Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich
w Republice Czeskiej
„BIULETYN SEP“ – rocznik 2005 (numer 16 + 17)
http://www.coexistentia.cz/SEP/index.html
Spotkanie elektryków w Cierlicku-Kościelcu
W sobotę 17.11. ub.r. odbyło się w Cierlicku-Kościelcu spotkanie elektryków polskich w Republice Czeskiej. Prelekcje wygłosili członkowie SEP, Tadeusz Toman (temat: „Rewizje urządzeń elektrycznych“), Karol Guńka (temat: „Elektrownie wiatrowe“), Stanisław Feber (temat: „Produkcja kształtek szamotowych przy pomocy wibroprasowania“). Dziekan wydziału elektrycznego Politechniki Śląskiej, Bogusław Grzesik przedstawił aktualne możliwości szkoły, jej strukturę, liczbę studentów i nauczycieli. Dziekanowi towarzyszyli Kazimierz Gierlotka, dyrektor Zakładu Napędu Elektrycznego i Elektroenergetyki Instytutu Elektrotechniki Teoretycznej i Przemysłowej i Kazimierz Nabzdyk, emerytowany wykładowca Wydziału Górniczego Politechniki i pracownik Biura Projektów Hutniczych w Gliwicach. Ciekawa dyskusja na spotkaniu dotyczyła rozwoju przedsiębiorczości w dziedzinie elektryki, podejmowania pracy w Unii Europejskiej po jej poszerzeniu i możliwości studiów na Politechnice przez studentów z Zaolzia. Goście z Gliwic przekazali naszemu stowarzyszeniu „Album 60-lecia Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej“. W samodzielnym artykule przedstawiamy dziś czytelnikom historię Wydziału, opracowaną na podstawie przekazanej publikacji. Artykuł ze spotkania zamieścił miesięcznik Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego „Zwrot“ („Aktywni Elektrycy“, Zwrot 3/2005). (Red.)
Spotkanie noworoczne w Gliwicach
W poniedziałek
10.1. br. odbyło się w Gliwicach tradycyjne spotkanie noworoczne Oddziału
Gliwickiego SEP. Na zaproszenie prezesa Oddziału Tadeusza Lipińskiego
wzięła w nim udział delegacja SEP w RC w składzie: Tadeusz Toman
(przewodniczący), Zygmunt Stopa i Władysław Niedoba. Imprezę
zagaił występ zespołu wokalno-tanecznego „Ychtis“ z Piekar Śląskich. W
ramach spotkania prezes Zarządu Głównego SEP z Warszawy Stanisław
Bolkowski wręczył odznaczenia i medale zasłużonym członkom SEP oraz
studentom Politechniki Śląskiej za najlepszą pracę dyplomową z elektryki.
Wśród odznaczonych dyplomem nadania Medalu Honorowego im. prof. Obrapalskiego
był Zygmunt Stopa. Medal ten ustanowiono przez Gliwicki Oddział SEP i
Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej w 1981 roku w stulecie urodzin
profesora, twórcy polskiej nauki w dziedzinie napędu elektrycznego w przemyśle
ciężkim, przede wszystkim w górnictwie i hutnictwie. Po programie oficjalnym i
toaście noworocznym odbyło się spotkanie koleżeńskie. (Red.)
Zebranie członkowskie i prelekcja
We wtorek 19.4. br. odbyło się w Czeskim Cieszynie spotkanie członków Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej. Jego przewodniczący, inż. Tadeusz Toman, podsumował dorobek organizacji za rok ubiegły i przedstawił członkom plan pracy na okres następny. W 2004 roku odbyły się cztery spotkania członkowskie – raz na kwartał, na których prelekcje wygłosili m. in. goście z Stowarzyszenia Elektryków Polskich z Gliwic – prof. Tadeusz Skubis („Rozwój i zastosowanie mikroprocesorów krzemowych“), prof. Bogusław Grzesik („Politechnika Śląska i jej Wydział Elektryczny“). Pozytywnie rozwija się współpraca z Oddziałem SEP w Gliwicach. Na spotkanie noworoczne w dniu 10.1. br. wyjechała do Gliwic trzyosobowa delegacja. Regularnie – dwa razy rocznie wydawany jest „Biuletyn SEP“, w ub. roku ukazały się wyjątkowo aż trzy numery. Nie odbyła się natomiast zaplanowana wycieczka do elektrowni szczytowo pompowej „Dlouhé Stráně“.
Nowy zarząd w tym samym składzie: inż. Tadeusz Toman (przewodniczący), inż. Tomasz Stopa (wiceprzewodniczący ds. organizacyjno szkoleniowych), Tadeusz Parzyk (wice-przewodniczący ds. naukowo technicznych), inż. Stanisław Feber (sekretarz), inż. Andrzej Macura (skarbnik), będzie kontynuował rozpoczęty sposób pracy, by udostępnić miejscowym elektrotechnikom – Polakom najnowsze informacje również w języku ojczystym.
Dalszym punktem spotkania była prelekcja inż. Tomasza Stopy na temat doświadczeń i spostrzeżeń z jego uczestnictwa w projektach zagranicznych. Prelegent, pracownik czesko cieszyńskiej firmy z polskim rodowodem „Emtest“, brał udział w rozruchu urządzeń elektrycznych szeregu zagranicznych projektów, m.in. w Iranie, Indonezji, na Tajwanie, w Republice Południowej Afryki oraz na Litwie. Firma zajmuje się urządzeniami do ochrony środowiska, szczególnie projektami sterowania elektrofiltrów do odpylania spalin i innych gazów odprowadzanych do atmosfery. Ze względu na brak dostępu do projektów krajowych oferuje firma usługi fachowe inwestorom zagranicznym. Pobyt pracowników firmy w Indonezji był związany z uruchomieniem urządzeń elektrycznych – filtrów i instalacji odsiarczania oraz zaszkoleniem obsługi w firmie papierniczej. Problemem było zwłaszcza dostosowanie urządzeń elektrycznych do panującej tu wielkiej wilgotności. Przy instalacjach stosuje się tu normy techniczne dostawców. Również w Republice Południowej Afryki (RPA) pracownicy firmy montowali urządzenia w zakładzie papierniczym. Państwo leżące w południowej Afryce jest krajem rozwiniętym, z dużymi obszarami leśnymi. Drzewo jest stosowane do produkcji papieru, przy czym jednak są likwidowane obszary leśne. Pracownicy Emtestu byli zobowiązani, zgodnie z miejscowymi ustawami anty-dyskryminacyjnymi, współpracować z czarnymi mieszkańcami. Na ważniejszych stanowiskach są zatrudniani głównie lepiej wykształceni biali obywatele RPA. W RPA używane są techniczne normy krajowe. Na Tajwanie przy instalacji urządzeń odsiarczania w rafineriach i elektrowniach współpracowano ze Szwedami. Tajwan jest wyspą w Azji o wielkiej gęstości zaludnienia. Miejscowi obywatele są dobrze wykształceni. Do robót montażowych są zatrudniani pracownicy najemni – Filipińczycy i Indonezyjczycy. Na Tajwanie zwraca uwagę wysoki stopień korupcji. W Iranie firma Emtest pracowała w 2000 roku, jeszcze przed wydarzeniami związanymi z akcjami terrorystycznymi Al-Kaidy. Pracowano przy budowaniu fabryki do produkcji bauksytu. Iran jest krajem islamskim o wielkiej gęstości zaludnienia, w którym wielki nacisk kładzie się na wykształcenie. Czeskie firmy spisują się tu słabiej. Na Litwę pracownicy firmy wyjechali w bieżącym 2005 roku. Litwa jest krajem europejskim, wchodzącym w skład Unii Europejskiej z bardzo wysokim procentem ludzi z wykształceniem wyższym. Na Litwie obowiązują normy europejskie. Litwa może się aktualnie pochwalić wyższym tempem rozwoju technicznego niż Republika Czeska. Zwiększa się liczba małych firm prywatnych, natomiast w państwowych zakładach nadal decydują tzw. stare struktury. Pobyt w azjatyckich i afrykańskich krajach egzotycznych, współpraca z ludźmi różnych języków i mentalności umożliwia, oprócz pozyskiwania doświadczeń fachowych i menażerskich, również przeżycie niecodziennych przygód. W dowód tego prelegent pokazał szereg ciekawych momentów uwiecznionych na zdjęciach.
Artykuł na temat imprezy pt. „Obrady i prelekcja SEP“ zamieścił 23.4. br. „Głos
Ludu“ – gazeta Polaków w RC. Ciekawa i fachowa prelekcja inż. Tomasza Stopy
zasługuje na szersze rozpropagowanie, również wśród laików, nie związanych
z elektryką. (Red.)
Szanowni czytelnicy!
„BIULETYN
SEP“ numer 17 ukazuje się w przededniu Zjazdu Delegatów Polskiego Związku
Kulturalno-Oświatowego, organizacji zrzeszającej większość Polaków na Zaolziu. PZKO
poprzez swoją bogatą działalność od 1947 roku, kiedy było założone do dnia
dzisiejszego zasługuje na szerokie uznanie. Jest moim obowiązkiem podziękować
również elektrykom – naszym członkom, ale nie tylko, że ich działalność w
ramach PZKO jest widoczna. Członkowie SEP są w najwyższych organach PZKO, a
inż. Zygmunt Stopa przez 6 lat pełni funkcję przewodniczącego Zarządu Głównego
PZKO. Dzięki temu współpraca między PZKO i SEP jest wzorcowa.
Dnia 13 stycznia 2006 roku odbędzie się w Czeskim Cieszynie doroczne Zebranie
Członkowskie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich. Pozycja naszego
stowarzyszenia zależeć będzie od wyników naszej pracy. Dlatego ważne jest, jaki
program uchwalimy i czy znajdą się społecznicy chętni i zdolni program ten
realizować. Pożądane byłoby poszerzyć liczbę członków zarządu SEP, by
realizacja obowiązków była podzielona równomiernie. Moim zdaniem również zmiana
na pozycji prezesa SEP umożliwiłaby nowe twórcze spojrzenie.
Zbliżają się święta Bożego Narodzenia, dlatego życzę Wszystkim pomyślności w
życiu prywatnym i sukcesów w pracy społecznej.
Inż.
Tadeusz Toman, przewodniczący SEP w RC,
w
Trzyńcu, 2.12.2005 r.
Jesienne spotkanie członkowskie
W piątek 21.10.2005 r. odbyło się w siedzibie ZG PZKO w Czeskim Cieszynie
spotkanie członkowskie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice
Czeskiej. Przewodniczący SEP, Tadeusz Toman, w skrócie przedstawił
dorobek organizacji oraz plan działalności na okres następnego roku. Prelekcje
na tematy techniczne wygłosili członkowie SEP, Stanisław Feber i Andrzej
Macura.
Tematem prelekcji wygłoszonej przez Stanisława Febera były „Radiostacje
personalne“. Budowanie radiostacji umożliwia tzw. zezwolenie generalne ČTU (Český
telekomunikační ústav). Jest wydane każdemu przy zakupie krótkofalówki.
Prelegent przedstawił szczegóły budowania radiostacji, wykorzystując własne
doświadczenia związane z budową radiostacji duńskiej „Danite 240 FM“ o 40
kanałach. Omówił system strojenia anteny, do tego celu wykorzystuje się mały
przyrząd pomiarowy, tzw. „SVS meter“, który służy do pomiaru mocy wejściowej i
mocy wyjściowej.
Prelekcję „Prezentacja stowarzyszenia w Internecie“ wygłosił Andrzej Macura.
Projekt stron internetowych SEP, przyjęty z małymi poprawkami do
akceptacji, przedstawia się następująco: * informacja o spotkaniach SEP
(1.str.) * statut SEP w języku czeskim i polskim (2.str.) * oferta naszego
stowarzyszenia (3.str.) * spis treści Biuletynów SEP (4.str) * skład i
regulamin zarządu SEP (5.str.) * formularz deklaracji członkowskiej SEP
(6.str.) * linki – na inne strony elektrotechniczne (7.str.). Informacja o
adresie elektronicznym SEP – selp@atlas.cz jest w notce redakcyjnej każdego numeru „Biuletynu SEP“.
W ramach dyskusji poruszono temat młodzieży. Zygmunt Stopa wnioskował
potrzebę włączyć studentów szkół elektrotechnicznych do pracy w SEP. Żeby
młodzież zaangażować najpierw trzeba poznać zainteresowania młodzieży.
Wnioskowano, by zapewnić wycieczkę do Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Franciszek
Jeżowicz przypomniał o niezrealizowanej w bieżącym roku ekskursji do
elektrowni szczytowo pompowej Dluhé Stráně. Na zebraniu można było zapożyczyć
czasopisma elektrotechniczne. Był też przygotowany posiłek – kanapki, kołacze,
kawa, woda mineralna i piwo. Termin zebrania członkowskiego zawnioskowano na
piątek 13.1.2006 r. (Red.)
Rozwój przedsiębiorczości w Euroregionie
Członkostwo Republiki Czeskiej i Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej
umożliwiło rozwój przedsiębiorczości, przede wszystkim małego i średniego
biznesu. W euroregionie Śląsk Cieszyński współpracują firmy różnych branż,
elektryki nie wyłączając.
Cyklicznie, co dwa lata, urządzane jest przez Izbę Gospodarczą w Karwinie i
partnerskie organizacje gospodarcze w Polsce Czesko-Polskie Forum Ekonomiczne.
Ostatnie odbyło się w listopadzie br. w Karwinie. Impreza odbywa się na
przemian w czterech miastach partnerskich polsko-czeskiego pogranicza –
Jastrzębiu, Wodzisławiu Śląskim, Hawierzowie i Karwinie. Tematem ostatniego
spotkania był „Zakres i możliwości świadczenia usług transgranicznych“.
Forum rozpoczęto od przekazania przez Ewę Borzęcką-Auch z Ambasady
RP w Pradze informacji na temat stanu polskiej gospodarki i wymiany handlowo
inwestycyjnej między Polską a Czechami. Tematem drugiego referatu, który
wygłosił Piotr Czosnyka z Konsulatu RP w Ostrawie, była
polsko-czeska współpraca transgraniczna i stojące jej w drodze przeszkody.
Z nowych tematów wysłuchano np. prezentację Międzynarodowych Forów
Przedsiębiorców „Futuralia“, których XI edycja odbędzie się po raz pierwszy
poza strefą francuskojęzyczną – w polskim Wrocławiu. Chodzi o imprezę
skierowaną na przedsiębiorstwa małe i średnie (do 250 pracowników), na której
spotykają się szefowie i prezesi firm, czyli osoby mogące podejmować konkretne
decyzje o współpracy. Organizatorów z Wrocławia na spotkaniu
reprezentowała Agnieszka Jabłońska, która podkreśliła, że „po półtora
roku od wejścia naszych krajów do Unii Europejskiej stwierdziliśmy, że nadal
istnieją jeszcze pewne bariery, które hamują współpracę przedsiębiorców w
regionie śląskim.“ Spotkanie podsumował inicjator spotkań partnerskich miast, Karol
Michalski z Karwiny. Główne problemy, to „mała liczba przejść
granicznych do wymiany handlowej, skomplikowany system przelewów bankowych oraz
słaba znajomość języka sąsiada“, stwierdził Karol Michalski. Jego zdaniem do
rozwiązywania tych i podobnych problemów najlepiej przyczyniają się osobiste
spotkania.
Biorący po raz pierwszy udział w takim spotkaniu konsul RP w Ostrawie, Antoni
Sadowski, powiedział: „Zadziwia mnie wasza aktywność gospodarcza, która
dzieje się bez ingerencji Pragi i Warszawy“. Kolejne spotkanie przedsiębiorców
odbędzie się w Jastrzębiu w 2006 roku. (GL)
Pożegnania – Bogusław Michałek
W dniu 4.5.2005 r. pożegnaliśmy na cmentarzu w Mostach koło Jabłonkowa naszego kolegę, śp. Bogusława Michałka, zasłużonego pracownika polskiej energetyki. Inżynier Michałek, przeżywszy 82 lata, był długoletnim działaczem SEP, Oddział Bielsko-Biała, honorowym członkiem tego Stowarzyszenia. Za zasługi został odznaczony odznaczeniami państwowymi i branżowymi. Zmarły był również przez dłuższy czas aktywnym członkiem Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej. Swą wiedzą i doświadczeniem wspomagał naszą działalność fachowo i organizacyjnie. Jego zasługą były spotkania z energetyką polską, między innymi zapoznanie się z elektrownią szczytowo pompową Porąbka-Żar oraz Elektrociepłownią Cieszyn. Pilnie uczestniczył on we wszystkich naszych przedsięwzięciach.
Inżynier Michałek urodził się w 1923 roku w Mostach koło Jabłonkowa w rodzinie o polskich tradycjach. Naukę pobierał w okresie pierwszej republiki w miejscowej szkole polskiej. Krótko przed wybuchem II wojny światowej uczęszczał do Państwowej Szkoły Przemysłowej w Bielsku, kształcąc się na kierunku mechaniczno energetycznym W czasie wojny 1939-1945 r. był zesłany na roboty przymusowe do Niemiec. Pracował jako robotnik w zakładach metalurgicznych w Linzu. Po wyzwoleniu ukończył wykształcenie fachowe na kierunku energetycznym w tej samej szkole przemysłowej, uzyskując kwalifikacje technika mechanika Mieszkając w tym okresie nadal w Mostach wykazał duże zdolności organizacyjne i muzyczne. Był działaczem miejscowego koła PZKO oraz pierwszym dyrygentem powojennego miejscowego chóru przygotowując jego występy już w 1945 roku. Od 1946 r. pracował w Elektrociepłowni Cieszyn, w różnych funkcjach kierowniczych. Na studiach zaocznych kierunku energetycznego w Politechnice Łódzkiej, oddział Bielsko-Biała uzyskał kwalifikacje inżynierskie z zakresu energetyki cieplnej. W Zakładach Południowego Okręgu Energetycznego w tym w Zespole Elektrociepłowni Bielsko-Biała oraz Ciepłowni Cieszyn przepracował łącznie ponad 50 lat.
W swej karierze zawodowej zajmował szereg odpowiedzialnych stanowisk, m.in. kierownika inwestycji, kierownika Działu Planowania i Dokumentacji, kierownika Wydziału Sieci Cieplnych oraz głównego specjalisty ds. inwestycji. Ze względu na bogate doświadczenia inwestorskie powierzano mu częste misje interwencyjne do zakładów czechosłowackich, które dostarczały podzespołów i części zamiennych dla polskiej energetyki. Będąc już na emeryturze wykonywał również tłumaczeń dokumentacji eksploatacyjnej polskich dostaw energetycznych dla czechosłowackich zakładów energetyki cieplnej.
W zmarłym traci nasze Stowarzyszenie sumiennego członka, dobrego fachowca i wychowawcę swych następców. Społeczność polska Zaolzia traci w osobie inż. Bogusława Michałka zasłużonego społecznika. Cześć Jego pamięci!
Zarząd
Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC
Pożegnania – Henryk Toman
Dnia 31.10.2005 r. w Domu Ewangelickim w Karwinie-Frysztacie pożegnaliśmy śp. Henryka Tomana, członka założyciela Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC, działacza Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego, żołnierza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i członka Koła Polskich Kombatantów. W zmarłym straciła polska społeczność na Zaolziu człowieka zaangażowanego dla sprawy polskiej.
Henryk Toman urodził się 5.7.1922 r. w Marklowicach Dolnych jako jedyny syn Rudolfa i żony Anny z domu Łabaj. Do szkoły ludowej uczęszczał w Piotrowicach, do szkoły wydziałowej we Frysztacie. W 1932 r. zamieszkał w Piotrowicach koło Karwiny, gdzie rodzice zbudowali nowy dom rodzinny. Od 1937 r. pracuje jako uczeń elektromechanik w prywatnej firmie „Radio-elektro-Karel Trojek“ we Frysztacie. W tym okresie ukończył dwuletnią szkołę wieczorową. Jako elektryk pracował w firmie od 1942 r. Po II wojnie światowej od 1946 r. jest zatrudniony jako elektryk, elektryk przodowy, a później od 1962 r. kierownik wydziału elektrycznego w ówczesnej Nowej Hucie, dziś zakładzie „Jäkl“ w Karwinie. Na emeryturę przeszedł w 1982 r., ale jeszcze jako emeryt przez przeszło dziesięć lat pracował w przepompowni wody. Praca była bowiem jego hobby. Wykonał wiele instalacji elektrycznych w domach prywatnych, czy budynkach organizacji społecznych, przede wszystkim w Piotrowicach.
Podczas II wojny światowej, jako młody chłopiec, został zesłany na roboty przymusowe do Niemiec, a w 1943 r. – ponieważ jego rodzice przyjęli tzw. „Volkslistę“ – był wcielony do armii niemieckiej. W 1944 r. udało mu się zbiec i wstąpił do II Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa. Od 10.2.1944 r. do 7.4.1945 r. był żołnierzem 17. Kompanii Łączności 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej, brał udział w walkach w Afryce Północnej i we Włoszech – w Apeninach Północnych i na Nizinie Lombardzkiej, pod Monte Cassino i pod Ankoną. Ciężko ranny w bitwie o Bolonię trafił do szpitala w Anglii, a później do Szwajcarii, skąd powrócił w 1946 r. do domu.
Henryk Toman był aktywnym działaczem Koła Polskich Kombatantów – organizacji, która pielęgnuje dorobek żołnierzy polskich z okresu II wojny światowej. Za udział w walkach zbrojnych był odznaczony Krzyżem Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, Gwiazdą Italii, Gwiazdą za Wojnę i Medalem Wojny.
Henryk Toman wiele czasu, mając oparcie w rodzinie, poświęcił pracy społecznej. Od 1947 r. – czyli od samego początku – był członkiem zarządu Miejscowego Koła PZKO w Piotrowicach. Pełnił m.in. funkcje prezesa, skarbnika, gospodarza Domu PZKO. Śpiewał w chórach (chór męski „Zgoda“, chór mieszany Piotrowice-Marklowice), należał do zespołu teatralnego. Aktywnie działał w Radzie Obwodowej PZKO w Karwinie. Dziełem jego życia jest piotrowicki Dom PZKO otwarty w 1975 r. To on był koordynatorem prac budowlanych, a na budowie spędzał przez trzy lata każde wolne popołudnie. Za pracę w PZKO był odznaczony Złotą Odznaką PZKO – Zasłużony I stopnia. Henryk Toman zaangażował się w życiu społecznym gminy, rozumiejąc potrzebę pracy społeczno politycznej Jako bezpartyjny był w latach 1952-1975 członkiem Miejscowej Rady Narodowej w Piotrowicach. Pracował w komisjach – finansowej, rewizyjnej i ds. społecznych. Był rzecznikiem na ślubach i pogrzebach. Po 1989 r. działał w ramach Grupy Gminnej Ruchu Politycznego „Wspólnota“.
W zmarłym traci nasze stowarzyszenie społecznika i dobrego fachowca. Cześć Jego pamięci!
Zarząd
Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC
Artykuł z działalności SEP w „Kalendarzu Śląskim
2006“
„Kalendarz Śląski 2006“ – doroczna publikacja Zarządu Głównego Polskiego Związku Kuluralno-Oświatowego w Republice Czeskiej zamieścił na stronach 206-209 artykuł Tadeusza Tomana „Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej“. Zamieszczamy tekst artykułu:
Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP) było zarejestrowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych na podstawie ustawy o działalności stowarzyszeń obywatelskich w dniu 19.2.1999 r. SEP stał się tym samym podmiotem prawnym. Statut nowej organizacji branżowej opracował 3-osobowy komitet przygotowawczy w składzie: Tadeusz Toman, Edwin Macura (zmarł w 1999 roku) i Henryk Toman. Pierwsze zebranie członkowskie zwołano na 19.3.1999 r. Zaakceptowano na nim statut, program działalności oraz wybrano 5-osobowy zarząd w składzie: Tadeusz Toman, Tadeusz Parzyk, Andrzej Macura, Tomasz Stopa i Tadeusz Kwolek oraz 2-osobową komisję rewizyjną w składzie: Edwin Macura i Tadeusz Kiedroń.
SEP w pewnym zakresie kontynuuje działalność oświatową w języku polskim, zapoczątkowaną w latach 70. ub. wieku przez funkcjonujące przy ZG PZKO Ognisko Techników. Działalność ta miała wówczas charakter spotkań towarzyskich oraz imprez propagujących osiągnięcia techniki polskiej, nie tylko elektryki, i wkład miejscowych Polaków w rozwój przemysłu w regionie.
Poprzez przyjęcie nazwy stowarzyszenia, której skrót kojarzył się ze Stowarzyszeniem Elektryków Polskich, chciano zamanifestować wolę nawiązania do tradycji, osiągnięć i pozycji tej w społeczeństwie jednej z pierwszych organizacji branżowych w odrodzonym po I wojnie światowej państwie polskim. Korzystając z doświadczeń polskiego SEP oraz własnych inicjatyw, nasz SEP spełnia znaczące cele statutowe, takie jak, a) integrowanie środowiska elektryków i tworzenie więzi koleżeńskich, organizowanie życia towarzyskiego, b) doskonalenie kwalifikacji zawodowych, podniesienie rangi branży elektrotechnicznej w społeczeństwie, c) wymiana najnowszych informacji technicznych, udostępnienie polskiej literatury fachowej i periodyków. Idea współdziałania polskich organizacji na Zaolziu zakłada jako minimum wspólny nadrzędny cel, którym jest zachowanie tożsamości etnicznej ludności polskiej Śląska Cieszyńskiego oraz wszechstronny rozwój kultury i oświaty obywatelskiej. Stowarzyszanie się Polaków, jako mniejszości narodowej, w organizacjach branżowych, takich jak SEP, ma bardzo ważne znaczenie, zwłaszcza obecnie, kiedy żyjemy w nowej wspólnej Europie. Działalność mniejszości musi być różnorodna i dostrzegana przez większość również w dziedzinach technicznych. Dlatego SEP dąży do nawiązania współpracy z PZKO, Kongresem Polaków i innymi organizacjami polskimi w RC oraz polskimi szkołami na Zaolziu.
Od początku istnienia SEP współpracuje z Stowarzyszeniem Elektryków Polskich, oddział w Gliwicach. Rokrocznie delegacja naszego SEP bierze udział w spotkaniach noworocznych. Na ostatnim spotkaniu dnia 10.1.2005 r. członek naszego SEP, Zygmunt Stopa, był odznaczony Medalem Honorowym im. prof. Obrapalskiego. Medal ten ustanowił gliwicki oddział SEP z Wydziałem Elektrycznym Politechniki Śląskiej w 1981 r., w stulecie urodzin profesora, twórcy polskiej nauki w dziedzinie napędu elektrycznego w przemyśle ciężkim, przede wszystkim górnictwie i hutnictwie. Dnia 13.6.2002 r. zarejestrowano przy Zarządzie Głównym SEP w Warszawie czeską Grupę Zagraniczną SEP i zaproponowano zakres współpracy. Wspólnym celem środowisk elektrotechnicznych powinno być stwarzanie i umacnianie więzi między inżynierami elektrykami polskiego pochodzenia z krajem oraz popieranie polskiego przemysłu i polskiej myśli technicznej w innych krajach. Współpracujemy też z Oddziałem SEP Bielsko-Biała, m.in. braliśmy udział w zebraniu członkowskim SEP w Kętach k. Bielska. Współpraca z bielskim oddziałem SEP zaowocowała przy organizacji wycieczek do Elektrowni Szczytowo pompowej Porąbka-Żar i Elektrociepłowni Cieszyn. Współpraca ta nie byłaby możliwa, gdyby nie zaangażowanie Bogusława Michałka, członka SEP (zmarł w 2005 r.), zasłużonego pracownika polskiej energetyki.
Najbardziej widoczną dziedziną działalności, oprócz wydawniczej, jest organizowanie w siedzibie ZG PZKO w Czeskim Cieszynie kwartalnych spotkań członkowskich połączonych z prelekcjami naszych członków lub zapraszanych gości. Spośród członków SEP prelekcje wygłaszali m.in.: Tomasz Stopa (audyt energetyczny, doświadczenie z uczestnictwa w projektach zagranicznych), Tadeusz Toman (rewizje urządzeń elektrycznych), Stanisław Feber (produkcja kształtek szamotowych), Franciszek Jeżowicz (Elektrownia Dziećmorowice), Karol Guńka (elektrownie wiatrowe).
Gośćmi spotkania elektryków, które odbyło się w Cierlicku-Kościelcu dnia 17.11.2004 r. byli: dziekan Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej, Bogusław Grzesik, dyrektor Zakładu Napędu Elektroenergetycznego i Elektroenergetyki Instytutu Elektrotechniki Teoretycznej i Przemysłowej, Kazimierz Gierlotka. Goście przedstawili Wydział Elektryczny, z wyszczególnieniem aktualnych możliwości kształcenia, jego struktury, liczby studentów i nauczycieli.
Częstym gościem na Zaolziu jest członek zarządu SEP Gliwice, Kazimierz Nabzdyk. Wcześniej ciekawe wykłady przedstawili Tadeusz Skubis, dyrektor Instytutu Metrologii i Automatyki Elektrotechnicznej Politechniki Śląskiej (rozwój i aplikacja mikrosystemów krzemowych) oraz Tadeusz Lipiński, przewodniczący Oddziału SEP Gliwice i Ludwik Pinko, nauczyciel akademicki (historia SEP Gliwice). Odbyła się też prelekcja Józefa Przywary na temat 70. rocznicy tragicznej śmierci polskich lotników Żwirki i Wigury.
Znacząca jest działalność wydawnicza. Od 1999 r. ukazało się 17 numerów Biuletynu SEP, których redaktorem jest Tadeusz Toman. Podstawowym zadaniem Biuletynu jest, oprócz funkcji informacyjnej, umożliwienie elektrykom-Polakom w RC publikowanie artykułów fachowych związanych bezpośrednio lub pośrednio z elektryką również w języku polskim.
Naszemu stowarzyszeniu nie udało się, jak na razie, sięgnąć po dotacje z budżetu państwa. W 2001 r. SEP złożył w Ministerstwie Kultury ciekawy, naszym zdaniem, projekt „Polskie Centrum Elektrotechniczne w RC“. Jego wdrożenie miało umożliwić członkom mniejszości polskiej, legitymującym się wykształceniem elektrotechnicznym, dalsze kształcenie się, poprzez m.in. organizowanie szkoleń oraz łatwiejszy dostęp do literatury fachowej, norm technicznych i czasopism. Projekt SEP nie otrzymał niestety akceptacji ówczesnego Urzędu Powiatowego w Karwinie, zdaniem tego urzędu projekt nie uwzględniał zakresów tematycznych ogłoszonych przez ministerstwo.
SEP nie ogranicza się do współpracy z organizacjami w Polsce, utrzymując kontakty z organizacjami czeskim, np. z Sekcją Elektrotechniczną przy Izbie Gospodarczej (szczególną aktywnością wykazuje się tu członek SEP, Edward Kajfosz) oraz z redakcjami pism fachowych „ETM – Elektrotechnický magazín“ (ukazuje się w Brnie) oraz „Elektrotechnika v praxi“ (odbyło się spotkanie z redaktorem naczelnym pisma, Jindřichem Babárikem). Do najważniejszych zadań bieżących zaliczam: a) wychowanie fachowców w języku i duchu polskim, b) podniesienie konkurencyjności wychowania polskiego, c) pielęgnowanie poprawności językowej w zakresie polskiej terminologii fachowej, d) promowanie młodych fachowców oraz nowych polskich firm w branży, e) ścisłe współdziałanie z polskim SEP, f) pośredniczenie w pozyskiwaniu pracy dla bezrobotnych elektrotechników, szczególnie absolwentów szkół.
Aktualnie SEP zrzesza 18 członków, w tym 16 aktywnych. Od 2004 r. zarząd SEP działa w składzie: Tadeusz Toman (przewodniczący), Tomasz Stopa (wiceprzewodniczący ds. organizacyjno szkoleniowych), Tadeusz Parzyk (wiceprzewodniczący ds. naukowo technicznych), Stanisław Feber (sekretarz), Andrzej Macura (skarbnik). Komisja rewizyjna działa w składzie: Zygmunt Stopa i Władysław Drong. (tt)
Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej (jubileusz
60-lecia)
Pierwsze próby powołania Politechniki Śląskiej w Katowicach w 1929 roku były wtedy odrzucone przez rząd prof. Bartla z powodu trudności ekonomicznych kraju. Dopiero dekretem z 24.5.1945 r. była powołana do życia Politechnika Śląska. W jej skład wchodzą Wydział Elektryczny, Wydział Mechaniczny, Wydział Inżynieryjno budowlany i Wydział Hutniczy. W czerwcu 1945 roku Minister Oświaty dr Stanisław Skrzeszewski wydał akt prawny w myśl którego wydziały politechniczne przy Akademii Górniczej w Krakowie miały stanowić zalążek Politechniki Śląskiej z siedzibą w Gliwicach. W dniu 29.10.1945 r. w auli przy ul. Marcina Strzody 21 odbyła się pierwsza w Gliwicach inauguracja roku akademickiego. Na Politechnice Śląskiej rozpoczęło studia 2750 słuchaczy na czterech wydziałach, na których funkcjonowały 54 katedry zatrudniające 198 pracowników naukowych, w tym na Wydziale Elektrycznym 12 katedr z 45 nauczycielami akademickimi (Matematyki, Fizyki, Podstaw Elektrotechniki, Miernictwa Elektrotechnicznego, Maszyn Elektrycznych, Urządzeń Elektrycznych, Kolei Elektrycznych, Energetyki, Teletechniki, Radiotechniki, Nauk Prawniczych, Społecznej Ochrony Pracy, Higieny i Bezpieczeństwa Pracy).
W 1948 roku, decyzją Ministerstwa, na Wydziale Elektrycznym zostaje wprowadzony nowy program dwustopniowego nauczania, jednolity dla wszystkich wydziałów elektrycznych w Polsce. Od 1.10.1948 r. rozpoczęto kształcenie inżynierów elektryków górniczych. Od tego momentu na Wydziale wprowadzone były 3 kierunki studiów: górniczy, prądów silnych oraz telekomunikacyjny. W 1949 roku wprowadzono specjalności: konstrukcyjną, sieci elektrycznych oraz napędów w górnictwie i hutnictwie. W 1951 roku na oddziale energetycznym wprowadzono następujące specjalności: elektrownie, sieci elektryczne, elektrotechnika przemysłowa, maszyny i prostowniki. Na oddziale telekomunikacyjnym realizowano specjalności w grupach: radiotechnicznej, łączenia, przenoszenia. Na studiach magisterskich prowadzono tylko oddział energetyczny. W 1953 roku na studiach dziennych inżynierskich pojawiła się nowa specjalność – automatyka i telemechanika. W 1955 roku do Wydziału Elektrycznego politechniki w Gliwicach została wcielona filia katowicka, prowadząca wieczorowe studia zawodowe. W 1956 roku uruchomiono trzyletnie eksternistyczne studia magisterskie. Studia dzienne wydłużono do czterech lat. W 1958 roku zrezygnowano z dziennych studiów zawodowych i wprowadzono jednolite pięcioletnie studia magisterskie, które przetrwały do dnia dzisiejszego. W 1961 roku został powołany Oddział Automatyki. Utworzono Katedrę Teorii Regulacji. W 1963 roku powstał Wydział Automatyki, do którego z Wydziału Elektrycznego przeszło 30 nauczycieli akademickich. Zbudowano nowy budynek przy ul. Krzywoustego 2 dołączony do kompleksu Wydziału Górniczego. We wrześniu 1963 roku do nowego budynku przeniosły się niektóre katedry Wydziału Elektrycznego.
Od 1968 roku Wydział Elektryczny składał się z 11 katedr: 1) Matematyki, 2) Fizyki, 3) Elektrotechniki Teoretycznej, 4) Miernictwa Elektrycznego, 5) Maszyn Elektrycznych, 6) Napędu Elektrycznego, 7) Elektrowni Cieplnych, 8) Sieci i Układów Elektroenergetycznych, 9) Wysokich Napięć, 10) Urządzeń Elektrycznych, 11) Gospodarki Elektroenergetycznej. W 1969 roku na Uczelni powołano Wydział Matematyczno fizyczny, na który zostały przeniesione Katedra Fizyki i Katedra Matematyki. Pozostałe katedry na Wydziale połączono w duże jednostki. Na skutek tych reorganizacji liczba katedr zmniejszyła się do czterech. Były to: 1) Katedra Elektroenergetyki, 2) Katedra Elektrotechniki Przemysłowej, 3) Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Ogólnej, 4) Katedra Technologii i Metrologii Elektrycznej.
Zarządzeniem Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z września 1971 roku zniesiono katedry, a w ich miejsce powołano instytuty wydziałowe. Na Wydziale Elektrycznym ukształtowały się jednostki: 1) Instytut Elektroenergetyki i Sterowania Układów, 2) Instytut Metrologii i Maszyn Elektrycznych, 3) Instytut Podstawowych Problemów Elektrotechniki i Elektroenergetyki.
W 1978 roku zmodyfikowano programy nauczania. Utworzono nowe profile realizowanych specjalności: elektroenergetyka, przetwarzania i użytkowania energii elektrycznej, automatyka i metrologia elektryczna, budowa maszyn i urządzeń elektrycznych, trakcja elektryczna oraz specjalność nauczycielska.
W 1979 roku został ukończony nowy budynek Wydziału Elektrycznego. Na Wydziale został powołany Zakład Maszyn Elektrycznych, a instytut, w skład którego wchodził, zmienił nazwę na Instytut Metrologii Elektrycznej i Elektronicznej. W 1980 roku Zakład Maszyn przemianowano na Instytut Maszyn i Urządzeń Elektrycznych. W 1988 roku Instytut Podstawowych problemów Elektrotechniki i Elektroenergetyki zmienił nazwę na Instytut Elektrotechniki Teoretycznej i Przemysłowej, a Instytut Metrologii Elektrycznej i Elektronicznej na Instytut Metrologii i Automatyki Elektrotechnicznej.
W 1992 roku rozpoczął się wieloletni okres dostosowania programów studiów do standardów europejskich. Zapoczątkowany wprowadzeniem do dydaktyki 3,5-letniego kursu inżynierskiego na kierunku elektrotechnika. W 1994 roku rozpoczyna działalność Studium Doktoranckie prowadzone w trybie zaocznym zarówno dla pracowników Wydziału, jak i doktorantów z innych uczelni. W 1995 roku otwarto nowy kierunek kształcenia – elektronika i telekomunikacja. W 1999 roku utworzono Zakład Mechatroniki. W 2000 roku rozpoczęto wprowadzanie punktowego systemu ocen studentów. W Zakładzie Napędu Elektrycznego i Energoelektroniki uruchomiono mikroprocesorowy system sterowania elektrowni wiatrowej z generatorem asynchronicznym. W 2002 roku w Zakładzie Inżynierii Elektrycznej zbudowano samochód o napędzie elektrycznym prądu stałego. W 2003 roku przeprowadzona została akredytacja Wydziału Elektrycznego zgodnie ze standardami Komisji Akredytacyjnej Uczelni Technicznych z wynikiem pozytywnym. W Zakładzie Napędu Elektrycznego i Energoelektroniki opracowano robota mobilnego Hexor. Otwarto Wydziałowe Laboratorium Komputerowe.
Dziś w skład Wydziału Elektrycznego wchodzą 3 instytuty oraz 1 katedra: 1) Instytut Elektroenergetyki i Sterowania Układów, 2) Instytut Metrologii i Automatyki Elektrotechnicznej, 3) Instytut Elektrotechniki Teoretycznej i Przemysłowej, 4) Katedra Maszyn i Urządzeń Elektrycznych. Każdy z instytutów podzielony jest na zakłady. Dziekanem Wydziału jest Bogusław Grzesik.
(na
podstawie publikacji „Album 60-lecia Wydziału Elektrycznego
Politechniki
Śląskiej“, opracował T.T.)
Ze świata techniki
Wychodzący w Warszawie wydawany w kolorze na kredowym papierze miesięcznik „Świat techniki“ zamieszcza wiele ciekawych informacji związanych również z elektryką. W naszym Biuletynie zamieszczamy fragmenty artykułów z czerwcowego numeru.
Kwantowe kable – Przewody uplecione z węglowych nanorurek będą przesyłać energię elektryczną na większe odległości z mniejszymi stratami. Laboratorium Richarda Smalleya, chemika z Uniwersytetu w Rice, realizuje czteroletni program badawczy mający doprowadzić do powstania prototypu kwantowego przewodu z nanorurek. Powinien on przewodzić prąd o wiele lepiej niż przewód miedziany i być lżejszy i wytrzymalszy od przewodów aluminiowych, które obecnie stosuje się w sieciach przesyłowych. Naukowcy dążą do stworzenia kabla o tak małej oporności, aby jak najmniej przesyłanej energii było rozpraszane w postaci ciepła. Smalley utrzymuje, że parametry kwantowych przewodów będą porównywalne z parametrami już istniejących nadprzewodników, z tym, że w odróżnieniu od nich nie będą wymagać kosztownych systemów chłodzenia. W skali nano zaczynają bowiem dochodzić do głosu niezwykłe zjawiska fizyki kwantowej i nanodrucik (grubości 1,5 nm) może przewodzić prąd elektryczny bezoporowo. Do niedawna jeszcze nikt nie wiedział, czy ten zadziwiający efekt będzie zachodził również, gdy nanorurki połączy się w układ makroskopowy. Jianping Lu, fizyk z Uniwersytetu Północnej Karoliny, wykazał jednak, że elektrony mogą się przemieszczać w kablu złożonym z idealnie ułożonych, zachodzących na siebie węglowych nanorurek niemal bez żadnych strat energii. Zespół Smalleya wyprodukował już stumetrowe odcinki przewodu złożonego z równiutko ułożonych nanorurek. Szkopuł w tym, że przewód zawiera aż 150 różnych ich typów, co niekorzystnie wpływa na jego przewodność. Przewód idealny powinien się składać z nanorurek jednego określonego typu, ale dostępne w tej chwili technologie pozwalają na uzyskiwanie dość przypadkowej ich mieszaniny.
Odkurzanie aparatów fotograficznych – Kurz we wnętrzu aparatu pogarsza jakość zdjęć. Szczególny problem stanowi w wypadku aparatów z wymiennymi obiektywami. Nowa lustrzanka Olympus Evolt E-300 jest wyposażona w specjalny system redukcji zanieczyszczeń: wibrujący filtr powoduje opadanie kurzu na specjalne taśmy przylepne umieszczone przed przetwornikiem CCD. Od początku istnienia aparatów fotograficznych kurz był wielkim problemem. Ten z zewnątrz można stosunkowo łatwo usunąć, gorzej z tym, który zbiera się w środku. Aby zapobiec przedostaniu się zanieczyszczeń do wnętrza, zawodowi fotograficy, zamiast wymieniać obiektywy, używają dwóch lub więcej aparatów z różnymi obiektywami. Aparat cyfrowy to urządzenie elektroniczne. Ze względu na gromadzące się w czasie jego pracy ładunki elektrostatyczne jest bardziej podatny na zaburzenia niż aparat klasyczny. W modelu Volt między migawką a przetwornikiem CCD, w metalowej ramce zamocowano okrągły szklany filtr optyczny. Przy każdym uruchomieniu aparatu do ramki doprowadzany jest ładunek elektryczny, który po półtorej sekundy wprawia filtr w drgania o częstotliwości 350 CHZ Czyszczenie jest sygnalizowane migającym niebieskim światłem. Przetwornik jest dodatkowo ukryty za hermetyczną osłoną. Chroni go ona nawet przed pyłem, który z czasem nieuchronnie powstaje na skutek pracy mechanicznych elementów aparatu. Paski można wymieniać podczas serwisowania i czyszczenia aparatu.
Nowy rodzaj mikroskopii – Naukowcy zajmujący się nanotechnologią czy biologią molekularną często napotykają na poważne ograniczenia – nie mają możliwości obserwacji pojedynczych atomów bądź cząsteczek w trzech wymiarach. Specjaliści pracują obecnie nad narzędziem, które pozwalałoby uzyskiwać trójwymiarowe obrazy obiektów w skali nano. Technika, którą starają się opracować, nazwana mikroskopią sił rezonansu magnetycznego (MRFM), jest połączeniem dwóch znanych wcześniej: obrazowania metodą magnetycznego rezonansu jądrowego oraz mikroskopii sił atomowych. Zespół fizyków z ośrodka badawczego Almaden firmy IBM w San Jose w Kalifornii pod kierownictwem daniela Rugara za pomocą za pomocą tej nowej techniki zdołał niedawno wykryć spis pojedynczego elektronu. Technika MRFM może być przydatna w obrazowaniu obiektów w skali atomowej. Zasada działania urządzenia jest prosta – na końcu ramienia uginającego się pod działaniem niewiarygodnie słabych sił, zawieszona jest drobina namagnesowanego materiału. Siła magnetyczna między tym magnesem a elektronem wywołuje mierzalne zmiany w drganiach ramienia. Teoretycznie ze skanowanie cząsteczki w trójwymiarowym układzie rastrowym dałoby nam trójwymiarowy obraz. Naukowcy z IBM opracowali już skaningowy mikroskop tunelowy, za pomocą którego można uzyskiwać obrazy atomów, oraz przyczynili się do rozwoju mikroskopii sił atomowych, wykorzystywanej dziś powszechnie do manipulowania obiektami w skali atomowej, bez czego niemożliwa byłaby w dużej mierze nanotechnologia..
Biblioteka Babel – Czy planowane przez Google´a przetworzenie milionów książek na
postać elektroniczną grozi końcem bibliotek, czy raczej ich odrodzeniem. Jedyne
chyba miejsce na świecie, gdzie gniazda sieci wyglądają jak książki, to
Biblioteka Bodlejska w Uniwersytecie Oksfordzkim. Plastikowe, brązowe pudełka,
wbudowane w antyczne regały w najstarszym skrzydle ponad 400-letniej
biblioteki, stoją na tych samych półkach co katalogi średniowiecznych
manuskryptów. Dzięki gniazdom sieciowym oraz akcji przetwarzania katalogów na
postać elektroniczną użytkownicy Biblioteki Bodlejskiej nie muszą nawet
zdejmować ksiąg z półek. Wystarczy połączyć się z siecią i oglądać poszukiwane
katalogi na ekranie. Jest możliwe, że Google umieści w Internecie całe teksty
książek, które już nie podlegają ochronie z tytułu prawa autorskiego, a w
przyszłości mógłby stworzyć rodzaj literackiego odpowiednika Internetu.
Wyobraźmy sobie, że w księgozbiorze biblioteki uniwersyteckiej Harvardu
moglibyśmy znaleźć wszystkie utwory, w których znajduje się wzmianka o pewnej
osobie. Już to byłoby ogromną pomocą dla naukowa. Natomiast premier Luksemburga
i obecny przewodniczący Unii Europejskiej nazwał inicjatywę Google´a
„antyeuropejskim atakiem“. Ostro skrytykował też
ten projekt dyrektor Bibliothéque nationale de France, który stwierdził, że
inicjatywie tej chodzi o utrwalenie „imperialistycznej dominacji języka
angielskiego i anglosaskiej kultury“. Apel 19 narodowych bibliotek Europy żąda
powołania konkurencyjnej wobec projektu Google´a inicjatywy. Opowiedzieli się
już za nią przywódcy 6 krajów Unii Europejskiej, w tym Polski. (opracował
Tadeusz Toman)
Unia Europejska: Budowa społeczeństwa informacyjnego
(dok.)
Zasadnicze pytanie, jakie należało postawić jeszcze w chwili podejmowania rozmów akcesyjnych, dotyczy strategii wyrównania dysproporcji, integracji i stabilnego rozwoju. Jest bardzo istotne, aby rozszerzenie UE o 10 słabiej rozwiniętych państw umożliwiało dodanie pozytywnego impulsu dla rozwoju tych państw i całej Europy i zapewniło stabilny rozwój wszystkich tych krajów.
Wydaje się, że zwłaszcza w obszarze rozwoju nowych technik, proponowana ścieżka przez „naśladownictwo“ dotychczasowych rozwiązań stanowi kosztowną pułapkę, która nie zapewni osiągnięcia sukcesu. Strategia ta zakłada budowanie systemów informacyjnych o funkcjonalności takiej samej lub zbliżonej do systemów aktualnie eksploatowanych w krajach 15-stki. W rezultacie nawet zakończony sukcesem projekt dawałby rozwiązanie już od samego początku przestarzałe. W tych warunkach jedyna rozsądna alternatywa to strategia lidera, który podejmuje działania wyprzedzające oraz – we współpracy z innymi – uczestniczy w opracowaniu i wdrażaniu rzeczywiście najnowszych rozwiązań. Dlatego właśnie w technikach informacyjnych szczególnego znaczenia nabiera dysponowanie kadrami zdolnymi do podjęcia wyzwań opracowania nowoczesnych systemów, ukierunkowania na aktualne i przyszłe potrzeby. Dodatkową zaletą tej strategii jest to, że prowadząc tego typu nowatorskie prace, można próbować skorzystać ze wsparcia Unii Europejskiej w ramach środków na badania naukowe i prace pilotowe. Strategia lidera to także strategia wyszukiwania dziedzin i rozwiązań, w których można uzyskać znaczące w skali światowej rezultaty, uzyskując nawet chwilową przewagę konkurencyjną. Wydaje się, że jest to jedyna droga, na której w realnej perspektywie można osiągnąć poprawę pozycji Polski w Europie i w międzynarodowym podziale pracy.
Strategiczne cele rozwoju systemu informacyjnego w Europie wynikają z Karty Lizbońskiej. Można w niej znaleźć zapis programowy, „aby UE stała się najbardziej konkurencyjną i dynamiczną opartą na wiedzy, gospodarką na świecie, zdolną do utrzymania rozwoju ekonomicznego, z większą liczbą i lepszymi miejscami pracy oraz większą społeczną spójnością.“. Osiągnięcie tego celu wymaga całościowej strategii Unii Europejskiej skierowanej na a) przygotowanie sprawnej transformacji do gospodarki i społeczeństwa opartych na wiedzy poprzez lepszą politykę w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego i prac badawczych i reformy strukturalne dla poprawy konkurencyjności i innowacyjności, b) integrację rynku wewnętrznego w skali całej Unii Europejskiej, c) modernizację europejskiego modelu społecznego, inwestowanie w ludzi, zwalczanie społecznego wykluczenia, d) ustanowienie, przy wykorzystaniu narzędzi makroekonomicznych, zdrowych (ekonomicznie) mechanizmów i priorytetów rozwojowych.
Zadania wynikające z tych założeń i kierunków działania znalazły swój wyraz w planie eEurope 2002 i aktualnie realizowanym planie eEurope 2002. Poszerzenie Unii Europejskiej o 10 niezbyt bogatych państw powoduje konieczność pilnego podjęcia działań, które umożliwiają włączenie w większym stopniu nowych państw w realizację tego planu. Niezbędne jest także podjęcie intensywnych przygotowań do opracowania na kolejne lata spójnego planu, uwzględniającego zmienioną rzeczywistość Unii Europejskiej. Plan ten powinien w większym stopniu uwzględniać sytuację krajów słabszych ekonomicznie. Celem jest zbliżenie całej grupy 25 państw Unii Europejskiej do zamierzonego, zapisanego w Karcie Lizbońskiej celu, zmniejszając równocześnie dysproporcje rozwojowe między bogatymi a biednymi państwami Unii Europejskiej.
Zasadnicze cele polskiej polityki były określone w następujących punktach: a) obniżenie poziomu bezrobocia do poziomu najwyżej jednocyfrowego, b) stworzenie szans dla małych i średnich skupisk osiedleńczych, c) wprowadzenie efektywnego systemu oświatowego, w tym także edukacji permanentnej, d) organizacja elektronicznej administracji, archiwów i baz danych, e) wzrost bezpieczeństwa i wartości dodanej polskiego Internetu, f) kategoryzacja i ocena wartości informacji oraz wprowadzenie kompleksowej, stale aktualnej polityki bezpieczeństwa systemów gromadzenia, przesyłania i udostępniania danych, g) wypracowanie strategii rozwoju Polski oraz wizji uczestnictwa w Unii Europejskiej, wykorzystując dostępne szansę rozwojowe i opracowanie ich w poszczególnych dziedzinach.
Oczywiście liczba zadań i priorytetów, nawet związanych z powstaniem społeczeństwa informacyjnego, mogłaby być dużo większa. Cele te wymuszają poważne potraktowanie problematyki społeczeństwa informacyjnego przez decydentów wszystkich szczebli.
Z wykorzystaniem
magazynu informacyjnego SEP „SPEKTRUM“ (nr 4-5/2004)
Oby kominy czyste były
Wygląd smugi gazów na wylocie z komina jest wizytówką starań zakładu na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Stopień jej zaciemnienia lub ubarwienia jest najprostszym wskaźnikiem znacznej zawartości niektórych substancji szkodliwych. Smuga zaciemniona popiołem lotnym wskazuje na wadliwą czynność zainstalowanych na urządzeniu odpylaczy, w tym często elektrostatycznych.
Elektroenergetyka czeska i polska wykorzystują w przeważonej mierze węgiel jako pierwotne źródło. Do przemiany energii chemicznej paliwa na energię elektryczną w sieciach przesyłowych dochodzi w urządzeniach elektrowni cieplnych oraz w elektrociepłowniach. Węgiel spalany jest w kotłach parowych. Wysokoprężna para przegrzana w kotle na wysokie parametry, doprowadzona do turbozespołu powoduje ruch obrotowy wirnika turbiny sprzężonej z generatorem prądu zmiennego. W procesie spalania węgla powstają odpady stałe – popiół, ewentualnie żużel i popioły lotne oraz odpady gazowe – gazy spalinowe zawierające SO2, NOX, CO2, N2, ewentualnie i CO. Zawartość substancji szkodliwych w spalinach jest obniżana przez różne technologie ich wychwytywania w urządzeniach odpylających, odsiarczających obniżających zawartość NOX. W każdym z tych urządzeń są instalacje elektryczne, często problemowymi dla elektrotechników jest ale budowa i eksploatacja elektrofiltrów. Problemy są powodowane zmiennością warunków eksploatacyjnych szczególnie przez rozrzut i zmienność własności elektrycznych pyłów oraz ośrodka gazowego w elektrofiltrze.
Elektrofiltry odpylają na zasadzie oddziaływania pola elektrostatycznego na naładowane cząstki pyłu zawieszone w przepływającym gazie przez przestrzeń międzyelektronową. Przestrzeń tą tworzą elektrody zbiorcze, tj. rzędy uziemionych pasów z blachy profilowanej W osi wytworzonej przestrzeni między poszczególnymi pasami są umieszczone ramy elektrod ulotowych. Elektrody ulotowe są podłączone do źródła wysokiego napięcia prądu stałego, mianowicie do jego bieguna ujemnego. Źródłem ładunków elektrycznych są wyładowania koronowe. Wyładowania w postaci wypływu elektronów z odpowiednio ukształtowanych kolców na elektrodzie ulotowej które jonizują cząsteczki przepływających gazów. Jony gazów poruszają się w polu elektrostatycznym po liniach natężenia pola. Linie pola są zdeformowane w miejscach obecności ziaren pyłu o odmiennej stałej dielektrycznej w porównaniu z zjonizowanym ośrodkiem gazowym. Jony poruszające się po liniach sił są doprowadzone do styku z ziarnami pyłu powodując ich naładowanie.
Dalszym mechanizmem przekazania ładunku jest bezpośrednie uderzenie szybko lecących wolnych elektronów w ziarno. Ujemnie naładowane ziarna pyłu przyciągane są do elektrody zbiorczej, której oddają ładunek, koagulują oraz są mechanicznie strzepywane do lejów zbiorczych. Odpylane gazy odprowadzane są przez komin do atmosfery. Elektrofiltr jest zasilany prądem stałym o wysokim napięciu rzędu 30-100 kV. Źródłem prądu jest zespół zasilający składający się z transformatora wysokiego napięcia i prostownika obecnie półprzewodnikowego. O skuteczności działania elektrofiltrów decydują następujące czynniki: a) natężenie pola elektrycznego, zależne od wielkości przyłożonego napięcia na elektrody, odległość między elektrodą ulotową i zbiorczą, b) właściwości fizykochemicznych pyłu i transportującego go gazu, szczególnie oporność właściwa ziaren pyłu, temperatura i wilgotność gazu, c) niezawodność części mechanicznych jak strzepywaczy elektrod zbiorczych i transportu popiołu z lejów.
Wszystkie wywianowane czynniki zależne są od warunków eksploatacyjnych urządzenia produkującego zapylone gazy. Począwszy od stosownego surowca, proces jego uzdatniania dla danej technologii (przemiał) jego składników aż po wykorzystanie w poszczególnym procesie technologicznym. Wynikiem procesu technologicznego jest zapylony ośrodek gazowy, jego skład chemiczny, wilgotność, temperatura oraz właściwości elektryczne poszczególnych składników. Decyduje on o warunkach odpylania w elektrofiltrze szczególnie o osiągalnym napięciu oraz wartości przepływającego prądu. Współzależność tych parametrów wyznacza tzw. charakterystyka voltamperowa ośrodka przepływającego przez elektrofiltr o konkretnych danych konstrukcyjnych (sumaryczna długość elektrody ulotowej, powierzchnia całkowita elektrod zbiorczych, wolny przekrój dla przepływu gazu w elektrofiltrze). VA-charakterystyka ma kształt funkcji wykładniczej.
Znaczenie dla osiągania maksymalnych sprawności odpylania w elektrofiltrze ma sterowanie jego zasilania. Pożądanym jest, aby napięcie między elektrodami było tylko nieznacznie niższe od wytrzymałości na przebicie danego ośrodka. Ośrodek ulega znacznym zmianom w czasie, dlatego są potrzebne szybkie zmiany. Dalszym możliwym sposobem regulacji, szczególnie w wypadku tzw. jonizacji wtórnej na warstwie wytrąconego pyłu na elektrodzie osadczej, jest zmiana wykorzystania tylko ograniczonej częstotliwości pulsów zasilania. Problem zasilania jest tematem samodzielnych rozwiązań wartych szczegółowego samodzielnego przedstawienia. (inż. Zygmunt Stopa, EMTEST)
„Pendolino“ od 11.12. z Ostrawy do Pragi
„Pendolino“ – nowy superszybki pociąg będzie od 11.12. br., wraz z nowym rozkładem jazdy, zapewniał 6 razy dziennie połączenie między Ostrawą, miastami wojewódzkimi Ołomuńcem i Pardubicami, a Pragą. Sprzedaż biletów razem z miejscówkami zagajono już 7.11. br. Bilet z Ostrawy do Pragi kosztuje 600 Kč (w 1.klasie) i 500 Kč (w 2.klasie), na jeden bilet można podróżować pociągiem i samolotem na przykład z Ostrawy do Nowego Jorku. Czeskie Koleje (České dráhy) i Czeskie Aerolinie (České aerolinie) zapewniają połączenie autobusowe między dworcem w Pradze-Holeszowicach i lotniskiem w Pradze-Ruzyni. „Pendolino“ dotąd jeździło w regularnym ruchu między Pragą i Dzieczynem. Jazda była bezproblemowa i cieszyła się wielkim zainteresowaniem podróżnych.
Przypomnijmy: producentem składu pociągu jest ALSTOM Ferroviara S.p.A. we Włoszech. Pierwsze „Pendolino“ było wyprodukowane w 2003 r., Czeskie Koleje zakupiły 7 składów. Długość pociągu jest 184,4 metry. Posiada hydrauliczny system nachylania. Ma 2 wagony 1.klasy, 1 wagon restauracyjny i 4 wagony 2.klasy. Może zabrać 333 podróżnych, w tym 2 miejsca dla podróżnych na wózkach inwalidzkich (105 miejsc w 1.klasie i 228 miejsc w 2.klasie). Ma trzysystemowe zasilanie: 3 kV na prąd stały, 25 kV, 50 Hz na prąd zmienny i 15 kV, 16 2/3 Hz na prąd zmienny. Może rozwinąć maksymalną prędkość 230 km/godz., z tym że korytarz kolejowy między Ostrawą a Pragą umożliwia prędkość „tylko“ 160 km/godz. Moc silników jest 4 000 kW.
Prąd elektryczny niebezpieczny dla organizmu
Każda zmiana energetyczna w środowisku otaczającym, komórkę może stanowić dla niej bodziec. Można mówić o bodźcach mechanicznych, cieplnych, elektrycznych, chemicznych i innych. Wywołany proces zależy od własności komórki czy tkanki, a nie zależy od rodzaju bodźca (mięśnie zawsze się kurczą). W badaniu procesów fizjologicznych, a także dla zadań praktycznych jak diagnostyka i terapia. Ważną rolę odgrywa działanie prądu elektrycznego. Podrażnienie prądem elektrycznym jest prostą metodą, w zależności od potrzeb, można regulować jego wielkość. Prąd elektryczny może być niebezpieczny dla człowieka.
Dla organizmu może być niebezpieczny prąd stały i prąd zmienny o częstotliwości mniejszej niż 105 Hz. Szczególną uwagę należy zwrócić na obszar częstotliwości zawarty między 30 a 300 Hz. Szeroko stosowany prąd zmienny o częstotliwości 50 Hz jest szczególnie niebezpieczny. Powiększa niebezpieczeństwo fakt, iż jeden z przewodów sieci elektrycznej jest uziemiony.
Z punktu widzenia wywołanego efektu, decydującą rolę odgrywa nie napięcie, lecz natężenie prądu płynącego przez organizm. Zgodnie z prawem Ohma, natężenie prądu dane jest przez iloraz napięcia i odporności. Oznacza to, iż poza napięciem wartość prądu płynącego w obwodzie w istotny sposób określona jest przez oporność obwodu.
Nie jest rzeczą obojętną, jaka część ciała włączona jest do obwodu, na przykład czy prąd płynie przez serce czy nie. Objawy są różne, przy różnych natężeniach prądu, gdy płynie on dłużej niż 0,3 s między dwiema rękami poprzez serce: * w przybliżeniu 0,01 A – skurcz mięśnia ręki * w przybliżeniu 0,025 A – zaburzenia w oddychaniu (skurcz mięśni klatki piersiowej) * w przybliżeniu 0,08 A – niemiarowa czynność serca * 0,01 A – 0,4 A – migotanie komór serca * 0,4 A – 10 A – odwracalne zatrzymanie czynności serca.
Nagłe przerwanie czynności serca wywołane przez duże natężenie prądu płynącego poprzez serce może być usunięte dzięki masażowi serca. Dla dużych natężeń prądu masaż serca nie zawsze skutkuje. Stosowanie odpowiednich impulsów elektrycznych niekiedy daje dobre rezultaty. Generator impulsów elektrycznych stosowany dla wznowienia czynności serca nazywamy defibrylatorem. Aparat nazywa się rozrusznikiem, a częstotliwość impulsów odpowiada liczbie uderzeń serca.
Oprócz podanych objawów pod wpływem prądu elektrycznego może nastąpić zmiana struktury białek, a nawet objawy oparzenia, które w ciężkich przypadkach powodują śmierć. W każdym przypadku porażenia człowieka prądem elektrycznym należy stosować sztuczne oddychanie.
Oporność organizmu, włączonego w obwód prądu elektrycznego odgrywa istotną rolę z punktu widzenia możliwości porażenia. Ponieważ oporność wewnętrzna większości źródeł prądu elektrycznego jest zacznie mniejsza niż oporność organizmu. Wielkość prądu płynącego przez organizm określa napięcie i oporność organizmu w danej chwili. Istotną rolę odgrywają też przykładowo też oporność obuwia, jeżeli obwód zamknięty jest poprzez ziemię. Oporność organizmu zależy przede wszystkim od skóry i jej stanu. Oporność suchej skóry jest większa niż wilgotnej, można więc powiedzieć, że oporność całego organizmu zależy od stanu wilgotności skóry. W niesprzyjających warunkach nawet napięcie 50 V może być niebezpieczne.
Przy względnie niskich napięciach (50 V – 1000 V) w pierwszym rzędzie następuje
skurcz mięśnia, przy wyższych napięciach – objawy oparzenia. (TT)
Co te jest cybernetyka
Cybernetyka – to nauka o budowie i własnościach układów złożonych. Zajmuje się analizą funkcjonowania tych układów. W maszynach i organizmach żywych mimo wielu cech różnych istnieją wspólne cechy działania i wspólne cechy organizacji. Badanie tych wspólnych własności stanowi zadanie cybernetyki.
Cybernetyka wykorzystuje osiągnięcia innych nauk: matematyki, fizyki, elektroniki, automatyki, biologii, fizjologii itp. Osiągnięcia cybernetyki są ważne z punktu widzenia produkcji, ekonomii, językoznawstwa, nauk przyrodniczych, filozofii i innych nauk. Odrębną dziedziną cybernetyki jest bionika. Analizuje ona procesy zachodzące w organizmach żywych, aby stworzyć podobnie działające układy.
We wszystkich dziedzinach życia spotyka się zagadnienie związane z przesyłaniem sygnałów niosących informację. Układami służącymi do przekazu informacji są na przykład: telefon, telegraf, radio, telewizja, komputery (internet), układy służące do kierowania produkcją. Przekazywanie informacji zachodzi także, gdy patrzymy, słuchamy, mówimy, piszemy itp. We wszystkich układach istnieje źródło informacji, urządzenie, które koduje otrzymaną ze źródła informację w odpowiednie sygnały, nadające się do dalszego przekazania. Na przykład głos spikera radiowego może służyć jako źródło informacji, w procesie widzenia – światło, które dociera od przedmiotu do siatkówki. Proces, w wyniku którego informacja otrzymana ze źródła przekształcona zostaje w sygnał do dalszego przekazu, nazywa się kodowaniem. W przypadku radia kodowanie oznacza modulowanie fal radiowych, w procesie widzenia – pobudzenie receptorów w siatkówce oka. Sygnały poprzez linię przesyłową docierają do odbiornika, gdzie są przekształcone w sygnały nadające się do odbioru i wykorzystania. Proces ten nazywa się odkodowaniem. Informacja zawsze przekazywana jest w formie pewnej kombinacji sygnałów – na przykład w mowie przez uporządkowanie dźwięków, w piśmie – liter alfabety. Odnosi się to także do informacji zakodowanej. W przypadku radia informację stanowi uporządkowanie elektrycznych impulsów w czasie, w telewizji, czy w procesie widzenia – układ impulsów w czasie i przestrzeni.
Informację charakteryzować możemy również ilościowo. Liczba informacji – to
jedno z podstawowych pojęć cybernetyki. Znamy też pojęcie regulacji – co
oznacza utrzymywanie pewnej cechy danego układu na pożądanym poziomie.
Wielkością podlegającą regulacji może być np. ciśnienie gazu, napięcie
elektryczne. (t)
Instalacje elektryczne w przemyśle
Instalacje elektryczne w przemyśle składają się z oddzielnych instalacji jak: oświetleniowa, siłowa, sygnalizacyjna itp. Instalacje wykonuje się według przepisów i zasad ustalonych przez normy techniczne.
Duży wpływ na wykonanie instalacji ma stopień zagrożenia przez uszkodzenie mechaniczne. Ze względu na odporność instalacji na uszkodzenia mechaniczne można główne typy instalacji ułożyć w szereg według wzrastającej odporności uszkodzenia: a) instalacja w rurach płaszczowych po wierzchu, b) instalacja wtynkowa (tylko do celów oświetleniowych, sygnalizacyjnych), c) instalacja w rurach płaszczowych pod tynkiem, d) instalacja w rurach stalowych po wierzchu, e) instalacja w rurach gazowych po wierzchu, f) instalacja w rurach stalowych pod tynkiem, h) specjalne typy instalacji siłowych (kable w kanałach, przewody szynowe itp.).
Na wybór rodzaju instalacji duży wpływ ma rodzaj pomieszczenia i jego charakter. Zalecane są typy instalacji do pomieszczeń: a) suchych (biura, magazyny, warsztaty), b) przejściowo wilgotnych i wilgotnych (suche piwnice, suche pomieszczenia nie ogrzewane w zimie), c) mokrych (zbiorowe umywalnie, pralnie, podmokłe piwnice), d) z wyziewami żrącymi (akumulatornie, galwanizernie, pracownie chemiczne, niektóre magazyny i składy), e) niebezpieczne pod względem pożarowym (pomieszczenia wykonane z łatwo palnego materiału, stodoły, tartaki, stolarnie, magazyny tekstylne), f) niebezpiecznych pod względem wybuchowym (pomieszczenia w których są przechowywane lub wytwarzane materiały wybuchowe, składy benzyny i innych płynów lotnych, stacje benzynowe, fabryki olejów, parafiny, waty, młyny węglowe, rafinerie nafty i spirytusu, fabryki i magazyny materiałów wybuchowych), g) na zewnątrz budynku (jak pomieszczenia mokre).
Konserwacja instalacji elektrycznej polega na utrzymaniu instalacji elektrycznej w stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili oddania do użytku. Sprawdzanie, zwykle co 6 miesięcy, instalacji elektrycznej polega na przeprowadzeniu bieżących przeglądów i zapewnieniu rewizji okresowej elektrykiem z stosownym uprawnieniem państwowym (według ogłoszenia nr 50/1978 Dz.U., §9). Okres rewizji wynosi od 1 roku do 5 lat, szczegółowo określa go norma techniczna ČSN 35 1500. Wszystkie części instalacji powinny być oczyszczone z kurzu i brudu, źle osadzone gniazda wtykowe, wyłączniki itp powinny być dobrze umocowane. Przy przeglądzie powinien być sprawdzony stan izolacji. Obowiązkiem również jest sprawdzenie, czy przewody ochronne nie mają przerw i czy styki są dobre.
Naprawę urządzeń instalacji elektrycznej – prace na urządzeniach elektrycznych może przeprowadzać tylko wykwalifikowany elektromonter (uprawnienia według ogłoszenia nr 50/1978 Dz.U., §6, §7, §8). Pracownik mający podstawowe wiadomości z elektryki (uprawnienie według ogłoszenia nr 50/1978 Dz.U., §3 i §4) może naprawiać mniejsze uszkodzenia – jest nim np. wymiana bezpiecznika topikowego po odłączeniu uszkodzonego odbiornika – obsługa urządzenia elektrycznego. Wszystkie prowizoryczne naprawy mogą być wykorzystywane najwyżej przez 6 miesięcy, pod warunkiem, że nie zagrażają bezpieczeństwu pracy. Takie naprawy są mniej odporne na wilgoć i na uszkodzenia mechaniczne. Obsługę, konserwację i naprawę stacji transformatorowo-rozdzielczych, rozdzielni, urządzeń i instalacji wszelkiego napięcia mogą przeprowadzać tylko wykwalifikowani elektromonterzy mający uprawienia do prac przy wysokim napięciu.
Podstawową przyczyną wypadków przy pracy jest niedocenianie i lekceważenie niebezpieczeństwa wynikającego z pracy przy instalacjach będących pod napięciem. Główne źródło wypadków przy pracy w zakładach przemysłowych stanowią: a) zwisanie przewodów elektrycznych, b) stykanie się nie izolowanych (lub mających uszkodzoną izolację) przewodów elektrycznych ze ścianami, metalowymi konstrukcjami, rurociągami, c) brudne izolatory, przewody i odbiorniki elektryczne, np. w wyniku złej konserwacji, d) zatarasowanie miejsca obsługi, e) zły stan lub brak uziemień ochronnych lub przewodów ochronnych, f) zły stan wyłączników i zabezpieczeń, g) brak osłon części znajdujących się pod napięciem, h) brak oznaczeń, napisów i znaków rozpoznawczych na urządzeniach, kablach itp. i wynikające stąd pomyłki, i) wadliwa organizacja kontroli izolacji, oporu uziomu i skuteczności środków ochronnych, j) konstrukcje nie przystosowane do warunków pracy, k) brak szkolenia załogi w zakresie bezpieczeństwa pracy, brak instrukcji bhp na stanowiskach pracy.
Obsługa, remont i konserwacja narzędzi i maszyn elektrycznych powinny być przeprowadzane z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa pracy. Należy przestrzegać następujące zasady: a) używać przenośnych narzędzi elektrycznych sprawdzonych i uziemionych oraz przyłączonych do sieci za pomocą nie uszkodzonego przewodu, b) w pomieszczeniach wilgotnych, we wnętrzu lub bezpośrednim sąsiedztwie dużych mas metalowych, np. kotłów posługiwać się narzędziami i lampami elektrycznymi zasilanymi napięciem 24 V (w niektórych wypadkach 12 V), c) nie naprawiać instalacji i opraw oświetleniowych pod napięciem, d) wkładki topikowe bezpiecznika wymieniać po wyłączeniu odbiorników, e) stosować sprzęt ochronny, jeśli w czasie pracy można się znaleźć pod napięciem, w pomieszczeniach bardzo wilgotnych lub w pomieszczeniach o dobrze przewodzącej podłodze należy używać rękawic i dywanika ochronnego izolującego pracownika od narzędzi i od ziemi, f) nie usuwać uszkodzeń maszyn elektrycznych znajdujących się w ruchu, g) o zauważonym uszkodzeniu instalacji lub aparatury elektrycznej zawiadomić swego przełożonego lub elektromontera wyłączając obwody spod napięcia.
Instalacja elektryczna może być jedną z przyczyn pożarów. Szczególnie może ona stać się przyczyną pożarów wskutek a) wad, uszkodzeń, lub niewłaściwej eksploatacji instalacji urządzeń i maszyn elektrycznych, b) powstawania elektryczności statycznej, c) wyładowań atmosferycznych.
Prawidłowo wykonana instalacja, zabezpieczenie odbiorników i instalacji bezpiecznikami i samoczynnymi wyłącznikami, właściwa konserwacja i eksploatacja urządzeń i maszyn zapobiegają powstawaniu pożarów na skutek przegrzania się przewodów lub aparatury i powstaniu iskrzenia. Normy ustalają sposoby wykonania instalacji odgromowej.
Przy zwalczaniu pożaru instalacji i urządzeń elektrycznych należy pamiętać, że
a) gaszenie pożaru za pomocą wody grozi porażeniem elektrycznym, b) do
tłumienia pożaru aparatury elektrycznej napełnionej olejem lub transformatorów
olejowych nie używać wody – płonący olej utrzyma się na powierzchni wody, c)
przy gaszeniu pożaru urządzeń elektrycznych będących pod napięciem używać
gaśnic śniegowych lub pianowych. (inż. Tadeusz Toman)
Oprawy oświetleniowe
Dobre oświetlenie miejsc pracy zmniejsza wypadkowość, zwiększa wydajność pracy, zapobiega przedwczesnemu osłabieniu wzroku i ułatwia zachowanie porządku i czystości. Oświetlenie powinno być zbliżone do oświetlenia dziennego, nie powinno powodować olśnienia i niepożądanych kontrastów świetlnych. Nie powinno też zmieniać barw produkowanych wyrobów. Oświetlenie pomieszczeń powinno szczególnie uwzględniać wpływ oświetlenia na samopoczucie.
Oświetlenie w danym miejscu zależy nie tylko od światła padającego bezpośrednio od źródła światła, lecz również w dużym stopniu od światła odbitego od ścian, sufitu i otaczających przedmiotów. Poszczególne źródła światła mają różne natężenie oświetlenia i różną luminescencję (jaskrawość). Dla zmniejszenia luminacji i kierowania strumienia świetlnego stosowane są części opraw oświetleniowych: odbłyśniki i klosze. Odbłyśniki budowane są z materiałów nieprzezroczystych o dużej zdolności odbijania światła, np. z aluminium. Służą one do kierowania światła w określonym kierunku, lecz nie zmniejszają luminacji źródła światła. Klosze są robione ze szkła matowego, opalowego, mlecznego, jedwabiu itp. Przepuszczają one światło, rozpraszają i zmniejszają luminację.
Oprawy oświetleniowe mają podwójne zadanie: a) służą do umieszczenia źródła światła oraz doprowadzenia prądu zasilającego, b) służą do umieszczenia kloszy lub odbłyśników kierujących strumieniem świetlnym w pożądany sposób.
Ze względu na przystosowanie do źródeł światła rozróżniamy oprawy: a) do żarówek, lamp sodowych itp., których cokół ma odpowiedni gwint, b) do świetlówek, c) do rur wyładowczych itp.
Ze względu na rodzaj oświetlenia i zastosowane odbłyśniki i klosze, oprawy dzielimy na oprawy do oświetlenia bezpośredniego, pośredniego lub mieszanego. Budowa opraw oświetleniowych powinna odpowiadać warunkom pracy całej instalacji elektrycznej, a więc budowane są oprawy a) zwykłe, b) półhermetyczne, c) hermetyczne, odporne na wpływy chemiczne itp. Oprawy mogą być stałe i przenośne.
Żarówka osadza się w oprawkach, do których doprowadza się końce przewodów instalacji elektrycznej. Przewód fazowy należy przyłączyć do zacisku połączonego ze stykiem w dnie oprawy, a przewód ochronny ze stykiem połączonym z gwintem. Zapobiega się w ten sposób porażeniu elektrycznemu przez przypadkowe dotknięcie trzonka żarówki przy wkręcaniu lub wymianie.
Oprawki mogą być zawieszone bezpośrednio na haku u sufitu lub też pośrednio za pomocą sznura zawieszakowego. Stosowane są również oprawki przymocowane bezpośrednio do sufitu lub ściany oraz oprawki do osadzania w lampach, żyrandolach itp. Oprawy do świetlówek, oprócz oprawek do zamocowania rury świetlówki i doprowadzenia prądu, mają w kadłubie miejsce do umieszczenia zapłonnika i statecznika.
Sposób umieszczenia źródła światła w oprawie, zastosowanie odbłyśnika, klosza itp., wpływa bezpośrednio na oświetlenie, a szczególnie na olśnienie źródłem światła. Możliwość olśnienia oraz obszar w którym nie nastąpi olśnienie, określa tzw. obszar ochronny i kąt ochronny oprawy. W oprawach do świetlówek stosuje się zabezpieczenie przed olśnieniem w postaci pionowych płytek ze szkła mlecznego, zazwyczaj ustawione one są poprzecznie do osi świetlówki, przed olśnieniem z boku chroni oprawa świetlówki. Stosowane są również ochrony w formie płytek ze szkła matowego ustawianych pionowo w formie kraty.
Do specjalnych opraw należą reflektory. Są to oprawy dające strumień świetlny skupiony w małym kącie przestrzennym. Najczęściej stosowane są reflektory mające wklęsłe lustro paraboliczne jako odbłyśnik. W ognisku lustra umieszczone jest źródło światła, np. lampa żarowa dużej mocy, lampa rtęciowa. W niektórych urządzeniach, np. latarnie morskie, spotykane są również soczewki. Reflektory mają bardzo szerokie zastosowanie, np. w samochodach, w żegludze morskiej, w lotnictwie do celów oświetleniowych i sygnalizacyjnych. Reflektory naświetlające są również stosowane w teatrach, salach widowiskowych oraz do oświetlenia zabytkowych budynków, mostów itp.
Oświetlenie hal w przemyśle, oświetlenie domów mieszkalnych itp. powinno
zapewniać dostateczne natężenie oświetlenia i tym samym bezpieczeństwo pracy i
dobre samopoczucie. Oświetlenie ulic i dróg komunikacyjnych powinno zapewnić
użytkownikom tych dróg dobrą widoczność i bezpieczeństwo ruchu. (tt)
Eliminacja azbestu
Słowo „azbest“ pochodzi z języka greckiego i znaczy tyle, co „nie da się ugasić“. Właśnie dzięki odporności na wysoką temperaturę azbest zyskał popularność w gospodarce. W elektryce używany był jako materiał izolacyjny podkładany pod odbiorniki świetlne, materiał elektroinstalacyjny i rozdzielnice, zainstalowane na podkładach łatwopalnych. W nowych instalacjach preferuje się dziś użycie urządzeń elektrycznych wyprodukowanych i oznaczonych odpowiednim znakiem, który umożliwia ich instalację wprost na jakikolwiek podkład. Bliższe szczegóły są w normie technicznej ČSN 33 2312.
Azbest był również powszechnie używany do wyrobu tkanin i farb ogniotrwałych, materiałów filtracyjnych, okładzin hamulcowych. Stosowano go także przy produkcji materiałów budowlanych, przykładowo eternitu (tj. płyt falistych azbestowo cementowych), rur i przewodów wentylacyjnych. Azbest często był stosowany w górach – na dachach i północnych ścianach budynków. Azbest bywa ukryty również głęboko pod ziemią – używany był do izolacji rurociągów.
Azbest musi być wyeliminowany ze środowiska głównie ze względu na jego rakotwórcze działanie. Urzędy zajmujące się ochroną środowiska nalegają na przyspieszenie likwidacji azbestu. Warunkiem podjęcia skutecznych działań jest jego identyfikacja i lokalizacja. Obowiązek sporządzania bilansu elementów azbestowych oraz oszacowanie pilności ich wymiany spoczywa na właścicielach nieruchomości. Natomiast o ile chodzi o likwidację odpadów azbestowych, mogą to robić tylko firmy posiadające odpowiednią koncesję i uprawnienia. Wszystko to pociąga za sobą spore koszty, które muszą być zapewnione. Likwidacji azbestu – do roku 2030 – domaga się Komisja Europejska. (tt)
Znaczenie Internetu
„Internet – to nazwa sieci globalnej operującej protokołem IP (Internet Protocol), łączącej rozsiane po świecie lokalne komputery agencji i instytucji edukacyjnych, badawczych, rządowych, przemysłowych i prywatnych, a także serwery webowe, również usługi świadczone przez te sieci (definicja Internetu)“. Współczesny Internet stanowi konglomerat wzajemnie połączonych i komunikujących się podsieci oraz niezliczonych serwerów webowych pajęczyny WWW (World Wide Web), wykorzystujących zestaw protokołów sieciowych określanych skrótem TCP/IP. Rozwój Internetu oraz jego upowszechnienie zmienia „kształt biznesu i obowiązujące dotąd paradygmaty…“.
Internet powinien wspomagać realizację celów statutowych oraz wspomagać działalność gospodarczą, spełniając następujące funkcje: a) funkcja informacyjno komunikacyjna wymaga posiadania czytelnego, przygotowanego na dobrym poziomie, stale aktualizowanego serwisu www wraz z elektronicznym archiwum oraz serwera pocztowego, b) funkcja edukacyjna wymaga posiadania możliwości udostępnienia uczestnictwa w internetowych kursach i szkoleniach oraz różnych innych formach podnoszenia wiedzy i umiejętności, c) funkcja marketingowo-handlowa wymaga posiadania możliwości na stronach www prowadzenia w pełni funkcjonalnego sklepu internetowego oraz zamawiania i świadczenia różnorodnych usług, d) funkcja organizacyjna wymaga wykorzystania internetowej sieci wewnętrznej (Internetu) do bieżącego wykorzystania przez użytkownika.
Realizacja wszystkich powyższych funkcji wymaga sformułowania szczegółowych wymagań, a następnie zaprojektowanie rozwiązań sieciowych, zapewniających właściwy poziom bezpieczeństwa systemu i możliwość dalszej jego rozbudowy. Budowę systemu należy etapować, początkowo korzystając ewentualnie z pomocy service – providera internetowego, który potrafi zapewnić właściwe bezpieczeństwo systemu, dostateczną przepustowość łączy i umiarkowany poziom cen. Obsługa powinna uzyskać narzędzia pozwalające na zdalne administrowanie serwerem. (Red.)
Elektrownie ČEZ
Modernizacji wymaga większość elektrowni cieplnych w północnych Czechach. Pochodzą one z końca lat 60-tych ubiegłego wieku. W br. powinna być zmodernizowana elektrownia w Tušimicach, w jej wyniku dojdzie do znacznego ograniczenia emisji, a elektrownia nie będzie już potrzebować komin. Nowa technologia obniży emisje CO2 o 15 %, SO2 o 70 %, NOX o 65 % i pyłu zawieszonego o 40 %. Większość elektrowni cieplnych zakończy pracę w latach 2010-2015. Ich dalszy los zależny jest od zasobów węgla brunatnego Po powodzi w 2002 roku pracują już wszystkie elektrownie wodne. Większość elektrowni wełtawskiej kaskady była całkowicie zniszczona, najbardziej elektrownie Štěchovice i Orlik.
„BIULETYN SEP“ – wydawca: Sdružení
polských elektrotechniků v České republice / Stowarzyszenie
Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP), adres redakcji i
wydawnictwa: 737 01 Český Těšín / Czeski Cieszyn, ul. Střelniční / Strzelnicza
28, e-mail: sepelektro@seznam.cz,
redaktor: inż.Tadeusz Toman, 737 01 Třinec-Konská /
Trzyniec-Końska 49, wydano techniką kserograficzną, nakład: 40 egzemplarzy,
kolportaż: członkowie SEP, kosztuje 20 Kč, członkowie SEP gratis, znak
registracyjny: Ka47