní uznávané závazky, důkazem čeho*** je výše uvedená rezoluce Výboru ministrů Rady Evropy. Depolonizačním nátlakem úspěšně likviduje národní život autochtonního polského obyvatelstva na Zaolzanském Slezsku. Rada Evropy, depozitář Konvence, je zodpovědná za její implementací, přes početné informace*** o narušování konstatování Konvence ČR, nepřijala žádné účinné kroky pro nápravu ochrany práv polské menšiny v ČR, i když statistické údaje o více jak 4-násobném poklesu počtu autochtonních Poláků v ČR výmluvně svědčí o jejich vládou bezohledné depolonizaci.
Návrhy: Domníváme se, že konec konců to Evropská unie, které jsme občany je zodpovědná za nespoutanou existenci národní diskriminace na jejím území na Zaolzanském Slezsku a proto se obracíme na příslušné instituce o způsobení uzavření ochranné dohody mezi Polskem a Českou republikou vztahující se na polské původní obyvatelstvo v ČR (návrh dohody – viz příloha), která by účinně zajistila lidská práva, v souladu s uvedenou v příloze dohodou návrhu monitoringu a vymáhání konstatování konvence.
S úctou a vážností
Jménem Słowa Polskiego dla Zaolzia , org.rej.,
Batorego 33/82, 02-591 Warszawa,
předseda Józef Staniek, tel.: +48 22 825 6396, jozef@staniek.pl
*** (doplňující důkazy: korespondence z 5.12.2002 a 20.3.2003 mezi dr.Józefem Stańkem členem Stałej Komisji Polonijnej przy Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych v Londýně a Vysokým komisářem tehdy členem Evropské komise Guenterem Verheugenem, v předden rozšíření Unie, na téma podmínek tohoto aktu a odpovědi Vysokého komisáře z 24.1.2003 a 5.5.2003, svědčící o tom, že nejvyšší činitelé EU byli informováni o existující diskriminaci na příštím rozšířeném území Unie. Tyto dopisy by měly být v archívech Evropské komise. Prestože uplynulo 5 let nic se nezměnilo in plus. Śvědčí o tom obsah výše uvedených bodů 1.a a 2. rezoluce Výborů ministrů RE – ResCMN(2006)2 z 15.3.2006)
Přílohy: 1) Návrh ochranné dohody mezi PR a ČR, týkající se obyvatelstva na Zaolzanském Slezsku v ČR, 2) Obsah petice Fundacji Słowa Polskiego dla Zaolzia do Rady Evropy z 26.3.2008
Petice: Otevřený dopis do
Rady Evropy
ve věci zásad monitoringu
dodržování práv národních menšin
Vážený Pan Komisář pro lidská práva Český Těšín, 26.3.2008
Thomas Hammarberg
Rada Evropy, Strasbourg, Cedex
Velice Vážený Pane Komisaři,
obracíme se na Vás vzhledem k odhodlanosti, z jakou obhajujete lidská práva. Především nás vzpružil Váš projev z 11.3.2008 v Strasbourgu k desátému výročí uvedení do života Rámcové úmluvy Rady Evropy (RE) o ochráně národnostních menšin.
V letošním roce uběhlo deset let od uvedení této Konvence do života. Bohužel jsme nuceni konstatovat, že jsme se s ní zklamali. Chceme poukázat na situaci polského, autochtonního obyvatelstva v České republice na Zaolzanském Slezsku, které ještě po 2. světové válce tvořilo na svém území lokální většinu. Následkem národnostního nátlaku pod českou správou v období od 1920 r. do 2007 r. její početnost ze zmenšila víc jak 4-násobně z asi 150 tis. na asi 36 tis. Počet Poláků na Zaolzanském Slezsku, počínaje ozbrojeným odtrhnutím českými vojsky jejich území od Polska v letech 1919-20, přes arbitrážní začlenění tohoto území Stalinem do Československa v 1945 r. a narušování práv této menšiny v období 1989-2008 se neustále zmenšuje. Je to mj. důsledek likvidace polských škol, eliminace jazyka polského z veřejného života, neuznávání její autentické politické reprezentace ČR i PR a v důsledku ekonimické diskriminace, to je neodevzdání zabaveného českou vládou v 1945 r. polských majetků několikamiliónové hodnoty.
Ve věci porušování těchto práv menšiny bylo intervenováno
v sídle RE již několikrát. Byly to mj. návštěvy prezidenta Evropské unie
polonijních spolků (Europejska Unia Wspólnot Polonijnych) v Londýně a
místopředsedy Federace pohraničních organizací (Federacja Organizacji
Kresowych) ve Varšavě u Generálních tajemníků Rady Evropy p.prof.Tarschysa
a W.Schwimmera. V průběhu rozhovoru s p.dr.Walterem Schwimmerem
v sídle RE dne 26.5.2003 r. bylo dohodnuto, že základem narušování
národnostních práv je neúčinný monitoring dodržování těchto práv. Je on založen
na skutečnosti „soudce ve vlastní zále-žitosti“ České republiky a hmotné
závislosti Rady Kongresu Poláků v ČR, posuzovatele zpráv této země do RE
v této záležitosti. Důsledkem je scházející reakce kompetentních činitelů
na porušování konstatování výše uvedené Rámcové úmluvy. V důsledku
dosavad-ního, více jak čtyřnásobného poklesu početnosti autochtonního polského
obyvatelstva v ČR, který je jednoznačným důkazem
odnárodňovacího,depolonizačního nátlaku české správy vůči tomuto obyvatelstvu, obracíme
se s výzvou do RE o změnu základů monitoringu dodržo-vání ČR a PR
konstatování Rámcové úmluvy o ochraně národnostních menšin jak vůčí ČR, tak
i PR, ke které se zavázaly následovně:
1. Veškeré výše jmenované porušování konstatování
Konvence může oznamovat na určených pracovištích PR každá polská organizace,
působící ve věci práv Poláků na Zaolzanském Slezsku v ČR. Každé hlášení
bude meritorně posouzeno a v náležitém termínu písemně vyřízeno.
2. PR se zavazuje v určených termínech na
základě těchto intervencí zpracovat periodické zprávy pro RE ve věci dodržování
lidských práv původního polského obyvatelstva v ČR.
3. Příslušné orgány RE zpracují vhodné procedury
účinného vymáhání dodržování závazků vyplývajících z ratifikované PR i ČR výše
jmenované Rámcové úmluvy RE.
S úctou a vážností Jménem Fundacji Słowa Polskiego dla Zaolzia, org. rej.,
Batorego 33/82, 02-591 Warszawa,
předseda Józef Staniek, tel.: +48 22 825 6396, jozef@staniek.pl
Wystąpienie Stanisława
Gawlika, wygłoszone w imieniu Polskiej Sekcji Narodowej
Ruchu
PolitycznegoWspóĺnota-Coexistentia na sesji komisji petycyjnej
Parlamentu Europejskiego
11.2.2009 w Brukseli / Projev Stanislava Gawlika
přednesený jménem Polské
národní sekce Politického hnutí Coexistentia-Soužití
na zasedání petičního výboru
Evropského parlamentu 11.2.2009 v Bruselu
„Szanowna Komisjo! W swoim wystąpieniu przedstawię, tytułem przykładu, tylko kilka uwag do wdrażania przez Republikę Czeską ratyfikowanej przez nią Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych i Karty Europejskich Języków Regionalnych lub Mniejszościowych: 1. Nie ma postępu w realizacji zaleceń zawartych w rezolucji Komitetu Ministrów Rady Europy nr ResCMN (2006)2, krytykujących tryb wdrażania ww. Konwencji przez Republikę Czeską, bo: a) organy czeskich samorządów lokalnych nie wykonują postanowień już zawartych w ustawodawstwie czeskim (dotyczy np. komitetów ds.mniejszości w doborze członków, ich strukturę ustanawia się tak, aby Polacy, reprezentujący większość wśród mniejszości występujących na danym obszarze, byli w komitecie w mniejszości i nie mogli odgłosowywać swych postulatów, zgodnych z ww. Konwencją), b) dwujęzyczność nazw (tablice publiczne i inne) jest traktowana symbolicznie, nie jest realizowana nawet tam, gdzie z mocy prawa powinna być wprowadzona, c) w dalszym ciągu trwa pełzający proces likwidacji polskiego szkolnictwa na Śląsku Cieszyńskim w Republice Czeskiej (przykład: Polska Szkoła Podstawowa w Trzyńcu na Tarasie, poddana celowej likwidacji, choć ma ponad 80 uczniów). 2. Parlament czeski nie przyjął dotąd ustawy antydyskryminacyjnej. 3. Społeczeństwo czeskie na Śląsku Cieszyńskim w Republice Czeskiej, będące przeważnie ludnością napływową, nie zostało zapoznane ze zobowiązaniami, które przyjęło państwo poprzez ratyfikację obu wymienionych wyżej umów międzynarodowych: a) pracownicy ministerstw, nawet czeski rzecznik Praw Człowieka, nie uznają nadrzędności prawnej umów międzynarodowych nad ustawodawstwem krajowym (dowody to posiadanie pisma od dyrektorów departamentów ministerialnych z ministerstwa spraw wewnętrznych, ministerstwa szkolnictwa, od Recznika Praw Człowieka), b) materiał informacyjny wydany przez Rząd Republiki Czeskiej nt. ratyfikowanej Karty Języków nie jest w sposób istotny wykorzystywany do szerzenia wiedzy w społeczeństwie czeskim na temat przyjętych tam zobowiązań, c) nie poprawiła się postulowana jakość informacji w prasie, radiu i telewizji na temat zagadnień i treści ww. Ratyfikowa-nych umów międzynarodowych. Niedostateczny jest tryb weryfikacji raportu rządu Republiki Czeskiej na temat wdrożenia ww. Karty Języków, świadczy o tym m.in. sposób powoływania rzeczoznawców do spraw oceny tego raportu, zastosowany przez Sekretariat Rady Europy ds. Języków w grudniu 2008.
„Vážená komise! Ve svém projevu předkládám, jako příklad, jen několik poznámek k zavědění Českou republikou Rámcové úmluvy o ochraně národnostních menšin a Evropské charty Regionálních či menšinových jazyků, které ratifikovala: 1. Není pokroku v plnění doporučení obsažených v rezoluci Výborů ministrů Rady Evropy č. ResCMN (2006)2, posuzující způsob zavádění těchto Konvencí Českou republikou, protože: a) orgány české samosprávy neplní ustanovení již obsažená v českém právním řádu (týká se výborů pro národnostní menšiny v otázce výběrů členů, jejich složení se určuje tak, aby Poláci kteří jsou většinou mezi menšinami na daném území byli ve výboru v menšině a nemohli tak přehlasovat své požadavky, v souladu s touto Konvencí), b) dvojjazyčné názvy (veřejné tabule a jiné) jsou brány symbolicky, nejsou plněny ani tam, kde podle zákona mají být zřízeny, c) pokračuje plíživý proces likvidace polského školství na Těšínském Slezsku v České republice (příklad: Polská základní škola v Třinci-Terase, cíleně likvidována, i když má 80 žáků). 2. Český parlament dosud nepřijal antidiskriminační zákon. 3. České obyvatelstvo na Těšínském Slezsku, což jsou převážně přístěhovalci, není seznámeno se závazky, které stát přijal ratifikací obou jmenovaných výše mezinárodních smluv: a) zaměstnanci ministerstev, dokonce český Veřejný ochránce práv, neuznávají právní nadřazenost mezinárodních smluv před národními zákony (zdůvodněním jsou dopisy ředitelů oddělení na ministerstvu vnitra, ministerstvu školství, od Veřejného ochránce práv), b) informační materiál vydán vládou České republiky v záležitosti ratifikované Charty není v podstatě používán pro šíření vědomostí mezi českou veřejností na téma příjatých závazků, c) nezlepšila se navrhovaná kvalita informací v tisku, rozhlase a televizi na téma problematiky a obsahu těchto ratifikovaných mezinárodních smluv. Nedostatečný je způsob prověřování zprávy vlády České republiky na téma zavádění této Charty, dokládá to mezi jinými způsob jmenování znalců pro hodnocení této zprávy, použitý Sekretariátem Rady Evropy pro Jazyky v prosinci 2008.
Media o petycji / Média o petici
11.2.br jako pierwszy informację nt. petycji zamieścił portal
internetowy TVP INFO. Wywiady z działaczami Wspólnoty-Coexistentii
wyemitował polski kwadrans Czeskiego Radia w Ostrawie 12.2.br. –
z Tadeuszem Tomanem, 13.2.br. – z Stanisławem Gawlikiem i 16.2.br. –
z Władysławem Niedobą. „Głos Ludu“ opublikował 17.2.br. Zamieszczamy
wydruk z internetu informacji TVP INFO i xerokopię artykułu z „Głosu
Ludu“.
Na
łamach „Głosu Ludu“ wypowiada się Stanisław Gawlik. Sprostowanie do swojej
wypowiedzi dołączył w „Głosie Ludu“ z 19.2.2009 – jako płatną inzercję.
Wypowiada się też Józef Szymeczek, który uważa, że petycja może narobić więcej
szkody niż pożytku. „Znów ktoś mówi w naszym imieniu, za naszymi plecami. Tak
poważna skarga nie była konsultowana żadnym gremium zaolziańskim i złożyli ją
ludzie, którzy nie mają żadnego mandatu społeczeństwa zaolziańskiego“ – to
cytat Szymeczka.
Wypowiedź Władysława Niedoby w imieniu Wspólnoty-Coexistentii zamieścił
„Głos Ludu“ z 24.2.br. „…Każdy obywatel państwa – członka Unii
Europejskiej może, jeśli czuje taką potrzebę, zgłosić petycję do Parlamentu
Europejskiego bez obaw o jakiekolwiek następstwa. Czy petycja przyniesie więcej
szkody niż pożytku, pokaże przyszłość. Jej sygnatariusze działają w dobrej
wierze mając na uwadze zahamowanie ciągle narastającej asymilacji rdzennej
ludności Zaolzia“. Kserokopię artykułu Niedoby zamieszczamy.
W tym
samym numerze „Głos Ludu“ informuje, że sprawie petycji poświęcony będzie
najnowszy program „Z daleka, a z bliska“ w TVP Polonia. Nagranie odbędzie
się we czwartek 26.2.br. w studiu Telewizji Polskiej w Katowicach. Naprzeciwko
siebie usiądą Stanisław Gawlik i Józef Szymeczek. Program będzie wyemitowany o
godz. 20.35 i 2.25 na TVP Polonia. Powtórka w piątek o godz. 10.35.
„Głos
Ludu“ zamieścił też całą serię nieprzychylnych Wspólnocie-Coexistentii
wypowiedzi. Znany z arogancji wobec Wspólnoty Melchior Sikora przyrównał w
artykule „Kto im dał prawo!“ Wspólnotę-Coexistentię do byłych republikanów
Miroslava Sládka. Napisał, że w wyborach komunalnych ugrupowanie zdobyło
kilkanaście mandatów (WTZ: w
rzeczywistości było ich 40) i na tam kończy się cała zabawa i kilka innych
głupstw. Były też komentarze redaktor naczelnego Wojciecha Trzcionki i redaktor
Haliny Sikora oraz opinie z internetu. Natomiast z wypowiedzi
członków Wspólnoty redakcja, przynajmniej na razie, nie skorzystała.
Dne 11.2.tr
jako první informaci na téma petice zveřejnil internetový portál TVP INFO.
Rozhovor s funkcionáři Coexistentie-Soužití odvysílala polská relace „kwadrans“ Českého rozhlasu
Ostrava 12.2.tr. – s Tadeuszem Tomanem, 13.2.tr. – s Stanislavem
Gawlikem a 16.2.tr. – s Vladislavem Niedobou. „Głos Ludu“ zveřejnil článek
17.2.tr. Zveřejňujeme otisk z internetu informace TVP INFO a xerokopii článku z
„Głosu Ludu“.
Ve
sloupci „Głosu Ludu“ svůj názor vyjadřuje Stanislav Gawlik. V „Głosu Ludu“
z 19.2.tr. připojil opravu svého vyjádření – jako placenou inzerci. Vyjádřuje se také Józef Szymeczek, podle
kterého petice může udělat více škody než užitku. „Znovu někdo mluví našim
jménem, za našimi zády. Tak důležitá stížnost nebyla konzultována s žádným
zaolzanským grémiem a předložili ji lidé, kteří nemají žáden mandát zaolzanské
společnosti“ – to je citát Szymeczka.
Vyjádření Vladislava Niedoby jménem Coexistentie-Soužití zveřejnil „Głos
Ludu“ z 24.2.tr. „…Každý občan státu – člena Evropské unie může, jestli
cítí takovou potřebu, přihlásit petici do Evropského parlamentu bez obavy o
jakékoliv následky. Jestli petice přinese více škody než užitku, ukáže
budoucnost. Její signatáři působí v dobré víře, přičemž mají na zřeteli
zastavení trvale narůstající asimilace původního obyvatelstva Zaolzí. Xerokopií
článku Niedoby zveřejňujeme.
Ve
stejném čísle „Głos Ludu“ sděluje, že petici bude věnován nejnovší pořad „Z
daleka, a z bliska“ v TVP Polonia. Nahrávka proběhne ve čtvrtek
26.2.tr ve studiu Polské televize TVP Polonia. Naproti sobě usednou
Stanislav Gawlik a Józef Szymeczek. Program bude odvysílán v 20.35 a 2.25
hod. v TVP Polonia. Opakování pořadu v pátek v 10.35 hod.
„Głos
Ludu“ zveřejnil také celou serií článků nepříznivých Coexistentii-Soužití.
Známý z arogance vůčí Soužití Melchior Sikora v článku „Kto im dał
prawo“ přirovnal Coexistentii-Soužití do bývalých republikánů Miroslava Sládka.
Napsal, že v komunálních volbách uskupení získalo několik mandátů (WTZ: ve
skutečnosti jich bylo 40) a na tom se končí celá zábava a další blbosti. Byly
také komentáře šéfredaktora Wojciecha Trzcionky a redaktor Haliny Sikory a také
názory z internetu. Naopak názory členů Soužití redakce, alespoň dosud,
nevyužila.
Izba Poselska Parlamentu RC ratyfikowała traktat
lizboński / Poslanecká sněmovna Parlamentu ČR ratifikovala lisabonskou
smlouvu
Zwolennicy trakatu lizbońskiego w Republice Czeskiej wygrali bitwę, ale do końca wojny jest jeszcze daleko. Traktat ratyfikowała izba niższa parlamentu. Za Lizboną głosowało 125 posłów spośród 200, w tym większość wcześniejszych przeciwników Lizbony z partii ODS premiera Mirka Topolanka. Przeciwko było 61 posłów. Premier Topolanek przyleciał na głosowanie z Brukseli, gdzie jako przewodniczący czeskiej prezydencji w Unii Europejskiej rozmawiał o metodach walki z kryzysem finansowym. Jego głos i jego wystąpienie w parlamencie zdaniem wielu obserwatorów miało decydujące znaczenie dla losów ratyfikacji. Premier przekonał większość posłów ODS. „Nieratyfikowanie traktatu niczego nam nie daje… Nieratyfikowanie wyrzuca nas na peryferie…“ – mówił. Za ratyfikacją byli współrządzący z ODS zwolennicy integracji europejskiej – posłowie KDU-ČSL i Partii Zielobych oraz opozycyjni posłowie z ČSSD. Przeciwko byli tylko komuniści, którzy żądali przeprowadzenia w sprawie traktatu referendum.
W izbie wyższej parlamentu – Senacie wciąż bardzo silną pozycję ma grupa zagorzałych przeciwników traktatu, przede wszystkim zwolenników prezydenta Klausa. Tu jednak głosowanie odbędzie się najwcześniej w kwietniu i do tego czasu kilku senatorów może zmienić zdanie. Jeśli zaś chodzi o samego prezydenta Klausa, to możemy być pewni, że nie złoży on swego podpisu, zanim nie pozna wyniku ponownego referendum w Irlandii.
W ostatnich miesiącach poparcie dla traktatu szybko rośnie, co zapewne ma też związek z czeskim przewodnictwem w Unii Europejskiej. Według badań z końca stycznia w referendum traktat lizboński przeszedłby większością 2/3 głosów.
Příznivci lisabonské smlouvy v Ćeské
republice vyhráli bitvu, ale konec války je ještě vzdálen. Lisabonskou smlouvu
ratifikovala nižší komora parlamentu. Za Lisabonem hlasovalo 125 poslanců
z celkových 200, z toho většina původních odpůrců Lisabonu ze strany
ODS premiéra Mirka Topolánka. Proti bylo 61 poslanců. Premiér Topolánek
přiletěl na hlasování z Bruselu, kde jako předseda českého předsednictví
v Evropské unií mluvil o metodách boje proti finanční krizi. Jeho hlas a
jeho projev v parlamentu podle mnoha pozorovatelů měly rozhodnující význam
pro osud ratifikace. Premiér přesvědčil většinu poslanců ODS. „Neratifikování
smlouvy nám nic nedává… Neratifikování nás vyhazuje na periférie…“– mluvil. Pro
ratifikaci byli vládnoucí spolu s ODS příznivci evropské integrace –
poslanci KDU-ČSL a Strany zelených a opoziční poslanci z ČSSD. Proti byli
pouze komunisté, kteří požadují vyhlášení ve věci smlouvy referenda.
V Senátu – vyšší komoře parlamentu má stále silnou pozici skupina
horlivých odpůrců smlouvy, především příznivců prezidenta Klause. Tu však
hlasání proběhne nejdříve v dubnu, a do té doby může několik senátorů
změnit názor. Pokud jde o samotného prezidenta Klause, můžeme si být jistí, že
smlouvu nepodepíše, pokud nepozná výsledek opětovného referenda v Irsku.
V posledních měsících podpora smlouvy prudce stoupá, což určitě souvisí
s českým předsednictvím v Evropské unií. Podle výzkumu z konce
ledna v referendum by pro lisabonskou smlouvu hlasovala většina 2/3
voličů.
Międzygeneracyjny Uniwersytet Regionalny – ważna
inicjatywa / Mezigenerační regionální univerzita – důležitá iniciativa
Międzygeneracyjny Uniwersytet Regionalny (MUR), który powstał przy
Zarządzie Głównym Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w kwietniu 2006 roku
wywalczył ważną pozycję na liście polskich inicjatyw kulturalno-oświatowych.
Kierowniczką „uczelni“ od początku jej istnienia jest Danuta Chwajol,
wiceprezes ZG PZKO ds. nauki i oświaty.
Dotychczas odbyło się 27 odczytów oraz jedno spotkanie zorganizowane wspólnie z Sekcją Historii Regionu przy ZG PZKO. Była też jedna piesza wycieczka śladami Habsburgów w Cieszynie. Wykłady odbywają się w okresie od września do czerwca, z reguły w pierwszy czwartek miesiąca w auli polskiego gimnazjum w Czeskim Cieszynie. Frekwencja słuchaczy waha się od 30 do 70 osób. Rekord frekwencji zanotowaliśmy podczas wykładu Grzegorza Gąsiora, który wygłosił temat „Stawianie granicy – rok 1918-1920“. Wysłuchała go około setka ludzi. Słuchacze MURu są zróżnicowani pod względem wieku, stopnia i kierunku wykształcenia, profesji, zainteresowań. Największym zainteresowaniem cieszą się tematy historyczne, dlatego one mają pierwszeństwo. Wykłady są nagrywane na płyty CD, które po uprzednim zamówieniu można nabyć w trakcie następnych spotkań. Każdy słuchacz, który zaliczył ponad połowę wykładów, otrzymuje certyfikat. Słuchaczem MURu może zostać każdy, komu odpowiada uniwersytecki poziom oraz dobór wykładów.
Kierowniczka MURu chciałaby w ramach „uczelni“ rozwinąć działalność wydawniczą, a nawet badawczą. Będzie to zależało od możliwości finansowych i liczby osób chętnych do współpracy. Chce współpracować z najbliższymi uczelniami w Polsce – filią katowickiego Uniwersytetu Śląskiego w Rybniku, Uniwersytetem Śląskim w Cieszynie i Wyższą Szkołą Biznesu w Dąbrowie Górniczej.
Mezigenerační regionální univerzita (MUR –
Międzygeneracyjny Uniwersytet Regionalny), která vznikla při Hlavním výboru
Polského svazu kulturně-osvětového v dubnu 2006 roku si vybojovala
důležité místo mezi polskými kulturně-osvětovými iniciativami. Ředitelkou
„univerzity“ od její vzniku je Danuta
Chwajol, místopředsedkyně HV PZKO pro vědu a osvětu. Prozatím se konalo 27
přednášek a jedno setkání uspořádané společně z Sekci regionálních dějin
HV PZKO (Sekcja Historii Regionu) . Konal se také jeden pěší výlet po stopách
Habsburgů v Těšíně. Přednášky se konají v období od září do června,
zpravidla první čtvrtek v měsící v posluchárně polského gymnázia
v Českém Těšíně. Účast na přednáškách se pohybuje od 30 do 70 osob. Rekord
účasti byl zaznamenán na přednášce Grzegorze Gąsiora na téma „Stavění hranice –
roky 1918-1920“, kdy byla přítomna asi stovka osob. Posluchači MURu jsou
diferencování podle věku, stupně a oboru vzdělání, profese, zájmů. Největší
účast je na přednáškách z historie, proto tyto přednášky mají přednost.
Přednášky jsou nahrávány na nosiče CD, které po předchozí objednávce je možno
nakoupit v průběhu následujícího setkání. Každý posluchač
s nadpoloviční účastí obdrží certifikát. Posluchačem MURu může být každý,
komu se hodí univerzitní úroveň a volba témat. Ředitelka MURu plánuje v rámci
„univerzity“ vyvinout vydavatelskou a dokonce i badatelskou činnost. Bude to
záležet na finančních možnostech a počtu osob ochotných spolupracovat. Chce
spolupracovat s nejbližšími univerzitami v Polsku – pobočkou
katovické Slezské univerzity v Rybnice (Rybnik), Slezskou univerzitou
v Těšíně (Cieszyn) a Podnikatelskou vyšší školou v Hornické Doubravě
(Dąbrowa Górnicza).
Wykład Jana Olbrychta, posła do Parlamentu
Europejskiego,
w Czeskim Cieszynie / Přednáška Jana Olbrychta,
poslance Evropského parlamentu, vČeském Těšíně
W
piątek 13.2.br. w ramach Międzygeneracyjnego Uniwersytetu Regionalnego (MUR)
referat nt.„Regionalizm Unii Europejskiej podstawą wspierania społeczności
polskiej na Zaolziu w Euroregionie Śląsk Cieszyński“ wygłosił w auli polskiego gimnazjum
w Czeskim Cieszynie Jan Olbrycht, socjolog, nauczyciel akademicki i
działacz społeczny, znany jako były burmistrz Cieszyna i marszałek Województwa
Śląskiego. Od 2004 roku jest posłem do Parlamentu Europejskiego z listy
Platformy Obywatelskiej. W swoim referacie przybliżył specyfikę i struktury
Unii Europejskiej. Odpowiadał też na pytania słuchaczy. M.in. na życzenie Józefa
Szymeczka, przewodniczącego Kongresu Polaków w Republice Czeskiej, za zgodą Jerzego
Kronholda, konsula generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie,
przeczytał tekst petycji prezesa Fundacji Słowa Polskiego dla Zaolzia, Józefa
Stańka, wspieraną przez Ruch Polityczny Wspólnota-Coexistentia, przekazanej
26.3.2008 do Parlamentu Europejskiego (tekst petycji w innym miejscu). W sprawie
konstrukcji plastycznej, powieszonej przez Republikę Czeską w Brukseli
stwierdził, że to nie jest najlepsze rozwiązanie, bo karykatury są nierówno
ostre. Zamieszczamy fragmenty wykładu.
Cała konstrukcja prawna Unii Europejskiej jest taka ciekawa, bo nie ma swego odpowiednika w historii, nigdzie na świecie. Nie przypomina ani Stanów Zjednoczonych Ameryki, ani byłego Związku Radzieckiego, ani żadnej innej konstrukcji.
W Europie są zwolennicy Europy i eurosceptycy. Zwolennicy Europy chcą, aby problemy rozwiązywać wspólnie, aby istniały wspólne pieniądze, wspólne instytucje. Natomiast eurosceptycy, czy inaczej europrzeciwnicy chcą, aby jak najwięcej spraw rozwiązywać razem, ale nie wspólnie. Ich zdaniem im mniej wspólnie rozwiązywanych spraw, tym lepiej. Typowym przykładem eurosceptyka jest prezydent Republiki Czeskiej, Václas Klaus. Z tej różnicy zdań wynika, że Unia Europejska musi utrzymywać interesy narodowe. Granice nie zniknęły, jest granica administracyjna i inne przepisy po obu stronach granicy. Zniknęły tylko kontrole graniczne.
Wielki wpływ na działania Unii Europejskiej ma tzw. prezydencja, czyli państwo przewodniczące, aktualnie Republika Czeska. Może proponować porządek obrad, niektóre sprawy preferować. 700 posłów Parlamentu Europejskiego reprezentuje mieszkańców, nie państwa. Reprezentują za pośrednictwem partii politycznych. W Parlamencie Europejskim zarejestrowano kilka frakcji: skrajna lewica – komuniści, socjaliści, liberałowie – zwolennicy postrzegający liberalizm ekonomicznie i etycznie, zieloni – lewicowe partie ekologiczne, partie eurosceptyczne – mniej liczne, chrześciańscy demokraci + europejscy demokraci – najliczniejsza frakcja, tu należą m.in. czeska ODS, brytyjscy konserwatyści, skrajna prawica i grupa niezależnych. Z jednej strony jest 27 rządów zmieniających się co chwila, z drugiej 700 posłów wybieranych na okres 5 lat, tu się nic nie zmienia. Nigdzie na świecie nie ma tak skomplikowanego systemu, który jednak działa. Żadne z państw nie ustąpi ze swego języka, dlatego w Unii Europejskiej są 23 języki. Każdy dokument musi być przetłumaczony na 23 języki, tak, aby dokument w każdym z języków znaczył to samo.
Gdzie docelowo zmierza Unia Europejska, tego nikt nie wie. Jedynym celem powstania Unii Europejskiej było, aby uniknąć wojny, aby zapewnić integrację europejską. Jak to będziemy robić – a kto to wie?
Traktat Lizboński – nie przeszedł w referendum w Irlandii. Republika Czeska, Polska i Niemcy traktatu nie ratyfikowały. Jeśli przejdzie, będzie można było z Unii Europejskiej wystąpić. Unia Europejska będzie miała osobowość prawną, podobnie jak ONZ (można się wpisać i wypisać). Flaga europejska nie będzie już oficjalną flagą Unii. Dziewiąta symfonia Beethovena nie będzie już oficjalnym hymnem Unii.
Komisja europejska, to grupa najwyższych urzędników Unii Europejskiej. Komisarze są urzędnikami, nie politykami. Są przeznaczeni do tych spraw, które robimy wspólnie.
Na temat roli regionów w Europie tworzą się legendy. „Europa regionów“ jest już hasłem nieaktualnym. Państwa dziś bardzo wzmacniają swoje wewnętrzne struktury. Dziś regiony nie mogą być ważniejsze lub równie ważne jak państwa. Ten proces został zatrzymany i odwrócony. Wszystkie pieniądze dziś idą do państw, nie do regionów.
Euroregiony – to dziś nazwa umowna. Budowa struktur transgranicznych jest dla Unii Europejskiej kluczowa. Powraca pomysł tzw. obszarów problemowych. Unia chce się zajmować obszarami kilku regionów i obszarami transgranicznymi, na przykład obszarem Bałtyku, obszarem dużego miasta Do tej pory z jednej strony granicy dzia-łali jedni, z drugiej strony drudzy, a jak się spotkali razem, to każdy zrobił swoją część zadania. Tak się tworzyły euroregiony. Nie jest to robienie czegoś wspólnie, cały czas chodzi o negocjowanie pomiędzy dwoma stronami.
Czy sytuacja na granicach wewnętrznych Unii Europejskiej jest łatwiejsza, niż na granicach zewnętrznych? Ależ skąd. To, że nie ma tu kontroli, jeszcze nic nie oznacza. Na granicy pozostają problemy dotyczące kwestii społecznych, mniejszości, stereotypów, wzajemnego zaufania, historii. Budowanie struktur transgranicznych jest dla Unii rzeczą absolutnie kluczową. Wymyśleliśmy w Parlamencie Europejskim, żeby stworzyć wspólne instytucje, które będą zarządzać programem na granicy. Ma to być jedna instytucja zatrudniająca ludzi z dwóch stron granicy. Takie instytucje już zaczynają powstawać na granicy francusko-hiszpańskiej, czy belgijsko-francuskiej. Francuzi z Hiszpanami zakładają organizację, która będzie wspólnie budowała szpital. Belgowie z Francuzami chcą powołać wspólną instytucję kultury. Teraz jest pytanie, czy założymy tu na Śląsku Cieszyńskim, wspólną instytucję i po której stronie. Jak będzie po polskiej stronie, to będzie podlegać kontroli polskiej, jak będzie po czeskiej – będzie podlegać kontroli czeskiej.
Sprawami mniejszości narodowych Unia Europejska do tej pory się nie zajmowała. Te kwestie należały do Rady Europy – organizacji, która tworzy konwencje, m.in. Konwencję Ramową o Ochronie Mniejszości Narodowych, Europejską Konwencję Języków Regionalnych lub Mniejszościowych. Ich przestrzeganie dotyczy państw, które są członkami Rady Europy. Z drugiej strony państwa mają swoje prawo wewnętrzne. W prasie pojawiły się informacje, że zdejmuje się napisy polskie na Litwie ze względu na to, że Sąd Najwyższy Litwy uznał, że jest to niezgodne z konstytucją litewską. Teraz zapewne mniejszość polska na Litwie będzie starała się udowodnić, że prawo litewkie jest niezgodne z konwencją europejską. Co na to Unia Europejska? Do tej pory to nie był temat dla Unii. Temat się pojawił, kiedy zaczęto mówić o Karcie Praw Podstawowych – konstytucji, w której m.in zapisano, że Unia Europejska szanuje różnorodność religijną, kulturową i językową.
(opracował Tadeusz Toman, słuchacz wykładu)
V pátek 13.2.tr. v rámci
Mezigenerační regionální univerzity (Międzygeneracyjny Uniwersytet
Regionalny) referát nt. „Regionalita Evropské unie základem podpory polské
společnosti na Zaolzí v Euroregionu Těšínské Slezsko“ přednesl
v posluchárně polského gymnázia v Českém Těšíně Jan Olbrycht,
sociolog, vysokoškolský učitel a funkcionář, kterého známe jako bývalého
starostu Těšína a hejtmana Slezského vojvodství. Od 2004 roku je poslancem
Evropského parlamentu zvolen za Občanskou platformu (Platforma Obywatelska).
Ve svém referátu se zaměřil na specifika a struktury Evropské unie.
Odpovídal také na dotazy posluchačů, mj. na přání Józefa Szymeczka,
předsedy Kongresu Poláků v České republice, z souhlasem Jerzy
Kronholda, generálního konsula Polské republiky v Ostravě, přečetl
obsah petice předsedy Fundacji Słowa Polskiego dla Zaolzia, Józefa Stańka,
podporované Politickým hnutím Coexistentia-Soužití, předanou 26.3.2008
Evropskému parlamentu (obsah petice zveřejňujeme na jiném místě).
V záležitosti plastiky, vyvěšené Českou republikou v Bruselu sdělil,
že není to nejlepší řešení, protože karikatúry jsou různě ostré. Zveřejňujeme
úryvky referátu.
Celá
právní konstrukce Evropské unie je zajímavá proto, protože nemá své analogie
v dějinách, nikde ve světě. Nepřipomíná ani Spojené státy, ani bývalý
Sovětský svaz, ani žádnou jinou konstrukci.
V Evropě máme příznivce Evropy a euroskeptiky. Příznivci Evropy
chtějí, aby problémy byly řešeny společně, aby existovaly společné peníze,
společné instituce. Naopak euroskeptici, nebo raději euroodpůrci chtějí, aby se
co nejvíce záležitosti řešilo dohromady, nikoliv společně. Podle jejich názoru
čím méně společných řešení, tím lépe. Typickým příkladem euroskeptika je
prezident České republiky Václav Klaus. Z tohoto rozdílného názoru
vyplývá, že Evropská unie musí udržovat národní zájmy. Hranice nebyly zrušeny,
existuje správní hranice a platí jiné předpisy po obou stranách hranice. Byly
zrušeny pouze hraniční kontroly.
Velký
vliv na činnost Evropské unie má tzv. předsednictví, to je předsednický stát,
momentálně Česká republika. Může navrhovat program jednání, některé záležitosti
upřednostňovat. 700 poslanců Evropského parlamentu zastupuje občany, nikoliv
státy. Zastupují prostřednictvím politických stran. V Evropském parlamentu
je registrováno několik frakcí: extrémní levice – komunisté, socialisté,
liberálové – příznivci vnímající liberálismus ekonomicky i eticky, zelení –
ekologické levicové strany, strany euroskeptické – méně početné, křesťanští
demokraté + evropští demokraté – nejpočetnější frakce, tu patří mj. česká ODS,
britští konzervatisté, extrémní pravice a nezávislé skupiny. Na jedné straně je
27 vlád, které se každou chvíli mění, na druhé straně 700 poslanců volených na
období 5 let, kde se nic nemění. Nikde na světě není tak komplikovaný systém,
který přesto funguje. Žáden stát neodstoupí od svého jazyka, proto
v Evropské unií jsou 23 jazyky. Každý dokument musí být přeložen do 23
jazyků a to takovým způsobem, aby v každém jazyce znamenal totéž.
Kde
cíleně směřuje Evropská unie, nikdo neví. Jediným cílem vzniku Evropské unie
bylo vyhnout se válce a zajistit evropskou integraci. Jak to budeme dělat – a
kdo to ví?
Lisabonská smlouva – neprošla referendem v Irsku. Česká republika,
Polsko a Německo smlouvu neratifikovaly. Pokud smlouva projde, bude možno
z Evropské unie vystoupit. Evropská unie bude mít právní subjektivitu,
obdobně jako OSN (bude se možno přihlásit a odhlásit). Evropská vlajka už
nebude oficiální vlajkou Unie. Devátá symfonie Beethovena už nebude oficiální
hymnou Unie.
Evropská komise, to je skupina nejvyšších úředníků Evropské unie.
Komisaři jsou úředníky, nikoliv politiky. Jsou určeni pro ty záležitosti, které
děláme společně.
Na
téma významu regionů v Evropě vnikají legendy. „Evropa regionů“ je heslem
neaktuálním. Státy dnes velmi posilují své vnitřní struktury. Dnes regiony
nemohou být důležitější nebo stejně důležité jako státy. Tento proces byl
zastaven a otočen. Všechny peníze jdou dnes do států, nikoliv do regionů.
Euroregiony
– to je dnes název fikční. Výstavba přeshraničních struktur je pro Evropskou
unií klíčová. Vrací se myšlenka tzv. problematických území. Unie se chce
zajímat územími několika regionů a přeshraničními oblastmi, např. územím Baltu,
územím velkého města. Dosud na jedné straně hranice působili jední, na druhé
straně působili druzí, a pokud se chtěli setkat dohromady, každý udělal svou
část úkolu. Tak vznikaly euroregiony. Není to dělání něčeho společně, celou
dobu jde o dohadování mezi dvěma stranami.
Je
situace na vnitřních hranicích Evropské unie snadnější jako na hranicích
vnějších.. Ale kdepak. To, že zde nejsou kontroly, ještě nic neznamená. Na
hranici zůstávají problémy týkající se společenských otázek, menšin,
stereotypů, vzájemné důvěry, dějin. Výstavba přeshraničních struktur je pro
Unií věcí absolutně klíčovou. Vymysleli jsme v Evropském parlamentu
vytvoření společných institucí, které budou spravovat programy na hranici. Měla
by to být jedná instituce zaměstnávající lidí z obou stran hranice. Takové
instituce už začínají vznikat na francouzsko-španělské, či belgicko-francouzské
hranici. Francouzi se Španěly založili organizaci, která bude společně stavět
nemocnici. Belgičané s Francouzi chtějí založit společnou kulturní
instituci. Těď vzniká otázka,jestli založíme tu na Těšínském Slezsku společnou
instituci, a po které straně hranice. Když bude na polské straně, bude
podřízená kontrole polské, když bude na české straně – pode podřízená české
kontrole.
Záležitostmi
národních menšin se Evropská unie dosud nezajímala. Tyto problémy příslušeny
Radě Evropy – organizaci, která tvoří konvence, mj. Rámcovou úmluvu o ochraně
národnostních menšin. Jejích dodržování se týká států, které jsou členy Rady
Evropy. Na druhou stranu státy mají své vnitřní právo. V tisku byly
zveřejněny informace, že jsou sundávany polské nápisy na Litvě s ohledem
na to, že Nejvyšší soud Litvy považuje toto neslučitelné s litevskou
ústavou. Teď určitě polská menšina na Litvě bude se snažit zdůvodnit, že
litevské právo odporuje evropské konvenci. Co tomu řekne Evropská unie? Dosud
to nebylo téma pro Unií. Teď se objevilo v době, kdy se začalo mluvit o
Chartě základních práv – ústavě, ve které je mj. zapsáno, že Evropská unie ctí
náboženskou, kulturní a jazykovou různorodost.
(zpracoval Tadeusz Toman, posluchač přednášky)
Węgierska impreza muzyczna w Ostrawie
Maďarská hudební akce v Ostravě
W dniu 13.3.br. zorganizował Związek Węgrów na
Ziemiach Czeskich w kościele ostrawskim św. Wacława przedstawienie muzyczne
„Węgierskie powroty“. Zabrzmiały utwory węgierskich i czeskich autorów. Koncert
ten cyklu kameralnego już po raz piąty organizuje Ilona Kučerowa. Wysłuchano
utworów Janaczka, Martinu, Dworzaka, ale i węgierską muzykę współczesną – na cymbale,
węgierskim istrumencie muzycznym. Nie zabrakło też recytacji Sándora Patáfi,
znanego węgierskiego romantyka. Imprezą towarzyszącą była wystawa fotografi
krainy węgierskiej (źródło: Czeskie Radio Ostrawa). / Dne 13.3. tr.
uspořádal Svaz Maďarů v českých zemích v ostravském kostele
sv.Václava hudební představení „Maďarské návraty“ zazněly skladby maďarských a
českých autorů. Tento koncert komorního cyklu už popáté organizuje Ilona
Kučerová.. Slyšeli jsme skladby Janáčka, Martinů, Dvořáka, ale i maďarskou
současnou hudbu – na cimbál, maďarský hudební nástroj. Byl také přednes básní
Sándora Patafi, známého maďarského romantika. Doprovodnou akcí byla výstava
fotografii maďarské krajiny (zdroj:Český rozhlas Ostrava).
Ukraińska impreza poetycka z wierszami
Szewczenki w Pradze
Ukrajinská akce s poézií Ševčenky v
Praze
Byliśmy zaproszeni na 8.3.br. do Domu Mniejszości Narodowych w Pradze na weieczór poświęcony Tarasowi Szewczence, ukraińskiemu poecie. Referat wygłosiła Tereza Chlanowa z fakultetu filozoficznego Uniwersytetu Karola. Wystąpił chór św.Włodzimira / Byli jsme pozvání na 8.3.tr do Domu národnostních menšin v Praze na sváteční podvečer věnovaný památce Tarase Ševčenky, ukrajinského básnika. Přednášku měla Tereza Chlaňová z filosofické fakulty Karlovy univerzity. Vystoupil pěvecký sbor sv.Vladimíra.
Wiersze Oksany Ljaturynskiej
W ub.r. Stowarzyszenie Ukraińców i Sympatyków
Ukrainy przy wsparciu praskiego Magistratu wydało książkę „Oksana
Ljaturynska: Cesty“. Wiersze ukraińskiej poetki zebrała i artykuł wstępny
napisała Alena Moravkowa. Wiersze na podstawie roboczych tłumaczeń Moravkowej
przerobili Vaclav Danek a Jiri Honzik. Portrety poetki i wyjątki jej twórczości
pochodzą ze zbiorów archiwum Biblioteki Słowiańskiej w Pradze i „Wierszy zebranych“
Oksany Ljaturynskiej wydanych w Toronto w 1983 r.
Oksana Ljaturynska urodziła się w 1902 r. na Wołyniu niedaleko Wyszniewca. Studio-wała gimnazjum w Kamieńcu. Studiów nie ukończyła i w 1924 r. wyjechała do Niemiec, a potem do Pragi. Jest absolwentką Ukraińskiego Gimnazjum Reformowanego i fakultetu filozoficznego Uniwersytetu Karola, wydział etnografii i historii sztuki. Należała do tzw. „praskiej szkoły“ ukraińskich poetów na wygnaniu, którzy w międzywojennej Czechosłowacji odnaleźli nową ojczyznę, możliwość kształcić się, pracować. Grupa poetów ukraińskich działała w latach dwudziestych ubiegłego wieku w Pradze i Podiebradach. Większość z nich wystudiowała w Czechosłowacji kierunki techniczne i przyrodnicze i została cenionymi fachowcami. Młodzi ludzie oprócz tego zaznajomili się z historią kultury europejskiej i mieli głęboką wiedzę z historii Ukrainy. Ich wzorem byli ukraińscy neokla-sycy, którzy w latach trzydziestych byli oskarżeni w wykonstruowanych procesach z nacjo-nalizmu i spisku przeciw ustrojowi sowieckiemu i zesłani na Syberię lub Daleki Wschód, skąd z reguły już nie wrócili. Poeci schodzili się przede wszystkim w klubach studenckich i debiutowali na łamach ukraińskich czasopism wydawanych za granicą „Probojem“, „Nova Ukrajina“, „Novyj szliach“ itp. Ukraińska gmina akademicka wydawała czasopismo „Ukajinskyj student“ i almanach literacki „Sterni“.
Źródłem poezji Oksany Ljaturynskiej była historia Ukrainy i ukraiński folklor. Wydała kilka zbiorów, m.in. „Veselka“ (Tęcza), „Tuha“ (Smutek), „Materynky“ i poemat „Jeronym“. Jej poezja była wydana po 1949 r. w Ameryce, gdzie emigrowała (1945 – Niemcy, 1949 – USA). Poetka nie zaakceptowała Ameryki, ale nie mogła jej opuścić. Uczucie obcości przejawiało się smutkiem nad stratą ojczyzny – Wołynia, a później i drugiej ojczyzny – Czech. Ljaturynska chorowała, była niemal zupełnie ślepa, straciła słuch i miała raka płuc. Odmówiła leczyć się i żyła w samotności w swoim własnym świecie aż do śmierci. Zmarła w 1970 r. w Mineapolis w stanie Minesota.
Básně Oksany Ljaturynské
V minulém roce Sdružení Ukrajinců a
příznivců Ukrajiny za podpory Magistrátu hlavního města Prahy vydalo knížku
„Oksana Ljaturynská: Cesty“. Verše ukrajinské básniřky uspořádala a úvodní stať
napsala Alena Morávková. Verše na podkladě pracovních překladů Morávkové
přebásnili Václav Daněk a Jiří Honzík. Portréty básniřky a ukázky jejích prací
jsou převzaty z fondů Slovanské knihovny v Praze a ze „Sebraných spisů“
Oksany Ljaturynské vydaných v Toronto v 1983 roce.
Oksana Ljaturynská se narodila roku 1902 na Volyni nedaleko Vyšnevce.
Studovala na gymnázium v Kamenci. Studium nedokončila a v 1924 roku
odjela do Německa a potom do Prahy, kde absolvovala Ukrajinské reformní
gymnázium a Filosofickou fakultu Karlovy univerzity, kde studovala etnografií a
dějiny umění. Patřila k tzv. „pražské škole“ ukrajinských exilových
básníků, kteří v meziválečném Československu našli nový domov, možnost se
vzdělávat a pracovní uplatnění. Skupina ukrajinských básníků působila ve dvacátých
letech minulého století v Praze a Poděbradech. Věstšina ukrajinských
básníků vystudovala v Československu technické nebo přírodovědné obory a
stala se uznávanými odborníky. Kromě toho se tito mladí lidé seznámili
s kulturními dějinami Evropy a měli hluboké znalosti z historie
Ukrajiny. Jejich vzory byli ukrajinští neoklasici, kteří byli ve třicátých
letech minulého století obvinění ve vykonstruovaných procesech
z nacionalismu a ze spiknutí proti sovětskému zřízení a vyslání na Sibiř
nebo Dálný Východ, odkud se většinou nevrátili. Básnici se scházeli především
ve studentských centrech a svoje první verše publikovali v ukrajinských
exilových časopisech „Probojem“, „Nova Ukrajina“, „Novyj šljach“ apod.
Ukrajinská akademická obec vydávala časopis „Ukrajinskyj student“ a literární
almanach „Sterni“.
Zdrojem poezie Oksany Ljaturynské byly dějiny Ukrajiny a ukrajinský
folklór. Vydala několik sbírek, mj. „Veselka (Duha)“, „Tuha (Smutek)“,
„Materynky“, poému „Jeroným“. Tato poézie vyšla po 1949 roce v Americe,
kde jejich autorka emigrovala (1945 – Německo, 1949 – USA). Básniřka Ameriku
nepřijala, a přitom ji nemohla opustit. Pocit odcizení je provázen smutkem nad
ztrátou vlasti – Volyně, a později i druhé vlasti – Čech. Ljaturynská
onemocněla – trpěla téměř úplnou slepotou, ztrátou sluchu a rakovinou plic.
Odmítala se léčit a žila osamoceně ve svém vlastním světě až do smrti. Zemřela
v roce 1970 v Minneapolisu ve státě Minnesota.
Oksana
Ljaturynská
|
|
4 i
5 kwietnia przyjeżdża do Pragi prezydent USA Barack Obama. Spotka się tu
z czeskim prezydentem Václavem Klausem. Obaj prezydenci zasadniczo różnią
się w poglądach na globalne ocieplenie i rolę państwa w ekonomice.
Április
4-én és 5-én Prágában tartózkodik az Egyesült Államok elnöke Barack Obama.
Találkozik többek között a cseh köztársasági elnökkel Václav Klausszal. A
két elnök lényegesen eltérö véleményen
van a globális felmelegedés és az állam szerepének megítélésében a
nemzetgazdaságban.
4.
a 5. dubna příjíždí do Prahy prezident USA Barcak Obama. Zde se setká
s českým prezidentem Václavem Klausem. Oba prezidenti se zásadně neshodnou
v názoru na globální oteplování a roli státu v ekonomice.
„Wiadomości – Tudósítások – Zprávy“, wydawca / vydavatel: Organizacja
Wyższego Pożytku Publicznego / Obecně prospěšná společnost Koexistencia o.p.s.,
IČO: 68899289, adres wydawcy / adresa vydavatele: 737 01 Český Těšín / Czeski
Cieszyn, Střelniční / Strzelnicza 28, rada redakcyjna / redakční rada: Tadeusz
Toman, Władysław Drong, Józef Toboła, zamknięcie numeru / uzávěrka čísla: 10.3.2009, gratis / zdarma