xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

 

WIADOMOŚCI – TUDÓSÍTÁSOK – ZPRÁVY

 

14 – 5/2007 (8.6.2007)

 

Gazeta członków Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota

A Coexistentia-Együttélés Politikai Mozgalom tagjainak lapja

Noviny členů Politického hnutí Coexistentia-Soužití

 

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

 

Oslavy v Olomouci a na Mírově / Uroczystości w Ołomuńcu i na Mirowie

 

V sobotu 9.6.2007 se konají vzpomínkové slavnosti u příležitosti 50. výročí smrti martyra Jánose Esterházyho, funkcionáře Maďarské strany křesťansko-socialistické, od 1935 roku poslance parlamentu první Československé republiky, který v období Slovenského státu jako jediný poslanec byl proti deportaci Židů do koncentračních táborů. V padesátých letech politický vězeň, zemřel v Mírově v 1957 roce. Začátek oslav je od 11.45 hod. v metropolitní katedrále sv. Václava v Olomouci, od 14.00 hod. oslavy probíhají na hřbitově v Mírově. / W sobotę 9.6.2007 r. odbędzie się uroczystość wspomnieniowa z okazji 50. rocznicy śmierci męczennika Jánosa Esterházy, działacza Węgierskiej Partii Chrześciańsko-Socjalistycznej, od 1935 roku posła do Parlamentu pierwszej Republiki Czechosłowackiej, który w okresie Państwa Słowackiego był jedynym posłem sprzeciwiającym się deportacji Żydów do obozów koncentracyjnych. W latach pięćdziesiątych więzień polityczny, zmarł w Mirowie w 1957 roku. Początek uroczystości jest od godz. 11.45 w katedrze metropolitalnej św. Wacława w Ołomuńcu, od godz. 14.00 uroczystość przebiega na cmentarzu w Mirowie.

 

Zdjęcia: 1) Cmentarz – pomnik męczennika Jánosa Esterházy i przeszło pięciuset polskich ofiar faszyzmu w Mirowe / Temetö – Esterházy János vértanú és többmint 500 lengyel fasiszta áldozatem lékmüre Mírov ban / Hřbitov – památník martyra Jánose Esterházy a přes 500 polských obětí fašismu na Mírově,

 2) Widok ogólny na Mirów / Mírov közéglátképe / Celkový pohled na obec Mírov

 

Zdjęcie: W majowe weekendy przebiega w parku zdrojowym w Karwinie-Darkowie tradycyjna impreza folklorystyczna „Maj nad Olzą“. Impreza zawsze rozpoczyna się stawianiem moja, a kończy jego bulanim. Na zdjęciu wykorzystanym z „Głosu Ludu“ zespół „Oldrzychowice“ przy bulaniu moja / V květnové víkendy se konají v lázeňském parku v Karviné-Darkově tradiční folklórní slavnosti „Máj nad Olzou“. Akce vždy začíná stavěním májky, a končí jejím bulaním. Na snímku převzatém z „Głosu Ludu“ soubor „Oldrzychowice“ při bulaní májky.

 

Rada Wykonawcza obradowała w Czeskim Cieszynie / Výkonná rada jednala v Českém Těšíně

 

W sobotę 12.5.2007 r. odbyło się w Czeskim Cieszynie zebranie Rady Wykonawczej Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspóĺnota. Podczas obrad oceniono przebieg Kongresu Ruchu i omówiono jego uchwały. Sekretarzem Rady Wykonawczej wybrano przez aklamację Tadeusza Tomana. Członkom Rady Wykonawczej przekazano legitymacje. W sprawozdaniu z działalności przewodniczący Ruchu, László Attila Kocsis powiedział m. in. „Już przed dwoma laty zdecydowaliśmy, że punkt ciężkości działalności Ruchu będzie przeniesiony do sekcji narodowych, co okazało się dobrą decyzją. Potwierdzeniem niech będą informacje prezesów sekcji, którzy szczegółowo będą informować o pracy jak sekcji polskiej, tak węgierskiej …“ Poinformował też o przygotowaniach do uroczystości wspomnieniowych z okazji 50. rocznicy śmierci Jánosa Esterházy, które zaplanowano na 9.6.2007 r. Uroczystości z udziałem gości z Czech, Słowacji, Węgier i Polski odbędą się w Ołomuńcu i Mirowie. W dyskusji poruszono temat telewizji publicznej, konkretnie kolizji czasu emisji audycji v języku polskim w ramach „Reportu“ na kanale ČT1 i magazynu o mniejszościach narodowych i obcokrajowcach „Babylon“ na kanale ČT2. Dyskutowano o tzw. „optymalizacji“ polskiego szkolnictwa w Trzyńcu, tj. planie zamknięcia polskiej szkoły podstawowej Trzyniec-Taras.

 

V sobotu 12.5.2007 se konala v Českém Těšíně schůze Výkonné rady Politického hnutí Coexistentia-Soužití. V rámci jednání byl zhodnocen průběh Kongresu Hnutí a projednány jeho usnesení. Tajemníkem Výkonné rady byl zvolen aklamací Tadeusz Toman. Členům Výkonné rady byly předány průkazy. Ve zprávě o činnosti předseda Hnutí, László Attila Kocsis řekl mj. „Již před dvěma roky jsme se rozhodli, že těžiště práce Hnutí přeneseme na národní sekce, což se ukázalo jako správné rozhodnutí. Potvrzují to informace předsedů sekcí, kteří podrobně budou informovat o činnosti jak polské sekce, tak maďarské…“ Informoval také o přípravách na vzpomínkové slavnosti u příležitosti 50. výročí smrti Jánose Esterházyho, které se budou konat 9.6.2007 Slavnosti za účastí hostů z Česka, Slovenska, Maďarska a Polska se budou konat v Olomouci a Mírově. V diskusi bylo zmíněno téma veřejnoprávní televize, konkrétně kolize vysílání pořadu v jazyce polském v rámci „Reportu“ na kanále ČT1 a magazínu o národních menšinách a cizincích „Babylon“ na kanále ČT2. Diskutováno o tzv. „optimalizaci“ polského školství v Třinci, tj. plánu uzavřít polskou základní školu Třinec-Terasa.

 

Teatr Lalek „Bajka“ ma problemy finansowe / Loutkové divadlo „Bajka“ má finanční problémy

 

Przyszły sezon będzie sezonem jubileuszowym Teatru Lalek „Bajka“. Uroczystość z okazji 60-lecia powinna się odbyć w marcu, w 60 lat od pierwszej premiery. Aktorzy „Bajki“ cieszą się na tę uroczystość. Zarazem jednak obawiają się przyszłości. Zespół działający przy Zarządzie Głównym PZKO boryka się od kilku miesięcy z poważnymi problemami finansowymi Chodzi o problemy wprost egzystancjonalne – mówi kierowniczka „Bajki“ Pawełka Niedoba. Komisja dotacyjna przy Ministerstwie Kultury RC obcięła nam dotację na 2007 rok o dwie trzecie. Zamiast blisko 900 tys. Kcz otrzymaliśmy zaledwie 300 tys. Kcz. Wprawdzie zarabiamy co roku 500 tys. Kcz, udaje nam się zarabiać także w Polsce, pomaga nam ZG PZKO i stowarzyszenie „Wspólnota Polska“, prywatni sponsorzy, ale to wszystko za mało. Bez dotacji nie damy rady. O trudnej sytuacji „Bajki“ wie dokładnie reżyser Sceny Polskiej Teatru Cieszyńskiego, Rudolf Moliński, który jest wiceprezesem ZG PZKO, a przez lata był także członkiem działającej przy Ministerstwie komisji zajmującej się przyznawaniem dotacji na projekty związane z kulturą mniejszości narodowych. Przedstawiciele niektórych mniejszości zwracali uwagę na to, że „Bajka“ jako teatr zawodowy zabiera z puli przeznaczonej na kulturę mniejszości zbyt dużo pieniędzy. Przez dwa lata udawało się jakoś projekty „Bajki“ przeforsować, w tym roku jednak nie odnieśliśmy sukcesu. Obcięcie dotacji spowodowało, że obecnie „Bajka“ funkcjonuje tylko dzięki temu, że ZG PZKO właściwie wszelkie dochody, które otrzymuje np. czynszu i które powinny być przeznaczone na remonty, przekazuje na konto teatru. Ale jak długo można taką sytuację utrzymać. Musimy znaleźć systemowe rozwiązane. Chodzi o to by „Bajka“ przekształciła się w samodzielny podmiot prawny albo stała się trzecią sceną Teatru Cieszyńskiego.   Problematykę „Bajki“ omówił Konwent Prezesów PZKO 12.4.2007 r. Konwent wyraził zgodę na doraźne dofinansowanie „Bajki“ z rezerwy finansowej do jubileuszu 60-lecia teatru. Zgoda została uwarunkowana systemowym rozwiązaniem przyszłości teatru.

 

Příští rok bude Loutkové divadlo „Bajka“, které působí při Hlavním výboru PZKO slavit 60 výročí založení. Slavnost se má konat v březnu. Herci „Bajky“ se již na jubilejní sezónu těší, ale současně se obávají budoucnosti. Soubor má již několik měsíců velké finanční problémy – řekla ředitelka „Bajky“ Pawełka Niedoba. Dotační komise při Ministerstvu kultury ČR nám krátila dotaci na 2007 rok o dvě třetiny. Místo právě 900 tis. Kč jsme dostali pouze 300 tis. Kč. Přestože ročně vyděláváme 500 tis. Kč, daří se nám vydělávat v Polsku, pomáhá nám HV PZKO a sdružení „Wspólnota Polska“ z Warszawy, soukromí sponzoři, ale to je málo. Bez dotací působit nemůžeme. O těžké situaci „Bajky“ ví Rudolf Moliński, režisér Polské scény Těšínského Divadla, a současně místopředseda HV PZKO, který v minulosti byl členem dotační komise při Ministerstvu. Zástupci některých menšin upozorňovali, že „Bajka“ jako profesionální divadlo bere z peněz, které by měly být věnovány na amatérskou činnost neúměrně mnoho peněz. Dva roky se nám dařilo peníze na činnost „Bajky“ zařadit mezi dotace, tento rok jsme již nebyli úspěšní. Současně „Bajka“ působí jen díky tomu, že HV PZKO peníze, které získává např. z nájmu místo na opravy dává na konto divadla. Taková situace je ale dlouhodobě neudržitelná. Musíme najít systémové řešení, např. aby se „Bajka“ stala samostatným právním subjektem nebo třetí scénou Těšínského divadla. Problematiku divadla „Bajka“ projednal Konvent prezesů PZKO 12.4.2007. Souhlasil s operativním dofinancováním jeho činnosti do termínu slavnosti 60-tého výročí divadla za podmínky systémového vyřešení jeho budoucnosti.

 

Oslavy 50. výročí založení Studentského kroužku Endre Adyho

 

Ve dnech 28. a 29. dubna se konalo v Praze setkání bývalých i současných členů pražského sdružení maďarských vysokoškoláků „Ady Endre Diákkör“ u příležitosti 50. výročí jeho založení. Níže uvádíme článek o tomto setkání v madiařštině z pera Jánose Kokese , ú pražského zpravodaje Maďarské tiskové kanceláře.

 

Fennállásáník félévszázados jubileumát ünnepelte

a prágai Ady Endre Diakkör

 

Kokes János, az MTI tudósítója jelenti:

Prága, 2007. április 29., vasárnap (MTI) – Megalakulásának félévszázados jubileumát ünnepelte a hét végén Prágában az Ady Endre Diakköor (AED), amely napjainkban az egykori Csehszlovákia területén a legrégebben müködö magyar diákklub. A diákkört 1957-ben hozták létre a cseh fövárosban tanuló szlovákiai magyar föiskolások és egyetemisták, s az dacolva az elmúlt öt évtized történelmélek változásainak viharival máig is müködik és szinte élö legendává vált. Az Ady Endre nevet a hatvanas évek közepen vették fel az abban az időben már rendszeresen összejáró prágai magyar diákok, mondta el az emlékünnepségen Duka Zólyomi Árpád, az Európai Parlament mai képviselöje, aki akkoriban a klub vezetöje volt. Tánocz Zsolt, az AED mai elnöke a volt klubvezetökkel való találkozó során, amelyre pémteken este a Prágai Magyar Kulturális Intézet zsúfolásig megtelt nygytermében került sor, kifejtette: jelenleg mintegy 250 tagjuk vyn, akik renszeresen összejárnak es különféle kulturális, társadalmi valamint sportakciókat szerveznek. Ilyenek például a gĺyaavatás, a Rimet foci kupa, a Klampár Tibor és a Polgár lányok asztaltenisz bajnokság, a március 15-e alkalmával megrendezett nagy „márciusi buli“, emelyre a szlovákiai, magyarországi és erdélyi magyar diákkörök képviselöi feljönnek Prágába. Népszerüek a közös színház- és múzeum látogatások, királdulások, vagy a rendszeres pénteki összejövetelek a Hrádek nevö, a mygyar fiatolok között mára már legendássá vált prágai kocsmában. Az Ady kör mellett – a Cseh- és Morvaországi Magyarok Szövetsége prágai helyi szervezetének támogatásával – néhany éve úrja megalakult a Nyitnikék néptánccsoport is. Ezen a néven már a hetvenss években is nagysikerü néptánc csoport müködött Prágában. A szombat esti hivatalos ünnepség és közös vacsora keretében a két együttes tagjai közösen táncoltak. Az Adysoknak 1994 óta Knédli néven „rendszertelenül“. Megjelenö lapjuk is van. Az egykori klubelnökök találkozóján elhangzott: az AED komoly szerepet játszott a felvidéki magyarság étetében is. A hatvanas évek második felében az AED volt az egyik legföbb kezdeményezöje a Magyar Iflúsági Szövetség létrehozásának, amelyet az 1968-as „prágai tavaszként“ ismert reformmozgalom eröszakos eltiprása után az akkori kommunista hatalom betiltott. A hatvanas évektöl kezdve az adysok felvidéki magyar honismereti túrákat is szervetzek, amelyeket késöbb a hatósságok szintén betiltottak. Ugyancsak a hatvanas évektöl kezdve a klub renszeresen tájékoztatja a szlóvákiai magyar középiskolákat a prágai és a csehországi továbbtanulási lehetöségekröl. A hetvenes évek elsö felében az AED gyakorlatilag „illegálisan“ müködött, hiszen nem volt tagja a renszer által 1970-ben újonnan létrehozott Szocialista Ifjúsági Szövetségnek. Az évtizet végén aztán a szlovákiai magyarok kulturális szervezete, a Csemadok karolta fel az adysokat, s a klub a Csemadok újvári helyi szervezetének Prágába kihelyezett „tagozataként“ müködött immár törvényesen – fejtette ki Salamon Lívia, aki mind egyedüli nö a hetvenes évek második felében áltt a klub élén. A szövetségi csehszlovák állam kettéválása (1993) után egy idöre megcsappant a prágai magyar diákság száma, mert a csehországi tanulásért a szlovákiai állampolgároknak fizetniük kellet. Miútan azonban úrja ingyenes lett a csehországi tanulás, a prágai föiskolákon és egyetemeken i smét mintegy 300-ra nött a felvidéki magyar fiatalok száma, s az AED helyzete is úrja megszilárdult. A szocialista évtizedekben egyszer-kétszer magyarországi elnöke is volt az AED-nek, de voltak olyan idöszakok is, amikor Budapest hivatalosan „nem tanácsolta“ a magyarországi magyar diákok kapcsolattartását az adysokkal. A prágai magyar diákélet jelenét és múltját fénykép és dokumentum kiállítás mutatta. Bövebb információkat az érdeklödö az Ady Endre Diákkör hivatalos honlapjáról szerezhet, amely a http://aed.klenot.cz/web/ címen található a világhálón.

 

Na zdjęciu: byli czołowi przedstawiciele Stowarzyszenia Węgierskich Studentów Szkół Wyższych „Ady Endre Diákkör“ / A képen: az „Ady Endre Diákkör“ volt vezetö képviselköi / Na snímku: bývalí čelní představitelé Sdružení maďarských vysokoškoláků „Ady Endre Diákkör“

 

Nowe władze SNK ED / Nové vedení SNK ED

 

Delegaci zgromadzenia republikowego SNK ED wybrali nowe władze partii. Nowym przewodniczącym jest Helmut Dohnálek, zastępca hetmana wojewódzkiego w Hradcu Kralowej. W tej funkcji zastąpił on Janę Hybáškovą, posłankę Parlamentu Europejskiego. Chcemy być nadal partią polityków komunalnych, ale oprócz tego chcemy być aktywnym graczem w wielkiej polityce, to znaczy w Izbie Poselskiej i Senacie  – powiedział nowy prezes. SNK ED ma 2 europosłów (Józef Zieleniec, Jana Hybášková), 36 radnych wojewódzkich, 102 burmistrzów i 3222 członków przedstawicielstw gminnych. / Delegáti republikového sněmu SNK ED zvolili nové vedení strany. Nový předsedou byl zvolen Helmut Dohnálek, náměstek královohradeckého hejtmana. V této funkci vystřídal Janu Hybáškovou, poslankyni Evropského parlamentu. Chceme i nadále být stranou komunálních politiků, ale mimo to chceme být aktivním hráčem na poli velké politiky, to znamená v Poslanecké sněmovně a Senátu. SNK ED má 2 europoslance (Josef Zieleniec, Jana Hybášková), 36 krajských zastupitelů, 102 starosty a 3222 komunálních zastupitelů.

 

Komitety ds. Mniejszości Narodowych w sprawach podwójnego nazewnictwa / Výbory pro národnostní menšiny o dvojjazyčných nápisech

 

Dnia 1.7.2006 weszła w życie znowelizowana ustawa o gminach nr 128/2000 Dz.U., która określa warunki wprowadzenia dwujęzycznych napisów w gminach zamieszkiwanych przez członków mniejszości narodowych. Z ustawy został usunięty zapis o obowiązku zbierania podpisów pod petycją – zgodnie z poprzednio obowiązują regulacją prawną petycje oddały komitety petycyjne w Kocobędzu i w Piotrowicach koło Karwiny. Obecnie przedstawiciele danej mniejszości narodowej w gminie (zamieszkiwanej według ostatniego spisu ludności co najmniej przez 10-procentową mniejszość) powinni sami wystąpić z żądaniem o zaprowadzenie napisów w języku mniejszości. O wprowadzenie dwujęzyczności w gminie należy występować za pośrednictwem Komitetów ds. Mniejszości Narodowych (dalej: KMN). Stanowisko KMN posiada moc prawną. Jeśli KMN zaleci wprowadzenie dwujęzyczności, to władze gminy muszą je wprowadzić. We wszystkich gminach z 10-procentową mniejszością polską KMN były zarejestrowane, co nie oznacza że obradują. Chodzi o gminy Gródek, Milików, Koszarzyska, Wędrynia, Bukowiec, Łomna Dolna, Boconowice, Bystrzyca, Ropica, Łomna Górna, Pioseczna, Nydek, Śmiłowice, Nawsie, Ligotka Kameralna, Rzeka, Trzanowice, Piosek, Jabłonków, Wielopole, Trzycież, Mosty koło Jabłonkowa, Trzyniec, Gnojnik, Stonawa, Olbrachcice, Sucha Górna, Kocobędz, Piotrowice koło Karwiny, Czeski Cieszyn i Cierlicko. Dwujęzyczne tablice mogą obecnie występować również na drogowych tablicach informacyjnych przy wjeździe do gminy i na dworcach i przystankach kolejowych.

     W Wędryni decyzję o wprowadzeniu dwujęzyczności podjęto natychmiast po ogłoszeniu odpowiednich rozporządzeń państwowych. W kwestii wprowadzenia dwujęzyczności panowała tu pełna zgoda. KMN, którego prezesem jest Marta Roszka, złożył wniosek właściwie tylko w sprawie dopełnienia dwujęzycznych nazw w gminie, ponieważ niektóre zostały wprowadzone już wcześniej. Teraz w pierwszym etapie wielkie tablice zostaną umieszczone na budynkach Urzędu Gminnego, Czytelni i Domu Opieki Społecznej. W drugim etapie dojdzie do wprowadzenia dwujęzycznych napisów na tablicach drogowych i miejscowych kierunkowskazach Zastępca wójta Bogusław Raszka oczekuje, że do dwóch – trzech miesięcy nowe tablice będą gotowe. Rada Gminy zadecydowała 18.4.2007 r. o wprowadzeniu dwujęzycznych napisów na przystanku kolejowym – chodzi o nazwę stacji, kierunki jazdy pociągów oraz napis na kasie biletowej. Wniosek był przekazany kierownictwu Českých drah, które zobowiązały się go zrealizować w związku z budową nowego korytarza kolejowego. W Kocobędzu dojdzie do znaczącego poszerzenia polskiego nazewnictwa. Jak poinformował przewodniczący Komitetu, Władysław Niedoba, Rada Gminy przyjęła do wiadomości uchwałę KMN dotyczącą dwufazowego wprowadzenia podwójnego nazewnictwa. Pierwsza faza obejmie urzędowe tablice wjazdowe, tablice wewnątrz budynku Urzędu Gminnego, oficjalne druki urzędowe oraz gazetkę gminną. W drugiej fazie przy współpracy z komisją Kongresu Polaków,  zostaną przetłumaczone nazwy ulic.   Obecnie wice wójt gminy Bronisław Mrózek załatwia w Urzędzie Wojewódzkim sprawę umieszczenia tablic. W Cierlicku w sprawie dwujęzycznego nazewnictwa KMN obradował 15.5.2007 r. Wniosek w tej sprawie złożyły w gminie miejscowe koła PZKO. KMN omówił go i jednogłośnie polecił Radzie Gminy do akceptacji. Zwrócił się jednocześnie z prośbą o przekazanie harmonogramu jej realizacji. Rozmawiano o zakresie wprowadzania napisów. W budynku Urzędu Gminy już podwójne nazewnictwo istnieje, natomiast po remoncie znikło ono z Domu Kultury. Napisy powinny się znaleźć również na wszystkich instytucjach gminy, przy wjeździe na tablicach drogowych. Rozważano również wprowadzenie podwójnych nazw przystanków. W Gnojniku KMN obradował 26.3.2007 r. Stosunkiem głosów 2:1 zapadła decyzja o wystąpieniu z wnioskiem o wprowadzenie podwójnego nazewnictwa. Wniosek dotyczy tablic wjazdowych i wyjazdowych z gminy, informacyjnych na budynkach administracji państwowej i samorządowej oraz budynkach publicznych. Decyzję nt. wprowadzenia podwójnego nazewnictwa na przystankach autobusowych i dworcu kolejowym odłożono. Praca KMN pod kierunkiem Karla Vitáska nie układa się po myśli najliczniejszej w Gnojniku mniejszości narodowej. Członkiem KMN jest Paweł Pieter, natomiast nie było zgody Rady Gminy na poszerzenie KMN o Franciszkę Chocholáč (pełnomocnik gminny Kongresu Polaków) i Marcina Sztebla (członek MK PZKO). W Boconowicach przedstawicielstwo gminy, obradujące 23.4.2007 r. wzięło do wiadomości sprawozdanie KMN z wnioskiem o wprowadzenie i uzupełnienie dwujęzycznych napisów w gminie. Jak powiedział zastępca wójta, Petr Cienciala, punkt ten będzie w programie obrad następnego przedstawicielstwa. W Śmiłowicach przedstawicielstwo gminne uchwaliło wniosek w tej sprawie podany przez MK PZKO za pośrednictwem KMN – poinformowała prezes PZKO w tej gminie, Anna Kowalczyk. Dotąd dwujęzycznych tablic nie było tu nawet na budynku Urzędu Gminnego. Teraz dwujęzyczne tablice będą jak na zewnątrz, tak wewnątrz budynku. Polską tablicę otrzyma również biblioteka. Nie udało się w samorządzie przeforsować dwujęzycznej tablicy powitalnej – billbordu przy wjeździe do wioski. Dwujęzyczne nazewnictwo uchwalił KMN w Gródku. Natomiast w Piotrowicach koło Karwiny w sprawie dwujęzycznych tablic nie zrobiono jeszcze nic, przewodniczący KMN, Jan Podstawka nie zwołał nawet obrad KMN. Dwujęzyczność była wniesiona pod obrady KMN w Trzyńcu więcej razy. W końcu 14.5.2007 r. wniosek został przyjęty większością głosów i będzie przekazany pod obrady Radzie Miasta. Przypomnijmy, że wniosek o wprowadzenie dwujęzycznego nazewnictwa w Trzyńcu został złożony przez PZKO w Urzędzie Miejskim 11.1.2007 r. Od tego czasu KMN pod kierownictwem Ladislava Vrátného spotkał się kilkakrotnie, niemniej głosowanie nad dwujęzycznością ciągle odkładano. Jednym z powodów odsunięcia głosowania było m. in. żądanie przedstawicieli słowackiej i greckiej mniejszości, którzy chcieli dokładnie zaznajomić się z projektem i omówić go w swoich stowarzyszeniach. Mieli m. in. wątpliwości na temat finansowania dwujęzyczności. W Czeskim Cieszynie KMN, któremu przewodniczy Jan Branny, obradował 2.4.2007 r. KMN opowiedział się za wprowadzeniem czesko-polskich napisów na dworcu i terenach przydworcowych. Dworzec w Czeskim Cieszynie jest ważnym węzłem kolejowym, gdzie przyjeżdża m. in. sporo Polaków, zatem wprowadzenie dwujęzycznych nazw jest jak najbardziej na miejscu. Tablice z dwujęzycznymi nazwami ulic w mieście będą zainstalowane w kilku etapach. Są już przygotowane tłumaczenia wszystkich ulic – jest ich 171. W pierwszym etapie dwujęzyczne nazwy ulic będą wprowadzone tylko w samym centrum miasta. Wprowadzenie dwujęzycznych tablic w innych częściach miasta zależne będzie od tego, kiedy dotrą na konto miasta państwowe środki finansowe.  (Tadeusz Toman)

 

Od 1.7.2006 platí novelizovaný zákon o obcích č. 128/2006 Sb., který určuje podmínky zavedení dvojjazyčných nápisů v obcích, ve kterých bydlí příslušníci národních menšin. Ze zákona byl odstraněn článek o povinnosti předkládání petice – dle předchozí právní úpravy petice předložily petiční výbory v Chotěbuzi a Petrovicích u Karviné. Dnes zástupci dané národní menšiny v obci (s minimálně 10-procentním zastoupením dle posledního sčítání lidu) jsou povinni sami žádat a zavedení nápisů v jazyce národní menšiny, a to prostřednictvím Výboru pro národnostní menšiny (dále: VNM). Jeho rozhodnutí jsou právně závazná. Jestliže VNM navrhne zavedení dvojjazyčných nápisů, vedení obce je povinno tento požadavek splnit. Ve všech obcích s 10-procentní polskou národní menšinou byly VNM ustanoveny, což ale neznamená, že jednají. Jde o obce Hrádek, Milíkov, Košařiska, Vendryně, Bukovec, Dolní Lomná, Písečná, Nýdek, Smilovice, Návsí, Komorní Lhotka, Řeka, Třanovice, Písek, Jablunkov, Vělopolí, Střítež, Mosty u Jablunkova, Třinec, Hnojník, Stonava, Albrechtice, Horní Suchá, Chotěbuz, Petrovice u Karviné, Český Těšín, Těrlicko. Dvojjazyčné mohou být dnes instalovány tabule jako informativní dopravní značky při vjezdu do obce a na železničních stanicích a zastávkách.

     Ve Vendryni rozhodnutí o zavedení dvojjazyčností bylo přijato ihned po oznámení příslušných nařízení vlády, v této záležitostí ve VNM byla shoda. Byl vypracován návrh na doplnění dvojjazyčného označení, protože některá tu byla již dříve. Očekává se, že tabule budou zhotoveny do 2-3 měsíců. Návrh se týká rovněž dvojjazyčného označení na železniční zastávce (…). V Chotěbuzi se rada obce na návrh VNM rozhodla o dvoufázovém zavedení dvojjazyčných nápisů. V první fází budou osazeny tabule uvnitř a vně budovy Obecního úřadu, dvojjazyčně budou provedeny úřední tiskopisy a obecní noviny. Ve druhé fází ve spolupráci s Kongresem Poláků budou přeloženy názvy ulic. Umístění první várky značení vedení obce již domlouvá s Krajským úřadem (…). V Těrlicku návrhy na zavedení dvojjazyčných nápisů předali prostřednictvím VNM místní skupiny PZKO. VNM návrh projednal a jednohlasně vzal na vědomí. VNM požaduje předání harmonogramu zavádění dvojjazyčností (…). V Hnojníku návrh v VNM prošel poměrem hlasů 2:1. Návrh se týká dvojjazyčného označení vjezdu a výjezdu z obce, informačních tabulí na budovách státních a samosprávných orgánů a na veřejných budovách. Rozhodnutí o dvojjazyčných tabulích na autobusových zastávkách a na železničním nádraží bylo odloženo (…). V Bocanovicích návrh VNM na osazení dvojjazyčných nápisů byl zastupitelstvem vzat na vědomí a bude projednáván na příštím zastupitelstvu.  Ve Smilovicích zastupitelstvo schválilo návrh předložený místní skupinou PZKO prostřednictvím VNM. Doposud tu nebyly dvojjazyčné tabule ani na budově Obecního úřadu. Navrhuje se osazení dvojjazyčných tabulí vně i uvnitř budovy Obecního úřadu a knihovny. Návrh na osazení dvojjazyčného billboardu u vjezdu do obce se v zastupitelstvu nepodařilo prosadit (…). Dvojjazyčné názvy schválil VNM v Hrádku. Naopak v Petrovicích u Karviné se VNM ještě ani nesešel.

    V Třinci se o dvojjazyčném označení jednalo ve VNM vícekrát, hlasování bylo oddalováno. Návrh PZKO byl předán Městskému úřadu již 11.1.2007, schválen byl ve VNM 14.5.2007 Důvodem zpoždění byl mj. návrh zástupců slovenské a řecké menšiny, kteří se chtěli podrobně seznámit s návrhem a projednat ho ve svých sdruženích. Měli mezi jinými pochybnosti týkající se financování dvojjazyčností (…). V Českém Těšíně VNM navrhl zavedení dvojjazyčného označení městských ulic, v první etapě to bude pouze v centru města, a dvojjazyčných tabulí na železničním nádraží a v jeho okolí (…).

 

Będą, czy nie będą (dwujęzyczne tablice) …

 

Będą, czy nie będą dwujęzyczne tablice w gminach, atakowane przez tzw. szkopyrtoków, jak i Polaków nazywających siebie trzeźwo myślącymi. Ruszyło w tej sprawie coś oddolnie na Piosecznej. Do zeszłorocznych wyborów tablica na budynku gminy była tylko czesko-języczna. Teraz to się zmieniło, jak widać na zdjęciu. Jest dwujęzycznie i było by OK, gdyby i nazwa gminy była dwujęzyczna. Nie ma jej w żadnym języku i o dziwo, po krytyce w „Zwrocie“ znikł z herbu również czeski napis. Widocznie tu było coś nie w porządku. Nie wiem, jakim kosztem zmieniono tę tablicę, ale w Łomnej Górnej zrobiono to na koszt gminy. Można by przyklasnąć, bo do wyborów nie można było tego załatwić a szef komitetu do spraw mniejszości w gminie twierdził dla „Głosu Ludu“, że Polacy napisów nie potrzebują. Z moich informacji wynika, że komitet zwołano tylko raz, by spełnić wymóg ustawy a jego szef, który nie potrafił przekonać nawet własnej żony, żeby swojemu ojcu dała na pomnik Jerzy, a nie obco brzmiące imię, które nie przechodzi nawet przez klawiaturę mojego komputera, z pewnością by o nie zabiegał. Po wyborach mandaty uzyskali bardziej pro-europejsko nastawieni radni. Wójtem po 12 latach został Polak, a w komitecie do spraw mniejszości są osoby bardziej odważne. Widać już tego efekty. Można by postawić zarzut, patrząc na zdjęcie, że jest źle gramatycznie, bo miało być Łomna Górna. Albo to można wytłumaczyć tym, że tablicę dał wykonać Czech. Jest jednak na tej tablicy to, czego w wielu innych naszych gminach brak. Napis – Urząd Gminny jest, ale nazwa gminy jest tylko w języku czeskim. Może to jest ślepota polskich radnych w tych gminach, że tego faktu nie zauważają. Nie wierzę, że to strach przed swoimi wyborcami lub miejscowymi krzykaczami już wynarodowionymi. Jedyną gminą na Podbeskidziu, która w tej sprawie nic nie robi jest Piosek. Polacy są chyba bardziej odważni, niż gdzie indziej. Decyduje tu jednak wójt, a ten jest zdania, że dwujęzyczność będzie aż po jego trupie i sprawa się zamyka. Może któryś z wójtów po drugiej stronie Olzy, a jest z nimi w dobrych przyjacielskich stosunkach, wytłumaczy mu, że będzie jedynym zaściankowym narodowcem w zjednoczonej Europie. W której z naszych gmin, jako pierwszej będą dwujęzyczne tablice wjazdowe nie wiadomo. Można by stawiać zakłady. Na pewno nie będzie to wspomniana Łomna Górna, bo mam informacje, że chcą dać na wjazd do gminy coś, co widzimy na zdjęciu. Wiele gmin chce w ten sposób sprawę załatwić lub już załatwiło. Taki  napis – billboard może wykupić i zainstalować za odpowiednią opłatą jakikolwiek biznesmen. Byle sprejer może ją zamalować i pies z kulawą nogą nie upomni się o taką tablicę, zwłaszcza po nagonce medialnej w czeskiej prasie regionalnej. A koszta tej tablicy są niemal takie same co kilku tablic ustawowych. Normalną tablicę wjazdową, czyli zgodną z ustawą drogową chroni prawo, a jej uszkodzenie ścigane jest przez policję. I o to właśnie w całej nagonce przeciw dwujęzycznym napisom chodzi. Tzw. tablica – billboard zamazana sprejem nie będzie wadzić nikomu, natomiast zamazana tablica – znak drogowy tak i to bardzo. Dlatego apeluję do polskich radnych wybranych z list Wspólnoty i do tych wahających się, mających napis na przycisku dzwonka czy skrytki pocztowej po czesku. Proszę sobie moje rady wziąć do serca.  (Władysław Drong)

 

Obsah článku v jazyce českém: Budou nebo nebudou instalovány dvojjazyčné tabule v obcích, proti kterým útočí tzv. škopyrtoci jako rovněž Poláci, kteří sebe nazývají střízlivě myslícími. Něco se pohlo v Písečné, kde dosud tabule na budově obce byla jen v češtině. Teď se to změnilo, jak je vidět na snímku. Je dvojjazyčná, a všechno by bylo OK, kdyby rovněž název obce byl dvojjazyčný. Chybí dokonce jakýkoliv nápis, po kritickém článku ve „Zwrotu“ zmizel rovněž český nápis na znaku obce. Zřejmě něco zde nebylo v pořádku. Nevím, kdo zde zaplatil novou tabuli, ale v Horní Lomné to byla obecní pokladna. Je možno zatleskat, protože do voleb to nebylo možno zařídit a předseda výboru pro menšiny v obci řekl pro „Głos Ludu“, že Poláci nápisy nepotřebují. Z mých informací vyplývá, že výbor se sešel pouze jednou, aby splnit požadavek zákona a jeho předseda, který nemohl ani svou manželku přesvědčit, aby na pomník svého otce dala Jerzy a ne cizojazyčné jméno, které neprošlo klávesnici mého počítače, s jistotou by o ně nežádal. Po volbách mandáty získali více pro-evropští zastupitelé. Starostou je po 12 létech Polák, a ve výboru při menšiny jsou osoby více smělé. U jsou vidět výsledky. I když vidíme gramatickou chybu, bo mělo být Łomna Górna, ale to si můžeme vysvětlit, že tabuli dal zhotovit Čech. Je na této tabuli něco, co chybí v jiných obcích – kde je pouze nápis Urząd Gminny, ale název obce pouze v češtině. Možná je to slepota zastupitelů, kteří to nevidí. Nevěřím, že se zastupitelé bojí svých voličů nebo místních už odnárodněných křiklounů. Jedinou obcí v Podbyskydí, která nic v této věci nedělá je Písek. Polácí jsou tu odvážnější než jinde, ale rozhoduje starosta. Ten je názoru, že dvojjazyčnost zde bude až po jeho mrtvole. Možná, že některý ze starostů po druhé straně Olzy, se kterými se přátelí, mu to vysvětlí, jinak bude jediným národníkem ve sjednocené Evropě. Ve které naší obci budou dvojjazyčné tabule jako první nevíme – možná by bylo dobré uspořádat sázku. Určitě to nebude Horní Lomná. Mám informace, že zde chtějí nainstalovat billboard, něco podobného vidíme na snímku. Takový billboard může zaplatit a instalovat jakýkoliv podnikatel. Jakýkoliv sprejer ho může znehodnotit, a ani pes ze zlomenou nohou se k takové tabuli nepřihlásí. Náklady na takovou tabulí jsou jako několik zákonných. Něco jiného je dopravní značka, tu podle zákona chrání policie. O to právě jde. Proto vyzývám zastupitelé zvolené za Soužití, i ty nerozhodné, kteří mají nápis na zvonku nebo poštovní schránce v češtině. Prosím, vemte si mé rady k srdci.

 

CZESKI CIESZYN: W sprawie nazewnictwa miasta i dwujęzycznych tablic / ČESKÝ TĚŠÍN: V záležitosti názvy města a dvojjazyčných tabulí

 

List do burmistrza Víta Slováčka, zarządu miasta i przedstawicielstwa miejskiego w sprawie nazwy miasta wystosował inż. arch. Karol Cieślar. Wnioskuje w nim, by przywrócić miastu jego pierwotną, historyczną nazwę Těšín. „Uważam, że mam prawo do życia w mieście, którego nazwa nie jest świadectwem czasów podziałów miast i zamykania się wobec sąsiadów“ – pisze. Chce, by słowa piosenki Jarka Nohavicy Z Těšína vyjíždí vlaky były zgodne z tablicą na dworcu albo przy wjeździe do miasta, aby Teatr Cieszyński miał swą siedzibę naprawdę w Cieszynie. W końcu miasto leży na Śląsku, a jego nazwa Czeski Cieszyn jest błędna i geograficznie bezmyślna. Rozważając sprawę legislacyjnie wskazuje na zmianę nazwy byłego Gottwaldowa. „Nadszedł czas, by rozpocząć tę dyskusję. Pozwólmy wypowiedzieć się mieszkańcom na ten temat, jak również zająć stanowisko instytucjom mającym siedzibę w naszym mieście“ – apeluje (GL, 10.5.2007). Na temat dwujęzycznych tablic obradował już czeskocieszyński komitet ds. mniejszości narodowych. Decyzję podjęło również przedstawicielstwo miejskie. Uchwalono, że tablice będą zainstalowane w kilku etapach. Są już przygotowane tłumaczenia na język polski wszystkich ulic w Czeskim Cieszynie – jest ich razem 171. W pierwszym etapie wprowadzone będą dwujęzyczne nazwy ulic tylko w samym centrum miasta – jest ich 76. Chodzi o tereny między Olzą i torami kolejowymi, począwszy od Alei Masaryka po ulicę Strzelniczą (GL, 17.2.2007). Komitet ds. mniejszości narodowych omawiał wprowadzenie podwójnego nazewnictwa na dworcu kolejowym „Nasi członkowie opowiedzieli się za prowadzeniem czesko-polskich napisów na dworcu i terenach przydworcowych, co zgodne jest z europejskimi standardami“ – powiedział przewodniczący komitetu ds. mniejszości narodowych Jan Branny (GL, 7.4.2007). Tematem dwujęzycznych tablic zajął się ostrawski „Deník“ w numerze z 28.3.2007 r. („Województwo wyszło Polakom naprzeciw“). Autor artykułu Vitězslav Fejfar stwierdza, że o ile ratusz czeskocieszyński już tablice dwujęzyczne wprowadził, ulice miasta stale na nie czekają. Artykuł dokumentuje zdjęciem, z którego wynika, że również w Czeskim Cieszynie nie jest w pełni przestrzegana Europejska Karta Języków Regionalnych czy Mniejszościowych. Na język polski nie przetłumaczono nazwy geograficznej. Poprawny tekst w języku polskim powinien być: „URZĄD MIASTA CZESKI CIESZYN“. / Dopis v záležitosti názvu města zastal starostovi Vítu Slováčkovi, Radě města a Městskému zastupitelstvu ing. ach. Karol Cieślar. Navrhuje v něm, aby obnovit původní, historický název města – Těšín. Domnívám se, že mám právo bydlet ve městě, kterého název není zatížen minulosti, dobou rozdělení města a uzavírání se vůčí sousedům“. Chce, aby slova písničky Jarka Nohavicy Z Těšína vyjíždí vlaky se shodovaly se skutečnou tabulí na nádraží a při vjezdu do města, aby Těšínské divadlo mělo své sídlo skutečně v Těšíně. Nakonec město leží ve Slezsku, jeho název je chybný a geograficky nesmyslný. V úvahách na legislativní řešení poukazuje na změnu názvu bývalého Gottwaldova. „Nadešel čas, aby byla zahájena diskuse. Umožněme se vyjádřit k této záležitosti občanům města, a také přijmout stanovisko institucím, které mají sídlo v našem městě“ – výzyvá. Na téma dvojjazyčných tabulí jednal už českotěšínský Výbor pro národnostní menšiny. Rozhodlo také Městské zastupitelstvo. Usnesení je, že tabule budou instalovány v několika etapách. Jsou už připraveny překlady do jazyka polského všech ulic v Českém Těšíně – je jich celkem 171. V první etapě budou instalovány dvojjazyčné tabule s názvy ulic jen v samotném centru města – je jich 76. Jde o území mezi Olzou a železniční trati, počínaje Nábřežím Masaryka a konče ulici Střelniční. Výbor pro národnostní menšiny projednal rovněž zavedení dvojjazyčného názvosloví na železničním nádraží a v jeho okolí, což je v souladu s evropskými standarty – řekl předseda Výboru pro národnostní menšiny Jan Branny. Problematice dvojjazyčných nápisů se věnoval rovněž ostravský „Deník“ v čísle z 28.3.2007 („Kraj vyšel Polákům vstříc“). Autor článku Vítězslav Fejfar píše, že zatímco českotěšínská radnice již dvojjazyčné značení zavedla, městské ulice na ně stále čekají. To autor prokazuje fotografií, z níž je vidět, že rovněž v Českém Těšíně není plně dodržována Evropská charta regionálních či menšinových jazyků. Nebyl přeložen do jazyka polského geografický název. Správně text v polštině má znít „URZĄD MIASTA CZESKI CIESZYN“.   

 

„Trzyniec miastem petycji“ / „Třinec je městem petic“

 

Pod takim tytułem zamieścił artykuł ostrawski „Deník“ z 17.4.2007 r. Częstym tematem trzynieckich petycji są protesty przeciw organizowaniu dyskotek bez odpowiedniego zezwolenia. Protestowali na przykład mieszkańcy domu numer 863 na ulicy Kopernika, którzy zorganizowali już cztery petycje. Dwie petycje dotyczyły planowanej budowy obory w Oldrzychowicach. Autor artykułu zauważył, że najbardziej masową akcją petycyjną była inicjatywa mniejszości polskiej na poparcie dwujęzycznych napisów. Petycję podpisało około 2300 osób z potrzebnych 2500. W związku ze zmianą ustawy, autorzy petycji wstrzymali zbieranie podpisów. W związku z nową regulacją prawną nie są już konieczne. Jest też wzmianka o petycji 75 rodziców, którzy nie zgadzają się z planem połączyć polskie szkoły podstawowe w mieście / Pod takovým názvem zveřejnil 17.4. tr. článek ostravský „Deník“. Častým tématem petic je boj proti nepovoleným diskotékám. Naposledy takto protestovali nájemníci domu číslo 863 na Kopernikově ulici, kteří dosud sepsali čtyři petice. Dvě petiční akce souvisely s chystanou výstavbou kravína v Oldřichovicích. Autor článku píše také o nejmasovější iniciativě v Třinci, o kterou se postarala polská menšina. Autoři petice získali asi 2300 podpisů z potřebných 2500. S ohledem na změnu zákona autoři petice pozdrželi petiční akci, novelizovaný zákon již petici nepožaduje. V článku je také zmínka o petici 75 rodičů, kteří nesouhlasí se záměrem sloučit polské základní školy.

 

MEANDRY DWUJĘZYCZNOŚCI (6)

 

Po ratyfikacji przez Republikę Czeską Europejskiej Karty Języków Regionalnych czy Mniejszościowych problematyce wdrażania dwujęzycznych tablic na terenach należących do państwa czeskiego, a zamieszkałych przez Polaków użycza swoich łamów czeska prasa regionalna. Przeważa jednak tendencyjne informowanie czytelników. Ostrawski „Deník“ z 28.3.2007 r. wydał na drugiej stronie razem cztery artykuły pod wspólnym tytułem „Województwo poszło Polakom na rękę“ i podtytułem „Dwujęzyczne napisy w niektórych gminach są a o dalsze nikt nie wnioskuje“. Z lektury jednak nie dowiadujemy się, co znaczy iść Polakom na rękę. Redakcja sugeruje czytelnikom, że dwujęzyczne tablice w gminach już są, a dalsze nikt, czytaj nikt z Czechów nie chce. Wnioski Komitetów ds. Mniejszości Narodowych w poszczególnych gminach dotyczące uchwał w sprawie dwujęzycznego oznakowania w tytule taktycznie przemilczano.

     Vítězslav Fejfar pisze np. iż  dobrze jest, że już i czescy dziennikarze zauważają prawa przynależące mniejszościom – tu cytuje „Głos Ludu“. Za negatywne zaś należy uznać fakt, iż z informacjami na temat finansowania tablic przez państwo wyszli właśnie dziennikarze, a nie poszczególne samorządy, których kwestie mniejszości bezpośrednio dotyczą. W rozmowie z wójtem Kocobędza Martinem Pinkasem ten sam autor w artykule pt. „Wójt: Państwo logicznie miałoby pokrywać koszty“ pisze a właściwie zapytuje Czy znajdą się w kasie gminy potrzebne pieniądze na nowe tablice? Będziecie wnioskować o pieniądze z województwa? Artykuł dezorientuje większościowego czytelnika, który nie dowiaduje się podstawowej informacji, iż koszty tablic refunduje państwo.

 

   W kolejnym artykule Marek Cholewa donosi z Trzyńca „Rząd wysyła swojego człowieka do Trzyńca“ – o wizycie dyrektora sekretariatu Rady Rządu RC ds. Mniejszości Narodowych, Andreja Sulitki. Cytuje Józefa Szymeczka, prezesa Kongresu Polaków, o tym że największe problemy są z polskimi napisami w Trzyńcu, uprzednio wspominając o krytyce postępowania ratusza trzynieckiego, która pojawiła się w dzienniku „Rzeczpospolita“ i że wizyta Sulitki właśnie z tą krytyką ma związek. Pisze o składzie 11-osobowego Komitetu ds. Mniejszości Narodowych – jego powstaniu  towarzyszyły bóle porodowe, i przytacza słowa jego prezesa Ladislava Vrátnego, który twierdzi, że przedstawiciele PZKO wepchnęli się w skład Komitetu i że nie było to w pełni zgodne z obowiązującym prawem. Za lokomotywę tych posunięć uważa krytyka Romana Suchanka. Dopiero na końcu artykułu autor dodaje, że Sulitkę sprowadza do Trzyńca sprawa połączenia polskich podstawówek.

     Dziwactwem natomiast jest artykuł Fidela Kuby, zamieszczony w cyklu dotyczącym polskiej mniejszości narodowej pt. „Na Krnowsku rozwiązuje się ważniejsze sprawy niż polskie napisy“. Autor pisze np. iż pomimo to, że Krnowsko jest regionem nadgranicznym, nigdzie się tu nie spotykamy z polskimi napisami. Autor artykułu jest albo głupcem / wariatem albo cynicznym kłamcą. Nie wie, a powinien albo wie, ale nie chce wiedzieć, że warunkiem wprowadzenia dwujęzycznych tablic jest odpowiednio wysoka, 10-procentowa liczba Polaków, zamieszkałych w gminie. Ten ustawowy warunek spełniają gminy wyłącznie w powiatach Frydek Mistek i Karwina. W powiecie Bruntal Polacy, jak na razie, tego warunku nie spełniają.

 

Szczytem ignorancji jest felieton, który napisała Jana Rumianová, zamieszczony w „Deníku“ z 31.3.br. pt. „Nie chcę u nas polskich napisów“. Autorka rozpoczyna od tego, jak jej szczęka opada, gdy obserwuje działalność różnych komitetów ds. mniejszości narodowych, a zwłaszcza nad ostatnim wnioskiem komitetu polskiego z Gnojnika. Opadła jej szczęka także, gdy z czeskiej telewizji usłyszała polską audycję. Myślę, że aż po granicę państwa są Czechy i naprawdę nie wiem, dlaczego miałabym z czeskiej telewizji słuchać polskiego, a na czeskich urzędach czytać polskie napisy. Zwłaszcza wtedy nie rozumiem, gdy potrzebuję dogadać się z Polakami mieszkającymi kawałeczek od granicy, którzy odkładają słuchawkę ze słowami „Ale ja pani nie rozumiem“. Autorka stwierdza, że Polaków całkiem lubi, ale ani polskiej telewizji ani polskich napisów w Czechach nie chce. To byśmy tu szybko mogli mieć również napisy w języku romskim czy ukraińskim.

 

Obsah článku v jazyce českém: Po ratifikaci Českou republikou Evropské charty regionálních či menšinových jazyků problematice zavádění dvojjazyčných tabulí na území, které patří českému státu, ale je obydleno Poláky se věnuje český regionální tisk. Převažuje tendenční informování čtenářů. Ostravský „Deník“ z 28.3.2007 zveřejnil na druhé straně celkem čtyři články pod stejný titulem „Kraj vyšel Polákům vstříc“, a podtitulem „Dvojjazyčné nápisy v některých obcích jsou a další nežádají“. Po přečtení článků bohužel nevíme, redakce nám to nevysvětlila, co znamená jít Polákům vstříc. Redakce namlouvá čtenářům, že dvojjazyčné tabule v obcích už jsou a o další nikdo, čti nikdo z Čechů, nežádá. Návrhy výborů pro národnostní menšiny v jednotlivých obcích, které se tykají usnesení ve věci dvojjazyčných tabulí taktně zamlčuje. Vítězslav Fejfar píše například, že je dobře, že si už i čeští novináři všímají práv menšin – tu cituje „Głos Ludu“. Za negativum, ale považují fakt, že s informacemi o možnosti financování cedulí státem přišli právě novináři, a ne jednotlivé samosprávy, kterých se problematika menšin bezprostředně týká.

     V rozhovoru se starostou Chotěbuze Martinem Pinkasem Fejfar v článku „Starosta: Stát by měl náklady logicky hradit“ píše, a vlastně se ptá: Najdou se v obecní pokladně potřebné peníze na nové cedule? Budete žádat peníze po kraji? Článek mate většinového čtenáře, který tu postrádá základní informaci, že výdaje na zhotovení tabulí hradí stát.

     V dalším článku Marek Cholewa přináší informace z Třince „Vládá posílá svého člověka do Třince“ – o návštěvě ředitele sekretariátu Rady vlády pro národnostní menšiny, Andreje Sulitky. Cituje Jósefa Szymeczka, šéfa Kongresu Poláků v ČR, který řekl, že největší problémy jsou v Třinci, kde místní samosprávy nechtějí polské nápisy. Nejdříve ale v článku je informace, že jeho cesta podle všeho souvisí s kritikou třinecké radnice, jež se nedávno objevila v polském deníku „Rzeczpospolita“. Píše o složení 11-členného Výboru pro národnostní menšiny – jeho vznik provázely porodní bolesti, a cituje Ladislava Vrátného, předsedu Výboru, který tvrdí, že zástupci PZKO se do něho nějakým způsobem vnutili a že právně čisté to nebylo. Za hlavního tahouna dvojjazyčných nápisů označil kritika Romana Suchanka. Teprve na konci článku autor sděluje, že Sulitka přijel do Třince kvůli sloučení základních škol s polským jazykem vyučovacím.

     Naopak podivínský je článek Fidela Kuby, zveřejněn v rámci cyklu týkajícího se polské národní menšiny nt. „Krnovsko řeší důležitější věci, než jsou polské nápisy“. Autor článku píše mj., že přestože Krnovsko je příhraniční region, nikde se zde s polskými nápisy nesetkáme. Autor článků je buď blbcem / bláznem nebo cynickým lhářem. Neví a je povinen vědět nebo ví, ale nechce vědět, že podmínkou zavedení dvojjazyčných tabulí je dostatečně vysoký, 10-procentní počet Poláků s trvalým pobytem v dané obci. Ten zákonný požadavek splňují pouze obce v okresech Frýdek Místek a Karviná. V okrese Bruntál Poláci, alespoň dosud, tento požadavek nesplňují.

     Vrcholem ignorance je fejetón, který napsala Jana Rumianová, zveřejněn v „Deníku“ z 31.3.tr. „Polské nápisy u nás nechci“. Na úvod autorka píše, že ji bere dech jednání různých výborů pro národnostní menšiny, zejména ten polský v Hnojníku. Z otevřenými ústy zůstává stát rovněž, když poprvé uslyšela polštinu z vysílání české televize. Myslím si, že až po státní hranice je Česko a opravdu nevím, proč bych měla z české televize poslouchat polštinu a na českých úřadech si číst polské nápisy. Zvlášť, když se potom telefonicky potřebuji domluvit s Poláky, kteří žijí kousek za hranici, a přesto po konstatování „Ja panie něrozumie“ pokládají sluchátko. Autorka sděluje, že Poláky má celkem ráda, ale polské nápisy a polskou televizi v Česku prostě nechce. To bychom tu brzy mohli mít také nápisy třeba i v romštině nebo ukrajinštině.

 

Archiwum COEX: Sprawozdanie Polskiej Sekcji Narodowej RP Wspólnota z działalności w okresie 5/2005 – 4/2007 wygłoszone przewodniczącym sekcji Władysławem Niedobą na 10. Kongresie COEX 14.5.2007 w Trzyńcu / Archív COEX: Zpráva Polské národní sekce PH Soužití z činnosti za období 5/2005 – 4/2007, kterou přenesl předseda sekce Władysław Niedoba dne 14.4.2007 na X. Kongrese COEX v Třinci

 

Szanowni Delegaci, Szanowni Goście, Panie, Panowie!

     Jednym z najważniejszych zadań naszego Ruchu, który działa w interesie mniejszości narodowych w Republice Czeskiej jest domaganie się dotrzymywania przez organy państwowe i samorządowe praw człowieka, przede wszystkim zaś standardów europejskich w zakresie ochrony praw mniejszości narodowych. Niemniej ważnym zadaniem jest koordynacja działań politycznych poszczególnych mniejszości narodowych zamieszkałych w Republice Czeskiej. Zadanie to w minionym okresie Polska Sekcja Narodowa wypełniała, pomimo ograniczonych środków finansowych, jakie posiadamy. Mierzyliśmy siły na zamiary, nie zamiar według sił. Coexistentia-Wspólnota swoją działalność finansuje wyłącznie ze składek członkowskich, bez dotacji z budżetu państwa. Pomimo to państwo wymaga po nas spełnienia zbyt kosztownych obowiązków ustawowych – przede wszystkim zapewnienia audytu. Nie rozumiemy, co było przyczyną podjęcia takich regulacji przez parlament czeski. Ustawa określa, że państwo finansowo wspiera tylko te partie polityczne, które w wyborach parlamentarnych uzyskały 1,5% głosów lub uzyskały mandat senatorski.

     Polska Sekcja Narodowa od ostatniego Kongresu Ruchu, który odbył się 14 maja 1005 roku w Czeskim Cieszynie wykazywała obszerną działalność polityczną. Jest to zasługą wszystkich członków i sympatyków sekcji, członków zarządu sekcji oraz naszych radnych działających w przedstawicielstwach miejskich i gminnych. Nasza działalność była dostosowana do zmieniającej się na korzyść sytuacji politycznej, głównie związanej z nieuchronną integracją europejską. Cele programowe, realizowane zgodnie z statutem, to przede wszystkim a) prawo do korzystania z własnego języka w kontaktach urzędowych, b) prawo do kształcenia w języku ojczystym, gwarantowanego przez państwo, c) prawo do udziału w rozwiązywaniu spraw dotyczących mniejszości narodowych, d) prawo do szerzenia informacji we własnym języku, e) prawo do rozwoju własnej kultury, f) prawo do zachowania własnych pamiątek kulturalnych i majątków.

     Konwent Polskiej Sekcji Narodowej, który odbył się 2 marca 2005 roku w Czeskim Cieszynie, wybrał 15-osobowy Zarząd sekcji w składzie: Władysław Niedoba (przewodniczący sekcji), Wiesław Sikora, Tadeusz Toman, Władysław Drong, Józef Toboła, Alfred Kołorz, Eugeniusz Kiedroń, Bronisław Haratyk, Stanisław Przyhoda, Józef Pietrus, Stanisław Gawlik, Edward Zaleski, Paweł Wania, Maria Górecka i Karol Madzia. W trakcie kadencji ze względów zdrowotnych zrezygnowała Maria Górecka, zastąpił ją Piotr Żabiński. Poprzedni Konwent Polskiej Sekcji Narodowej odbył się 8 czerwca 2006 roku w Czeskim Cieszynie. Zdecydowano na nim, że Zarząd sekcji będzie pracować w niezmienionym składzie. Działa 5-osobowe Prezydium Zarządu sekcji w składzie Władysław Niedoba, Wiesław Sikora, Tadeusz Toman, Władysław Drong i Józef Toboła. Dotychczasowa praca sekcji przebiegała w trzech grupach tematycznych – ds. polityki komunalnej i organizacji wyborów, której przewodniczył Tadeusz Toman, ds. szkolnictwa narodowościowego – przewodniczył Wiesław Sikora i ds. kontaktów ze stowarzyszeniami obywatelskimi – przewodniczył Władysław Drong. Grupy tematyczne określały główne zadania i przedstawiały pod dyskusję program działalności. Priorytetem w tym okresie było polityczne wsparcie działań stowarzyszeń polskiej mniejszości narodowej (PZKO, Kongres Polaków w RC, Macierz Szkolna, Beskid Śląski, stowarzyszenia branżowe itp.), angażowanie się w interesie polskiego szkolnictwa narodowościowego, wspieranie dwujęzyczności. Koniecznością było opracowanie nowego podejścia do pracy politycznej w związku z przystąpieniem Republiki Czeskiej i Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Oprócz Konwentu ubiegłym roku odbyło się 18 zebrań PSN, z tego 7 zebrań Zarządu i 11 zebrań Prezydium Zarządu. Zebrania oprócz Czeskiego Cieszyna były zwołane do Wędryni, Suchej Górnej, Kocobędza i Trzyńca.

     Większość działaczy sekcji pracuje w organach centralnych Ruchu, oprócz członków Zarządu są to Franciszek Jeżowicz, Jadwiga Karolczyk, Józef Przywara i Józef Chmiel. W pracy sekcji mamy wsparcie takich autorytów, jak Bogusław Chwajol, Tadeusz Siwek, Roman Suchanek, czy Zygmunt Stopa – prezes Zarządu Głównego PZKO. Z władzami PZKO nasza współpraca jest poprawna. Liczyliśmy na nawiązanie ściślejszych kontaktów z władzami Kongresu Polaków w RC. Współpraca z Kongresem Polaków była organizowana ad hoc. Prezes Kongresu, Józef Szymeczek, brał udział w zebraniach Wspólnoty. Jednak o wielu inicjatywach wymagających współdziałania dowiadywaliśmy się z prasy, czy podczas przypadkowych spotkań. Kongres Polaków niestety nie zaakceptował proponowaną przez nas formę współpracy, która sprawdziła się w latach poprzednich w działaniach tzw. grupy „3x3“.

     Nasi członkowie, Eugeniusz Kiedroń i Bronisław Haratyk, aktywnie pracowali w rządowych komisjach doradczych. Przewodniczący Polskiej Sekcji Narodowej, Władysław Niedoba, jest wiceprzewodniczącym wojewódzkiego Komitetu ds. mniejszości Narodowych, co umożliwia m.in. wpływ na politykę dotacyjną województwa względem mniejszości narodowych, w tym decyzje o wsparciu finansowym poszczególnych projektów wysuwanych przez stowarzyszenia obywatelskie. Znaczenie ma też udział członków Wspólnoty w gminnych Komitetach ds. Mniejszości Narodowych. Podkreślić jednak należy, że skład Komitetów w gminach nie jest wybierany z klucza partyjnego. Jego członkami są osoby delegowane przez stowarzyszenia obywatelskie.

     Dużą wagę przywiązuje sekcja polska do działań na szczeblu lokalnym. Grupy Gminne są, jak mówi §15 statutu, podstawowym ogniwem Ruchu. Grupa Gminna lub Obwodowa może być założona przez pięć osób. Zebrania członkowskie Grup Gminnych są zwoływane co najmniej raz rocznie, w razie potrzeby częściej. Do wyłącznej kompetencji Grup Gminnych należy wnioskowanie kandydatów w wyborach do przedstawicielstwa gminnego, natomiast głównym ich zadaniem jest organizacja wyborów komunalnych, przygotowanie list kandydackich oraz udział w życiu politycznym gminy. Wspólnota powołała organizacje gminne w Trzyńcu, Karwinie, Hawierzowie, Olbrachcicach, Piotrowicach koło Karwiny, Stonawie, Kocobędzu, Suchej Górnej i Lutyni Dolnej. Działają również Grupy Gminne i Obwodowe bez formalnej rejestracji..

     Wspólnota-Coexistenia nie odnosi sukcesów w wyborach na szczeblu centralnym. Ustawodawstwo czeskie, wprowadzając 5 % próg wyborczy, uniemożliwia małym partiom politycznym zdobycie przez nie mandatów poselskich. Wspólnota nie rezygnuje jednak z wspierania partii wyborczych, których program jest maksymalnie zbieżny z jej programem. W wyborach do Parlamentu Europejskiego i w wyborach do Izby Poselskiej Parlamentu Republiki Czeskiej wspieraliśmy kandydatów SNK-ED. Wybory europejskie zakończyły się sukcesem, wspierany przez nas kandydat, Józef Zieleniec, uzyskał mandat w parlamencie w Strassburgu. W wyborach do czeskiego parlamentu SNK-ED niestety nie przekroczyło 5% próg wyborczy. Priorytetem sekcji były wybory komunalne, które odbyły się 20-21 października 2006. Ograniczone środki finansowe uniemożliwiły prowadzić kosztowną kampanię. W większych miastach współpracowaliśmy z SNK ED, jednak efektem tej współpracy była jedynie wizyta na Zaolziu posła do Parlamentu Europejskiego Józefa Zieleńca. W Czeskim Cieszynie, Boguminie, Hawierzowie współpraca koalicyjna nie przyniosła korzyści wyborczych. W poszczególnych obwodach sztab wyborczy, któremu przewodniczył Wiesław Sikora, zorganizował konferencje prasowe – w wędryńskiej Czytelni, w Domu PZKO Karwina-Stare Miasto i w Domu PZKO w Jabłonkowie. Przybyli wyłącznie dziennikarze „Głosu Ludu“ i redakcji polskiej Czeskiego Radia w Ostrawie. W Wędryni była ponadto redakcja programu 3 Telewizji Polskiej. Dziennikarzy czeskich nasz udział w wyborach nie interesował. Udział Wspólnoty w wyborach przyniósł łącznie 40 mandatów, z tego 36 – na listach Ruchu, 4 – na listach stowarzyszenia z kandydatami niezależnymi. Mandaty zdobyli: Bogdan Czapek (Lutynia Dolna), Stanisław Konkolski (Piotrowice koło Karwiny), Petr Dyszkiewicz – „Naše Karvinsko“, Krystyna Jonszta – „Naše Karvinsko“, Wiesław Farana (Karwina), Ryszard Polednik (Stonawa), Władysław Kowalski (Olbrachcice), Barbara David (Cierlicko), Bronisław Mrózek, Władysław Niedoba, Stanisław Kabot (Kocobędz), Paweł Wania, Tadeusz Kotas (Ropica), Beata Nowok (Trzanowice), Isabela Frencl (Trzyniec), Bogusław Raszka, Bronisław Zawada, Stanisław Samek, Jerzy Macura, Marta Roszka (Wędrynia), Stanisław Szturc, Michał Milerski (Nydek), Paweł Pilch, Danuta Cieślar, Roman Polok, Alina Kożdoniowa (Koszarzyska), Karol Klimek, Czesław Heczko, Jan Sikora, Józef Wacławek, Anna Cieślar (Milików), Stanisław Lisztwan, Bogdan Hajduk (Nawsie), Bronisław Goryl (Jabłonków), Karol Michalik (Piosek), Robert Kulig, Tadeusz Lipowski, Roman Czepczor, Andrzej Bielesz (Bukowiec), Stanisław Czudek (Łomna Dolna). W wyborach władz miast i gmin uzyskaliśmy dwa fotele wicewójtów – w Wędryni (Bogusław Raszka) i Kocobędzu (Bronisław Mrózek) oraz 6 foteli członków zarządu (Lutynia Dolna, Karwina, Olbrachcice, Kocobędz, Wędrynia, Bukowiec). Gdyby nie obowiązywała dyskryminującą względem mniejszości narodowych ordynacja wyborcza, mandatów mielibyśmy więcej.

     Działalność naszej sekcji jest wspierana przez inicjatywy Organizacji Wyższej Użyteczności Publicznej Koegzystencja w dziedzinie wydawniczej i prelekcji. O działalności Ruchu piszemy na łamach periodyku „Wiadomości-Tudósításók-Zprávy“. Braliśmy aktywny udział w międzynarodowej konferencji pt. „Ochrona praw mniejszości – 15 lat w polityce wdrażania praw mniejszości w RC“, która z okazji 15-lecia Ruchu odbyła się 17 grudnia 2005 roku oraz w tzw. II Konferencji Palkowickiej, która zorganizowana była w 70. rocznicę pobytu Wincentego Witosa w Palkowicach. Współpracujemy z Węgierską Sekcją Narodową. Delegacja sekcji polskiej wzięła udział w Mirowie w uroczystościach upamiętniających rocznicę urodzin hr. Jánosa Esterházy. Na mirowskim cmentarzu oprócz pomnika hr.Esterházy stoi obelisk z wyrytymi nazwiskami przeszło 500 więźniów – Polaków, ofiar niemieckiego reżymu faszystowskiego. Działacze sekcji polskiej brali też udział w imprezach ukraińskiej i rusińskiej mniejszości narodowej.

     Ruch Polityczny Wspólnota-Coexistentia współpracuje z partiami politycznymi w Republice Czeskiej i w państwach Macierzy. W Polsce szczególnie bliskie kontakty mamy z Polskim Stronnictwem Ludowym. Jego czołowi działacze brali udział w odsłonięciu tablicy, upamiętniającej pobyt w Gródku Wincentego Witosa, premiera międzywojennej Polski. Wspólnota jest otwarta na współpracę z wszystkimi demokratycznymi partiami politycznymi. W ramach Republiki Czeskiej wspieramy program pro-europejskich partii parlamentarnych – socjaldemokracji (ČSSD), chadecji (KDU-ČSL) i Partii Zielonych (SZ), współpracujemy z SNK ED i ruchami niezależnymi.

     Podczas obrad organów Polskiej Sekcji Narodowej Wspólnoty poruszano problematykę o żywotnym znaczeniu dla polskiej mniejszości narodowej, przede wszystkim polskiego szkolnictwa, ustawowego wdrażania dwujęzyczności, polskiej prasy i mediów elektronicznych i stowarzyszeń mniejszości narodowych. Zdaniem działaczy Wspólnoty wszechstronny rozwój polskiego szkolnictwa narodowościowego powinno zapewniać państwo. Przyspieszenia wymaga wdrażanie postanowień Umowy Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych i Europejskiej Konwencji o Ochronie Języków Regionalnych czy Mniejszościowych. Pomimo, że jest zapisany ustawowy obowiązek dotyczący ochrony języka polskiego w powiecie Karwina i Frydek Mistek, organy samorządowe często skutecznie zwalniają ich wdrażanie. Brak określenia kompetencji Komitetów ds. Mniejszości Narodowych. Urzędy miast i gmin nie informuję obywateli o prawach mniejszości narodowych.  

     Ruch Polityczny Wspólnota-Coexistentia jest zdeterminowany kontynuować swoją działalność w interesie mniejszości narodowych. Polska Sekcja Narodowa wnioskuje uchwalić 3 długofalowe zadania: 1. włączenie się wszystkich organów Ruchu do wyborów tak, by umożliwić mniejszościom narodowym maksymalnie liczną reprezentację w organach przedstawicielskich na wszystkich szczeblach, 2. obrona polskiego szkolnictwa narodowościowego, 3. wspieranie ustawowego wdrażania dwujęzyczności. Strategiczne cele Wspólnoty i stowarzyszeń obywatelskich mniejszości narodowych są tu identyczne.

     Dziękuję za uwagę licząc na przyjęcie odpowiednich uchwał umożliwiających wypełnianie przez nasz Ruch przyjętego programu i celów statutowych.

 

Vážení Delegáti, Vážení Hosté, Dámy a Pánové!

     Jedním z nejdůležitějších úkolů našeho Hnutí, který působí v zájmu národních menšin v České republice je požadovat dodržování lidských práv, zejména evropských standartu v ochraně práv národních menšin státními a samosprávnými orgány. Neméně důležitým úkolem je koordinace politické činnosti jednotlivých národních menšin v České republice. Tento úkol v minulém období Polská národní sekce, i přes omezené finanční prostředky, které máme k dispozici, plnila. Měřili jsme síly na úmysly, ne úmysly podle sil. Coexistentia-Soužití svou činnost financuje pouze z členských příspěvků, bez dotací ze státního rozpočtu. Přesto stát po nás požaduje plnění finančně náročných ústavních úkolů – především povinnost zajistit audit. Nechápeme, proč byl tento požadavek přijat českým parlamentem. Podle ústavy stát financuje pouze ty politické strany, které v parlamentních volbách získaly 1,5% hlasů nebo získaly mandát senátora.

     Polská národní sekce od posledního Kongresu Hnutí, který se konal 14. května 2005 roku v Českém Těšíně vykazovala rozsáhlou politickou činnost. Je to zásluhou všech funkcionářů a příznivců sekce, členů Výboru sekce nebo našich zastupitelů, kteří působí v městských a obecních zastupitelstvech. Naši činnost jsme přizpůsobili měnící se ve prospěch politické situaci, což souvisí hlavně s nevyhnutelnou evropskou integrací. Programovými cílí realizovanými podle stanov Hnutí jsou zejména a) právo použití vlastního jazyka v úředním styku, b) právo na vzdělání v mateřském jazyce, garantované státem, c) právo účastí v řešení otázek týkajících se národních menšin, d) právo šířit informace ve vlastním jazyce, e) právo do rozvoje vlastní kultury, f) právo na zachování vlastních kulturních památek a statků.

     Konvent Polské národní sekce, který se konal 2. března 2005 roku v Českém Těšíně, zvolil 15-členný Výbor sekce ve složení: Władysław Niedoba (předseda sekce), Wiesław Sikora, Tadeusz Toman, Władysław Drong, Józef Toboła, Alfred Kołorz, Eugeniusz Kiedroń, Bronisław Haratyk, Stanisław Przyhoda, Józef Pietrus, Stanisław Gawlik, Edward Zaleski, Paweł Wania, Maria Górecka a Karol Madzia. V průběhu volebního období ze zdravotních důvodů rezignovala Maria Górecka, nahradil ji Piotr Żabiński. Předchozí Konvent Polské národní sekce se konal 8. června 2006 roku v Českém Těšíně. Bylo na něm rozhodnuto, že Výbor sekce bude pracovat ve stejném personálním obsazení. Působí 5-členné Předsednictvo výboru sekce ve složení: Władysław Niedoba, Wiesław Sikora, Tadeusz Toman, Władysław Drong, Józef Toboła. Dosavadní činnost sekce probíhala ve třech tématických skupinách – pro komunální politiku a organizaci voleb, které předsedal Tadeusz Toman, pro národnostní školství – předsedal Wiesław Sikora, pro spolupráci s občanskými sdruženími – předsedal Władysław Drong. Tématické skupiny určovaly a předkládaly k diskusi program činnosti. Prioritou byla v tomto období politická podpora činnosti občanských sdružení polské národní menšiny (PZKO, Kongres Poláků, Matice školská, Beskyd slezský, oborová sdružení…), působení v zájmu polského národnostního školství, podpora dvojjazyčnosti. Nutnosti bylo zpracování nového přístupu k politické práci v souvislosti s přistoupením České republiky a Polské republiky do Evropské unie. Kromě Konventu se  minulém roce konalo 18 schůzí PNS, z toho 7 schůzí Výboru a 11 schůzí Předsednictva výboru. Kromě Českého Těšína byly svolávány do Vendryně, Horní Suché, Chotěbuze a Třince. Většina funkcionářů sekce pracuje v ústředních orgánech Hnutí, kromě členů Výboru jsou to Franciszek Jeżowicz, Jadwiga Karolczyk, Józef Przywara a Józef Chmiel. Činnost sekce má podporu takových autorit, jak Bogusław Chwajol, Tadeusz Siwek, Roman Suchanek, či Zygmunt Stopa – předseda Hlavního výboru PZKO. S vedením PZKO naše spolupráce je korektní. Počítali jsme s navázáním těsnějších vztahů s vedením Kongresu Poláků v ČR.. Spolupráce s Kongresem byla organizována ad hoc. Předseda Kongresu, Józef Szymeczek, se účastnil schůzí Soužití. Avšak o mnoha iniciativách , které vyžadovaly součinnost jsme byli informování prostřednictvím tisku nebo při náhodných setkáních. Kongres Poláků bohužel neakceptoval námi navrhovanou formu spolupráce, která se osvědčila v minulém období v rámci tzv. skupiny „3x3“. Naši členové, Eugeniusz Kiedroń a Bronisław Haratyk, aktivně pracovali ve vládních poradních komisích. Předseda Polské národní sekce, Władysław Niedoba, je místopředsedou krajského Výboru pro národnostní menšiny, což umožňuje mj. vliv na dotační politiku kraje vůčí národním menšinám, včetně rozhodnutí o finanční podpoře jednotlivých projektů předkládaných občanskými sdruženími. Význam má také účast členů Soužití v obecních Výborech pro národnostní menšiny. Je však nutno zdůraznit, že složení Výborů v obcích není voleno na zakládě stranického klíče. Jeho členy jsou osoby delegovány občanskými sdruženími.

     Velkou váhu příkláda polská sekce činnosti na místní úrovní. Místní skupiny, dle §15 stanov, jsou základním článkem Hnutí. Vznik Místní nebo Oblastní skupiny může iniciovat 5 osob. Členské schůze Místních skupin se konají alespoň jednou ročně, je-li to nutné častěji. Do výhradní kompetence Místních skupin patří navrhování kandidátů ve volbách do obecních zastupitelstev, naproti tomu jejich hlavním úkolem je organizace komunálních voleb, příprava kandidátních listin a účast v politickém životě obce. Soužití zřídilo místní organizace v Třinci, Karviné, Havířově, Albrechticích, Petrovicích u Karviné, Stonavě, Chotěbuzi, Horní Suché a Dolní Lutyni. Působí také Místní a Oblastní skupiny bez formální registrace.

     Soužití-Coexistentia není úspěšné ve volbách na ústřední úrovni. České ústavní řád, zavedením 5% volebního prahu, znemožnil malým politickým stranám získat poslanecké mandáty. Avšak Soužití nerezignuje na podporu volebních stran, jejichž program je maximálně shodný s našim programem. Ve volbách do Evropského parlamentu a ve volbách do Poslanecké sněmovny Parlamentu České republiky jsme podporovali kandidáty SNK-ED. Evropské volby byl z našeho pohledu úspěšné, námi podporovaný kandidát, Josef Zieleniec, získal mandát v parlamentu ve Stassburgu. Ve volbách do českého parlamentu SNK-ED bohužel nepřekročilo 5% volební práh. Prioritou sekce byly komunální volby, které se konaly 20-21. října 2006. Omezené finanční prostředky nám znemožňovaly vést finančně náročnou kampaň. Ve větších městech jsme spolupracovali s SNK-ED. Bohužel výsledkem této spolupráce byla pouze návštěva na Zaolzí Josefa Zieleńce, poslance Evropského parlamentu. V Českém Těšíně, Bohumíně, Havířově koaliční spolupráce nepřinesla volební prospěch. V jednotlivých obvodech volební štáb, jemuž předsedal Wiesław Sikora, uspořádal tiskové konference – ve vendryňské Čítárně, v Domě PZKO v Karviné-Starém Městě a v Domě PZKO v Jablunkově. Dostavili se pouze novináři „Głosu Ludu“ a polské redakce Českého rozhlasu Ostrava. Ve Vendryni navíc byla redakce 3 programu Polské televize. České novináře naše účast ve volbách nezajímala. Účast Soužití ve volbách dala dohromady 40 mandátů, z toho 36 – na listinách Hnutí a 4 – na listinách sdružení s nezávislými kandidáty. Mandáty získali: Bogdan Czapek (Dolní Lutyně), Stanisław Konkolski (Petrovice u Karviné), Petr Dyszkiewicz – „Naše Karvinsko“, Krystyna Jonszta – „Naše Karvinsko“, Wiesław Farana (Karviná), Ryszard Polednik (Stonava), Władysław Kowalski (Albrechtice), Barbara David (Těrlicko), Bronisław Mrózek, Władysław Niedoba, Stanisław Kabot (Chotěbuz), Paweł Wania, Tadeusz Kotas (Ropice), Beata Nowok (Třanovice), Isabela Frencl (Třinec), Bogusław Raszka, Bronisław Zawada, Stanisław Samek, Jerzy Macura, Marta Roszka (Vendryně), Stanisław Szturc, Michał Milerski (Nýdek), Paweł Pilch, Danuta Cieślar, Roman Polok (Hrádek), Alina Kożdoniowa (Košařiska), Karol Klimek, Czesław Heczko, Jan Sikora, Józef Wacławek, Anna Cieślar (Milíkov), Stanisław Lisztwan, Bogdan Hajduk (Návsí), Bronisław Goryl (Jablunkov), Karol Michalik (Písek), Robert Kulig, Tadeusz Lipowski, Roman Czepczor, Andrzej Bielesz (Bukovec), Stanisław Czudek (Dolní Lomná). Získali jsme 2 místa zástupců starostů (Vendryně, Chotěbuz) a 6 míst členů rad (Dolní Lutyně, Karviná, Albrechtice, Chotěbuz, Vendryně, Bukovec). Kdyby volební zákon nebyl diskriminující, mělibychom mandátů více.

     Činnost naší sekce je podporována iniciativami Obecně prospěšné společnosti Koexistence, a to jak pomoci vydavatelské činnosti, tak organizací seminářů. O činnosti Hnutí píšeme na stránkách občasníku „Wiadomości-Tudósításók-Zprávy“. Aktivně jsme se účastnili mezinárodní konference nt. „Ochrana práv menšin – 15 let v politice za práva národních menšin v ČR“, která se konala u příležitosti 15. výročí založení Hnutí dne 17. prosince 2005 roku a v tzv. II Palkovické konferenci, která byla uspořádána na počest 70. výročí pobytu Wincenta Witose v Palkovicích. Spolupracujeme s Maďarskou národní sekci. Delegáti polské sekce se účastnili vzpomínkových slavností v Mírově na počest výročí narození hr. Jánose Esterházy. Na mírovském hřbitově kromě pamětní desky hr. Esterházy je obelisk se jmény přes 500 vězňů – Poláků, obětí německého fašistického režimu. Funkcionáři polské sekce se účastnili také v podnicích pořádaných ukrajinskou a rusínskou národní menšinou.

    Politické hnutí Soužití-Coexistentia spolupracuje s politickými stranami v České republice a v mateřských státech. V Polsku máme obzvlášť blízké styky s Polskou Lidovou Stranou (PSL). Jeho čelní funkcionáři se účastnili odhalení pamětní desky na počest pobytu v Hrádku Wincenta Witose, předsedy vlády meziválečného Polska. Soužití je otevřeno na spolupráci se všemi demokratickými politickými stranami. V rámci České republiky podporujeme program pro-evropských parlamentních stran – sociální demokracie (ČSSD), lidovců (KDU-ČSL) a Stany Zelených (SZ), spolupracujeme s SNK-ED a hnutími nezávislých. Na setkáních orgánů Polské národní sekce byly projednávány otázky životně důležité pro polskou národní menšinu, především polské školství, zákonné zavádění dvojjazyčností, polský tisk a elektronická média a sdružování národních menšin. Funkcionáři Soužití se domnívají, že všestranný rozvoj polského národnostního školství je povinen zajistit stát. Urychlení vyžaduje uvedení do života ustanovení Rámcové úmluvy o ochraně národnostních menšin a Evropské charty menšinových či regionálních jazyků. Přestože existuje ústavní povinnost týkající se ochrany jazyka polského v okresech Karviná a Frýdek Místek, samosprávné orgány často úspěšně oddalují jejich zavedení. Není určena kompetence Výborů pro národnostní menšiny. Úřady měst o obcí neinformují své občany o právech národních menšin. Dokonce veřejnoprávní televize omezila nedávno vysílací čas programu v jazyce polském. Politické hnutí Soužití-Coexistentia je odhodláno pokračovat ve své činnosti v zájmu národních menšin. Polská národní sekce navrhuje schválit 3 dlouhodobé cíle: 1. zapojení všech orgánů Hnutí do voleb tak, aby byla umožněna národním menšinám maximálně početná reprezentace v zastupitelských orgánech všech stupňů, 2. obhajoba polského národnostního školství, 3. podpora ústavního zavádění dvojjazyčností. Strategické cíle Soužití a občanských sdružení národních menšin jsou zde totožné.

     Děkuji za pozornost a počítám s přijetím náležitých usnesení, které budou umožňovat plnění přijatého programu a statutárních cílů naším Hnutím.  

 

Archív COEX: Zpráva o činnosti Maďarské národní sekce PH Együttélés, kterou přednesl předseda sekce, Istváj Palágyi na X. Kongrese COEX dne 14.4.2007 v Třinci

 

Vážený pane předsedající, vážení delegáti, vážení hosté, dámy a pánové !

     Dovolte mi, abych jménem vedení Maďarské národní sekce Coexistentia-Együttélés upřímně pozdravil všechny účastníky Kongresu (…). V přednesené zprávě bychom chtěli informovat o vykonané práci v rámci Maďarské národní sekce v uplynulém období, provést jejich hodnocení a seznámit Kongres s vytýčenými úkoly sekce pro následující období. Dr. Kocsis ve své předsednické zprávě o činnosti Hnutí rozsáhlé informoval o aktivní spoluúčastí naši sekce v maďarských záležitostech v rámci Hnutí a jednoznačně pozitivně hodnotil i vlastní, samostatnou činnost Maďarské národní sekce. To nám umožňuje, abychom popisu námi vykonané práce věnovali relativně kratší – ovšem dostatečně výstižnou partii, a převážnou část zprávy zaměřili na otevřené otázky, zahájené úkoly a na rezervy v práci sekce.

     Úvodem bych chtěl připomenout, že uplynulé cca roční období bylo, z pohledu naplnění našeho hlavního poslání jako politického hnutí mimořádně zdařilé a úspěšné. Vzrostla prestiž a uznání politické činnosti Maďarské národní sekce v rámci Coexistentia-Együttélés. Významný podíl na tom měly akce jako mezinárodní seminář v Praze „15 let v politice o právech menšin v ČR“ za účastí našich i zahraničních účastníků ve spolupráci s poslanci Evropského parlamentu. Dále postoj Maďarské národní sekce a vyvolána aktivita v rámci Hnutí související s prosazováním názoru o spravedlivém posouzení a nápravu příkoří spáchaných na maďarské – ale i polské menšině – v bývalé ČSR, učiněné podle nespravedlivého principu kolektivní viny, uplatňované na základě Benešových dekretů. Za mimořádný úspěch lze považovat kladnou odpověď bývalého premiéra ČR Jiřího Paroubka na dopis předsedy Hnutí Dr. Kocsise s požadavkem stejného uznání spáchaných nepravostí, prováděných na základě tzv. kolektivní viny – oznámených dříve na adresu poškozených německých antifašistů, bývalých občanů ČR – že se také vztahovalo na maďarskou i polskou menšinu. Do těchto významných akcí patří také pozvání a vyžádaný projev staronového předsedy MNS a současného předsedy Hnutí Dr. Kocsise v bruselském sídle Evropského parlamentu přednesené při příležitosti vernisáže výstavy dokumentů o násilném vysídlení Maďarů z jihu Slovenska před šedesáti lety. Je potěšitelné, že o těchto aktivitách, ale i o dalších, jsou čtenáři informování, nejen prostřednictvím domácího menšinového tisku, ale též Új szó na Slovensku a Népszabadság v Maďarsku. Dokonce maďarský televizní kanál Duna TV pozitivně hodnotil aktivitu MNS a Hnutí jako živou organizací hájící zájmy národních menšin. Významná činnost MNS a celého Hnutí v zastoupení politických zájmů maďarské menšiny v ČR byla náležitě oceněna v dopise, i ústním vyjádření prezidenta MR pana Lászlóa Solyoma při jeho návštěvě Prahy v minulém roce. Také nová ministryně zahraničních věcí MR paní Kinga Göncz v dopise ocenila úsilí a pří a přínos MNS a celého Hnutí ve prospěch zachování identity maďarské menšiny při současném napomáhání vzájemného soužití menšin s většinovým národem.

     Možná akce, které již tradičně každoročně zajišťujeme, zdají svým dopadem jako méně významné než výše jmenované. Je to květnová pietní akce u památníku maďarských vojáků padlých při záchraně českých občanů u Zlaté koruny v posledních létech druhé světové války. Dále jsou to vzpomínkové akce v červnu u památníku martyra hraběte Jánose Esterházyho na Mírově. Za spoluúčastí zástupců všech maďarských menšinových organizací z Čech a hostů ze Slovenska, jsme pořádali v Praze – jako každoročně – 20. srpna minulého roku vzpomínkovou oslavu Dne svatého Štěpána. V říjnu tradičně jsme vzpomenuli na výročí maďarské revoluce v roce 1956. Akce byla součástí celého souboru oslav jubilejního 50. výročí. I když některé z akcí mají spíš kulturní než politický ráz, přesto je pokládáme za nezbytné v procesu posílení národní identity zde žijící maďarské menšiny. Není přitom našim záměrem vytěsňovat oblast zájmu jiných nepolitických menšinových organizací. Při organizaci nebo spoluúčastí na těchto akcích sledujeme důsledně politickou prioritu MNS, nenahrazujeme činnost jiných organizací, ale snažíme se prohloubit spolupráci s nimi a koordinovat tyto akce. V souladu s těmito zásadami, pokládáme za jeden z našich stěžejních úkolů pokračovat v úsilí o dohodu s dalšími maďarskými menšinovými organizacemi na efektivní formě koordinační spolupráce do budoucna. Z iniciativy MNS vzniklými samostatnými nepolitickými organizacemi jako Maďarským hospodářským sdružením v ČR, Společnosti Artura Görgeyho a připravujícím se Sdružením maďarských lékařů a zdravotníků v ČR již úzce spolupracujeme. Se Svazem Maďarů v Čechách a na Moravě hledáme společné styčné oblasti pro dohodu o koordinační spolupráci. Se studentským kroužkem Ady Endre-ho zvyšujeme četnost organizovaných kontaktů s cílem nacházení společných programových záměrů.

     Programové záměry MNS byly zahrnuty a rozpracovány do úkolů ročních plánů práce. Ne vše se nám bezezbytku podařilo splnit. Plnění ztěžovaly jak personální, tak finanční problémy. V prvním pololetí 2006 z přemíry pracovních úkolů rezignovala na svou funkci předsedkyně MNS a jako náhradní zastoupení vedení sekce svěřuje vždy jednomu ze stávajících tři řádně zvolených místopředsedů. Efektivností práce sekce výrazně napomohlo, že užší Grémium sekce, včetně vybraných aktivistů se schází každý týden, což umožňuje plynule zajišťovat plánované ale i neplánované aktuálně-operativní úkoly, které příznivě obohacují naši činnost (…). Závěrem bychom chtěli ujistit Kongres i nové, nastávající vedení Hnutí, že MNS přes zmíněné problémy je jak personálně tak i programově v dobré kondici. V hodnoceném období se o dosažení úspěchů přičinili jak členové vedení, tak i široký okruh aktivistů sekce, kteří prokázali nejen značnou dávku obětavosti, ale i svoji zdatnost v plnění náročných úkolů, za což jím patří upřímné poděkování. Konvent MNS v prosinci minulého roku zvolil nové vedení sekce a přijal pracovní program s naznačenými úkoly. Závěry z dnešního jednání budou v odpovídajícím  rozsahu doplněny do plánu práce sekce. Závěrem mi dovolte z tohoto místa poděkovat staronovému předsedovi Hnutí, Dr. Kocsisovi, který při plnění náročné funkce, věnoval nejen stálou pozornost činnosti naší sekce, ale aktivně se podílel a nesl hlavní tíhu při naplňování nejnáročnějších akcí.

 

Archív COEX: Výměna dopisů COEX-SMK / Archiwum COEX: Korespondencja na linii COEX-SMK

 

Při příležitosti zvolení předsedou Strany Maďarské koalice (SMK) Pála Csákyho na Kongresu strany, který se konal koncem března tr. v Bratislavě, zaslal předseda Politického hnutí Coexistentia-Soužití László Attila Kocsis blahopřejný dopis, jehož celý text níže zveřejňujeme v původním maďarském jazyce – xero. V dopise se mimo jiné píše, že znajíce dosavadní životní dráhu pana Csákyho, jeho příkladnou činnost na úseku řízení strany, i jako poslance parlamentu a místopředsedy vlády, věříme, že i ve funkci předsedy SMK bude vykonávat i v souladu s našimi očekáváními, s pocitem zodpovědnosti nejen za osud Maďarů žijících na Slovensku, ale také jejich krajanů v Česku a v zájmu všech Maďarů. Coexistentia bude nadále solidarizovat s Maďary na Slovensku, jako dosud bude vydáním prohlášení a jinými projevy reagovat na událostí týkající se jejich komunity. V odpovědi pan předseda Csáky, kterou rovněž publikujeme, vyjadřuje poděkování za blahopřání a zdůrazňuje, že pokračování v naši dosavadní úspěšné spolupráci by bylo pro něj poctou. / Z okazji wyboru przewodniczącym Partii Koalicji Węgierskiej (Strana maďarské koalice) Pála Csáky na Kongresie Partii, który odbył się końcem marca br. w Bratysławie, przesłał przewodniczący Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota László Attila Kocsis list gratulacyjny, który zamieszczamy w oryginalnym brzmieniu w języku węgierskim – ksero. W liście m.in. czytamy, że na podstawie dotychczasowej drogi życiowej pana Csáky, przede wszystkim wzorowej pracy na stanowisku kierowniczym w partii, posła parlamentu i wicepremiera rządu, mamy nadzieję, że i w funkcji przewodniczącego SMK będzie działać według naszych oczekiwań, odpowiedzialnie w interesie Węgrów zamieszkałych nie tylko na Słowacji, ale również ich ziomków w Czechach i wszystkich Węgrów. Coexistentia będzie nadal solidaryzować się z Węgrami na Słowacji przez redagowanie oświadczeń i będzie w inny sposób reagować na wydarzenia, które ich dotyczą. W odpowiedzi, którą również zamieszczamy, pan Csáky dziękuje za gratulacje i podkreśla, że kontynuowanie współpracy będzie dla niego zaszczytem.

 

Spotkanie Václav Klaus – Lech Kaczyński / Setkání Václav Klaus –Lech Kaczyński

 

Prezydenci Republiki Czeskiej Václav Klaus i Rzeczypospolitej Polskiej – Lech Kaczyński spotkali się 23.5.2007 r. na roboczej kolacji w Lanach. Rozmawiano o amerykańskiej tarczy antyrakietowej i koordynacji postępowania czesko-polskiego w tej sprawie, o solidarności – zwłaszcza w kontekście stosunków z Rosją. Podkreślono chęć współpracy przy budowie elementów tarczy antyrakietowej USA w Polsce i Czechach. Ogłoszono wspólne stanowisko w sprawie Konstytucji Europejskiej – zwłaszcza proponowanego w niej sposobu większościowego głosowania, stwierdzając bliskość poglądów.  Podczas spotkania, ani na konferencji prasowej nie poruszano problemów dotyczących polskiej mniejszości narodowej w RC. / 23.5.2007 se setkali na pracovní večeří v Lánech prezidenti ČR – Václav Klaus a PR – Lech Kaczyński. Rozhovory se týkaly protiraketového štítu a polsko-české součinnosti v této otázce, o solidaritě zejména ve vztahu k Rusku. Byla zdůrazněna ochota spolupracovat při výstavbě součástí protiraketového štítu USA v Polsku a Čechách. Bylo vydáno společné stanovisko ve věci Evropské ústavy – zejména navrhovaného v ní způsobu většinového hlasování, přičemž byla potvrzena blízkost názorů.. V průběhu setkání ani na tiskové konferenci nebyly zmiňovány otázky tykající se polské národní menšiny v ČR.

 

Wiceminister Rzeczypospolitej Polskiej Paweł Kowal w Republice Czeskiej / Náměstek ministra Polské republiky Paweł Kowal v České republice

 

Wiceminister spraw zagranicznych RP Paweł Kowal spotkał się 29.5.2007 r. w Pradze z wiceministrem spraw zagranicznych RC Tomášem Pojarem. 30.5.2007 r. odbył wizytę w Konsulacie Generalnym RP w Ostrawie. Rozmowy w Ostrawie dotyczyły m.in. problematyki polskiej mniejszości narodowej. Wiceminister obiecał pomóc w ratowaniu Teatru Lalek PZKO „Bajka“ oraz kontynuować działania polityczne w kierunku wsparcia polskiej szkoły w Trzyńcu-Tarasie. Po spotkaniu w konsulacie Kowal udał się na Żwirkowisko. Odwiedził również Kongres Polaków, Ośrodek Dokumentacyjny, redakcję „Głosu Ludu“ i Zarząd Główny PZKO, wszystko w Czeskim Cieszynie. / Náměstek ministra zahraničí Polské republiky Paweł Kowal jednal 29.5.2007 v Praze s náměstkem ministra zahraničí České republiky Tomášem Pojarem. 30.5.2007 navštívil Generální konsulát PR v Ostravě. Rozhovory v Ostravě byly zaměřeny mj. na problematiku polské národní menšiny. Náměstek ministra slíbil pomoci zachránit loutkové divadlo PZKO „Bajka“ a pokračovat v politickém jednání s cílem podpory polské školy v Třinci-Terasa. Po setkání v konsulátu Kowal odjel na Žwirkowisko. Navštívil také Kongres Poláků, Dokumentační středisko, redakci „Głos Ludu“ a Hlavní výbor PZKO, všechno v Českém Těšíně.

 

Spotkanie 15 prezydentów europejskich w Brnie /

Setkání 15 evropských prezidentů v Brně

 

Do Brna przyjechali 25. i 26.5.2007 r. prezydenci 15 krajów europejskich. Wzięli udział w spotkaniu na szczycie, którego tematem były m. in. problemy Europy środkowej i Unia Europejska oraz baza rakietowa USA w Polsce i Czechach. Wizyta miała raczej charakter kurtuazyjny, prezydenci nie są bowiem głowami państw, które reprezentują. Celem spotkania była wymiana poglądów i wzajemne zrozumienie. Podpisanie jakiegokolwiek dokumentu nie było przewidziane, bo istnieją rozbieżności między reprezentowanymi państwami dotyczące konstytucji europejskiej, a zwłaszcza planów USA na rozmieszczenie w Polsce i Czechach bazy rakietowej i bezpieczeństwa elektrowni atomowej Temelin. / Do Brna přijeli ve dnech 25. a 26.5.2007 prezidenti 15 evropských států. Účastnili se summitu, jehož tématem byly mj. potíže střední Evropy, Evropská unie a raketová základna USA v Polsku a Česku. Setkání mělo spíše zdvořilostní charakter, prezidenti totiž nejsou hlavami svých států. Cílem summitu byla výměna myšlenek a vzájemné porozumění. Podepsání jekéhokoliv dokumentu nebylo plánováno, protože existují rozdílné názory mezi reprezentovanými státy týkající se zejména evropské ústavy, plánů USA na rozmístění v Polsku a Česku raketové základny a bezpečnost jaderné elektrárny Temelín.

 

W spotkaniu wzięli udział prezydenci Albanii – Alfred Moisiu, Bośni i Hercegowiny – Nebojsza Radmanowicz, Bułgarii – Georgi Paranow, Czarnej Góry – Filip Vujanovicz, Czech – Václav Klaus, Chorwacji – Stjepan Mesic, Włoch – Giorgio Napolitano, Węgier – László Sólyom, Macedonii – Branko Crvenkowski, Mołdawii – Wlodimir Woronin, Polski – Lech Kaczyński, Austrii – Heinz Fischer, Rumunii – Trakán Basescu, Słowacji – Ivan Gašparovič, Serbii – Boris Tadič. Ze względu na sytuację w kraju usprawiedliwił sę prezydent Ukrainy Wiktor Juszczenko. / Setkání se účastnili prezidenti Albánie, Bosny a Hercegoviny, Bulharska, Černé Hory, Česka, Chorvatska, Itálie, Maďarska, Makedonie, Moldavska, Polska, Rakouska, Rumunska, Slovenska, Srbska. Omluvil se, s ohledem na situaci v zemi, prezident Ukrajiny.

 

„Wiadomości – Tudósítások – Zprávy“, wydawca / vydavatel: Organizacja Wyższego Pożytku Publicznego / Obecně prospěšná společnost Koexistencia, IČO: 68899289, adres wydawcy / adresa vydavatele: 737 01 Český Těšín / Czeski Cieszyn, Střelniční / Strzelnicza 28, rada redakcyjna / redakční rada: Tadeusz Toman, Władysław Drong, Józef Toboła, zamknięcie numeru / uzávěrka čísla: 5.6.2007, gratis / zdarma