xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

 

Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich

w Republice Czeskiej

„BIULETYN SEP“ – rocznik 2000 (numer 3 + 4 + 5 + 6)

http://www.coexistentia.cz/SEP/index.html

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

 

Informator Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC

 

12.11.1999 r. przybył na nasze spotkanie członkowskie przedstawiciel Stowarzyszenia Elektryków Polskich, oddział gliwicki, mgr. Kazimierz Nabzdyk. Gość poinformował nas o pracy gliwickiego SEP-u oraz przekazał nam materiały, które były wykorzystane w Biuletynie numer 3. Uzgodniliśmy, że oddział gliwicki SEP-u będzie zapraszał naszych członków na imprezy naukowo techniczne Nasze stowarzyszenie będzie traktowane na zasadach samodzielnego Koła.

16.11.1999 r. krótki artykuł o działalności SEP-u („Elektrotechnicy bilansowali”) opublikował Głos Ludu.

W konferencji naukowej – 18.11.1999 r. „Konsekwencje dla Polski konferencji klimatycznej w Kyoto (Japonia)” brał udział inż. Tomasz Stopa.

16.12.1999 r. odbyło się zebranie zarządu i komisji rewizyjnej Stowarzyszenia. W zebraniu wziął udział m.in. prezes ZG PZKO inż. Zygmunt Stopa. Uzgodniono wydanie legitymacji członkowskich oraz omówiono plan współpracy z SEP-em Gliwice.

23.12.1999 r. Urząd Powiatowy w Karwinie, zgodnie z ustawą nr 81/1966 Dz.U., zarejestrował „Biuletyn Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej”. Biuletyn będzie wydawany 2-4 razy rocznie w nakładzie 50 egzemplarzy o objętości 24 stron. Przydzielono znak registracyjny Ka47. Egzemplarze obowiązkowe jesteśmy zobowiązani przesyłać Bibliotece Narodowej w Pradze, Ministerstwu Kultury RC, państwowym bibliotekom naukowym w Brnie i Ostrawie, Bibliotece Regionalnej w Karwinie, Państwowemu Archiwum Powiatowemu w Karwinie i Urzędowi Powiatowemu w Karwinie. Za rejestrację Biuletynu SEP zapłacił 2000 Kč.

13.12.1999 r. Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w RC liczyło 14 członków zwyczajnych.

15.2.2000 r. odbyło się w Czeskim Cieszynie zebranie członkowskie, na którym uzupełniono skład zarządu i komisji rewizyjnej. Do zarządu kooptowano Władysława Dronga, do komisji rewizyjnej inż. Franciszek Jeżowicz. Sprawozdanie z rocznej działalności przekazał prezes SEP-u, inż. Tadeusz Toman. Podjęto uchwałę, w której zobowiązano zarząd do zorganizowania w 2000 roku 3 spotkań członkowskich oraz wydania trzech Biuletynów SEP. Konieczne jest też poszerzenie bazy członkowskiej. W dyskusji omówiono tematykę ochrony przeciwporażeniowej. Obecny na zebraniu mgr Kazimierz Nabzdyk przekazał zebranym czasopisma elektrotechniczne, wydawane w Polsce oraz materiały propagandowe, m.in. kalendarz SEP-u na 2000 rok.

Życzenia pogodnych świąt Wielkiej Nocy życzy czytelnikom Biuletynu Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC zarząd SEP-u.

24.3.2000 r. odbyło się zebranie zarządu i komisji rewizyjnej. Zdecydowano, że sprzedaż Biuletynu SEP będzie zaproponowany wydawnictwu OLZA zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami. Umowę z wydawnictwem OLZA podpisano 5.4.2000 r.

30.3.2000 r. byliśmy poinformowani o wydaniu nowej ustawy nr 46/2000 Dz.U. (tiskový zákon).

Na spotkaniu 28.4.2000 r. przekazano informację o działalności oświatowej i gospodarce finansowej SEP.

12.5.2000 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RC zaakceptowało znowelizowany statut SEP.

18.5.2000 r. przewodniczący SEP wziął udział w seminarium nt. wspierania eksportu i przedsiębiorczości w Piotrowicach.

7.6.2000 r. odbyła się prelekcja inż. Franciszka Jeżowicza na temat elektrowni Dlouhé Stráně w Jesionnikach. W spotkaniu wziął też udział Vladimír Zejda, przedstawiciel ostrawskiej firmy AKUMA, producenta baterii i akumulatorów

6.10.2000 r. odbyło się spotkanie członkowskie SEP. Przybył m.in. Jindřich Babárik, redaktor naczelny pisma „Elektrotechnika v praxi”.

Zebranie członkowskie SEP odbędzie się w czwartek 30.11.2000 r. o godz. 15.30 w Czeskim Cieszynie, ul. Strzelnicza 28 (salka posiedzeń ZG PZKO).

 

W dniu 10.11.1999 r. w wieku 59 lat zmarł tragicznie

śp. inż. Edwin Macura,

członek założyciel Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC,

działacz organizacji polskich na Zaolziu. Urodził się w Porębie 15.3.1940 r. Ukończył Polskie Gimnazjum Realne w Orłowej. Po zdobyciu dyplomu inżyniera elektrotechnika na ČVUT w Pradze pracuje na kopalni Barbara, później jako kierownik elektryfikacji VOKD w Karwinie. Był dyrektorem biura ZG PZKO. Społecznie działał w Kole PZKO Czeski Cieszyn-Centrum, ZG Macierzy Szkolnej, Spółdzielni Dom Polski, Ruchu Politycznym Coexistentia-Wspólnota. Jedną kadencję był członkiem Rady Polaków. Jako prywatny przedsiębiorca kolportował na Zaolziu polską prasę i książki. Sprawom Polski i Polaków nadawał najważniejsze znaczenie.

Cześć Jego Pamięci!

 
Seminarium w Piotrowicach

 

W dniu 18.5.2000 r. odbyło się w Piotrowicach seminarium „Wspieranie eksportu i przedsiębiorczości” („Podpora exportu a podnikání”). Tematem obrad była problematyka wspierania eksportu i biznesu na pograniczu polsko czeskim Organizatorami imprezy był Urząd Gminny w Piotrowicach koło Karwiny i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ORKON z Karwiny. Patronat nad imprezą objęli piotrowicki starosta, Petr Trojek, wójt z sąsiedniego Godowa, Ludwik Piechaczek. Obrady prowadził Marian Janas, członek piotrowickiej Rady Gminnej i jednocześnie dyrektor ORKON-u.

    W seminarium wzięli udział przedstawiciele 43 firm z RC i Polski, gośćmi imprezy byli radca handlowy Ambasady RP w Pradze, Jerzy Bychawski oraz konsul Konsulatu Generalnego RP w Ostrawie, Marian Ozimek. Goście przekazali m.in. informacje o wzrastających obrotach handlowych (według Czeskiego Urzędu Statystycznego obroty handlowe w ub. roku wzrosły o 17,5 %). W bieżącym roku trend ten będzie prawdopodobnie utrzymany, wskazuje na to wzrost danych makroekonomicznych w RC i stabilna sytuacja w RP. Istnieją obecnie dogodne warunki do współpracy handlowej, jak też do współpracy kooperacyjnej.

    Treścią wykładu Anny Moroniowej było prawo gospodarcze, szczególnie warunki działalności gospodarczej. O wspieraniu działalności gospodarczej małych i średnich firm mówili dyrektorzy Investiční a poštovní banky z Kawiny, Banku Spółdzielczego z Jastrzębia-Zdroju i Komerční banky. O roli i działalności karwińskiej Izby Gospodarczej mówiła dyrektor Jana Vacolowa. Sporo miejsca poświęcono możliwościom zakładania wspólnych firm, problematyce celnej, kooperacji oraz certyfikacji, ISO.

    W dyskusji zaprezentowali się przedstawiciele ok. 30 firm z czeskiej i polskiej strony granicy. Udział wzięło też nasze stowarzyszenie. W trakcie spotkania nawiązaliśmy kontakt m.in. z przedstawicielem firmy Zakład Instalatorstwa Elektrycznego Krzyształa Eugenia, ul. Piotrowicka 120, 44-341 Skrbeńsko, która zajmuje się montażem instalacji elektrycznych, odgromowych, wraz z pomiarami kontrolnymi. Nasze stowarzyszenie zaprezentowało się w spisie uczestników broszury, wydanej przy tej okazji.

Tadeusz Toman, przewodniczący Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC

 

Elektrycy kandydują w wyborach

 

Członkowie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC kandydują w wyborach do przedstawicielstwa Okręgu Ostrawskiego, które odbędą się 12.11.2000 r., z listy Ruchu Politycznego Coexistentia-Soužití-Wspólnota. Nasze stowarzyszenie wspiera w ten sposób wspólną inicjatywę grupy 3x3, tj. PZKO, Rady Polaków i Wspólnoty, by wystawić w wyborach regionalnych listę polską, mającą realną szansę przekroczenia 5-procentowego progu wyborczego i wprowadzić Polaków do władz okręgowych.

    W ramach listy Wspólnoty o poparcie wyborców zabiegają m.in. inż. Tadeusz Toman, przewodniczący SEP oraz Władysław Niedoba, Bogusław Raszka, Władysław Drong i inż. Franciszek Jeżowicz, członkowie SEP. Ustawa wyborcza umożliwia oddać głos preferencyjny najwyżej 4 kandydatom. Utworzenie przed wyborami do samorządu okręgowego wspólnej listy wyborczej organizacji polskich (przy wsparciu organizacji innych mniejszości narodowych) świadczy o chęci pojednania i zgody, o zrozumieniu faktu, że nasze społeczeństwo nie może dłużej bezczynnie przypatrywać się temu, co w naszym okręgu się dzieje. Lista wyborcza Coexistentii-Wspólnoty, na której mają znaczącą przewagę bezpartyjni, powinna zadowolić nie tylko Polaków, ale także społeczeństwo większościowe. Odzwierciedla bowiem poglądy dużej części wyborców, w związku z zniechęceniem wyborców do wielkich partii o monopolistycznych dążeniach.

    Głosujemy na listę nr 10, listę Ruchu Politycznego Coexistentia-Wspólnota! Głosujemy na kandydatów naszego Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC!

 

Spółdzielnie elektryfikacyjne

 

Ogólny postęp odczuwalny również w rolnictwie i gospodarce domowej wymusił sobie w latach dwudziestych elektryfikację poszczególnych wsi cieszyńskich. W znacznej mierze przyczynił się do tego również polski Związek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych przez propagowanie znaczenia prądu elektrycznego oraz ustawa z 22 marca 1929 roku o subwencjonowaniu elektryfikacji wiejskiej.

    Większość gmin cieszyńskich podjęła się tego zadania. Elektryfikację w większości wypadkach przeprowadzały gminy lub specjalne komitety czy stowarzyszenia, a w kilku wypadkach spółdzielnie, z których w 1930 roku cztery należały do Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych. Były to spółdzielnie elektryfikacyjne w Mistrzowicach, Śmiłowicach, Wędryni i Żukowie Górnym. Spółdzielnie te oraz następne w Mostach koło Cieszyna, Oldrzychowicach, Ropicy, były to tzw. spółdzielnie pomocnicze, które ograniczały swą czynność do zgromadzania środków pieniężnych potrzebnych na pokrycie kosztów elektryfikacji, tj. na budowę transformatora, sieci miejscowej i na zakup akcji i obligacji elektrowni. Oprócz tego statut uprawniał ją do zakupienia silników elektrycznych i maszyn (młóckareń, siewników itp.) do wspólnego użytku członków.

    Początkowo ludzie z niedowierzaniem odnosili się do tej nowości, lecz wkrótce przekonali się o dobrodziejstwach prądu elektrycznego i jego znaczeniu dla unowocześnienia gospodarki. Wychodząc z założenia, że wieśniak musi iść z duchem czasu i wobec odczuwalnego braku sił roboczych (w okresie koniunktury gospodarczej) powinien korzystać z taniej i dogodnej siły napędowej, jaką był prąd elektryczny. Dlatego dochodzi do zakładania Spółdzielni Elektryfikacyjnych w dalszych miejscowościach, natomiast tam, gdzie spełniły już swą rolę, były stopniowo likwidowane.

    W pierwszych latach istnienia na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych spółdzielnie elektryfikacyjne pracowały pomyślnie i przeprowadzały elektryfikację rejonu, m.in. dzięki subwencjom państwowym. W latach kryzysu gospodarczego 1930-1934 ograniczały działalność do pełnienia zobowiązań powstałych przy budowie sieci elektrycznej. Prace wykończeniowe utrudniał fakt przesunięcia subwencji dopiero na lata 1938-1940. Ich działalność ograniczał też słaby ruch budowlany w tym okresie.

    Całkowite zakończenie działalności Spółdzielni Elektryfikacyjnych na Zaolziu uniemożliwiły wypadki polityczne w związku z Monachium 1938 roku.  (Stanisław Zahradnik)

 

Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiejw ramach działalności gospodarczej zapewni:

doradztwo w dziedzinie produkcji, rozdziału i zużycia energii elektrycznej, usługi projektowe w dziedzinie elektrotechniki, rewizje urządzeń elektrycznych, tłumaczenie tekstów technicznych z języka polskiego na czeski i języka czeskiego na polski, informacje z dziedziny normalizacji elektrotechnicznej w RC, reklamę z branży elektrotechnicznej.

 

W prasie o SEP-ie brak informacji

 

O działalności Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich informował nasze społeczeństwo, jak na razie, tylko Głos Ludu (w ograniczonym zakresie – korespondencje były przez redakcję skracane lub odrzucane) oraz Polski Kwadrans czeskiego radia. W miesięczniku PZKO „Zwrot” nie było o SEP-ie ani słowa. Prezentujemy czytelnikom Biuletynu SEP treść artykułów o SEP-ie zamieszczonych w Głosie Ludu (obszerne fragmenty artykułu „Z wizytą w dziećmorowickiej elektrowni” zamieściliśmy w Biuletynie numer 3).

„Nasze stowarzyszenie” – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RC zarejestrowało w lutym Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w RC (skrót SEP). Statut nowego stowarzyszenia był przekazany ministerstwu do zaakceptowania przez trzyosobowy zarząd przygotowawczy, w którego skład wchodzili Tadeusz Toman, Edwin Macura i Henryk Toman. Stowarzyszenie w dniu rejestracji staje się podmiotem prawnym. Pierwsze zebranie członkowskie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC zwołane zostanie w pierwszej połowie marca. (Głos Ludu, 27.2.1999 r.)

„Elektrotechnicy wybrali zarząd” – Na pierwszym zebraniu członkowskim Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC (SEP), które odbyło się 19 bm., zadecydowano o wprowadzeniu kilku poprawek do zarejestrowanego przez MSW statutu. Wprowadzono do niego m.in. stwierdzenie, że SEP będzie popierać podnoszenie rangi branży elektrotechnicznej. Wybrano 5-osobowy zarząd SEP w składzie: Tadeusz Kwolek, Andrzej Macura, Tadeusz Parzyk, Tomasz Stopa i Tadeusz Toman oraz 3-osobową komisję rewizyjną. (Głos Ludu, 27.3.1999 r.)

„Prelekcje i dyskusje: SEP zaprasza” – Zarząd Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC postanowił urządzić kilka imprez, na które ma zamiar zaprosić nie tylko aktualnych, ale również potencjalnych członków organizacji. Jak poinformował „GL” przewodniczący SEP, Tadeusz Toman, głównym celem stowarzyszenia jest poszerzenie bazy członkowskiej. W najbliższy czwartek, 6 bm. o godz. 17.00, odbędzie się w Cz. Cieszynie przy ul. Štefánika 8 (I. piętro) prelekcja o rewizjach urządzeń elektrycznych i wykorzystaniu informacji z internetu w pracy elektrotechnika. W czwartek zaplanowano spotkanie z udziałem pracowników państwowego nadzoru elektrotechnicznego z Ostrawy i Katowic, tematem wrześniowej prelekcji będą najprawdopodobniej urządzenia zabezpieczające oraz elektrotechnika przy gazyfikacji. W planie jest wydanie broszury. Członkowie SEP mieliby ją otrzymać na czerwcowym spotkaniu. (Głos Ludu, 4.5.1999 r.).

„Słownik częścią Biuletynu: Elektrotechnicy oferują” – Zarząd Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC urządził 6 bm. prelekcję na temat wykorzystania informacji z internetu w pracy elektrotechnika oraz rewizji urządzeń elektrycznych. Stowarzyszenie przygotowuje obecnie wydanie biuletynu, który będzie zawierać referaty przedstawione na spotkaniach oraz aktualny statut SEP (w języku polskim i czeskim). Potrzebne byłoby, zdaniem członków Stowarzyszenia, wydanie czesko polskiego i polsko czeskiego słownika elektrotechnicznego. Sprawa ta jednak przerasta obecnie możliwości Stowarzyszenia. Ze względu na coraz częstsze kontakty handlowe polsko czeskie, SEP zobowiązał się wydać słownik elektrotechniczny (czesko polski) w ramach Biuletynu SEP – metodą kserograficzną. Ujrzy on światło dzienne w II półroczu br., w nakładzie co najmniej 80 egzemplarzy. Stowarzyszenie zaoferuje również pomoc dyrektorom szkół elektrotechnicznych w RC w nauczaniu polskiej terminologii, proponując odpowiednie prelekcje i prelegentów. (Głos Ludu, 13.5.1999 r.)

„Elektrotechnicy bilansowali” – Członkowie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC obradowali w ubiegły piątek w Cz.Cieszynie. Jak wynikało ze sprawozdania, które przedstawił prezes SEP inż. Tadeusz Toman, od zarejestrowania organizacji (19.2. br.) odbyło się m.in. zebranie członkowskie, prelekcja oraz ekskursja do Elektrowni Dziećmorowice. Członkowie otrzymali Biuletyn SEP nr 2/99, który zawiera m.in. artykuł o działalności Ogniska Techników przy ZG PZKO w latach 1971-86. W piątkowym spotkaniu wziął udział przedstawiciel oddziału gliwickiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich, mgr Kazimierz Nabzdyk. Poinformował o działalności swojej organizacji oraz zaprosił członków SEP na urządzane przez nią imprezy. (Głos Ludu, 16.11.1999 r.)

 

Zarząd SEP przesłał do Głosu Ludu informację następującej treści: STOWARZYSZENIE ELEKTROTECHNIKÓW POLSKICH w RC: Zarząd SEP zaprasza na spotkanie członkowskie, które odbędzie się w piątek 25.2. br. o godz. 16.00 w Czeskim Cieszynie, ul. Štefánika 8. W programie m.in. informacja o działalności, prelekcja o ochronie przeciwporażeniowej, dyskusja. Członkowie mogą podjąć Biuletyn SEP, numer 3, w którym przedstawiono m.in. informacje o działalności gliwickiego oddziału Stowarzyszenia Elektryków Polskich, krótki rys historyczny rozwoju nauki o elektryczności i przegląd podstawowych norm elektrotechnicznych. W biuletynie jest też czesko polski słownik elektrotechniczny A-H (1. część).

Głos Ludu z 22.2.2000 r. w rubryce „Co-gdzie-kiedy” opublikował informację z błędami: STOWARZYSZENIE ELEKTRONIKÓW POLSKICH w RC. Zarząd SEP zaprasza na spotkanie członkowskie w piątek 25.2. br. o godz. 16.00 ul. Štefánika 8 (Cz. Cieszyn). W programie m.in. prelekcja o ochronie przeciwpożarowej. Członkowie mogą podjąć Biuletyn SEP nr 3, w którym m.in. jest też czesko polski słownik elektrotechniczny A-H (1. część)

 

Spotkanie członkowskie

 

Na spotkaniu członkowskim SEP w dniu 28.4.2000 r. poinformowano o działalności i gospodarce finansowej stowarzyszenia. SEP ma strony internetowe, wydawany jest biuletyn. Kontynuowana jest współpraca z SEP Gliwice. Do Gliwic wysłaliśmy list z prośbą o pośrednictwo w kontakcie z panem Tadeuszem Drozdą. SEP planuje zaprosić drugiego elektryka Rzeczypospolitej na Zaolzie na imprezę członkowską SEP.

 

List do Kongresu Polaków

 

Zarząd SEP omówił treść listu Piotra Lipki, przewodniczącego Komisji Statutowej Kongresu Polaków w RC. W odpowiedzi poinformowaliśmy adresata, że statut Kongresu Polaków naszym zdaniem powinni uchwalać delegaci Zgromadzenia Ogólnego Kongresu Polaków. Nasi członkowie działają w organizacjach terenowych Kongresu Polaków jako członkowie innych organizacji. Decyzja o przystąpieniu SEP do Kongresu Polaków będzie podjęta na koniec bieżącego roku na zebraniu członkowskim, na zebranie zaprosimy członka Rady Polaków.

 

Z wizytą w dziećmorowickiej elektrowni

 

W Głosie Ludu z 23.11.1999 r. ukazał się artykuł „Z wizytą w dziećmorowickiej siłowni – siarka nie ma szans”, którego autorem jest inż. Franciszek Jeżowicz z Olbrachcic, członek SEP. Prezentujemy czytelnikom obszerne fragmenty artykułu:.

    Decyzję o budowie siłowni cieplnej w Dziećmorowicach powzięto w 1969 r. w obliczu narastającego w tym regionie w latach 60. niedoboru energii elektrycznej. Lokalizacja elektrowni okazała się optymalna ze względu na bliskość kopalń węgla kamiennego i mniej urodzajne grunty. Już sam projekt zawierał wszystkie dostępne w tym czasie środki do zminimalizowania zanieczyszczeń atmosfery i maksymalnej ochrony środowiska naturalnego W pełni je zastosowano. Budowę rozpoczęto w 1971 r., a poszczególne bloki energetyczne uruchamiano w latach 1975-1976.

    Elektrownia jest komponowana systemem blokowym: kocioł-turbina-prądnica-transformator z wyprowadzeniem do linii wysokiego napięcia 121 kV. Posiada cztery bloki o jednostkowej mocy 200 MW (...).

    Przegląd rozpoczęliśmy od rozdzielni 121 kV i transformatorowni, następnie obejrzeliśmy prądnicę i rozdzielnie 6 kV potrzeb własnych. Urządzenia te w ubiegłych latach zmodernizowano, wymieniając w celu zminimalizowania zakłóceń w ruchu wyłącznik i zabezpieczenie elektryczne. Do największych zmian doszło ostatnio w nastawniach blokowych, stąd całe bloki są sterowane. Uprzednie systemy sterowania zastąpiono systemami mikroprocesorowymi, co znacznie zwiększyło zakres automatycznego sterowania oraz operatywność i komfort obsługi.

    Największą inwestycją elektrowni było jednak uruchomione w 1998 r. odsiarczanie spalin. Zastosowano tu metodę mokrego wymywania wapieniem. Spaliny po wyjściu w elektrofiltrów (w nich usuwany jest pył ze skutecznością 99%) wchodzą do absorbera, gdzie dwutlenek siarki wchłaniany jest przez wapień w zawiesinie wodnej. Tu dochodzi do reakcji chemicznej, w czasie której powstaje siarczan wapnia – gips. Ten po obróbce można wykorzystać do celów budowlanych. Na razie jest mieszany z suchym pyłem, wapnem i wodą na tzw. sublimat i jako nieszkodliwy odpad układany na składowisku. Ze względu na wielką zawartość w oczyszczanych spalinach pary wodnej zbudowano nowy komin.

    Po uruchomieniu odsiarczania Elektrownia Dziećmorowice mieści się w normach dopuszczalnego zanieczyszczenia atmosfery obowiązujących w Unii Europejskiej.

 

Rozmowa z przewodniczącym SEP

 

Październikowy numer miesięcznika społeczno kulturalnego PZKO „Zwrot” zamieścił rozmowę z przewodniczącym naszego stowarzyszenia, inż. Tadeuszem Tomanem. Na pytanie dotyczące celów, jakie postawił sobie SEP, prezes powiedział m.in.:

    „Przede wszystkim chodzi nam o jednoczenie Polaków-elektrotechników na Zaolziu. Organizujemy zebrania, spotkania dyskusyjne, prelekcje, czy wycieczki. Odbyły się już prelekcje na temat wykorzystania informacji z Internetu w pracy elektrotechnika, rewizji urządzeń elektrycznych, ochrony przeciwporażeniowej czy o elektrowni Dlouhé Stráně. Prowadzimy działalność wydawniczą (...). Zadeklarowaliśmy pomoc dyrektorom szkół elektrotechnicznych w RC w nauczaniu polskiej terminologii technicznej, proponując odpowiednie prelekcje i prelegentów. Wielkie pole do popisu widzimy w rozwijających się czesko-polskich kontaktach handlowych w ramach Euroregionu Śląsk Cieszyński.”

    Przewodniczący SEP przedstawił również czytelnikom „Zwrotu” skład zarządu i komisji rewizyjnej oraz poinformował, że członkiem SEP mogą być inżynierzy elektrycy, elektrotechnicy, elektromonterzy, studenci specjalności elektrotechnicznych lub emeryci związani kiedyś zawodowo z elektryką. W skrócie omówił też współpracę z Stowarzyszeniem Elektryków Polskich w Gliwicach.

    „Zwrot” poinformował o działalności naszego stowarzyszenia elektrotechników po raz pierwszy.

 

Odczyt w Gliwicach

 

Rada Światowej Konferencji Energetycznej przygotowała w roku 1997 konferencję w Kioto na temat efektu cieplarnianego kuli ziemskiej. Efekt ten jest wywołany zmianą składu warstwy ochronnej wchłonięciem niektórych składników emisji urządzeń przemysłowych oraz wyziewów z procesów technologicznych. Takowymi są CO2, C2H5, NO2, freon. Składniki te izolują procesy cieplne przebiegające na powierzchni ziemi i w przylegających warstwach, pochłaniając promieniowanie odpowiadające ich falowej zdolności absorpcyjnej Proces ten jest już zauważalny w wyniku coraz większych ilości tych substancji wprowadzanych do atmosfery. Dalsze nasilanie tego procesu może mieć katastrofalne następstwa dla równowagi klimatycznej kuli ziemskiej. Dlatego był problem efektu cieplarnianego przedmiotem obrad Światowego Forum Ekologicznego w Rio de Janeiro w roku 1992 i Kongresu Klimatycznego w Buenos Aires w roku następnym. Wynikiem obrad było postanowienie skierowane do sfer rządzących i przemysłu o wprowadzenie ograniczeń emisji wymienionych niepożądanych substancji. Na konferencji w Kioto w Japonii było obecnych 171 państw członkowskich ONZ. Były omawiane potrzeby i możliwości ograniczeń i podjęte niektóre uchwały i zalecenia.

    Z wynikami mogliśmy się zaznajomić na odczycie pana mgr inż. Ludwika Pinko, uczestnika konferencji, w gliwickim oddziale SEP w listopadzie 1999 roku. Dla nas były ciekawe następujące informacje:

*    Przyjęto zalecenie docelowego procentowego ograniczania emisji CO2 – 5%, N2H5 – 17%,

      N2O – 2%, freon – 8%.

*    Tylko 38 państw, w tym państwa Unii Europejskiej, Polska i Republika Czeska, zobowiązały

      się zastosować środki dla osiągnięcia obowiązującej obniżki  emisji CO2. Rosja, Ukraina i

      Chiny Ludowe zobowiązania nie podpisały.

*    Obniżenie emisji można w obrębie regionu stosować sposobem zróżnicowanym,

      dopuszczalne jest podwyższenie emisji źródła w regionie kosztem odpowiedniego

      obniżenia innego. W państwach zachodnich i obu Ameryk wprowadzony będzie rynek

      z immisjami

*    Nadal istnieją ogromne zapotrzebowania na energię szczególnie w krajach ubogich

      trzeciego świata. Świat jest znacznie zróżnicowany w dostępnych źródłach energii, np.

      zużycie energii w Norwegii wynosi 20 000 kWh na obywatela w porównaniu z Kambodżą

      80 kWh na obywatela. Ograniczenia gazów cieplarnianych są nierealne.

*    Przodującym w zakresie obniżenia emisji CO2 jest energetyka niemiecka. Stosuje poprawę

      sprawności obiegów, często stosuje kogeneracje, buduje jednostki GUD (elektrownie

      Niederaussen oraz Schwarze Pumpe), przygotowuje elektrownie na zasadzie fotovoltaicznej

      o mocy 4000 MW. Instalacje próbne z absorpcją CO2 okazują się jako mało ekonomiczne

      (podwyższenie nakładów produkcyjnych o 130 aż 230 %). Wdrażane są również źródła

      energii zdolne do odnawiania jak np. biomasa do spalania itp.

*    W Polsce program stopniowego ograniczania emisji CO2 wdrażany jest przez zastosowanie:

1)      silników na metan z degazacji złóż węglowych – może obniżyć emisje o 6%, 2)

zwiększenia produkcji energii w skojarzeniu z gospodarką cieplną (4100 MW zwiększy się na 8500 MW), 3) instalacji gazowo parowej GUD z zespołami gazowymi 113 MW w elektrociepłowni Karolin w Poznaniu oraz 800 MW w Gdańsku, 4) czynników polepszających sprawność obiegów cieplnych urządzeń już eksploatowanych i nowych.

*    W Republice Czeskiej jest wypełnienie zobowiązań związanych z programem wejścia do

      Unii Europejskiej. Znaczące obniżenie nastąpi po uruchomieniu elektrowni jądrowej Temelin

      o mocy 1000 MW, która wyeliminuje odpowiednią ilość węgla z bilansu paliw. Dalsza

      możliwość jest dana uruchomieniem jednostek z cyklem gazoparowym w elektrociepłowni

      Červený Mlýn w Brnie, ECG w Kladnie oraz w pełnym wykorzystaniu mocy podobnego

      urządzenia w kombinacie węglowym Vřesová.

Zygmunt Stopa, EMTEST

 

Nowa ustawa 124/2000 Dz.U.

 

12.5.2000 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw ustawę nr 124/2000 Dz.u. (z 15.4.2000 r.), która uzupełnia i zmienia ustawę nr 174/1968 Dz.U. o państwowym nadzorze technicznym nad bezpieczeństwem pracy.

Zmiany dotyczą szczególnie:

*    opracowania kompetencji organów i organizacji państwowego nadzoru technicznego,

*    wprowadzenia definicji zastrzeżonych („vyhrazených”) urządzeń technicznych,

*    podziału zastrzeżonych urządzeń technicznych do klas lub grup niebezpieczeństwa,

*    ustalenia podstawowych obowiązków organizacji i osób fizycznych względem zastrzeżonych

      urządzeń technicznych,

*    ustalenia podstawowych wymogów kwalifikacji organizacji i osób fizycznych oraz sposób

      ich sprawdzania.

Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych RC było upoważnione, aby w ogłoszeniu określiło:

*    które urządzenia będą zastrzeżonym urządzeniem technicznym,

*    podstawowe warunki, jakie muszą spełniać zastrzeżone urządzenia techniczne podczas

      eksploatacji,

*    wymogi kwalifikacyjne.

Z zakresu kompetencji ustawy nr 174/2000 Dz.U. jako działalność usunięto projektowanie (obowiązuje ustawa budowlana nr 50/1976 Dz.U. oraz nr ustawa 360/1992 Dz.U.). Ustawa nr 174/2000 Dz.U. odwołuje ogłoszenie nr 143/1979 Dz.U. (wybór prototypów) i nr 59/1983 Dz.U. (urządzenia eksportowane). (Tadeusz Toman)

 

Przedstawiamy Stowarzyszenie Elektryków Polskich,

Oddział Gliwicki

 

Na zaproszenie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej przybył do Czeskiego Cieszyna dnia 12.11.1999 r. przedstawiciel Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Oddziału Gliwickiego, mgr Kazimierz Nabzdyk. Gość wziął udział w zebraniu naszego stowarzyszenia, poinformował o działalności swojej organizacji oraz przekazał nam materiały informacyjne. Uzgodniliśmy, że Oddział Gliwicki SEP-u będzie zapraszał naszych członków na imprezy naukowo techniczne Nasze stowarzyszenie będzie traktowane na zasadach samodzielnego Koła. Na podstawie uzyskanych danych przedstawiamy czytelnikom „Biuletynu SEP” możliwie obszerny materiał informacyjny.

Statut SEP-u.

Statut SEP-u opublikowany jest w broszurze, wydanej w Warszawie w 1997 roku. Czytamy w niej m.in., że dnia 27 maja 1997 roku Sąd Wojewódzki w Warszawie, VII Wydział Cywilny i Rejestrowy wpisał do rejestru stowarzyszeń zmiany statutu uchwalone w dniu 10 października 1996 r. przez XXVIII Nadzwyczajny Walny Zjazd Delegatów SEP. Statut zawiera następujące rozdziały: I. Postanowienia ogólne (§1-§7), II. Cele i sposoby ich realizacji (§8-§9), III. Członkowie, ich prawa i obowiązki (§10-§14), IV. Władze naczelne i organa (§15-§25), V. Oddziały, koła (§26-§41), VI. Jednostki naukowo techniczne (§42-§44), VII. Majątek (§45-§46), VIII. Zasady ordynacji wyborczej (§47-§52), IX. Zmiany statutu i rozwiązanie SEP (§53-§54), X. Przepisy przejściowe (§55).

Postanowienia ogólne. Stowarzyszenie Elektryków Polskich, zwane dalej SEP, jest organizacją twórczą o charakterze naukowo technicznym, stanowiącą dobrowolne zrzeszenie elektryków wszystkich specjalności oraz osób, których działalność zawodowa wiąże się z szeroko rozumianą elektryką, a także osób prawnych zainteresowanych działalnością SEP (§1) Terenem działalności SEP jest Rzeczpospolita Polska oraz zagranica. Siedzibą władz naczelnych SEP jest miasto stołeczne Warszawa (§2). SEP ma osobowość prawną (§3). Terenowymi jednostkami organizacyjnymi SEP są oddziały. Oddziały mogą grupować koła na zasadzie wspólnoty terytorialnej lub specjalności zawodowej (§4). SEP opiera swoją działalność na pracy społecznej członków, do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników. SEP może prowadzić działalność gospodarczą (§5). SEP może być członkiem naukowych, technicznych i gospodarczych organizacji krajowych i zagranicznych (§6).

Cele i sposoby realizacji. Cele SEP są następujące (§8): stymulowanie oraz propagowanie rozwoju i wykorzystania elektryki, inicjowanie i popieranie twórczości naukowej i technicznej we wszystkich specjalnościach elektryki i dziedzinach pokrewnych, doskonalenie kwalifikacji zawodowych, kultury technicznej i etyki zawodowej, integrowanie środowiska i tworzenie więzów koleżeńskich, ochrona zawodu i interesów członków SEP. SEP realizuje swoje cele przede wszystkim przez (§9): rozpatrywanie zagadnień naukowo technicznych, prawnych, organizacyjnych i ekonomicznych, formułowanie wniosków i postulatów wynikających z potrzeb szeroko rozumianej elektryki, podejmowanie działań do ich realizacji oraz publiczne wyrażanie opinii, oddziaływanie na administrację rządową, samorządy i organizacje zawodowe oraz współdziałanie z instytucjami, organizacjami i stowarzyszeniami naukowymi, gospodarczymi i społecznymi, krzewienie w społeczeństwie kultury technicznej i ekologicznej, poszanowania energii, popularyzowanie elektryki, jej historii i twórców, inicjowanie ustanawiania, uchylania oraz nowelizacji norm, przepisów z zakresu elektryki, wykonywanie i opiniowanie prac normalizacyjnych oraz prac z zakresu terminologii elektrycznej, oddziaływanie na jakość wyrobów, materiałów i usług elektrycznych, popularyzację bezpieczeństwa i właściwe użytkowanie wyrobów elektrycznych, prowadzenie działalności gospodarczej, zwłaszcza: badanie jakości, nadawanie znaków, wydawanie rekomendacji i referencji, rzeczoznawstwo, doradztwo oraz wydawanie publikacji i czasopism technicznych, oddziaływanie na zakres i treść programów oraz na metody nauczania elektryki i prowadzenie działalności stypendialnej, organizowanie kursów, narad, konferencji, kongresów, odczytów, wystaw, wycieczek, konkursów, poradnictwa technicznego, kształtowanie i przestrzeganie zasad etycznego postępowania, organizowanie i udzielanie pomocy koleżeńskiej, interweniowanie w przypadkach naruszania interesów zawodowych i materialnych członków SEP, nadawanie odznak honorowych i wyróżnień SEP oraz zgłaszanie wniosków w sprawie odznaczeń i nagród dla członków SEP.

Członkowie, ich prawa i obowiązki. SEP tworzą członkowie: zwyczajni, honorowi, współdziałający i wspierający. Członkiem SEP mogą być osoby fizyczne i prawne (§10). Członkami zwyczajnymi (§11) mogą być: osoby z wykształceniem wyższym, których specjalność wyuczona lub działalność zawodowa wiąże się z elektryką, studenci przedostatniego i ostatniego roku wyższej uczelni o specjalnościach związanych z elektryką, technicy wszystkich dziedzin elektryki. Członkiem honorowym (§12) może być osoba fizyczna szczególnie zasłużona dla rozwoju elektryki lub SEP. Członkami współdziałającymi (§13) mogą być: osoby ze średnim wykształceniem związane pracą zawodową z elektryką, studenci wyższej uczelni o specjalnościach związanych z elektryką, nie wymienieni w §11, uczniowie ostatniego roku technikum lub technicznej szkoły pomaturalnej o specjalnościach związanych z elektryką, w drodze wyjątku osoby nie spełniające powyższych kryteriów, których osiągnięcia w dziedzinie elektryki uzasadniają przyjęcie do SEP. Członkiem wspierającym (§14) może być osoba prawna lub fizyczna zainteresowana działalnością SEP i wspierająca go materialnie.

Władze naczelne. Władzami naczelnymi SEP są: walny zjazd delegatów, zarząd główny, główna komisja rewizyjna i główny sąd koleżeński. Organem opiniodawczym SEP jest rada prezesów (§15). Najwyższą władzą jest walny zjazd delegatów (§16). Do kompetencji walnego zjazdu delegatów należy m.in. uchwalanie kierunków działania SEP, wybór prezesa SEP, członków zarządu głównego, głównej komisji rewizyjnej i głównego sądu koleżeńskiego (§17). W skład zarządu głównego wchodzą: prezes SEP i nie więcej niż 15 członków (§19). W skład rady prezesów wchodzą: prezes SEP i prezesi oddziałów (§23). Organem wykonawczym władz naczelnych jest sekretarz generalny (§24).

Oddziały i koła. Oddział jest powoływany na podstawie uchwały zarządu głównego, która określa jego siedzibę oraz teren i zakres działania. Do powołania oddziału SEP jest wymagane: zgrupowanie co najmniej 100 członków, zapewnienie samo finansowania działalności (§26). Najwyższą władzą oddziału jest walne zgromadzenie członków lub delegatów oddziału (§28). W skład zarządu oddziału wchodzą: prezes oddziału i nie więcej niż 15 członków (§31). W oddziale działają koła zakładowe, terenowe, specjalistyczne i inne. Do zorganizowania koła jest wymagana inicjatywa co najmniej 6 członków SEP (§35). Najwyższą władzą koła jest walne zebranie członków lub delegatów koła (§37). W skład zarządu koła wchodzi co najmniej 3 członków (§39).

Majątek . Majątek SEP stanowią nieruchomości, ruchomości, papiery wartościowe i dobra niematerialne. Majątek SEP powstaje z składek członkowskich, dochodów z majątku SEP, darowizn, spadków, zapisów i dotacji oraz z wpływów z działalności statutowej i gospodarczej (§45). Majątkiem SEP zarządza zarząd główny oraz zarządy oddziałów i innych jednostek organizacyjnych użytkujących ten majątek (§46).

Zasady ordynacji wyborczej. Kadencja władz wszystkich szczebli SEP trwa cztery lata. Funkcje prezesa i prezesa oddziału mogą być pełnione nie dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. Ponowny wybór na te funkcje jest możliwy po okresie co najmniej jednokadencyjnej przerwy. Wybory delegatów i władz są tajne. Wybory w kołach, sekcjach i komitetach mogą być jawne, o ile wyrażą na to zgodę wszyscy uczestnicy zebrania (§47). W wyniku wyborów prezesem SEP, oddziału lub koła zostaje kandydat, który uzyskał ponad ½ oddanych ważnych głosów. Jeżeli w pierwszym głosowaniu na prezesa żaden z kandydatów nie uzyskał wymaganej liczby głosów, odbywa się druga tura głosowania na dwóch kandydatów, którzy uzyskali największą liczbę głosów. Prezesem zostaje kandydat, który uzyska większą liczbę głosów, a przy równej liczbie głosów kandydat o dłuższym stażu członkowskim (§51).

Zmiana statutu i rozwiązanie SEP. Uchwały w sprawie zmiany statutu zapadają większością 2/3 liczby głosów delegatów, uchwały o rozwiązaniu SEP – ¾ liczby głosów (§53-§54)

Obsada osobowa agend oddziału

Publikacja „Stowarzyszenie Elektryków Polskich, oddział gliwicki, 44-100 Gliwice, ul. Górnych Wałów 25 – obsada osobowa agend oddziału w kadencji 1998-2002” była wydana w nakładzie 80 egz. Schemat organizacyjny oddziału gliwickiego SEP jest następujący: prezes oddziału, sekretarz, wiceprezes (skarbnik, księgowość, kasa, zespół ds. regulaminów i przepisów, zespół ds. odznaczeń i wyróżnień, zespół ds. pomocy koleżeńskiej, zespół ds. księgi pamiątkowej), wiceprezes (zespół organizacyjny, zespół ds. współpracy z kołami, zespół wycieczkowy, zespół ds. konferencji i odczytów), wiceprezes (komisja szkoleniowa, zespół ds. młodzieży i studentów, zespół ds. norm i jakości, sekcje naukowo techniczne), rada ośrodka rzeczoznawstwa, rada nadzorcza komisji kwalifikacyjnych, pełnomocnik ds. członków wspierających, przedstawiciel w radzie miejskiej NOT, zespół ds. współpracy z zagranicą, klub byłych prezesów oddziału.

Zarząd gliwickiego oddziału SEP:

prezes oddziału: dr inż. Marian Mirkut, Politechnika Śląska, Wydział Elektryczny

wiceprezes oddziału: mgr inż. Andrzej Ciepły, ZM Bumar Łabędy s.a., Gliwice

wiceprezes oddziału: mgr inż. Zbigniew Dąbrowski, Elektrociepłownia Zabrze

wiceprezes oddziału: mgr inż. Tadeusz Lipiński, Elektroprojekt Gliwice

sekretarz oddziału: mgr inż. Andrzej Sielski, Instytut Energetyki, Gliwice

skarbnik oddziału: mgr inż. Mieczysław Kierzkowski, WBP Zabrze

kierownik sekretariatu oddziału: Maria Kopron, SEP oddział Gliwice

księgowa oddziału: Wanda Tetzlaff, SEP oddział Gliwice

zespół ds. współpracy z zagranicą: dr inż. Zygmunt Piątek, Politechnika Śląska, WE

W publikacji są wymienieni prezesi 32 kół oddziału, adres ich firmy i adres domowy oraz obsada sekcji naukowo technicznych, komisji szkoleniowych, rady ośrodka rzeczoznawstwa oraz poszczególnych zespołów.

Informacja o działalności oddziału

Działalność oddziału tradycyjnie otwiera Spotkanie Noworoczne (odbyło się 13.1.1999 r.), w którym biorą udział pracownicy naukowi Politechniki Śląskiej, przedstawiciele Zarządu Głównego SEP, władze miasta Gliwice, członkowie wspierający SEP z poszczególnych zakładów pracy, prezesi kół zakładowych. W lutym ub.r. zarząd oddziału przyjął dokumentację programową „kierunki działalności oddziału gliwickiego SEP na lata 1999-2000”. W dokumencie określono zakres realizacji celów statutowych SEP na rzecz elektryki, formy działalności organizacyjnej i gospodarczej oddziału oraz działalność na rzecz członków SEP i środowiska elektryków w regionie. Przy oddziale gliwickim powołane zostały 3 komisje kwalifikacyjne, które prowadzą egzaminy na terenie Gliwic, Zabrza, Bytomia i w Rybnickim Okręgu Węglowym. Liczba osób przeegzaminowanych przekroczyła 2500. Z działalnością egzaminacyjną związana jest bezpośrednio praca komisji szkoleniowej organizującej kursy przygotowawcze do egzaminów. Imprezy naukowo techniczne (seminaria, odczyty, konferencje) organizowane są przez Sekcję Instalacji i Urządzeń Elektrycznych, Sekcję Energetyczną i Sekcję Elektrotechniki i Automatyki Górniczej. Dużym zainteresowaniem cieszyły się następujące imprezy: seminarium i prezentacja stycznika do baterii kondensatorów i przekaźników pomiarowo nadzorczych firmy RELPOL z Żarnowca (16.2.1999 r.), seminarium nt. nowe aspekty ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych do 1 kV (18.3.1999 r.), seminarium i prezentacja nt. kompensacji mocy biernej w sieciach SN i NN (25.3.1999 r.), seminarium nt. nowoczesnych zabezpieczeń w instalacjach konwencjonalnych oraz instalacjach w systemie nowoczesnych zabezpieczeń połączone z prezentacją firmy SIEMENS (22.4.1999 r.), seminarium nt. bezpieczne metody pracy w zakładach górniczych, zorganizowane przez koło terenowe w Bytomiu (23.9.1999 r.). Działalnością integrującą środowisko są wycieczki turystyczno techniczne i spotkania towarzyskie. Np. koło zakładowe przy PI Biprohucie Gliwice zorganizowało wycieczkę do Beskidu Śląskiego oraz do firmy HOLDUCT w Mikołowie. Koło SEP przy Rejonie Energetycznym Racibórz urządziło wycieczkę techniczną do elektrowni atomowej w Dukowanach i elektrowni szczytowo pompowej w Daleszycach w Czechach. Bogaty program miało zorganizowane na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach w dniu 1.6.1999 r. seminarium naukowo techniczne nt. zastosowania nowoczesnej aparatury Schneider Electric w urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych.

Zaproszenia na imprezy

Mgr Kazimierz Nabzdyk przekazał członkom naszego stowarzyszenia zaproszenia na następujące imprezy SEP-u:

Prelekcja pt. „Konsekwencje dla Polski konferencji klimatycznej w Kyoto (Japonia)”, którą wygłosi uczestnik konferencji, inż. Ludwik Pinko w dniu 18.11.1999 r. o godz. 15.30 w sali konferencyjnej Domu Technika przy ul. Górnych Wałów 25 w Gliwicach. Organizatorem prelekcji jest sekcja energetyczna oddziału gliwickiego SEP.

Konferencja naukowo techniczna „Pomiary elektryczne i badania w elektroenergetyce”, która odbędzie się na Wydziale Elektrycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach 25-26.11.1999 r. Organizatorami konferencji są SEP – oddział gliwicki, Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej oraz Zakład Pomiarowo badawczy Energetyki Energopomiar-Elektryka sp. z o.o. Gliwice.

Zagadnienia problemowe

Dnia 18.10.1999 r. oddział gliwicki SEP, zespół ds. norm i jakości opracował stanowisko dotyczące zagadnienia ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym. Materiał podpisał Jan Sikorski z Zakładu Pomiarowo badawczego Energetyki Energopomiar-Elektryka Gliwice Autor informuje o nieuregulowaniu tego problemu.

W zakresie ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym w urządzeniach o napięciu do 1 kV AC (1,5 kV DC) podstawowym aktem prawnym jest Polska Norma (arkuszowa) PN-E-05009 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych (szczególnie arkusze 41 i 701). Obowiązujące wcześniej Rozporządzenie Ministra Przemysłu z 8.10.1990 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać urządzenia elektroenergetyczne w zakresie ochrony przeciwporażeniowej zostało anulowane z dniem 1.4.1995 r. Anulowanie tego rozporządzenia anulowało automatycznie dwa jego załączniki, a mianowicie: Załącznik 1 – Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać urządzenia elektroenergetyczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV w zakresie ochrony przeciwporażeniowej, Załącznik 2 – Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać urządzenia elektroenergetyczne o napięciu wyższym niż 1 kV w zakresie ochrony przeciwporażeniowej. Jeżeli jeszcze wspomniany Załącznik 1 zastąpiła norma PN-E-05009, chociaż nie w pełnym zakresie (nie obejmuje m.in. zagadnienia ochrony przeciwporażeniowej w sieciach zasilających i w sieciach rozdzielczych), to Załącznika 2 nie zastąpił żaden dokument. W ten sposób  zakresie ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym w urządzeniach o napięciu powyżej 1 kV istnieje w Polsce „luka prawna” i stan trwa już od wielu lat. Autor zaprasza zainteresowanych do dyskusji na ten temat, jak również na tematy związane z tym zagadnieniem: może celowe byłoby opracować artykuł na ten temat w naszym „Biuletynie SEP” i przedstawić, jak wygląda rozwiązanie tego problemu w Republice Czeskiej.

(opracował Tadeusz Toman)

 

Normalizacja w SEP

 

Stowarzyszenie Elektryków Polskich, oddział w Gliwicach przekazało nam materiał informacyjny nt. normalizacji w SEP. Przedstawiamy go czytelnikom Biuletynu.

    SEP przewidziało od chwili powstania uczestniczenie w działalności normalizacyjnej. Miało to swoje potwierdzenie w kolejnych statutach SEP, z których ostatni z 1997 roku w §9 punkt 4 stanowi, że SEP tę działalność realizuje przez: „inicjowanie ustanawiania, uchylania oraz nowelizacji norm i przepisów z zakresu elektryki, wykonywania i opiniowania prac normalizacyjnych oraz prac z zakresu terminologii elektrycznej”. Obowiązujący regulamin działalności normalizacji stanowi, że SEP opracowuje następujące dokumenty normalizacyjne: prenorma SEP, norma SEP, komentarz normalizacyjny SEP. Nad działalnością normalizacyjną SEP nadzór sprawuje Centralna Komisja Norm i Przepisów Elektrycznych SEP. Zatwierdzane dokumenty normalizacyjne są akceptowane przez prezesa SEP. W dniu 3 sierpnia 1995 r. Stowarzyszenie zawarło z Polskim Komitetem Normalizacyjnym umowę o współpracy. Pomiędzy Normalizacyjnymi Komisjami Problemowymi (NKP) i jednostkami organizacyjnymi SEP może być nawiązywana współpraca według indywidualnie ustalonych zasad. W uzgodnionych przypadkach SEP może prowadzić sekretariaty NKP. Aktualnie dotyczy to NKP nr 8 ds. terminologii, dokumentacji i symboli graficznych, oznaczeń wielkości i jednostek miar w elektryce, NKP nr 173 ds. systemów mikroprocesorowych i NKP nr 266 ds. aparatury jądrowej Członkowie SEP biorą udział w pracach wielu Normalizacyjnych Komisji Problemowych. W skład Polskiego Komitetu Normalizacyjnego wchodzi przedstawiciel SEP. Aktualnie SEP reprezentuje doc. dr Alina Karwowska-Lamparska. Od grudnia 1994 r. ukazuje się aperiodyczny biuletyn SEP „Informacje o Normach i Przepisach Elektrycznych”. W świetle występujących ostatnio częstych zmian ustawodawczych, informacje o aktualnie obowiązujących aktach prawnych oraz komentarze do tych dokumentów są bardzo pożyteczne i poszukiwane przez elektryków.

    Partnerem jednostek certyfikujących i laboratoriów badawczych w Unii Europejskiej jest m.in. Biuro Badawcze ds. Jakości, istniejące przy SEP. Jest ono niezależną, akredytowaną jednostką certyfikującą i laboratorium badawczym w obszarze oceny jakości urządzeń i podzespołów elektrycznych w krajowym systemie badań i certyfikacji. Przeprowadza certyfikacje sprzętu oświetleniowego, kabli, przewodów, sprzętu elektroinstalacyjnego, aparatury elektrycznej niskiego napięcia, aparatury elektromedycznej. Zawiera wielostronne i dwustronne porozumienia o wzajemnym uznawaniu certyfikatów i raportów z badań w Unii Europejskiej. Udziela znaki certyfikacyjne: znak bezpieczeństwa B, znak zgodności z PN, znak jakości Q, znak ekologiczny, zgodność z przepisami efektywności energetycznej i innymi dokumentami normatywnymi. Laboratorium Biura Badawczego ds. Jakości wykonuje badania w/w grup wyrobów dla potrzeb certyfikacji oraz w zakresie uzgodnionym z klientem. Jest autoryzowane dla potrzeb nadzoru prowadzonego przez inne jednostki certyfikujące.

 

Czasopisma elektrotechniczne wydawane w Polsce

 

Czasopisma elektrotechniczne wydawane są przez Stowarzyszenie Elektryków Polskich za pośrednictwem Centralnego Ośrodka Szkolenia i Wydawnictw. COSIW SEP prowadzi m.in. działalność wydawniczą w zakresie książek technicznych, podręczników inżynierskich, informatorów oraz czasopism technicznych. Wydaje materiały pomocnicze dla celów szkoleniowych. Świadczy również usługi poligraficzne. Wydawnictwa są do nabycia w Centralnym Ośrodku Szkolenia i Wydawnictw przy ul. Leszczyńskiej 6 w Warszawie, kod pocztowy: 00-390, tel. (0048)-22-8275841. Osobom i instytucjom zamiejscowym dokonuje się wysyłki za zaliczeniem pocztowym..

Stowarzyszenie Elektryków Polskich wydaje następujące czasopisma:

„Automatyka Elektroenergetyczna” – czasopismo będące organem Komitetu Automatyki Elektroenergetycznej SEP jest wydawane od 1993 roku, zajmuje się tematyką dotyczącą automatyki regulacyjnej i zabezpieczeniowej w dziedzinie wytwarzania, przesyłania i rozdziału energii elektrycznej oraz eksploatacji systemów sterowania i nadzoru, jako czasopismo o charakterze naukowo informacyjnym adresowane jest do specjalistów w zakresie wdrożeń i eksploatacji elektroenergetycznych.

ul. Armii Krajowej 220, 43-316 Bielsko-Biała, tel. (0048)-33-8141722, wewn. 262

 „Elektronika” – czasopismo naukowo techniczne poświęcone problemom technologii elektronowej, techniki próżni, materiałów elektronicznych, mikroelektroniki, techniki laserowej i mikrofalowej, konstrukcji, miernictwa i zastosowań, podzespołów, optoelektroniki, urządzeń i sprzętu elektronicznego, podzespołów dla telekomunikacji i informatyki.

ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa, tel. / fax (0048)-22-6192514, e-mail: infor.sigma@pol.pl

 „Elektronizacja – Podzespoły i Zastosowania Elektroniki” – miesięcznik ukierunkowany na szeroko rozumianą problematykę zastosowań elektroniki, informatyki, telekomunikacji, zawiera informacje techniczne o podzespołach i urządzeniach elektronicznych i o ich aplikacjach, o technologiach i konstrukcjach, technikach komputerowych, sensorach, prowadzi stałą „Giełdę elektroniki”, będącą użyteczną adresografią firm oferujących podzespoły i urządzenia z różnych dziedzin elektroniki i informatyki.

ul. Czackiego 3/5, 00-043 Warszawa, tel. / fax (0048)-22-8273879, e-mail: elezacja@pol.pl

 „Energetyka” – miesięcznik poświęcony problemom elektroenergetyki, obejmujący zagadnienia wytwarzania, przesyłania i rozdzielania energii elektrycznej i cieplnej, budowy elektrowni i elektrociepłowni oraz linii elektroenergetycznych, komputeryzacji systemu elektroenergetycznego, restrukturyzacji elektroenergetyki.

ul. Jordana 25, 40-952 Katowice, tel. (0048)-32-2578785

 „Gospodarka Paliwami i Energią” – miesięcznik techniczno naukowy poświęcony problemom paliw i energii we wszystkich działach gospodarki, wytwarzania i przetwarzania nośników energii elektrycznej, zagadnieniom gospodarki cieplnej i energetyki przemysłowej, racjonalnego użytkowania energii i ochrony środowiska.

ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa, tel. / fax (0048)-22-8186525, e-mail: infor.sigma@pol.pl

„INPE – Informacje o Normach i Przepisach Elektrycznych” – jedyne ogólnopolskie czasopismo, które zapewnia systematyczną informację o aktualnych normach i przepisach w zakresie szeroko rozumianej elektryki, zamieszczone są w nim informacje o aktualnie obowiązujących normach i przepisach, o wprowadzonych do nich zmianach, o przepisach i normach wycofanych, zastąpionych, nowo ustanowionych, znowelizowanych, a także wybrane teksty ustaw, przepisów wykonawczych, projekty przepisów i norm oraz odpowiedzi na listy czytelników.

ul. Kalinowa 5, 97-400 Bełchatów, tel. / fax (0048)-44-6327994, e-mail: redinpe@id.onet.pl

 „Przegląd Elektrotechniczny” – najstarsze, istniejące od 1919 r., czasopismo w dziedzinie elektrotechniki, miesięcznik o charakterze naukowo technicznym przeznaczony dla inżynierów i pracowników naukowo badawczych, poświęcony zagadnieniom elektrotechniki dotyczących wszystkich jej działów, m.in. elektrotechniki teoretycznej, energoelektroniki, elektroenergetyki, materiałoznawstwa, elektrotermii, techniki świetlnej itp., w ramach czasopisma ukazują się biuletyny prezentujące dorobek komitetów naukowych SEP, takie jak „Elektrotermia”, „Technika Świetlna”, „Ochrona Odgromowa”, „Elektrotechnologia i Materiały”.

ul. Czackiego 3/5, 00-043 Warszawa, tel. / fax (0048)-22-8273879, e-mail: elezacja@pol.pl

 „Opto-Elektronics Review” – jedyne na polskim rynku czasopismo poświęcone w całości optoelektronice, wydawane w języku angielskim, zawiera wyniki badań, opisy technologii, materiałów, przyrządów pomiarowych, rozwiązań konstrukcyjnych i zastosowań optoelektroniki.

ul. Kaliskiego 2, 00-980 Warszawa, tel. (0048)-22-6859109, e-mail: optoelre@glob.wic.wat.waw.pl

 „Przegląd Telekomunikacyjny – Wiadomości Telekomunikacyjne” – połączone dwa czasopisma, z zachowaniem wyróżniających części: „Przegląd Telekomunikacyjny” – miesięcznik naukowo techniczny dla inżynierów telekomunikacji i „Wiadomości Telekomunikacyjne” – miesięcznik popularnotechniczny dla techników i telemonterów zatrudnionych w telekomunikacji. Obie części są poświęcone problemom sieci, systemów i urządzeń telekomunikacyjnych, telefonii, radiofonii, telewizji i transmisji danych.

ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa, tel. / fax (0048)-22-6198699, e-mail: ptiwtel@botar.com.pl  „Radioelektronik Audio-HiFi-Video” – istnieje od 1924 r., miesięcznik popularyzujący elektronikę w jej szerokich zastosowaniach: profesjonalnych, rozrywkowych i amatorskich, tematyka obejmuje m.in. aparaturę pomiarową, podzespoły, a także sprzęt AV.

ul. Filtrowa 77 m51, 02-032 Warszawa, tel. (0048)-22-6016217824, e-mail: radelek@pol.pl „SPEKTRUM-Biuletyn informacyjny SEP” – czasopismo, zawierające informacje o różnorodnych aspektach działalności SEP, jak i informacje o nowinkach technicznych, ciekawych opracowaniach i wyrobach, imprezach naukowo technicznych i problemach z zakresu elektryki, a także prezentujący oferty produkcyjne, usługowe i handlowe firm ze wszystkich dziedzin elektryki.

ul. Šwiętokrzyska 14A, 00-050 Warszawa, tel. (0048)-22-8282717, e-mail: sep@sep.com.pl

„Wiadomości Elektrotechniczne” – miesięcznik poświęcony praktycznym zagadnieniom elektrotechniki, obejmujący wszystkie działy energoelektryki, w tym przedstawiający problemy i osiągnięcia polskiego przemysłu elektrotechnicznego.

ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa, tel. / fax (0048)-22-6194360, e-mail: red.we@pol.pl

 

Informacja o imprezach oddziałów SEP-u w Polsce

 

Zgodnie z wieloletnią tradycją, po ostatnim grudniowym posiedzeniu Zarządu Głównego SEP (16.12.1999 r.) odbyło się spotkanie świąteczno-noworoczne władz naczelnych SEP z gronem działaczy i sympatyków Stowarzyszenia. Na spotkanie to przybyli posłowie i senatorowie, dyplomaci., członkowie Rządu, przedstawiciele współpracujących z SEP ministerstw i instytucji centralnych, reprezentanci świata nauki, gospodarki, dziennikarze. Prezes SEP, Stanisław Bolkowski, osobiście przywitał uściskiem dłoni każdą z przybyłych kilkuset osób.

    Konferencja nt. „Pomiary elektryczne i badania w elektroenergetyce” odbyła się w dniach 25-26.11.1999 r. na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Podczas konferencji wygłoszono 21 referatów w trzech sekcjach tematycznych: podstawy metrologii w elektroenergetyce, metody i systemy pomiarowe, badania i diagnostyka w elektroenergetyce. Konferencja była zorganizowana przez Oddział Gliwicki SEP, Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej i Zakład Pomiarowo badawczy Energetyki Energopomiar-Elektryka sp. z o. o.

    24.11.1999 r. w Katowicach, w siedzibie Polskich Sieci Elektroenergetycznych – Południe sp. z o. o., odbyło się IX posiedzenie Komitetu Honorowego Katowickich Dni Elektryki. Przedstawiono ramowy program III Katowickich Dni Elektryki – największej imprezy Oddziału Zagłębia Węglowego SEP w Katowicach zaplanowanej na rok dwutysięczny.

    Konferencja nt. „Gazoszczelne urządzenia elektroenergetyczne” odbyła się w dniach 8-9.12.1999 r. w Bielsku-Białej. Poświęcona była nowoczesnym obiektom elektroenergetycznym średniego i wysokiego napięcia, w których jest stosowana technika sprężonego sześciofluorku siarki (SF6). W konferencji uczestniczyło kilkadziesiąt osób reprezentujących zakłady energetyczne, firmy związane z energetyką oraz wyższe uczelnie techniczne. Jednym z organizatorów konferencji było Centralne Kolegium Sekcji Energetycznej SEP.

    W dniach 25-26.11.1999 r. odbyły się w Gorzowie Wielkopolskim III Dni Elektryki. Głównym organizatorem był SEP w Gorzowie Wlkp. Podczas konferencji uczniowie technikum elektrotechnicznego w Gorzowie Wlkp. przedstawili pracę dyplomową z zakresu komputerowego projektowania oświetlenia elektrycznego.

   Z inicjatywy Oddziału Jeleniogórskiego SEP działa w budynku elektrowni wodnej w Szklarskiej Porębie Muzeum Energetyki Jeleniogórskiej. Prace związane z adaptacją pomieszczeń i konserwacją eksponatów wykonują społecznie członkowie SEP.

   Gdańskie Dni Elektryki zostały zorganizowane w dniach 17-18.11.1999 r., i nawiązywały do obchodów 80-lecia SEP. Przedstawiony na konferencji referat nt. „Wybrane problemy elektrotechniki u progu XXI wieku” był opracowany przez zespół naukowców z Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej.

(źródło: SPEKTRUM, nr 1-2, 2000 r.)

 

Podstawowe normy elektrotechniczne

 

W Republice Czeskiej wprowadza się sukcesywnie podstawowe normy elektrotechniczne z dziedziny ochrony przeciwporażeniowej, będących odwzorowaniem przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej. W normach wyznaczono artykuły będące specyfiką czeskiej normalizacji. Wprowadzono tzw. szereg norm 2000. Do 31.12.1999 r. wdrożono w RC następujące normy:

ČSN EN 2000-1         Zakres ważności, cele i podstawowe punkty widzenia

ČSN 33 2000-2-21     Definicje – instrukcja wykorzystania terminologii ogólnej

ČSN 33 2000-3           Określenie podstawowych charakterystyk

ČSN 33 2000-4-41     Bezpieczeństwo – ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym

ČSN 33 2000-4-42     Bezpieczeństwo – ochrona przed wpływem wysokich temperatur

ČSN 33 2000-4-43     Bezpieczeństwo – ochrona przed nadprądem

ČSN 33 2000-4-45     Bezpieczeństwo – ochrona przed podpięciem

ČSN 33 2000-4-46     Bezpieczeństwo – wyłączanie i włączanie

ČSN 33 2000-4-47     Bezpieczeństwo – wykorzystanie urządzeń ochronnych dla zapewnienia

                                    bezpieczeństwa przed porażeniem prądem elektrycznym

ČSN 33 2000-4-473   Bezpieczeństwo – wykorzystanie urządzeń ochronnych dla zapewnienia

                                    ochrony przed nadprądem

ČSN 33 2000-4-481   Bezpieczeństwo – wybór środków ochronnych według wpływów

                                    zewnętrznych

ČSN 33 2000-5-51     Wybór i struktura urządzeń elektrycznych – przepisy ogólne

ČSN 33 2000-5-52     Wybór i struktura urządzeń elektrycznych – wybór układów i struktura

                                    linii

ČSN 33 2000-5-523   Wybór i struktura urządzeń elektrycznych – prądy dopuszczalne

ČSN 33 2000-5-53     Wybór i struktura urządzeń elektrycznych – łączniki i sterowniki

ČSN 33 2000-5-537   Wybór i struktura urządzeń elektrycznych – urządzenia do wyłączania i

                                    włączania

ČSN 33 2000-5-54     Wybór i struktura urządzeń elektrycznych – uziom i przewody ochronne

ČSN 33 2000-5-56     Wybór i struktura urządzeń elektrycznych – awaryjne zasilanie

ČSN 33 2000-6-61     Rewizje – metody przy rewizji wyjściowej

ČSN 33 2000-7-701   Urządzenia jednofunkcyjne i w obiektach specjalnych – przestrzeń

                                    z wanną lub natryskiem

ČSN 33 2000-7-702   Urządzenia jednofunkcyjne i w obiektach specjalnych – instalacja

                                    elektryczna basenów pływackich i fontann

ČSN 33 2000-7-703   Urządzenia jednofunkcyjne i w obiektach specjalnych – pomieszczenia

                                    z piecem saunowym

ČSN 33 2000-7-704   Urządzenia jednofunkcyjne i w obiektach specjalnych – urządzenia

                                    elektryczne na placach budów

ČSN 33 2000-7-705   Urządzenia jednofunkcyjne i w obiektach specjalnych – instalacje

                                    elektryczne w rolnictwie i ogrodnictwie

ČSN 33 2000-7-706   Urządzenia jednofunkcyjne i w obiektach specjalnych – ograniczony

                                    obszar przewodzący

ČSN 33 2000-7-707   Urządzenia jednofunkcyjne i w obiektach specjalnych – urządzenia

                                    do przetwarzania informacji

ČSN 33 2000-7-708   Urządzenia jednofunkcyjne i w obiektach specjalnych – urządzenia

                                    w przyczepach turystycznych i parkingach kempingów

 

Rewizje urządzeń elektrycznych

 

W Biuletynie numer 1 zamieściliśmy artykuł omawiający problematykę rewizji w Republice Czeskiej. Dziś przedstawiamy stan prawny w Rzeczypospolitej Polskiej. Źródłem artykułu jest pismo SEP „Informacje o normach i przepisach elektrycznych”.

    W zależności od warunków środowiskowych miejsca i przeznaczenia urządzeń i instalacji elektrycznych zróżnicowane są wymagania norm i przepisów w zakresie projektowania, wykonawstwa i kontroli sprawności technicznej. Są one skorelowane z wpływem czasu, czynników destrukcyjnych środowiska i stopniem zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym, pożarem, wybuchem czy też spowodowaniem innych szkód materialnych. Częstość okresowych badań sprawności technicznej instalacji i urządzeń elektrycznych wynika z wymagań przepisów Prawa budowlanego, Prawa energetycznego, Polskich norm branżowych obligatoryjnych, a także zasady wiedzy technicznej. W zależności od zakresu oraz zalecanej częstości badań urządzenia i instalacje elektryczne można zróżnicować w grupach:

grupa 1 – urządzenia i instalacje badane w pełnym zakresie i odstępach czasu nie dłuższych niż 1 rok,

grupa 2 – urządzenia i instalacje badane w zakresie bezpieczeństwa przeciwporażeniowego w odstępach czasu nie dłuższych niż 1 rok i przez sprawdzanie rezystancji izolacji – nie dłuższych niż 5 lat,

grupa 3 – urządzenia i instalacje badane w zakresie bezpieczeństwa przeciwporażeniowego w odstępach czasu nie dłuższych niż 5 lat i przez sprawdzanie rezystancji izolacji – nie dłuższych niż 1 rok,

grupa 4 – urządzenia i instalacje badane w pełnym zakresie, w odstępach czasu nie dłuższych niż 5 lat.

    Wymagane czasookresy kontrolnych badań okresowych instalacji i urządzeń elektrycznych w obiektach budowlanych:

pomieszczenia o wyziewach żrących: nie rzadziej niż A – 1 rok, B – 1 rok,

pomieszczenia zagrożone wybuchem: nie rzadziej niż A – 1 rok, B – 1 rok,

otwarta przestrzeń: nie rzadziej niż A – 1 rok, B – 5 lat,

pomieszczenia bardzo wilgotne (ok. 100%) i wilgotne przejściowo (do 75%): nie rzadziej niż A – 1 rok, B – 5 lat,

pomieszczenia gorące (temperatura ponad 35 OC): nie rzadziej niż A – 1 rok, B – 5 lat,

pomieszczenia zagrożone pożarem: nie rzadziej niż A – 5 lat, B – 1 rok,

pomieszczenia stwarzające zagrożenie dla ludzi (budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób, budynki lub ich części, przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, szkoły, budynki biurowe, domy studenckie, hotele, ośrodki zdrowia, sanatoria, lokale handlowo usługowe do 50 osób, koszary, zakłady karne i inne podobne): nie rzadziej niż A – 5 lat, B – 1 rok,

pomieszczenia zapylone: nie rzadziej niż A – 5 lat, B – 5 lat,

pomieszczenia inne, nie wymienione: nie rzadziej niż A – 5 lat, B – 5 lat.

A – okres pomiędzy kolejnymi badaniami skuteczności ochrony przeciwporażeniowej

B – okres pomiędzy kolejnymi badaniami rezystancji izolacji instalacji

 

Urządzenia elektryczne w łazienkach

 

Od czerwca 1997 r. obowiązuje w Republice Czeskiej norma techniczna ČSN 33 2000-7-701 – urządzenia jednofunkcyjne w obiektach specjalnych, przestrzeń z wanną lub natryskiem i przestrzeń umywalek (zařízení jednoúčelová ve zvláštních objektech, prostory s vanou nebo sprchou a umývavací prostory). Przepis ten uchylił normę techniczną ČSN 33 2135, część 1 z lutego 1990 roku. Nowa norma jest opracowana tak, aby jej struktura odpowiadała wymogom IEC 364-1. Podstawą normy są dane techniczne z IEC 364-7-701, uzupełniona była dodatkiem narodowym dotyczącym urządzeń elektrycznych w przestrzeni umywalki. Dodatki narodowe są w normie wyznaczone literą „N”.

Określenie zon w pomieszczeniach z wanną lub natryskiem – Przestrzeń w pomieszczeniach z wanną lub natryskiem była rozdzielona do czterech zon.

Zona 0 – jest wewnętrzną przestrzenią wanny kąpielowej lub natryskowej. W pomieszczeniu z natryskiem bez wanny jest ograniczona podłogą i płaszczyzną o wysokości 0,05 m nad podłogą (bardziej szczegółowo jest określona wariantowo dla głowicy zabudowanej lub ruchomej).

Zona 1 – jest ograniczona granicą zony 0 i równoległą przestrzenią o wysokości 2,25 m nad podłogą i powierzchnią poziomą ograniczającą wannę kąpielową lub natryskową, łącznie z przestrzenią pod wanną tam, gdzie przestrzeń jest dostępna bez użycia narzędzi. W pomieszczeniu z natryskiem bez wanny z głowicą ruchomą jest ograniczona przestrzenią pionową w granicach przestrzeni do prysznicowania. W wypadku głowicy zabudowanej granicą jest przestrzeń o średnicy 0,6 m od głowicy.

Zona 2 – jest ograniczona przestrzenią pionową na wewnętrznej stronie zony 1 i równoległą przestrzenią poziomą w odległości 0,6 m na zewnątrz od zony 1 oraz podłogą i przestrzenią równoległą o wysokości 2,25 m nad podłogą. Tam gdzie strop pomieszczenia jest wyższy jak 2,25 m, zona 2 jest nad zoną 1 aż do stropu lub do wysokości 3 m, jeżeli strop pomieszczenia jest wyższy.

Zona 3 – jest ograniczona przestrzenią pionową na wewnętrznej stronie zony 2 i równoległą przestrzenią poziomą w odległości 2,4 m na zewnątrz od zony 2 oraz podłogą i przestrzenią równoległą o wysokości 2,25 m nad podłogą. Tam gdzie strop pomieszczenia jest wyższy jak 2,25 m, zona 3 jest nad zoną 2 aż do stropu lub do wysokości 3 m, jeżeli strop pomieszczenia jest wyższy.

Przestrzeń umywalki jest ograniczona przestrzenią pionową przechodzącą obrysem umywadła, łącznie z przestrzenią pod umywalką, oraz podłogą i stropem.

Pod wanną jest zona 1 – w wypadku, że przestrzeń jest dostępna bez użycia narzędzi lub zona 3 – jeżeli przestrzeń jest dostępna tylko z użyciem narzędzi.

Ochrona przeciwporażeniowa – W wypadku użycia obwodów SELV (bezpieczne małe napięcie) z jakimkolwiek napięciem znamionowym zapewnia się ochrona przed dotykiem osłonami minimalnie IPXXB lub izolacją na napięcie zmienne 500 V na okres 1 minuty.

Muszą być zainstalowane uzupełniające połączenia przewodami ochronnymi w zonach 1, 2 i 3, w tym przewodów ochronnych wtyczek w zonach 0, 1, 2 i 3.

W zonie 0 może być użyte tylko urządzenie elektryczne z napięciem znamionowym zmiennym do 12 V lub napięciem stałym do 25 V, źródło musi być zainstalowane poza zonami 0, 1 i 2. Ochrony osłoną lub położeniem nie są dozwolone.

Wpływy zewnętrzne – Zezwala się instalacja urządzeń elektrycznych:

W zonie 0: min IPX7,

W zonie 1 i 2: min. IPX4, nad maksymalnym poziomem dowolnej głowicy zabudowanej można użyć min. IPX2, tam gdzie może występować strumień wody podczas czyszczenia w łaźniach komunalnych, minimalna osłona dopuszczalna – to IPX5.

W zonie 3: tam gdzie może występować strumień wody podczas czyszczenia w łaźniach komunalnych – min. IPX5.

Łaźnie komunalne – to wanny i natryski w szkołach, zakładach produkcyjnych, klubach sportowych, jak również łaźnie ogólnodostępne.

Wybór sieci i przewodów – Można korzystać tylko z odizolowanych przewodów bez metalowych osłon.

W zonie 0: instalacja elektryczna może zasilać tylko nieruchome urządzenia elektryczne umieszczone w zonie 0.

W zonie 1: instalacja elektryczna może zasilać tylko nieruchome urządzenia elektryczne umieszczone w zonie 0 i 1.

W zonie 2: instalacja elektryczna może zasilać tylko nieruchome urządzenia elektryczne umieszczone w zonie 0, 1 i 2 oraz w tej części zony 3, która jest pod wanną kąpielową lub natryskową.

W zonie 3: instalacja elektryczna może zasilać tylko nieruchome urządzenia elektryczne umieszczone w zonie 0, 1, 2 i 3.

Łączniki, sterowniki – W zonie 0 nie zezwala się na użycie żadnego łącznika lub sterownika. W zonie 1 nie zezwala się instalacja żadnego łącznika lub osprzętu, z wyjątkiem obwodów SELV zasilanych napięciem znamionowym zmiennym do 12 V lub stałym do 25 V, ich źródło musi być umieszczone poza zonami 0, 1 i 2.

W zonie 2 nie zezwala się instalacja żadnego łącznika, osprzętu z łącznikiem lub gniazda wtyczkowego z wyjątkiem łączników i gniazd wtyczkowych obwodów SELV, ich źródło musi być umieszczone poza zonami 0, 1 i 2 i z wyjątkiem gniazda wtyczkowego na zasilanie maszynki do golenia (IEC 742).

W zonie 3 zezwala się użycie gniazd wtyczkowych pod warunkiem zabezpieczenia ich: transformatorem bezpieczeństwa, który odpowiada ČSN 33 2000-4-41, ochroną SELV zgodnie z ČSN 33 2000-4-41, ochraniaczem prądowym z prądem znamionowym wyzwalającym do 30 mA.

Gniazdo wtyczkowe zainstalowane poza zoną 3, ale wewnątrz pomieszczenia musi być zabezpieczone analogicznie jak do zony 3.

Gniazda wtyczkowe i łączniki mogą być umieszczone w przestrzeni umywalki, zgodnie z zasadami wyznaczonymi w normie.

W szkołach – gniazda wtyczkowe w przestrzeni umywalki nie mogą być bliżej niż 1,5 m od przestrzeni umywalki. Zasada ta nie obowiązuje w gabinetach i laboratoriach fizyki, chemii i biologii.

Inne urządzenia elektryczne – W zonie 1 mogą być zainstalowane tylko: podgrzewacz wody, pompa natryskowa oraz urządzenia elektryczne wyprodukowane do zony 1 (z ochraniaczem prądowym). W zonie 2 można zainstalować urządzenia elektryczne zezwolone w zonie 1 oraz oprawy oświetleniowe, wentylatory, urządzenia grzewcze itp. (z ochraniaczem prądowym).

Tadeusz Toman

 

Pomieszczenia z piecem saunowym

 

W Republice Czeskiej przepisy dotyczące urządzeń elektrycznych w pomieszczeniach z piecem saunowym reguluje norma techniczna ČSN 33 2000-7-703 z marca 1997 r. Wymagania techniczne uwzględnione w tej normie uzupełniają ogólne przepisy elektrotechniczne zapisane w ČSN 33 2000-1.

    Tam, gdzie wykorzystano bezpieczne małe napięcie SELV o dowolnej wartości znamionowej, musi być ochrona przed niebezpiecznym napięciem dotykowym części żywych („živé částí”) zapewniona przez a) przegrody („zábrana”) lub osłony („krytí”) min. IP2X lub b) izolację, która wytrzyma przez okres 1 minuty napięcie badawcze 500 V. Nie jest dozwolona ochrona części żywych (niskiego napięcia) przez przegrody i położenie („poloha”). Nie jest dozwolona ochrona części nieżywych (niskiego napięcia) przez przewodzącą okolicę („vodivé okolí”) i przez nieuziemnione połączenie miejscowe („místní pospojování”).

    Urządzenie musi mieć kod IP minimum IP2X.

    Norma stanowi cztery zony. W zonie 1 można instalować tylko urządzenia, które są częścią składową pieca sauowego. W zonie 2 nie są przepisane żadne specyficzne wymagania techniczne dotyczące urządzeń żaroodpornych. W zonie 3 muszą urządzenia techniczne wytrzymywać temperaturę powietrza 125 OC. W zonie 4 zezwala się instalować tylko oprawy oświetleniowe montowane tak, aby nie doszło do ich przegrzania i ich instalację elektryczną, sterowanie pieca saunowego (termostaty, wyłącznik zabezpieczający z ochroną cieplną) i instalację elektryczną związaną z omawianym urządzeniem. Wymagana żaroodporność, podobnie jak w zonie 3, jest 125 OC.

    Nie zezwala się wykorzystywać metalowe rurki instalacyjne. W pomieszczeniach saunowych nie zezwala się instalować gniazda wtyczkowe. Włączniki i wyłączniki (za wyjątkiem tych, które są zabudowane w piecu saunowym) muszą być umieszczone na zewnątrz pomieszczenia saunowego.

Tadeusz Toman

 

Instalacje elektryczne w rolnictwie

 

Aktualnie w Republice Czeskiej problematykę przepisów elektrotechnicznych dotyczących instalacji urządzeń elektrycznych w rolnictwie reguluje norma techniczna ČSN 33 2000-7-705. Jej wymagania dotyczą instalacji elektrycznych w urządzeniach rolniczych i ogrodniczych, np. podczas hodowli zwierząt (stajnie lub obory, fermy drobiarskie, chlewy, przygotowanie paszy, szopy na siano, składy słomy i nawozów sztucznych, spichlerze, miejsca zewnętrzne – wypas bydła itp.). Norma nie dotyczy instalacji w budynkach nierolniczych, nawet w wypadku, że są częścią składową zakładu rolniczego

    Wpływy zewnętrzne według ČSN 33 2000-3 określa technolog lub projektant, a w bardziej złożonych przypadkach komisja. W zakładach rolniczych na urządzenia elektryczne mają wpływ wilgotność powietrza, pył, agresywność korozyjna. Trzeba też brać pod uwagę niebezpieczeństwo powstania pożaru i niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym ludzi i zwierząt. Szczególnie dotyczy to tzw. wielkiego bydła – koni, bydła rogatego, owiec, trzody chlewnej itp. Istnieje też niebezpieczeństwo w zakładach z intensywną hodowlą drobiu, które dotyczy wyłączeń energii elektrycznej systemów zapewniających warunki hodowli, np. ogrzewanie elektryczne (wykorzystać niezależne zasilanie).

Ochrona przed porażeniem elektrycznym – Przy użyciu bezpiecznego małego napięcia (SELV), bez względu na napięcie znamionowe musi być zapewniona ochrona osłoną IP2X i izolacją (wytrzymującą napięcie 500 V przez 60 sek.). Obwody z bezpiecznym napięciem są konieczne wszędzie tam, gdzie nie można zapewnić np. połączeniem dodatkowym maksymalne napięcie krokowe lub dotykowe 25 V zmienne i 60 V stałe. Połączeniem dodatkowym muszą być przyłączone wszystkie konstrukcje – przewodniki, których mogą się zwierzęta dotknąć i przewód ochronny. W 2 miejscach połączenie dodatkowe musi być przyłączone do uziemienia, ich minimalna odległość musi wynosić 50 m.

    Poleca się do podłogi położyć siatkę metalową, która zapewni ochronę przed niebezpiecznym napięciem krokowym. Długość kroku zwierząt jest różna: 160 cm (dorosłe bydło rogate, konie), 130 cm (maciora), 120 cm (cielę), 110 cm (świnia dorosła), 80 cm (owca).

    Części nieżywe w przestrzeniach szczególnie niebezpiecznych nie mogą być połączone z układem ochronnym ani z ziemią, o ile szczegółowe przepisy tego wyraźnie nie zezwalają. Źródło napięcia bezpiecznego (transformator bezpieczeństwa, bateria, generator) muszą być umieszczone na zewnątrz przestrzeni szczególnie niebezpiecznej.

    Obwody zasilające gniazdka (wtyczkowe) muszą być chronione prądowym wyłącznikiem bezpieczeństwa z prądem wyzwalającym maks. 30 mA.

Ochrona przed wpływem ciepła – Ze względu na ochronę przeciwpożarową konieczne jest zastosowanie prądowych wyłączników bezpieczeństwa z prądem wyzwalającym maks. 0,5 A. Urządzenia ogrzewania elektrycznego muszą być stałe (nieruchome), w dostatecznej odległości od zwierząt i materiałów łatwo palnych. Wyłączniki muszą mieć sygnalizację włączenia promienników podczerwieni. Wyłączniki bezpieczeństwa nie mogą być zainstalowane w miejscach dostępnych dla zwierząt. Musi być zapewniona minimalna osłona urządzeń elektrycznych IP44.

Tadeusz Toman

 

Katalog baterii stacjonarnych

 

W spotkaniu członkowskim SEP 7.6.2000 r. wziął udział przedstawiciel ostrawskiej firmy AKUMA, producenta baterii i akumulatorów i przekazał nam katalog baterii stacjonarnych, produkowanych przez firmę AKUMA. Katalog opracowany jest również w języku polskim. Z wykorzystaniem katalogu prezentujemy czytelnikom Biuletynu podstawowe informacje o bateriach stacjonarnych produkowanych przez AKUMĘ.

Baterie SLA są bateriami bezobsługowymi z korkami gazoszczelnymi. Mogą być wykorzystywane zarówno w wypadku rozładowań krótkookresowych (sekundowych lub minutowych), jak i w wypadku rozładowań długotrwałych w okresie kilku godzin. Baterie SLA spełniają wszystkie wymagania dotyczące bezobsługowego zasilania energią elektryczną. Możliwości zastosowania: telekomunikacja, systemy UPS, rozdzielnie energii elektrycznej, urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze, oświetlenie awaryjne.

Baterie FAT są bateriami bezobsługowymi z korkami gazoszczelnymi. Mogą być wykorzystywane zarówno w wypadku rozładowań krótkookresowych (sekundowych lub minutowych), jak i w wypadku rozładowań długotrwałych w okresie kilku godzin. Baterie FAT w zupełności spełniają wszystkie wymagania dotyczące bezobsługowego zasilania energią elektryczną. Możliwości zastosowania: telekomunikacja, systemy UPS, rozdzielnie energii elektrycznej, urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze.

Baterie SLB do zasilania systemów UPS są bateriami bezobsługowymi z korkami gazoszczelnymi. Zostały skonstruowane dla średniowysokich prądów rozładowczych w układach stacjonarnych. Optymalny dobór napięcia umożliwia idealne wykorzystanie szeregu SLB do zasilania systemów UPS o wysokich wymaganiach obciążeniowych. Możliwości zastosowania: systemy UPS.

Baterie UPS są bateriami bezobsługowymi z korkami gazoszczelnymi. Zostały wykonane zgodnie z specyficznymi wymaganiami, dotyczącymi wysokich poborów energii elektrycznej przez urządzenia UPS. Optymalny dobór napięcia umożliwia idealne wykorzystanie do zasilania urządzeń UPS o wysokich wymaganiach obciążeniowych. Możliwości zastosowania: systemy UPS, telekomunikacja, sterowanie, oświetlenie awaryjne, urządzenia sygnalizacyjno-zabezpieczające.

Baterie SMG są bateriami bezobsługowymi z korkami gazoszczelnymi. Są wykorzystywane w wypadku długotrwałego poboru mocy (przez okres kilku godzin). Zwarta konstrukcja umożliwia wykorzystanie tych baterii jako źródła energii elektrycznej dla wszystkich urządzeń, wymagających ruchu bezobsługowego. Możliwości zastosowania: telekomunikacja, produkcja prądu elektrycznego, rozrządy prądu, systemy słoneczne i wiatrowe, rezerwa zasilania systemów komputerowych, oświetlenie bezpieczeństwa, systemy napędowe, urządzenia zabezpieczające i sygnalizacyjne.

Baterie SD, SDH są wykorzystywane zarówno do rozładowań wysokimi prądami wyładowczymi w zakresie krótkotrwałym (minuty), jak również do rozładowań długotrwałych w okresie paru godzin. Sposób wykonania oraz specyficzny skład płyt umożliwia ich wykorzystanie jako źródła energii o wysokiej pojemności, umożliwiający utrzymanie baterii w stanie w pełni załadowanym. Możliwości zastosowania: rozrządy energii elektrycznej, sterowanie, systemy UPS, urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze.

Baterie OPzS są wykorzystywane do rozładowań długookresowych w zakresie kilku godzin. Ich konstrukcja umożliwia ich wykorzystanie jako niezawodnego źródła energii elektrycznej. Bateria mogą być użyte również przy rozładowaniach cyklicznych. Możliwości zastosowania: telekomunikacja, produkcja energii elektrycznej, rozrządy energii elektrycznej, systemy zdalnego sterowania, systemy transportowe, rezerwa zasilania systemów komputerowych, urządzenia zabezpieczające.

Baterie PMF są wykorzystywane do rozładowań wysokimi prądami wyładowczymi w zakresie krótkotrwałym (minuty), jak również do rozładowań długotrwałych w okresie kilku godzin. Są przystosowane do łączenia w bloki. Elementy konstrukcyjne są identyczne jak w ogniwach OPzS. W połączeniu blokowym przedstawiają niezawodne źródło energii elektrycznej, które może być również użyte przy rozładowaniach cyklicznych. Możliwości zastosowania: systemy słoneczne, oświetlenie awaryjne, urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze, systemy UPS, systemy napędowe, telekomunikacja.

Baterie SMF, SMBF są używane do długotrwałego poboru mocy (przez okres kilku godzin). Dzięki zwartej konstrukcji z zawieszonymi rurkowymi płytami dodatnimi przedstawiają nadzwyczaj niezawodne źródło energii. Źródło to może być również użyte przy rozładowaniach cyklicznych. Możliwości zastosowania: telekomunikacja, produkcja i rozrządy energii elektrycznej, systemy zdalnego sterowania, systemy transportowe, rezerwa zasilania systemów komputerowych, urządzenia zabezpieczające.

Baterie SMZA są używane do rozładowań długookresowych w zakresie kilku godzin. Konstrukcja umożliwia ich wykorzystanie jako niezawodnego źródła energii elektrycznej. Baterie mogą być użyte również przy rozładowaniach cyklicznych. Możliwości zastosowania: telekomunikacja, produkcja i rozrządy energii elektrycznej.

Baterie SGL, SGH są wykorzystywane do rozładowań wysokimi prądami wyładowczymi w zakresie krótkotrwałym (sekundy, minuty), jak również do rozładowań długotrwałych w okresie kilku godzin. Konstrukcja umożliwia ich wykorzystanie jako długoletniego źródła energii elektrycznej. Baterie mogą być użyte również przy rozładowaniach cyklicznych. Możliwości zastosowania: produkcja i rozrządy energii elektrycznej, telekomunikacja, systemy zdalnego sterowania, systemy transportowe, zasilanie zabezpieczające, systemy UPS.

    U poszczególnych typów akumulatorów wyszczególniono cechy konstrukcyjne, na przykład dotyczące elektrolitu, dodatnich i ujemnych elektrod, separatora, obudowy, wykonania i wyprowadzania biegunów.

 

Krótki rys historyczny rozwoju nauki o elektryczności

 

Elektrotechnika jako nauka rozwinęła się w XIX wieku zwanym „wiekiem pary i elektryczności”. Niektóre zjawiska elektryczne, jak przyciąganie skrawków materiału, kawałków słomy itp. przez potarty suknem bursztyn, były jednak znane już w starożytnej Grecji. Duże zainteresowanie budziły zjawiska elektryczne w XVII i XVIII wieku. Modne były wówczas pokazy tych zjawisk na dworach królów i na przyjęciach arystokratów i zamożnych mieszczan.

    Pierwsze badania magnetyzmu i elektryczności uzyskiwanej przez tarcie bursztynu zainicjował około 1600 roku Anglik William Gilbert. W 1670 roku burmistrz Magdeburga Otto von Guericke otrzymał elektryczność przez pocieranie kul siarki i zaobserwował odpychanie się ciał nieelektryzowanych. Badaniami elektryczności zajmował się również burmistrz Gdańska, Daniel Gralat, konstruktor w 1747 roku baterii. Doświadczenia elektryczne nie były wtedy bezpieczne, o czym dowodzi śmierć w 1750 roku norymberskiego matematyka i fizyka J.G.Doppelmayera.

    W 1972 roku amerykański mąż stanu i badacz przyrody Banjamin Franklin bada elektryczność atmosferyczną i udowadnia, że piorun jest iskrą elektryczną. Jest on też wynalazcą piorunochronu. W końcu XVIII wieku francuski fizyk Karol Coulomb odkrywa pierwsze prawo ilościowe w historii elektryczności i magnetyzmu nazwane jego nazwiskiem.

    Obserwacje zjawisk elektrycznych, dokonanych przez Luigi Galvaniego, właściwie interpretuje Włoch Alessandro Volta i buduje pierwszą baterię ogniw galwanicznych w 1799 roku. O wielkościach ówczesnych baterii ogniw galwanicznych świadczy fakt, że Szkoła Politechniczna w Paryżu miała baterie o napięciu 500 V i prądzie około 10 A, a uczony angielski Humphry Dawy dysponował baterią złożoną z 2000 elementów, co umożliwiło mu w 1809 roku uzyskanie łuku elektrycznego

    Przełomowym rokiem był 1820 rok, w którym Duńczyk Hans Christian Oersted odkrył działanie prądu elektrycznego na magnes trwały. Francuzi Jean Arago i Louis Joseph Gay-Lussack – elektromagnetyzm, André Marie – zjawiska elektrodynamiczne. Powstała nauka zajmująca się ruchem i oddziaływaniem ładunków elektrycznych, prądów elektrycznych oraz zjawisk towarzyszących tym oddziaływaniom.

    W 1827 roku Niemiec Georg Ohm sformułował prawo noszące jego imię, prawo nie mniej ważne niż reguły A.M. Amprérea.

    Anglik Michael Faraday, po odkryciu Oersteda, stworzył prototyp silnika elektrycznego i przetworzył energię elektryczną w mechaniczną. W 1832 roku dokonał odkrycia indukcji elektromagnetycznej, odkrycie które stało się początkiem współczesnej elektrotechniki i umożliwiło później budowę prądnic, silników, transformatorów oraz wielu innych urządzeń elektrycznych. M.Faraday sformułował również podstawowe prawo elektrochemii, zwane prawem Faradaya, wprowadził pojęcie pola elektrycznego i magnetycznego, stwierdził, że wszystkie ciała (choć w różny sposób) podlegają działaniu pola magnetycznego oraz stwierdził działanie pola magnetycznego na światło.

    Badaniem praw elektrodynamiki zajmował się, pracujący w Petersburgu, H.Lenz. Badał prawa indukcji elektromagnetycznej, przemianę elektryczności w ciepło (prawo Joulea-Lenza) oraz stwierdził odwracalność pracy maszyn: prądnicy i silnika elektrycznego Prowasfuone przez Lenza badania teoretyczne stały się podstawą do rozwoju techniki i ulepszania kostrukcji urządzeń.

    Łukowe oświetlenie elektryczne zaczęło wchodzić w życie w 1856 roku, po skonstruowaniu odpowiednich prądnic. Lampy łukowe stosowano w latarniach morskich i do oświetlenia placów. Szerokie rozpowszechnienie oświetlenia elektrycznego nastąpiło po skonstruowaniu żarówki przez Thomasa Alva Edisona w 1879 roku.

    Rozwój budowy maszyn elektrycznych, odkrycie około 1860 roku zasady samowzbudzenia, udane konstrukcje prądnic i silników Francuza T.Grammea i innych umożliwiły w 1881 roku budowę w Berlinie pierwszej linii tramwaju elektrycznego.

    Pierwsze udane próby przesyłania energii elektrycznej na większe odległości zostały przeprowadzone przez Oskara von Müllera z inicjatywy Mercela Deprez podczas wystawy elektrotechnicznej w Monachium w 1882 roku. Wykorzystując druty telegraficzne przysyłano na odległość 57 km energię elektryczną o mocy około 1,1 kW i napięciu około 1500 V. Sprawność była jednak niewielka.

    Zasadnicze zmiany w tej dziedzinie przyniosły badania Michała Doliwo-Dobrowolskiego w latach 1889-1890 i opracowanie konstrukcji prądnicy trójfazowej, układów trójfazowych i silników trójfazowych indukcyjnych (asynchronicznych) klatkowych oraz zastosowanie transformatorów. W 1891 roku oddano do użytku pierwszą napowietrzną linię przesyłową łączącą elektrownię wodną Lauffen z Frankfurtem nad Menem. Linia miała 175 km długości i przenosiła moc około 220 kW przy napięciu 8,5 kV i sprawności 75%. Dobre wyniki eksploatacyjne tej linii przyczyniły się w dużej mierze do rozpowszechnienia układu trójfazowego.

    Zastosowanie prądu elektrycznego do celów łączności rozpoczęło się na początku XIX wieku. Udany typ aparatu telegraficznego skonstruował Amerykanin Samuel Morse i pierwsza linia oparta na jego konstrukcji uruchomiona została w 1884 roku. W 1855 roku Amerykanin David Edward Hughes skonstruował pierwszy dalekopis – aparat telegraficzny drukujący litery. Amerykanin A.G.Bell opatentował w 1876 roku wynalazek telefonu. Mimo późniejszych procesów sądowych o pierwszeństwo należy stwierdzić, że tylko dzięki Bellowi doszło do powszechnego stosowania telefonów. W 1889 roku Amerykanin A.Strowager opatentował wybierak telefoniczny będący podstawową częścią automatycznych central telefonicznych. W 1867 roku Anglik James Clerk Maxwell ogłosił swoje słynne równanie udowadniające istnienie fal elektromagnetycznych i wykazał, że światło jest jednym z rodzajów tych fal. Istnienie fal elektromagnetycznych wywołujących zjawiska elektryczne udowodnił doświadczalnie Niemiec Heindrich Hertz w 1887 roku. Badaniami tych fal zajmowało się wielu uczonych, m.in. Rosjanin Aleksander Popow, który w 1895 roku przekazał za pośrednictwem fal elektromagnetycznych (radiowych) znaki alfabetu Morsea oraz Chorwat Nicola Tesla.

    Duże znacznie przypisuje się zastosowaniu i dalszemu badaniu własności półprzewodników. Zainteresowanie półprzewodnikami pojawiło się w 50 latach XX wieku. Wyniki tych badań znalazły zastosowanie w radiotechnice i w energetyce. Tak jak w XIX wieku elektrotechnika wyodrębniła się z fizyki w odrębną dziedzinę nauki, tak w wieku XX z elektrotechniki wyodrębniła się nowa gałąź nauki – elektronika, zajmująca się lampami elektronowymi, półprzewodnikami, elementami umożliwiającymi bezpośrednie sterowanie strumienia elektronów i ich zastosowanie w łączności, automatyce i wielu innych dziedzinach techniki.

    W XX wieku większe zastosowanie znajduje telegraf, telefon, oświetlenie elektryczne, elektrochemia, elektrometalurgia, napęd i grzejnictwo elektryczne. Rozwój przemysłu maszynowego i transportu kolejowego, przekształcenie się osiedli i miast w duże ośrodki przemysłowe stanowiły podstawę do coraz powszechniejszego stosowania urządzeń elektrycznych. Przyczyną rozpowszechnienia energii elektrycznej jest możliwość jej łatwego przetwarzania na inne rodzaje energii, jak ciepło, światło, energia mechaniczna, chemiczna, energia pola magnetycznego, dźwięk. Energię elektryczną można łatwo i ekonomicznie rozprowadzić za pomocą sieci elektroenergetycznych. Zasilane z sieci maszyny i przyrządy mają prostą budowę, zajmują mało miejsca, cechuje je stała gotowość do pracy i łatwa obsługa, ich konserwacja nie jest uciążliwa. W zakładach ciepłowniczych produkuje się równocześnie energię elektryczną i cieplną.

    Z zastosowaniem energii elektrycznej i jej wykorzystaniem spotykamy się w naszym życiu wszędzie. Zelektryfikowano kolej, jeździmy tramwajami elektrycznymi i trolejbusami. Energia elektryczna napędza silniki poruszające dźwigi, obrabiarki i inne maszyny. Miejsca pracy, ulice i mieszkania oświetlone są lampami elektrycznymi. Najlepsze gatunki stali oraz inne metale (miedź, aluminium itp.) wytapiamy w piecach elektrycznych. Urządzenia elektryczne jak pralki, chłodziarki, odkurzacze, roboty kuchenne stosujemy w gospodarstwach domowych, w przemyśle i rolnictwie. Postęp techniczny uzależniony jest od elektryfikacji i elektronizacji maszyn.

Opracowano na podstawie publikacji: „Zarys elektrotechniki”,

autor: Jerzy Dreszer, Warszawa 1987

 

Tygodnik „Wprost” pisze o internecie

 

Poznański tygodnik „Wprost” z 23.1.2000 r. w artykule „Kontrakt z przyszłością” pisze m.in. Internet będzie podstawowym medium już w pierwszej dekadzie XXI wieku – tak skomentowali specjaliści fuzje America Online z Time Warner Inc. (...). Kontrakt okrzyknięto od razu fuzją na miarę XXI wieku. Nie tylko dlatego, że jego wartość kilkakrotnie przewyższa dotychczasowe połączenia, lecz przede wszystkim z powodu rewolucji, jaką wywołała. Lista możliwości, które daje to połączenie, jest bardzo długa. Na przykład siedząc przed ekranem telewizora, będziemy mogli aktywnie uczestniczyć w teleturnieju, a oglądając swój ulubiony serial – przyłączyć się do grupy dyskusyjnej on line. W przerwie między programami moglibyśmy także dokonać zakupów w sklepie internetowym.

 

Wzrost produkcji energii w statystyce

 

„Dziennik Zachodni” z 28.1.br., wychodzący w Katowicach, opublikował tabelę rocznego wskaźnika wzrostu produkcji różnych rodzajów energii na świecie w okresie 1990-1998. Przedstawiamy tabelę czytelnikom naszego Biuletynu:

Elektrownie wiatrowe                        22 %

Elektrownie słoneczne                        16 %

Elektrownie geotermiczne                  4 %

Elektrownie wodne                            2 %

Elektrownie na ropę naftową              2 %

Elektrownie na gaz ziemny                 2 %

Elektrownie atomowe                        1 %

Elektrownie węglowe                         0 %

 

Reklama dźwignią handlu

 

Jest ogólnie znaną prawdą, że dobra reklama to połowa sukcesu. Zrozumiało to wielu producentów urządzeń elektrycznych i ogólnie przedsiębiorców działających w dziedzinie elektryki. Reklama w czasopiśmie „Elektrotechnika v praxi”, którego redaktorem naczelnym jest Jindřich Babárik, tworzy mniej więcej 50 % objętości pisma. Może doczekamy kiedyś zamówień na reklamę w języku polskim w naszym Biuletynie.

 

„BIULETYN SEP“ – wydawca: Sdružení polských elektrotechniků v České republice / Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP), adres redakcji i wydawnictwa: 737 01 Český Těšín / Czeski Cieszyn, ul. Střelniční / Strzelnicza 28, e-mail: sepelektro@seznam.cz, redaktor: inż.Tadeusz Toman, 737 01 Třinec-Konská / Trzyniec-Końska 49, wydano techniką kserograficzną, nakład: 40 egzemplarzy, kolportaż: członkowie SEP, kosztuje 20 Kč, członkowie SEP gratis, znak reg.: Ka47