Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich
w Republice Czeskiej
„BIULETYN SEP“ – rocznik 1999 (numer 1 + 2)
http://www.coexistentia.cz/SEP/index.html
Informator Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC
Zgodnie z wymogami ustawy nr 83/1990 Dz.U. o stowarzyszeniach 3-osobowy komitet
przygotowawczy w składzie: inż.
Tadeusz Toman,
inż. Edwin Macura, Henryk Toman przesłał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych RC statut
Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC i zażądał jego rejestracji.
MSW zarejestrowało 19.2.1999
r.
Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w RC. SEP staje się w dniu rejestracji
podmiotem prawnym.
Czeski Urząd Statystyczny, dywizja Ostrawa przydzielił
Stowarzyszeniu numer identyfikacyjny: 69206309.
Pierwsze zebranie członkowskie SEP
zwołano 19.3.1999 r. Zdecydowano o wprowadzeniu kilku
poprawek do zarejestrowanego przez MSW statutu. Wybrano 5-osobowy zarząd w
składzie: Tadeusz Kwolek, inż. Andrzej Macura, Tadeusz Parzyk, inż.
Tomasz Stopa i
inż. Tadeusz Toman oraz 2-osobową komisję
rewizyjną: inż. Edwin Macura i inż. Tadeusz Kiedroń. SEP liczył 12 członków.
Zarząd SEP w dniu 16.4.1999 r. zadecydował o następującym
podziale funkcji: inż. Tadeusz
Toman –
przewodniczący, gospodarz, Tadeusz
Parzyk –
zastępca przewodniczącego, inż.
Tomasz Stopa –
sekretarz, inż. Andrzej Macura – skarbnik, Tadeusz Kwolek – członek zarządu. Uchwalono
konieczność wydania biuletynu SEP.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
zarejestrowało 22.4.1999 r. znowelizowany statutu SEP.
W dniu 6.5.1999 r. Stowarzyszenie zorganizowało prelekcje, tematem których
było wykorzystanie informacji z Internetu w pracy elektrotechnika oraz rewizje
urządzeń elektrycznych. Pierwszą prelekcję wygłosili inż. Tomasz Stopa i inż. Andrzej Macura, drugą inż. Tadeusz Toman. Szkoda, że w imprezie wzięło
udział tylko 6 osób. SEP zobowiązało się wydać w ramach następnego biuletynu
czesko-polski słownik elektrotechniczny, metodą kserograficzną w nakładzie
minimum 80 egzemplarzy. SEP opracuje również prelekcje i zapewni prelegentów
mogących pomóc dyrektorom szkół elektrotechnicznych w RC w nauczaniu słownictwa
elektrotechnicznego.
Na zebraniu zarządu w dniu 6.5.1999 r. (odbyło się przed imprezą)
zdecydowano, że spotkanie członków SEP z zaproszonymi gośćmi z Instytutu
Inspekcji Technicznej z Ostrawy oraz Stowarzyszenia Elektryków Polskich z
Gliwic odbędzie się 11.6.1999 r. w Czeskim Cieszynie.
Informacje o działalności SEP przekazano prasie (Głos Ludu, Zwrot i
Elektro). Jak na razie skorzystał tylko Głos Ludu publikując 3 krótkie
artykuły: „Nowe stowarzyszenie” (27.2.1999 r.), „Elektrotechnicy wybrali
zarząd” (27.3.1999 r.), „SEP zaprasza” (4.5.1999 r.).
W dniu 13.5.1999 r. ukazał się w Głosie Ludu artykuł „Elektrotechnicy
oferują – słownik częścią biuletynu”. Głos Ludu pisze m.in. Zarząd
Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC urządził 6 bm. prelekcje na temat
wykorzystania informacji z Internetu w pracy elektrotechnika oraz rewizji
urządzeń elektrycznych (...). Potrzebne byłoby, zdaniem członków
Stowarzyszenia, wydanie czesko-polskiego i polsko-czeskiego słownika
elektrotechnicznego. Sprawa ta jednak przerasta obecne możliwości
Stowarzyszenia. Ze względu coraz częstsze kontakty handlowe polsko-czeskie, SEP
zobowiązał się wydać słownik elektrotechniczny (czesko-polski) w ramach
biuletynu SEP (metodą kserograficzną). Stowarzyszenie zaoferuje również pomoc
dyrektorom szkół elektrotechnicznych w RC w nauczaniu polskiej terminologii
technicznej, proponując odpowiednie prelekcje i prelegentów.
Impreza w dniu 11.6.19999 r. nie odbyła się. Goście z Instytutu Inspekcji
Technicznej z Ostrawy i Stowarzyszenia Elektryków Polskich z Gliwic
usprawiedliwili swoją obecność.
16.9.1999 r. odbyło się zebranie zarządu SEP. Podjęto decyzję o
wydaniu biuletynu SEP numer 2 oraz legitymacji członkowskich, jak również
ustalono termin spotkania członkowskiego. Zdecydowano, by działalność SEP
wzorować na Towarzystwie Medyków Polskich w RC, urządzać spotkania towarzyskie
i wycieczki, czy też organizować ciekawe prelekcje. Rozważano możliwość
powołania na bazie społecznej zalążka ośrodka elektrotechnicznego, który np.
organizowałby rekwalifikacje pracowników. Działalnością SEP kieruje 5-osobowy
zarząd w składzie: inż. Tadeusz
Toman, Tadeusz Parzyk, inż. Andrzej Macura, inż. Tomasz Stopa i Tadeusz Kwolek.
Wydanie słownika
elektrotechnicznego (czesko-polskiego) w ramach Biuletynu SEP odłożono na rok 2000.
22.11.1999 r. odbyła się ekskursja do Elektrowni Dziećmorowice, w
której wzięło udział 4 członków SEP, inż. Tadeusz Toman, inż.
Andrzej Macura,
Henryk Toman i inż. Franciszek Jeżowicz. Inż. Jeżowicz był jednym z budowniczych
elektrowni w latach siedemdziesiątych (elektrownia była podłączona do sieci w
latach 1975-76 i była jedną z kluczowych budów piątej pięciolatki
komunistycznej). Inż. Jeżowicz napisze artykuł do Głosu Ludu.
Biuletyny numer 1 i 2 (po 1
egzemplarzu) będą przekazane gratis Polskiemu Gimnazjum w
Czeskim Cieszynie i Technikum Maszynowemu w Karwinie.
SEP liczył z dniem zamknięcia
biuletynu (29.11.1999 r.) 14
członków.
Spokojnych świąt oraz szczęśliwego
Nowego 2000 Roku, sukcesów w pracy zawodowej i społecznej życzy czytelnikom
Biuletynu Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC zarząd SEP.
Statut
§ 1 – ZAŁOŻENIA OGÓLNE
1. Nazwa stowarzyszenia: Sdružení polských elektrotechniků v České republice – Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej
2. Skrót stowarzyszenia: SEP
3. Godło stowarzyszenia: prostokątny, zawiera znak bezpieczeństwa nr B.3.6. według ČSN ISO 3864, nad znakiem tekst: Sdružení polských elektrotechniků v ČR, pod znakiem tekst: Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w RC
Wizerunek godła stowarzyszenia jest przedstawiony w załączniku nr 1.
4. Pieczątka stowarzyszenia: błyskawica ostrzegawcza ograniczona okręgiem z napisem: Sdružení polských elektrotechniků v ČR – Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w RC
5. Język obrad: polski
6. Siedziba stowarzyszenia: Czeski Cieszyn, Štefánika 8, 737 01
7. Terytorialny zakres działania: Republika Czeska
8. Sdružení polských elektrotechniků v České republice – Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej staje się po dokonaniu rejestracji subiektem prawnym.
§ 2 – CELE STOWARZYSZENIA
1. Sdružení polských elektrotechniků v České republice – Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (dalej SEP) jest dobrowolnym stowarzyszeniem osób fizycznych.
2. Celem SEP jest rozwijać działalność w dziedzinie elektrotechniki siłowej i elektrotechniki stosowanej w urządzenia łączności. Szczegóły są w załączniku nr 2.
3. Członkiem zwyczajnym SEP może być osoba z stałym miejscem zamieszkania w RC, spełniająca warunki wykształcenia elektrotechnicznego według obowiązujących przepisów prawnych. Szczegóły są w załączniku nr 3.
4. Członkiem honorowym SEP może być osoba nie spełniająca warunków przedstawionych w §2, ust.3, której działalność jest zgodna z celem SEP.
§ 3 – STRUKTURA ORGANIZACYJNA STOWARZYSZENIA
1. Struktura SEP: zebranie członkowskie, zarząd, komisja rewizyjna
2. Zarząd jest wybierany na zebraniu członkowskim. O liczbie członów zarządu decyduje zebranie członkowskie. Członkowie zarządu są wybierani zazwyczaj na okres 2 lat.
3. Przewodniczący, zastępca przewodniczącego, sekretarz, skarbnik i gospodarz są wybierani spośród członków zarządu. Przewodniczący lub zastępca przewodniczącego są uprawnieni występować w imieniu SEP.
4. Komisja rewizyjna jest wybierana na zebraniu członkowskim. O liczbie członków komisji rewizyjnej decyduje zebranie członkowskie. Członkowie komisji rewizyjnej są wybierani zazwyczaj na okres 2 lat.
5. Przewodniczący komisji rewizyjnej jest wybierany spośród członków komisji rewizyjnej.
6. W wyborach organów SEP decyduje zwykła większość obecnych członków zarządu.
7. Zebranie członkowskie zwołuje zarząd co najmniej 1 raz rocznie.
8. Zebranie zarządu zwołuje przewodniczący co najmniej 5 razy rocznie.
9. Zebranie komisji rewizyjnej zwołuje przewodniczący komisji rewizyjnej co najmniej 3 razy rocznie. Komisja rewizyjna przeprowadzi co najmniej 1 raz rocznie kontrolę gospodarowania.
10. Członkowie SEP uczestniczą w działalności stowarzyszenia, mogą wybierać i być wybierani, są zobowiązani dotrzymywać statut stowarzyszenia.
11. Dochodami stowarzyszenia są przede wszystkim opłaty członkowskie, dary członków, dary sponsorskie i dotacje. Wysokość opłat członkowskich ustala zarząd a potwierdza zebranie członkowskie.
12. Członkostwo w SEP zanika: zgonem członka, wystąpieniem członka, wykluczeniem członka. Członek może wystąpić na podstawie złożenia pisemnego oświadczenia. O wykluczeniu członka decyduje zebranie członkowskie.
13. SEP może zakładać organizacje miejscowe lub obwodowe.
§ 4 – USTALENIA KOŃCOWE
1. Zmiany statutu SEP uchwala zebranie członkowskie.
2. SEP może być rozwiązane uchwałą zebrania członkowskiego, jeżeli za rozwiązaniem stowarzyszenia głosuje 2/3 obecnych członków.
Załącznik nr 1:
Wizerunek godła stowarzyszenia
Załącznik nr 2: Cele
Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC
- jednoczyć osoby z wykształceniem elektrotechnicznym, które są zainteresowane o trwałe podnoszenie poziomu teoretycznego i praktycznego w dziedzinie elektrotechniki,
- stwarzać warunki przekazywania informacji i doświadczeń technicznych, naukowych i ekonomicznych w formie konferencji, wykładów, szkoleń poradnictwa, działalności wydawniczej i tłumaczeniowej oraz organizowania wystaw,
- umożliwić zdobywania wiedzy i aktualnych informacji w dziedzinie elektrotechniki, przede wszystkim przez studium prasy technicznej,
- dbać o podniesienie rangi branży elektrotechnicznej,
- współpraca z podobnymi organizacjami elektrotechnicznymi w Rzeczypospolitej Polskiej, Republice Czeskiej, ewentualnie i poza nimi,
- organizować życie towarzyskie członków Stowarzyszenia.
Załącznik nr 3:
Przegląd wymaganych kwalifikacji
Za specjalistyczne wykształcenie elektrotechniczne uważamy:
a) wyuczenie w specjalności zawodowej:
- elektromonter dołowy (21-68-2),
- elektromonter urządzeń rozdzielczych (26-81-2),
- elektromonter zatrudniony w produkcji (26-82-2),
- elektromechanik (26-83-2),
- monter urządzeń łącznościowych (26-85-2),
- mechanik urządzeń elektronicznych (26-86-2),
- mechanik urządzeń telekomunikacyjnych i zabezpieczających (26-87-2),
- monter łącznościowy (26-88-2),
- mechanik łącznościowy (26-89-2),
- mechanik łączy telewizyjnych (26-90-2),
- mechanik urządzeń mierniczych i regulacyjnych (26-92-2),
- monter wind (24-20-2),
b) wyuczenie w 4-letniej specjalności zawodowej z maturą:
- elektromechanik urządzeń telekomunikacyjnych i zabezpieczających,
- mechanik urządzeń lotniczych,
- mechanik urządzeń mierniczych i regulacyjnych,
- mechanik maszyn matematycznych sterowanych programowo,
- elektromechanik,
- mechanik urządzeń elektronicznych,
- mechanik techniki rolniczej,
- mechanik łącznościowy,
- mechanik łącznościowy sieci łącznościowych,
- elektromonter dołowy,
c) wyuczenie w 3-letniej specjalności zawodowej bez matury:
- mechanik telekomunikacyjnych urządzeń łącznościowych,
- monter sieci telekomunikacyjnych,
d) osiągnięcie wykształcenia średniego technicznego lub ogólnego średniego technicznego w dziedzinie elektrotechniki,
e) pomyślne ukończenie szkoły wyższej kierunku studyjnego elektrotechnika.
Stanovy Sdružení polských elektrotechniků v České
republice
§ 1 – VŠEOBECNÉ ZÁSADY
1. ázev sdružení: Sdružení polských elektrotechniků v České republice – Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej
2. Zkratka sdružení: SEP
3. Znak sdružení: obdélníkový, obsahuje bezpečnostní značku č. B.3.6. dle ČSN ISO 3864, nad značkou text: Sdružení polských elektrotechniků v ČR, pod značkou text: Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w RC
Vyobrazení znaku
sdružení je uvedeno v příloze č.1.
4. Razítko sdružení: výstražný blesk ohraničený kruhem s nápisy: Sdružení polských elektrotechniků v ČR – Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w RC
5. Jednací řeč: polský jazyk
6. Sídlo sdružení: Český Těšín, Štefánikova 8, 737 01
7. Územní působnost: Česká republika
8. Sdružení polských elektrotechniků v České republice – Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej se stává po registraci právním subjektem.
§ 2 – CÍLE SDRUŽENÍ
1. Sdružení polských elektrotechniků v České republice – Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (dále SEP) je dobrovolným sdružením fyzických osob.
2. Cílem SEP je vyvíjet činnost v oboru silnoproudé a slaboproudé elektrotechniky. Podrobněji cíle SEP jsou uvedeny v příloze č. 2.
3. Řádným členem SEP může být osoba s trvalým pobytem v ČR, splňující požadavky odborného elektrotechnického vzdělání dle platných právních předpisů. Přehled kvalifikačních požadavků je uveden v příloze č. 3.
4. Čestným členem SEP může být osoba, která nesplňuje požadavky uvedené v §2, odst. 32, jejíž činnost je v souladu s cílem SEP.
§ 3 – ORGANIZAČNÍ STRUKTURA SDRUŽENÍ
1. Struktura SEP: členská schůze, výbor, revizní komise
2. Výbor je volen na členské schůzi. O počtu
členů výboru rozhoduje členská schůze. Členové výboru jsou voleni zpravidla na
období 2 let.
3. Výbor volí ze svého středu předsedu,
zástupce předsedy, tajemníka, pokladníka a hospodáře. Předseda nebo místopředseda
jsou oprávnění jednat jménem SEP.
4. Revizní komise je volena na členské
schůzi. O počtu členů revizní komise rozhoduje členská schůze. Členové revizní
komise jsou voleni zpravidla na období 2 let.
5. Revizní komise volí ze svého středu
předsedu.
6. Při volbách orgánů SEP rozhoduje prostá
většina přítomných členů.
7. Členskou schůzi svolává výbor nejméně
jednou ročně.
8. Schůzi výboru svolává předseda nejméně 5
krát ročně.
9. Schůzi revizní komise svolává předseda
revizní komise nejméně 3 krát ročně. Revizní komise provede nejméně jednou
ročně kontrolu hospodaření.
10. Členové SEP se podílejí na činnosti
sdružení, mohou volit a být voleni, jsou povinni dodržovat stanovy sdružení.
11. Hlavním zdrojem příjmů jsou členské
příspěvky, dary členů, sponsorské dary a dotace. O výši členských příspěvků
rozhoduje výbor a potvrzuje členská schůze.
12. Členství v SEP zaniká: úmrtím člena,
vystoupením člena, vyškrtnutím člena. Vystoupení člena je na základě písemného
prohlášení člena. O vyškrtnutí člena rozhoduje členská schůze.
13. SEP může zakládat místní nebo oblastní
organizace.
§ 4 – ZÁVĚREČNÁ USTANOVENÍ
1. Změny ve stanovách SEP schvaluje členská schůze.
2. SEP zaniká usnesením členské schůze, když
pro návrh hlasuje 2/3 přítomných členů.
Příloha č. 1: Vyobrazení znaku sdružení
Příloha č. 2: Cíle Sdružení polských elektrotechniků v ČR
- sdružovat
osoby s elektrotechnickým
vzděláním, které mají zájem o
stálé zvyšování teoretické a
praktické úrovně v
oboru,
- vytvářet
podmínky pro přenášení poznatků a
zkušeností technických, vědeckých a
ekonomických formou seminářů, přednášek,
školení, konzultací, vydavatelské a
překladatelské činnosti a organizováním
výstav,
- umožnit získávání znalostí a aktuálních
informací v oblasti elektrotechniky, zejména možnost studia odborného
tisku,
- dbát o zvýšení společenské váhy
elektrotechnického oboru,
- spolupracovat s obdobnými elektrotechnickými organizacemi v Polské republice, České republice, případně i mimo ně,
- organizovat společenský život členů sdružení.
Příloha č. 3:
Přehled kvalifikačních požadavků
Za odborné elektrotechnické vzdělání se považuje:
a) vyučení v učebních oborech:
- důlní elektromontér (21-68-2),
- elektromontér rozvodných zařízení (26-81-2),
- provozní elektromontér (26-82-2),
- elektromechanik (26-83-2),
- montér spojových zařízení (26-85-2),
- mechanik elektronických zařízení
(26-86-2),
- elektromechanik sdělovacích a
zabezpečovacích zařízení (26-87-2),
- spojový montér (26-88-2),
- spojový mechanik (26-89-2),
- mechanik dálkových spojů (26-90-2),
- mechanik měřících a regulačních přístrojů (26-92-2),
- montér výtahů (24-20-2),
b) vyučení v čtyřletých učebních oborech s maturitou:
- elektromechanik sdělovacích a zebezpečovacích zařízení,
- mechanik letadlových přístrojů,
- mechanik měřících a regulačních přístrojů,
- mechanik programově řízených strojů,
- elektromechanik,
- mechanik elektronických zařízení,
- mechanik zemědělské techniky,
- spojový mechanik,
- spojový mechanik pro spojovací sítě,
- důlní elektromontér,
c) vyučení v čtyřletých učebních oborech bez maturity:
- mechanik telekomunikačních spojovacích zařízení,
- montér sdělovacích sítí,
d) dosažení středního odborného vzdělání nebo úplného středního odborného vzdělání v oboru elektrotechniky,
e) úspěšné absolvování vysoké školy studijního směru elektrotechnika.
Elektrownia Dziećmorowice
44% zużycia światowej energii
elektrycznej produkuje się dziś z węgla, w klasycznych elektrowniach cieplnych.
Elektryczność produkuje się przez przemianę pracy mechanicznej na pracę
elektryczną. Źródłem pracy mechanicznej, tj. ruchu turbin, jest ciepło, zaś
źródłem ciepła jest energetyczny węgiel kamienny. Energia elektryczna jest
towarem. Nie można jej jednak „magazynować”. Konieczne jest wyprodukować jej
dokładnie taką ilość, ile w danej chwili wynosi jej zużycie. Dlatego konieczne
jest regulowanie źródeł energii elektrycznej. Moc bloków energetycznych
Elektrowni Dziećmorowice regulowana jest przez centralny energetyczny system
dyspozytorski, w granicach 50-100% mocy nominalnej, tj. w granicach 100-200 MW.
Negatywną własnością jest stosunkowo niska sprawność energetyczna. Tylko 30%
energii zawartej w węglu kamiennym przemienia się w energię elektryczną.
Podstawowe dane
Moc zaintalowana: 4 x 200 MW
Paliwo: węgiel kamienny i błoto
granulowe, gaz ziemny, mazut opałowy
Pojemność składów paliwa: 3 x 95
000 ton
Woda użytkowa: cca 7 mln m3
– pobieranie wody roczne z rzeki Olzy, maks. 600 l / s
Wysokość obu kominów: 100 m
Obszar elektrowni: cca 50 ha
Kocioł
Typ: przepływowy, granulacyjny z
bezpośrednim wydmuchiwaniem prochu węglowego
Producent: Vítkovické železárny
Ostrawa
Moc: 650 ton / godz.
Temperatura wody zasilającej: 250O
C
Ciśnienie pary przegrzanej: 17,8
MPa
Temperatura pary przegrzanej: 540O
C
Obwód młyna
Typ młyna: MKN 33 Fuller
Producent: Mikołów (Polska)
Liczba młynów przypadających na
jeden kocioł: 4 szt.
Moc jednego młyna: 33 ton / godz.
Turbina
Typ: trójkadłubowa, kondensacyjna,
akcyjna z 8 poborami pary, bez regulacji
Producent: Škoda Pilzno
Moc nominalna: 200 MW
Obroty nominalne: 3000 obr. / min
Nominalne ciśnienie pary: 16,1 MPa
Nominalna temperatura pary
wysokociśnieniowej: 535 O C
Nominalne ciśnienie pary
przegrzanej (o średnim ciśnieniu): 3,57 MPa
Nominalna temperatura pary
przegrzanej (o średnim ciśnieniu): 535 O C
Temperatura nominalna wody
chłodzącej: 25O C
Turbogenerator
Producent: Škoda Pilzno
Nominalna moc czynna: 200 MW
Współczynnik mocy (cos fi): 0,85
Nominalne napięcie statorowe: 15750
V (+ – 5%)
Chłodzenie uzwojenia statorowego:
kondensatem
Chłodzenie rotoru: wodorem
Rozdzielnia „vvn”
Producent: 3 szt. Škoda
Pilzno, 1 szt. Zaporoztransformator
Liczba: 4 szt.
Moc nominalna: 225 / 250 MW
Przekładnia transformatora: 15,75 /
121 kV
Transformator odboczny – producent: ČKD Praga
Liczba: 4 szt.
Moc nominalna: 40 MW
Przekładnia transformatora: 121 /
6,3 kV
Transformator zużycia własnego bloku – producent: ČKD Praga
Liczba: 4 szt.
Moc nominalna: 25 MVA
Przekładnia transformatora: 15,75 /
6,3 kV
Wyprowadzenie mocy elektrycznej
Linia przesyłowa nr 691: do
rozdzielni Bogumin
Linia przesyłowa nr 692: do
rozdzielni Wracimów
Linia przesyłowa nr 693: do rozdzielni
Olbrachcice
Linia przesyłowa nr 694: do
rozdzielni Dąbrowa
Produkcja ciepła
Maks. moc cieplna: 85 MWt
Przeciętna moc cieplna: 85 MWt
Liczba ogrzewanych mieszkań: 8100
(w mieście Orłowa)
Źródło informacji:
Informator Elektrowni Dziećmorowice
Ognisko Techników 1971-1986
W październiku 1971 r. powołano do
życia przy Komisji Oświatowej ZG PZKO Ognisko Techników. Założycielami byli
uczestnicy VI Kongresu Techników, który odbył się we wrześniu 1971 r. w
Poznaniu. Funkcję prezesa wykonywał inż.
Karol Guńka. W
ewidencji prowadzono ponad 80 członków. Działalność Ogniska wykazywała
regularność tylko w latach 1971-74 (56 spotkań) i 1979-81 (20 spotkań). W 1982
roku działalność Ogniska zawieszono ze względu na brak zainteresowania. W 1986
r. odbyło się znów kilka spotkań Ogniska.
Początkowo
ognisko zakładało następującą działalność: a) miesięczne spotkania z wykładem o
tematyce technicznej, b) organizowanie wycieczek tematycznych do różnych
miejscowych i pozamiejscowych zakładów, c) nawiązanie kontaktu z organizacjami
techników w Polsce, d) czynny udział w organizowaniu Dnia Nauki Polskiej, e)
archiwacja i propagacja działalności techników-Polaków w Czechosłowacji, f)
wyszukiwanie i polecanie wykładowców do prowadzenia prelekcji o tematyce
technicznej w Kołach PZKO. Obszerny program nie zawsze, z różnych przyczyn,
udało się członkom Ogniska realizować. Koncentrowano się na spotkania
tematyczne członków, udział w sympozjach, prelekcje, ekskursje.
Ognisko zaraz na
początku przeprowadziło cenną akcję – ewidencję techników narodowości polskiej
na podstawie Kartoteki członków PZKO w Kołach. Naliczono według stanu z połowy
1972 r. ogółem 332 techników, w tym 242 w powiecie Karwina i 90 w powiecie
Frydek-Mistek. Najwięcej znajdowało się ich w Czeskim Cieszynie (54), Karwinie
(53), Hawierzowie (35), Trzyńcu (34), Orłowie (22), Suchej Górnej (13),
Bystrzycy (13), Wędryni (12) i Olbrachcicach (11). Według wieku do 30 lat było
28, 31-40 – 123, 41-50 – 111, 51-60 – 47 i ponad 61 lat – 23 techników. Ze
względu na braki kartotece PZKO i faktu, że nie wszyscy byli członkami PZKO,
Ognisko oceniało, że techników-Polaków z wyższym wykształceniem w tym czasie w
Czechosłowacji było blisko 500.
Główny przejaw
działalności Ogniska to klubowe spotkania tematyczne. Zajmowano się różnoraką
tematyką miejscową, krajową i światową, o czym świadczą poniższe przykłady:
VI/1976 – Nowoczesne metody i
automatyzacja analiz chemicznych w hutnictwie
XI/1977 – Perspektywy górnictwa OKR
I/1980 – Problemy energetyki i
surowców
II/1980 – Energetyka jądrowa i
problemy ochrony środowiska (wspólnie z Klubem Medyków)
III/1980 – Przemysł na Śląsku
Cieszyńskim
XII/1980 – Problematyka elektrowni
wodnych
III/1981 – Problematyka budowy hal
widowiskowo-sportowych na przykładzie F-M
V/1981 – Problematyka
zabezpieczenia ruchu pociągów
VI/1986 – Praktyczna demonstracja
działania mikrokomputera PMD-80.
Wykładowcy rekrutowali się
zazwyczaj z własnych szeregów Ogniska.
Ognisko
Techników pozostawiło w działalności PZKO wyraźny ślad.
Stanisław Zahradnik
Wyposażenie elektryczne maszyn
Publikuję kilka
podstawowych informacji dotyczących instalacji urządzeń elektrycznych maszyn,
zgodnie z obowiązującą normą techniczną ČSN EN 60204-1: zakres dokumentacji
technicznej przekazywanej producentem urządzenia elektrycznego maszyny
uwzględniona jest w art. 19.2, źródłem energii elektrycznej jest najczęściej
sieć 3/N/PE, 400/230V AC 50Hz / TN, wahania napięcia nie powinny być większe
0,09 .... 1,1 napięcia nominalnego, przewidywane wahania częstotliwości nie powinny
być większe 0,99 .... 1,01 częstotliwości nominalnej, przy czym dozwolone są
krótkotrwałe wahania w granicach 0,98 .... 1,02 częstotliwości nominalnej,
stosuje się system uziemienia TN – z jednym punktem uziemionym bezpośrednio i
przewodem ochronnym (PE) przyłączonym do tego punktu, wyposażenie elektryczne
nie powinno być przyłączone do przewodu neutralnego (N) zasilania, dla
urządzenia odłączającego od zasilania nie jest wymagane odłączenie od przewodu
neutralnego, nie jest też dopuszczalne połączenie z przewodem neutralnym,
najczęściej do odłączenia od zasilania stosuje się wyłącznik według ČSN EN
60947-3: AC-23B, istnieją też inne wariantowe sposoby odłączania urządzenia
elektrycznego od zasilania, odbiorniki elektryczne, np. motory elektryczne muszą
być zabezpieczone przeciw zwarciu elektrycznemu, motory nad 0,5 kW w cyklu
ciągłym muszą być chronione również przeciw przetężeniu elektrycznemu, jeżeli
maszyna jest wyposażona w oświetlenie miejscowe, najwyższym dopuszczalnym
napięciem fazowym oświetlenia jest 250 V, do zamykania drzwi lub pokryw należy
użyć zamki z wyjmowanymi kluczami, dostęp do wnętrza obudów jest przeznaczony
tylko osobom wykwalifikowanym, osłony obudów mają być minimalnie IP54, z tym że
z punktu widzenia przepisów BHP minimalna osłona – to IP2X, środowisko, w
którym zainstalowana jest maszyna (np. trzeba uwzględnić wpływy atmosfery
korozyjnej, pylności, wilgotności itp.), może mieć wpływ na konieczność użycia
wyższych osłon, urządzenie elektryczne przed oddaniem do użytku musi być poddane
rewizji wyjściowej.
Elektrotechniczna norma europejska EN 60204-1 uwzględnia zgodnie z potrzebą
pełnej informacji o urządzeniach elektrycznych maszyn wykaz informacji, które zobowiązany
jest udzielić użytkownik producentowi urządzenia. Prezentujemy formularz w
języku polskim i czeskim.
Formularz ankietowy dotyczący wyposażenia
elektrycznego maszyn / Dotazník pro elektrická zařízení pracovních strojů
Użytkownik wyposażenia jest
zobowiązany do dostarczenia informacji w celu zapewnienia właściwego
zaprojektowania, zastosowania, użytkowania wyposażenia elektrycznego maszyny.
Nazwa wytwórcy (dostawcy): / Jméno
výrobce (dodatatele):
Nazwa użytkownika: / Jméno
provozovatele:
Oferta – zamówienie nr: / Nabídka
– objednávka č.:
Data: / Datum:
Typ maszyny, numer fabryczny: / Typ
stroje, výrobní číslo:
1. Czy mają być wprowadzone
modyfikacje dopuszczone w niniejszej normie: / 1. Je třeba provést úpravy
povolené touto normou:
2. Warunki pracy – wymagania
specjalne: zakres temperatury otoczenia: / 2. Pracovní podmínky – zvláštní
požadavky: rozsah teploty vnějšího okolí:
3. Zakres wilgotności względnej: / 3.
Rozsah relativní vlhkosti:
4. Wysokość nad poziomem morza: / 4.
Nadmořská výška:
5. Dane środowiskowe (np. dotyczące
atmosfery korozyjnej, spraw szczególnych, KEM): / 5. Prostředí (např.
atmosféra, zvláštní okolnosti, EMC):
6. Promieniowanie: / 6. Záření:
7. Wibracje: / 7. Udary:
8. Specjalne wymagania instalacyjne
i eksploatacyjne: / 7. Zvláštní požadavky na instalace a funkci:
9. Źródło(a) energii i warunki
towarzyszące – przewidywane wahania napięcia (jeżeli są większe niż 10%): / 8.
Zdroj(e) napájení a příslušné
podmínky – předpokládané odchylky
napětí (jsou-li
větší než 10 %):
10. Przewidywane wahania
częstotliwości (jeżeli są większe niż podano w 4.3.1): / 10. Předpokládané
odchylky kmitočtu (jsou-li větší než podle 4.3.1):
11. Wskazanie możliwych przyszłych
zmian w wyposażeniu elektrycznym, które mogą wymagać zwiększenia wymagań, dotyczących
zasilania elektrycznego: / 11.
Uvedení možných příštích změn
elektrického
zařízení, které budou požadovat
zvýšení požadavků na elektrické
napájení:
12. Wskazanie każdego wymaganego
źródła zasilania elektrycznego: Napięcie nominalne, liczba faz, częstotliwość:
/ 12. Uvedení pro každý elektrický napájecí zdroj: Jmenovité napětí, počet
fází, kmitočet:
13. Rodzaj uziemienia zasilania: / 13.
Způsob zemnění napájecí sítě:
14. Czy wyposażenie elektryczne ma
być przyłączone do przewodu neutralnego (N) zasilania: / 14. Má být
elektrické zařízení připojeno ke střednímu vodiči (N):
15. Czy użytkownik lub dostawca
dostarczy urządzenia zabezpieczające przed przetężeniem przewodów zasilania:
Typ i znamiona urządzenia zabezpieczającego przed przetężeniem: / 15. Zapojí
provozovatel nebo dodavatel nadproudovou ochranu napájecích vodičů: Typ a
nastavení nadproudové ochrany:
16. Urządzenie odłączające od
zasilania – czy jest wymagane odłączenie przewodu neutralnego (N): Czy
połączenie z przewodem neutralnym (N) jest dopuszczalne: / 16. Hlavní
vypínač – požaduje se odpojení středního vodiče (N): Je povolen spojovací
můstek pro střední vodič:
17. Typ urządzenia odłączającego od
zasilania, które ma być dostarczone: / 17. Který typ hlavního vypínače má
být použit:
18. Granica mocy, do której silniki
3-fazowe mogą być uruchamiane bezpośrednio z dochodzących linii zasilania: / 18.
Mezní výkon do kterého lze spouštět
3-fázové střídavé motory přímo:
19. Czy liczba urządzeń zabezpieczających
przed przeciążeniem znajdujących się na silnikach 3-fazowych może zostać
zredukowana do 2: / 19. Je možno snížit počet nadproudových přístrojů
(jističů) u 3-fázových motorů na 2:
20. Gdy maszyna jest wyposażona w
oświetlenie miejscowe – najwyższe dopuszczalne napięcie: Jeżeli napięcie obwodu
oświetlenia nie jest pobierane bezpośrednio z sieci zasilania, podać wartość
pożądaną: / 22.
Je-li stroj vybaven místním osvětlením –
nejvyšší dovolené
napětí: Není-li napájení
osvětlovacího obvodu napájeno přímo na
silové napětí,
určete doporučené napětí:
21. Inne warunki – identyfikacja
funkcjonalna: / 21. Jiná hlediska – funkční označení:
22. Napisy i oznaczenia specjalne:
/ 22. Nápisy a zvláštní značky:
23. Znak certyfikacyjny: Jeżeli tak,
to jaki: Czy ma być w wyposażeniu elektrycznym, w jakim języku: / 23.
Certifikační značka: Pokud ano, která: Má být upevněna na elektrickém zařízení,
v jakém jazyce:
24. Dokumentacja techniczna: Na
jakim nośniku, w jakim języku: / 24. Technická dokumentace: Na jakém
informačním nosiči, v jakém jazyce:
25. Wymiary, lokalizacja,
przeznaczenie kanałów kablowych, otwartych półek kablowych lub podpór
kablowych, jakie dostarcza użytkownik: / 25. Velikost, umístění a účel
instalačních trubek, otevřených kabelových nosičů, které mají být připraveny
provozovatelem:
26. Dostęp jakich osób do wnętrza
obudów jest wymagany podczas normalnej pracy wyposażenia: / 26.
Pro které z
následujících skupin osob je, při
normální funkci zařízení, požadován
vstup do
vnitřních krytů:
27. Czy do zamykania drzwi lub
pokryw należy przewidzieć zamki z wyjmowanymi kluczami: / 27. Musí být dveře
a víka opatřena zámky s vyjímatelnými klíči:
28. Jeżeli ma być zastosowane
„sterowanie oburęczne”, to podać jego typ: / 28. Jestliže je použito
„dvouruční ovládání”, stanovte typ:
29. Wskazać, czy są organiczenia
dotyczące wymiarów lub masy maszyny lub zespołów sterowania z punktu widzenia
możliwości utrudnienia transportu na miejsce zainstalowania: maksymalne
wymiary: maksymalna masa: / 29. Uvedení jsou-li zvláštní omezení rozměru
nebo hmostnosti, která mohou ovlivnit dopravu částí stroje nebo rozváděče na
místo instalace, prosím sdělte: největší rozměry: největší hmotnost:
30. W przypadku maszyn o często
powtarzalnym cyklu pracy, zależnym od sterowania ręcznego, podać jak często
przewiduje się powtarzanie cyklu pracy: / 30. Předpokládaná četnost
pracovních cyklů u strojů s často se opakujícími cykly spoštěnými ručně:
31. Jaki jest przewidywany czas, w
którym powtarzalny cykl pracy będzie realizowany z maksymalną szybkością bez
przerwy: / 31. Po jaké době se předpokládá opakování největšího počtu cyklů
bez přestávky:
32. Czy w przypadku maszyn
specjalnie budowanych ma być dostarczony protokół prób wyposażenia obciążonego
maszyną: / 32. Požaduje se u strojů vyrobených na zakázku vystavení
osvědčení o pracovní zkoušce zatíženého stroje:
Opracował: / Zpracoval:
Rewizje urządzeń elektrycznych
1. Uwagi wprowadzające
Pomimo, że podstawową przyczyną
wypadków przy pracy jest niedocenianie i lekceważenie niebezpieczeństwa
wynikającego z pracy przy instalacjach będących pod napięciem, wielkie
znaczenie ma również dobry stan techniczny urządzeń elektrycznych, który
niweluje zagrożenia. Tematowi kontroli urządzeń elektrycznych jest poświęcony
niniejszy referat.
Pomimo, że od
1997 roku normy techniczne według czeskiego ustawodawstwa są tylko przepisami
wspomagającymi i nie mają moc prawną, istnieją ustawy i ogłoszenia publikowane
w Dzienniku Ustaw, których nieprzestrzeganie karane jest przez organy państwowego
nadzoru technicznego (IBP – Inspektorát bezpečnosti práce). Ponadto w
praktyce stosowana jest zasada, że opisane w normach technicznych rozwiązania
stanowią określone minimum gwarancji bezpieczeństwa. W wypadku, że producent
nie dostosuje się do wymogów norm technicznych, musi zapewnić rozwiązania o
minimalnie takiej samej gwarancji bezpieczeństwa.
Z ustaw
obowiązujących w Republice Czeskiej podstawowe znaczenie dla elektryka mają:
Ustawa nr 174/1968 DZ.U. o państwowym nadzorze technicznym nad bezpieczeństwem
pracy (Zákon o státním odborném dozoru nad bezpečnosti práce), Ustawa nr
22/1997 Dz.U. o uwarunkowaniach technicznych produktów (Zákon o technických
požadavcích na výrobky), i z nią związane następujące przepisy: a)
rozporządzenie rządu nr 168/1997 Dz.U. (urządzenia elektryczne niskiego
napięcia), b) rozporządzenie rządu nr 171/1997 Dz.U. (zabawki), c)
rozporządzenie rządu nr 169/1997 Dz.U. (mieszalność elektromagnetyczna), d)
rozporządzenie rządu nr 176/1997 Dz.U. (urządzenia techniczne w środowiskach z
niebezpieczeństwem wybuchu), Ogłoszenie nr 50/1978 Dz.U. o kwalifikacji w
elektrotechnice (Vyhláška o kvalifikaci v elektrotechnice).
Rewizje urządzeń
elektrycznych są przeprowadzane zgodnie z normami technicznymi ČSN 33
2000-6-61 (wyjściowe) i ČSN 33 1500 (okresowe).
2. Rewizje urządzeń technicznych
Rewizje urządzeń technicznych w
Republice Czeskiej mogą wykonywać tylko specjaliści, tzw. technicy rewizyjni,
którzy wykonali egzaminy i otrzymali oświadczenie, zgodnie z wymogami przepisów
o kwalifikacji w elektrotechnice – §9. Egzaminy są wykonywane w Instytucie
Inspekcji Technicznej (ITI – Institut technické inspekce). Oświadczenie
można uzyskać osobno dla urządzeń niskiego napięcia, wysokiego napięcia oraz
dla urządzeń w środowisku z niebezpieczeństwem wybuchu. Oświadczenie wystawia
technikom rewizyjnym kontrolującym urządzenia elektryczne w podziemiach
(kopalnie) wyłącznie ČBU – Český báňský úřad.
Pracownicy,
którzy kontrolują odbiorniki elektryczne załączane przewodem do wtyczki lub
przenośne narzędzia elektromechaniczne nie muszą zdawać egzaminów państwowych.
Muszą to być jednak osoby wykwalifikowane. Egzamin tych osób zapewnia
pracodawca.
Rewizja urządzeń
elektrycznych składa się: a) z przeglądu technicznego oraz z kontroli, czy
instalacja elektryczna wykonana jest według dokumentacji (ma to szczególne
znaczenie u rewizji wyjściowej), b) z pomiarów oporu izolacyjnego, impedancji,
oporu uziomu i innych wymaganych normami pomiarów, c) z opracowania
sprawozdania o rewizji (zpráva o revizi), która przekazana jest
pracownikowi odpowiedzialnemu za utrzymanie urządzeń technicznych i z której
musi wynikać, czy urządzenie elektryczne można nadal używać oraz jakie wady w
instalacji musi pracodawca naprawić i w jakich terminach.
3. Przegląd urządzeń elektrycznych
Główne źródło wypadków przy pracy w
zakładach przemysłowych stanowią: a) zwisanie przewodów elektrycznych, b)
stykanie się przewodów, mających uszkodzoną izolację z konstrukcjami metalowymi,
c) zatarasowanie miejsc obsługi, d) brudne urządzenia elektryczne w wyniku złej
konserwacji, e) brak osłon urządzeń elektrycznych znajdujących się pod
napięciem lub w środowiskach agresywnych czy pyłowych, f) zły stan lub brak
uziemień ochronnych, g) zły stan wyłączników i urządzeń zabezpieczających, np.
korków i bezpieczników, h) brak oznaczeń, napisów i znaków rozpoznawczych na
urządzeniach, kablach itp. i wynikające stąd pomyłki, i) konstrukcje nie
przystosowane do warunków pracy.
Przy rewizjach
urządzeń elektrycznych, takich jak maszyny (obrabiarki, tokarki, wiertarki
itp.), dźwigi, windy oraz urządzeń stosowanych w środowiskach z
niebezpieczeństwem pożaru lub wybuchu trzeba kontrolować, czy urządzenia
elektryczne mają wymagane osłony – tzw. IP kod.
4. Pomiary urządzeń elektrycznych
Przedstawić metody pomiarowe
stosowane podczas rewizji urządzeń elektrycznych wykracza poza zasięg referatu.
Ograniczę się do przedstawienia przyrządu pomiarowego PU 180 (producent: Metra
Blansko), który jest idealnym przyrządem pomiarowym technika w warunkach
zakładów przemysłu maszynowego, czy hutniczego. Przyrząd umożliwia pomiar
napięcia w sieci 230/400 V (napięcie fazowe między przewodem ochronnym i
fazowym lub zerowym i fazowym), pomiar impedancji ochronnej, kontrolę
załączenia wtyczek 230 V oraz pomiar oporu uziomu.
5. Sprawozdanie o rewizji
Wynik rewizji opisuje technik
rewizyjny w sprawozdaniu o rewizji (okresowej, wyjściowej). Normy techniczne
nie określają typ formularzy. ČSN 33 1500 określa jedynie, jaką treść powinno
mieć sprawozdanie o rewizji: określenie rodzaju rewizji (wyjściowa, okresowa),
wyszczególnienie zakresu rewidowanego urządzenia elektrycznego, spis
zastosowanych przyrządów pomiarowych, spis wykonanych czynności (przeglądy, pomiary,
próby), spis stwierdzonych wad, data rozpoczęcia i zakończenia rewizji, data
wypracowania sprawozdania o rewizji, data przekazania rewizji użytkownikowi,
imię, nazwisko i numer ewidencyjny technika rewizyjnego, wartości namierzone
podczas rewizji, o ile nie są w dokumentach przekazanych w załączeniu
sprawozdania o rewizji.
Sprawozdanie o
rewizji wyjściowej użytkownik musi archiwować przez cały okres użytkowania
urządzenia elektrycznego, aż do jego unieważnienia. Sprawozdanie o rewizji
okresowej użytkownik archiwuje do następnej rewizji tego samego zakresu.
Dokumentacja,
służąca do opracowania sprawozdania o rewizji: dokumentacja techniczna
urządzenia elektrycznego, zwłaszcza schemat połączeń, odpowiadający
rzeczywistości, protokoły o określeniu rodzaju środowiska według ČSN 33 0300 (u
rewizji okresowej), protokół o wpływach zewnętrznych według ČSN 33 2000-3 (u
rewizji wyjściowej), notatki o kontrolach, próbach i pomiarach wykonanych przed
oddaniem urządzenia elektrycznego do użytku (u rewizji wyjściowej), notatki i
wyniki opracowane na podstawie przeprowadzonych kontrol, zgodnie z porządkiem
konserwacji prewencyjnej (řád preventivní údržby), sprawozdanie z
poprzedniej rewizji okresowej, sprawozdanie z kontroli organów państwowego
dozoru technicznego.
Terminy rewizji
okresowych urządzeń elektrycznych: środowisko podstawowe (normalne), domy
mieszkalne, biura – 5 lat, środowisko zewnętrzne, napowietrzne – 4 lata,
środowisko pyłowe, agresywne, gorące, zimne, wilgotne, z szkodnikami biologicznymi,
ośrodki rekreacyjne, szkoły, hotele i inne podobne obiekty – 3 lata, środowiska
z niebezpieczeństwem pożaru lub wybuchu, budynki z materiału budowlanego C2,
C3, domy kultury, urządzenia sportowe, kina, urządzenia poddawane wstrząsom – 2
lata, środowiska mokre i ekstremalnie agresywne – 1 rok.
6. Wpływy zewnętrzne
Już normy elektrotechniczne,
obowiązujące w RC w okresie międzywojennym poruszały problematykę wpływów
środowiska na urządzenia elektryczne. Po II wojnie światowej obowiązywały normy
ESČ 1950, ČSN 34 0070 i ČSN 33 0300. Jednak dopiero ČSN 33 2000-3 pojęła
problematykę wzajemnych wpływów środowiska zewnętrznego i urządzeń
elektrycznych kompleksowo.
Klasyfikacja wpływów zewnętrznych:
pierwsza litera: A – wpływ
środowiska na urządzenie elektryczne, B – wpływ urządzenia elektrycznego na
środowisko, C – wzajemne oddziaływanie urządzenia elektrycznego i obiektu
druga litera: określa rodzaj wpływu
zewnętrznego
cyfra: określa konkretną kategorię
wpływu zewnętrznego
Wpływ środowiska na urządzenie elektryczne:
AA – temperatura
AB – wilgotność powietrza
AC – wysokość nad poziomem morza
AD – woda
AE – drobne przedmioty lub pył
AF – agresywność korozyjna
AG – uderzenia
AH – drgania
AK – flora, pleśń
AL – fauna
AM – działania elektromagnetyczne, elektrostatyczne
i jonizujące
AN – promieniowanie słoneczne
AP – działania sejsmiczne
AQ – burze
AR – przeciąg
AS – wiatr
Wpływ urządzenia elektrycznego na środowisko:
BA – kwalifikacja osób
obsługujących urządzenie elektryczne
BC – możliwość dotyku potencjału
ziemi przez osoby
BD – liczba osób w obiekcie,
możliwość ucieczki w razie niebezpieczeństwa
BE – palność, wybuchowość
Wzajemne oddziaływanie urządzenia
elektrycznego i obiektu:
CA – palność materiałów wybuchowych
CB – konstrukcja budynku
W dalszej części referatu omówię w
skrócie klasyfikacje oddziaływania temperatury (AA), wody (AD), drobnych
przedmiotów lub pyłu (AE) i agresywności korozyjnej (AF).
AA1 – temperatura od –60 OC
do +5 OC, przestrzeń normalna
AA2 – temperatura od –40 OC
do +5 OC, przestrzeń normalna
AA3 – temperatura od –25 OC
do +5 OC, przestrzeń normalna
AA4 – temperatura od –5 OC
do +40 OC, przestrzeń normalna
AA5 – temperatura od +5 OC
do +40 OC, przestrzeń normalna
AA6 – temperatura od +5 OC
do +60 OC, przestrzeń niebezpieczna
AA7 – temperatura od –25 OC
do +55 OC, przestrzeń niebezpieczna
AA8 – temperatura od –50 OC
do +40 OC, przestrzeń normalna
AD1 – występowanie wody jest
pomijalne, przestrzeń normalna
AD2 – możliwość spadających kapek,
przestrzeń szczególnie niebezpieczna
AD3 – odprysk wody pod kątem 60O
od linii pionowej, przestrzeń szczególnie niebezpieczna
AD4 – woda spryskiwana (stříkající),
przestrzeń szczególnie niebezpieczna
AD5 – woda odmuchiwana (tryskající),
przestrzeń szczególnie niebezpieczna
AD6 – fale wodne, przestrzeń
szczególnie niebezpieczna
AD7 – płytkie zanurzenie (do 1 m),
przestrzeń szczególnie niebezpieczna
AD8 – głębokie zanurzenie,
przestrzeń szczególnie niebezpieczna
AE1 – występowanie pyłu lub
drobnych przedmiotów jest pomijalne, przestrzeń normalna
AE2 – drobne przedmioty nad 2,5 mm,
przestrzeń niebezpieczna
AE3 – drobne przedmioty nad 1 mm,
przestrzeń niebezpieczna
AE4 – dzienny opad pyłu od 10 do 35
mg/m3, przestrzeń niebezpieczna
AE5 – dzienny opad pyłu od 35 do
350 mg/m3, przestrzeń niebezpieczna
AE6 – dzienny opad pyłu ponad 350
mg/m3, przestrzeń niebezpieczna
AF1 – występowanie agresywności
korozyjnej jest pomijalne, przestrzeń normalna
AF2 – korozyjność atmosferyczna,
przestrzeń niebezpieczna
AF3 – okresowe występowanie korozji,
przestrzeń niebezpieczna
AF4 – stałe występowanie korozji,
przestrzeń szczególnie niebezpieczna
7. Kilka wniosków na koniec ....
Referat który opracowałem
jest prawdopodobnie pierwszym omówieniem czeskich przepisów elektrotechnicznych
w języku polskim. Największym problemem było znalezienie polskich odpowiedników
fachowych – korzystałem z dwutomowego słownika technicznego wydanego w roku
1975 i 1980 przez Wydawnictwo Naukowo-Techniczne Warszawa i Státní
nakladatelství technické literatury Praha. Konieczne byłoby opracowanie
słownika elektrotechnicznego oraz nauczanie polskich studentów polskiego
słownictwa w elektrotechnicznych szkołach średnich i zawodowych w RC. Te
zadania jednak wykraczają, jak na razie, poza realizacyjne możliwości założonego
stowarzyszenia.
SEP
uświadamiając sobie konieczność kształcenia w języku polskim (wymagają tego
coraz częstsze kontakty handlowe), zapewni: a) wydanie słownika
elektrotechnicznego (czesko-polskiego), w ramach Biuletynu SEP (metodą
kserograficzną) w nakładzie minimum 80 egz., b) opracowanie prelekcji i
prelegentów, mogących pomóc dyrektorom szkół elektrotechnicznych w RC w
nauczaniu polskiego słownictwa technicznego.
Z polskiej prasy technicznej
Standardy techniczne. Jednym z najtrudniejszych problemów
dla polskiego przemysłu w wypadku członkostwa w Unii, już od 2003 r., będzie
szybkie dostosowanie się do europejskich standardów technicznych, a jest to
kwestia zasadnicza już nie tylko dla rozwoju eksportu, lecz także dla
utrzymania się polskich producentów na rynku polskim.
Uchwałą Rady
Europejskiej z 7 maja 1985 r. zostało wprowadzone na jednolitym rynku
europejskim nowe podejście w dziedzinie harmonizacji technicznej. Zgodnie z
nim: a) głównym aktem legislacyjnym w zakresie technicznej harmonizacji wyrobów
są Dyrektywy. Określają one cele, jakie mają być osiągnięte, a metody ich
realizacji pozostają w gestii krajów Unii. Dyrektywy określają podstawowe
wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktu, ochrony środowiska i zdrowia.
Produkt sprzedawany na jednolitym rynku europejskim musi spełniać te podstawowe
wymagania, b) techniczne specyfikacje składające się na podstawowe wymagania
uwzględniają aktualny stan postępu technicznego w danej dziedzinie, c)
Dyrektywy nowego podejścia są obowiązkowe, to znaczy muszą być przeniesione do
prawa wszystkich krajów członkowskich, d) do sprzedaży mogą być dopuszczone
tylko produkty odpowiadające podstawowym wymaganiom, chociaż nie zawsze
natychmiast.
W rezultacie tej
uchwały został ukształtowany system oceny zgodności wyrobów oraz systemów
jakości, który zawiera dwa podsystemy – obowiązkowy i dobrowolny. System
obowiązkowy dotyczy wszystkich producentów i dystrybutorów. Ma on zapewnić, aby
w obrocie znajdowały się tylko wyroby bezpieczne dla zdrowia, życia i środowiska.
W przygotowaniu
są kolejne Dyrektywy dotyczące m.in. wyposażenia placów do gier i zabaw,
wyposażenia wesołych miasteczek, narzędzi pomiarowych, pakowania oraz spalania
niebezpiecznych wyrobów. Szacuje się, że Dyrektywy obejmą 40% wyrobów.
Niektóre
Dyrektywy opublikowane komisją Rady Europejskiej – zakres, rok wydania (termin
wejścia w życie):
Urządzenie telekomunikacyjne – 1991
(06.22.1992)
Materiały wybuchowe dla celów
niewojskowych – 1993 (01.01.2003)
Urządzenia medyczne – 1992 (01.07.1997)
Niskie napięcie – 1993 (01.01.1997)
Sprzęt i systemy zabezpieczające
przeznaczone do sterowania w atmosferach potencjalnie wybuchowych – 1994
(01.07.2003)
Dźwigi – 1995 (03.06.1999)
Sprawność energetyczna lodówek i
zamrażarek domowych – 1996 (03.09.1999)
Produkty
odpowiadające podstawowym wymogom mogą być opatrzone znakiem „CE” (Conformité
Europeene), który umieszczony jest na produkcie lub jego opakowaniu. Oznacza
on, że producent (importer) przeprowadził wymaganą procedurę oceny zgodności z
odpowiednim standardem Towar taki może więc swobodnie przepływać między krajami
UE i żaden z nich nie powinien ograniczać tej swobody. Znak CE nadany w jednym
państwie powinien być respektowany na całym jednolitym rynku UE. Istnieje więc
zaufanie do rzetelności pracy instytucji nadającej uprawnienia do uzyskania
znaku „CE”. Gdyby jednak okazało się, że towar opatrzony tym znakiem nie
odpowiada podstawowym wymaganiom określonym w stan darcie, to powinien zostać
wycofany z rynku.
W odniesieniu do
wyrobów nie objętych standardami europejskimi obowiązuje zasada wzajemnego
uznawania norm stosowanych w poszczególnych krajach. Państwa członkowskie nie
mogą zabronić sprowadzania i sprzedaży na swoich rynkach produktów
konkurencyjnych tylko dlatego, że różnią się one nieznacznie od ich własnych
standardów Urszula Płowiec
Szkoła Internetu Współczesny internauta może niemal
bezpłatnie uzyskać wszystkie usługi związane z Internetem. Idzie tu o gratisowe
miejsce na własne (prywatne i firmowe) strony www na profesjonalnych serwerach
usługodawców internetowych, oprogramowanie na korzystanie z Sieci. Obserwujemy
objaw podobny do walki o czytelników gazet czy o liczbę telewidzów określonego
programu.
Okazuje się, że
40% osób, które nie korzystają z Internetu, chętnie używałoby tego nowego
medium, gdyby dostęp do Sieci był tańszy. Walka toczy się o komercję
internetową. Forrester Research (firma ekspercka) przewiduje, że rynek reklam w
Internecie osiągnie za cztery lata wartość 33 mln USD. Eksperci spodziewają się,
iż w tym roku komercja internetowa przyniesie 95 mln USD zysków (150% wzrost
wobec ubiegłego roku), a za trzy lata 1,3 bln USD. Szacuje się, że w 2003 r.
niemal 40% internautów (ponad 180 mln) będzie korzystało z elektronicznych
sklepów. Jest zatem o co walczyć, kusić jak największą liczbę osób tworzących
wirtualnie społeczeństwo obracające prawdziwymi pieniędzmi w skali całego
świata. Powstaje największy w historii ludzkości rynek.
Jeszcze niedawno
wszystkie wspomniane internetowe usługi były płatne, łącznie z korzystaniem z
najpopularniejszej wówczas przeglądarki – Netscepéa. Dzisiaj podstawowe,
niezbędne internaucie oprogramowanie jest gratisowe lub dostępne za symboliczną
opłatą. Warto zwrócić uwagę, że gratisowe wersje programów służących do mniej
lub bardziej profesjonalnego korzystania z Internetu w znacznej części nie mają
wszystkich funkcji, które zawierają ich wersje komercyjne (...). Ponadto
zazwyczaj producenci nie gwarantują żadnej pomocy technicznej ani poprawności
działania ich bezpłatnych produktów i usług. Zatem, czy opłaca się korzystanie
z gratisowych ofert? Indywidualnym użytkownikom zapewne tak, firmom raczej nie.
Operowanie elektroniczną informacją stało się zbyt ważnym procesem dla każdej
instytucji, by nie wymagała ona odpowiednich gwarancji firm świadczących tego
typu produkty.
Brytyjska
telekomunikacja zamierza wkrótce uruchomić bezpłatny (przez nr 0 800)
dostęp do Internetu. Oznacza to odwrót od powszechnie stosowanej w Europie
zasady wymagania od internautów, korzystających z telefonicznego dostępu do
Sieci, płacenia za czas rozmowy telefonicznej i dodatkowo opłaty prowajderowi
Internetu. Warto tu zauważyć, że TP S.A. w udostępnianiu Internetu (w ramach
opłaty za rozmowę lokalną bez dodatkowych opłat) jest wyjątkowa w skali całej
Europy.
Wracając do
Anglii, już dzisiaj internetowi klienci BT, którzy za miesięczny abonament
płacą 11,95 BBP, mogą korzystać z bezpłatnego dostępu do Internetu w soboty i
niedziele. Po dwóch godzinach połączenie takie jest zrywane automatycznie przez
operatora, ale zawsze można połączyć się ponownie – znowu na dwie godziny
(...). Także w Hiszpanii 0,5 mln internautów korzysta z bezpłatnego dostępu do
Internetu (czerwiec 1999 r.), tyle samo co tych, którzy płacą za tę usługę. Włodzimierz
Gogołek
Tylko bez azbestu. Gotowość wstąpienia w poczet
członków Unii Europejskiej wymusza na nas znowelizowanie przepisów dotyczących
wielu dziedzin życia gospodarczego i społecznego. Jednym z takich zagadnień
jest ochrona środowiska. Temat bardzo poważnie traktowany w krajach UE.
Wprowadzenie w Polsce tych restrykcyjnych przepisów jest procesem, którego
skutki będą poważnym obciążeniem dla wielu przedsiębiorstw. Będą one zmuszone
do poświęcenia części środków na adaptacje istniejących instalacji i linii
produkcyjnych bez istotnej zmiany ich wydajności.
Dobrym
przykładem tego typu problemu jest konieczność wymiany uszczelek azbestowych na
bezazbestowe. Jak wiadomo, azbest był stosowany przy wysokich temperaturach
(nad 200O C), gdzie inne materiały tracą swoje właściwości
uszczelniające. Jednocześnie aparaty i urządzenia pracujące w tych warunkach
podlegają nadzorowi Urzędu Dozoru Technicznego, który wymaga kompletnej
dokumentacji potwierdzającej spełnienie wszelkich wymaganych norm
bezpieczeństwa. W związku z tym wymiana uszczelek azbestowych nie ogranicza się
tylko do zastąpienia ich elementami wykonanymi z innych materiałów (...).
Obecnie
obserwuje się zjawisko intensywnej akcji ofertowej znacznej liczby firm
projektowych w przedsiębiorstwach, gdzie problem wymiany uszczelek azbestowych
występuje w szczególnie dużej skali. Dotyczy to przede wszystkim rafinerii,
gdzie główni mechanicy mają dylemat, czy wybrać firmę tanią, ale nie
sprawdzoną, czy też doświadczone biuro projektowe dysponujące odpowiednim oprogramowaniem
oraz mocami przerobowymi. W tym wypadku musi być to stosunkowo drogi program
akceptowany przez UDT. Niejednokrotnie okazuje się, że niska cena nie
gwarantuje bezpiecznego i terminowego wywiązania się z kontraktu (...).
Andrzej Więcławski
„Apetyt na energię elektryczną”
Przedstawiamy czytelnikom obszerne
fragmenty artykułu „Apetyt na energię elektryczną”, który ukazał się w
kwartalniku „Instalacje” nr 3/1999. Jego autorem jest Mirosław Gorczyca. Wykorzystane były
najaktualniejsze dane o światowym, rzeczywistym i prognozowanym zużyciu energii
elektrycznej. Podstawę opracowania stanowią dane amerykańskiej Administracji
Informacji Energetycznej, przede wszystkim Międzynarodowy Przegląd Energii 1998.
Dotychczasowe zmiany stanu produkcji zużycia energii
elektrycznej. W
minionym 25-leciu do 1995 r. produkcja energii elektrycznej zwiększyła się w
skali światowej blisko trzykrotnie (o 160%), z ponad 5 tys. do przeszło 13 tys.
TWh. Jednostkowy poziom jej produkcji, w przeliczeniu na 1 mieszkańca, wzrósł w
tym okresie z 1375 do 2291 kWh, tzn. o ponad 2/3. W ostatnich latach tempo
wzrostu produkcji energii elektrycznej uległo zasadniczemu zmniejszeniu, na co
wpływ miało przede wszystkim zmniejszenie energochłonności przyrostu produktu
krajowego brutto (pkb) w większości krajów świata oraz kryzys ekonomiczny w
szeregu krajów, w tym przede wszystkim w Rosji. Wszak w ciągu 20 lat do 1990 r.
produkcja wzrosła o 133%, gdy w następnych 5 latach tylko o 11%. W omawianym
okresie nastąpiły zasadnicze przesunięcia w udziale poszczególnych krajów w
światowej produkcji energii elektrycznej. Najważniejsze z nich to przede
wszystkim: a) spadek udziału Stanów Zjednoczonych o 8,5 punktu, mimo prawie
podwojenia wolumenu produkcji (o 95%), b) spadek udziału Rosji, przy
nieznacznym wzroście w latach 1970-1995 i spadku w okresie 1990-1995, c) wzrost
udziału krajów rozwijających się, w tym głównie Chin komunistycznych o 5,4
punkty, przy blisko dziewięciokrotnym (869%) zwiększeniu produkcji, Indii o 2
punkty, przy prawie siedmiokrotnym (680%) zwiększeniu produkcji i Korei
Południowej o 1,4 punktu przy ponad 20-krotnym (2050%) wzroście wielkości
produkcji.
Przesunięcia
spowodowane były: z jednej strony wyższym tempem rozwoju produkcji w krajach
rozwijających się, przy niekoniecznie energooszczędnym jej modelu, a z drugiej
strony osłabieniem tempa rozwoju w krajach wysoko rozwiniętych, przy
energooszczędnych technologiach produkcyjnych. I tak np.: w Japonii, w
warunkach podobnego do występującego w skali światowej tempa wzrostu zużycia
energii elektrycznej, tempo wzrostu pkb było zdecydowanie wyższe w latach
1970-1995. W większości krajów wysoko rozwiniętych, udział zużycia energii
elektrycznej malał w stopniu silniejszym niż spadek udziału w produkcji
światowej ogółem – dóbr i usług.
Wskaźniki
jednostkowe produkcji energii elektrycznej są w poszczególnych krajach mocno
zróżnicowane. Na szczycie światowego rankingu producentów energii elektrycznej
znajduje się Norwegia z ponad 28,2 tys. kWh w 1995 r., przed Kanadą (18,1) i
Stanami Zjednoczonymi (12,7).
Zajmujące II
miejsce wśród producentów energii w 1995 r. Chiny komunistyczne miały wskaźnik
na 1 mieszkańca na poziomie blisko 3 razy mniejszym od średniego w skali świata
(835, wobec 2291 kWh), a ogromne Indie jeszcze prawie 2 razy niższy (453).
Abstrahując od dość nietypowego przykładu Norwegii (wykorzystanie zasobów
„białego węgla”), gdy przyjąć dla świata miernik np. ze Stanów Zjednoczonych
należałoby produkcję światową energii elektrycznej zwiększyć ponad 5,5 krotnie.
Prognoza zużycia energii elektrycznej. Energia elektryczna jest i
będzie w dalszym ciągu szybko rosnącym komponentem światowego popytu na
energię. W obecnym ćwierćwieczu do 2020 r. łączna ilość zużywanej energii elektrycznej
ma zwiększyć się z blisko 12 bln kWh na jego początku do ponad 23 w końcu
drugiej dekady przyszłego milenium. Wzrost zapotrzebowania na energię
elektryczną najwolniejszy będzie w wysoko rozwiniętych gospodarkach, które
aktualnie zużywają około 60% jego światowego wolumenu. O ile w skali światowej
zużycie energii elektrycznej rosło będzie w obecnym 25-leciu do 2020 r. średnio
2,7% rocznie, to w krajach wysoko rozwiniętych tylko 1,9%, w tym 1,4% w Ameryce
Północnej, o 2,1% w Azji i o 2,4% w Europie Zachodniej. Spośród nich relatywnie
najniższą dynamikę wykazywać mają zużywające jej najwięcej Stany Zjednoczone (o
1,2%), a najwyższy Meksyk (4,1%). Fakt zaliczania Meksyku do grupy krajów
wysoko rozwiniętych może budzić pewne zdziwienie, ale tak ujęto Meksyk w
raporcie, który stanowi podstawę faktograficzną tej informacji.
Tym niemniej w
okresie 1995-2020 wzrost ten wynieść ma o 11,4 bln kWh w skali świata i ponad
4,2 bln kWh w krajach wysoko rozwiniętych, czyli o 60%. W konsekwencji udział
wysoko rozwiniętych krajów spadnie o 11,4 punktu, do niespełna połowy
światowego zużycia (49%). Z kolei najwyższy wzrost zużycia energii elektrycznej
wystąpić ma w krajach rozwijających się, a mianowicie prawie o 15% zwiększenia
udziału, ze średnim tempem 4,6 % / rok. O wzroście tego udziału zadecydują w
dominancie kraje o najbardziej rosnącym potencjale demograficznym,
reprezentujące najwyższe średniowieczne wzrosty zużycia energii elektrycznej w
tym okresie: Chiny (5,8%), Indie (5,3%) i Brazylia (5,3%). Relatywnie niski
wzrost przewidywany jest dla krajów Europy Wschodniej i byłego Związku
Radzieckiego, które o 3,5 punktu zmniejszą swój udział w światowym zużyciu, o
czym głównie zadecyduje spadek udziału b. Związku Radzieckiego (o 3,1). Właśnie
dla niego prognozuje się najniższy (1,2%) średni, roczny wzrost zużycia energii
elektrycznej w latach 1995-2020.
Najważniejsze
tendencje współczesnego rynku światowego zaopatrzenia w energię elektryczną to:
1) prywatyzacja elektroenergetyki w Środkowej i Południowej Ameryce oraz budowa
sieci trans granicznych, 2) rosnąca integracja rynku elektroenergii pod
auspicjami Parlamentu Europejskiego i umiędzynarodowienie własności oraz
inwestycji elektroenergetycznych, 3) rosnący udział w rozbudowie i
restrukturyzacji elektroenergetyki w krajach rozwijających się, dla których
rozwój elektroenergetyki jest ważnym determinantem pomyślnego wzrostu
ekonomicznego.
Zużycie energii pierwotnej przy produkcji
elektryczności. Rosnące
zapotrzebowanie na energię elektryczną powoduje zwiększające się zużycie
energii pierwotnej przy jej produkcji, w jego strukturze nastąpią zasadnicze
przesunięcia. Najważniejszą zmianą w tym zakresie ma być stały spadek udziału w
produkcji energii elektrycznej paliw jądrowych, których udział ma zmniejszyć
się nie tylko w ujęciu względnym (o 7,8%), ale nawet w ujęciu bezwzględnym (o
2,1 PJ). W sytuacji gdy przewiduje się ogólny wzrost zużycia energii pierwotnej
przy produkcji energii elektrycznej o 72%, to w odniesieniu do poszczególnych
nośników służących do jej wytwarzania zmiany zużycia będą w 25-leciu do 2020 r.
następujące (poziom z 1995 r. = 100%): ropa naftowa 165, gaz ziemny 268, węgiel
171, pozostałe (odnawialne) zasoby 67.
Najwyraźniejsze przewidywane
zmiany zużycia pierwotnych źródeł energii wykorzystywanych przy produkcji
energii elektrycznej, to zwiększenie zużycia gazu ziemnego, który najbardziej
zwiększy swój udział w jej wytwarzaniu, bo aż o 8,9 punktu. Wynika to z
ogromnego postępu w rozpoznawaniu i eksploatacji zasobów tego ekologicznego
paliwa, wymagającego kapitałowo oszczędnych rozwiązań. Stąd dla prawie
wszystkich regionów przewiduje się zwiększenie zużycia gazu do produkcji
energii elektrycznej. Z kolei we wszystkich regionach świata, poza krajami
rozwijającymi się, przewiduje się rezygnowanie – w mniejszym lub większym
stopniu – z korzystania z energii atomowej. Prawie bez zmiany, ze znacznym
spadkiem w Europie Wschodniej i b. Związku Radzieckim, będzie zużycie węgla do
produkcji energii elektrycznej. Sukcesywnie spadać ma udział pozostałych
zasobów wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej. Światowe zużycie
hydroenergii wyniosło w 1995 r. 2513 mld kWh, tzn. tylko o 15% więcej niż w
1990 r., z uzyskiwanej ze źródeł geotermalnych, energii słonecznej i wiatru
269, wobec 235 w 1990 r.
Regionalne aspekty rozwoju elektroenergetyki. Elektroenergetyka jest
kapitałochłonną dziedziną gospodarki. Na jej rozbudowę przeznaczać się będzie w
latach 1995-2010 152 mld USD rocznie. Najbardziej rozbudowywana będzie
elektroenergetyka w Chinach. W liczącym około 1,2 mld ludzi kraju zużycie
energii elektrycznej ma rosnąć w tym okresie w tempie 5,8% / r. Do jej
produkcji służyć ma przede wszystkim węgiel, jako że Chiny dysponują około 11%
światowych jego rezerw oraz partycypują w 1/3 jego wydobycia. Z niego uzyskuje
się w Chinach 76% energii elektrycznej. Hydroenergetyka, dająca aktualnie 19%
energii elektrycznej, zmniejszy swój udział do 14% w 2010 r., a energia atomowa
zwiększy swój udział odpowiednio z 1 do 3%. Chiny realizują aktualnie
największe w skali światowej przedsięwzięcia hydroenergetyczne. Postęp w tym
ogromnym kraju uzależniony jest właśnie od rozwoju elektroenergetyki (aktualnie
100 mln osób w Chinach pozbawionych jest korzystania z energii elektrycznej, a
jej zużycie to jedynie 6% poziomu w USA). Nie bez przyczyny Chiny pozwalały,
aby 10% inwestycji elektroenergetycznych było zagranicznych, a w 5-leciu do
2000 r. mają zwiększyć moc elektroenergetyki o połowę, kosztem około 100 mld USD.
Indie z liczbą
około 1 mld ludności również stawiają na rozwój zaniedbanej elektroenergetyki,
co jest nieodzowne chociażby dla uzyskania 5,5% rocznego wzrostu ekonomicznego
do 2020 r. Głównym (78%) źródłem energii pierwotnej do wytwarzania energii
elektrycznej jest aktualnie węgiel, w części zasoby odnawialne (14%), następnie
gaz ziemny (5%), a po części energia atomowa i ropa naftowa.
Podobne problemy
jak Chiny i Indie z rozwojem elektroenergetyki mają inne kraje rozwijające się
z Azji, a nieco mniejsze Środkowej i Południowej Ameryki. W tych ostatnich
zużycie energii elektrycznej rosło w 10-leciu do 1995 r. w tempie 4% rocznie.
Podobnie ma być w najbliższej przyszłości. W okresie do 2010 r. na
elektroenergetykę wyda się 108 mld USD. W rozwoju tym wykorzystywana będzie
hydroenergia oraz rozbudowywana infrastruktura gazowa.
USA i Kanada
przewidują energooszczędny rozwój. Zużycie energii elektrycznej będzie rosło w
tempie około 2 razy niższym od wzrostu produktu krajowego brutto (1 wobec 2%). Natomiast
w Meksyku wzrost zużycia energii elektrycznej wynosić ma 3-5% rocznie. Stany
Zjednoczone dla okresu 1995-2020 prognozują 1,2% zwiększenie rocznego zużycia
energii elektrycznej. Udział energii atomowej w jej produkcji ma zmaleć z 20% w
1995 r. do tylko 9% w 2020 r. Budowę nowych siłowni atomowych zakończono w 1996
roku. Wzrośnie z 10 do 22% udział gazu ziemnego (import z Kanady), a utrzyma
się udział węgla kamiennego (cá 50%). Nikły udział ropy naftowej wynoszący przy
produkcji energii elektrycznej w 1995 r. niespełna 1% jeszcze zmaleje do
„śladowych” rozmiarów w 2020 r. Zwiększy się natomiast udział zasobów
odnawialnych (hydroenergetyka i inne) z 6 do 8%.
Przyszłość
kanadyjskiej elektroenergetyki, to znacząco mniejszy udział elektrowni nuklearnych
oraz więcej zużycia gazu przy produkcji elektryczności, a także dynamiczne
zwiększenie udziału hydroenergetyki. W Meksyku i pozostałych krajach Północnej
i Środkowej Ameryki preferowany będzie przy produkcji energii elektrycznej gaz
ziemny. Dla obniżenia kosztów tworzony jest wspólny system energetyczny (np. z
USA i Kanadą) z elektronicznym monitorowaniem optymalizacji wykorzystania
zdolności wytwórczej i przesyłowej energii elektrycznej.
Zużycie
energii elektrycznej w krajach Europy Zachodniej ma rosnąć w 25-leciu do 2020
r. w tempie 2,4% / r. Redukowany będzie udział energii nuklearnej, głównie na
rzecz wzrostu zużycia gazu oraz hydroenergetyki. Najważniejszymi zmianami
strukturalnymi w zachodnioeuropejskiej elektroenergetyce jest ogólnoeuropejska
integracja systemów, które zasięgiem swym obejmie też kraje Środkowej Europy, w
tym także Polskę. Postępować będzie prywatyzacja elektroenergetyki oraz
umiędzynarodowienie przedsięwzięć inwestycyjnych i eksploatacyjnych.
Największy w
Azji konsument energii elektrycznej – Japonia – ma zwiększać jej zużycie do
2020 r. w tempie 1,8% / r. Japonia w dalszym ciągu stawia na rozwój energetyki
nuklearnej, która ma dostarczać 1/3 łącznego wolumenu energii elektrycznej.
Następnymi źródłami energii do jej produkcji będą: gaz ziemny, a w mniejszym
stopniu węgiel i zasoby odnawialne.
Australia i Nowa
Zelandia reprezentują aktualnie najwyższy wśród wysoko rozwiniętych krajów
poziom wzrostu i zapotrzebowania na energię, na poziomie 3,2% w latach do 2020
r. Jako źródło jej produkcji dominuje tani węgiel stanowiący w Australii ponad
90% uzysku, a w Nowej Zelandii dominuje hydroenergia. Ważną zmianę w
elektroenergetyce Japonii, Australii i Nowej Zelandii są procesy jej
prywatyzacji. Pozwoli to zracjonalizować procesy produkcji przesyłu energii
elektrycznej, której ceny są np. w Japonii uważane za najwyższe w świecie.
W krajach
Wschodniej Europy wzrost zużycia ma następować do 2020 r. w tempie średnim
2,2%, a w b. Związku Radzieckim 1,2%. O ile aktualnie głównym źródłem energii
pierwotnej do wytwarzania energii elektrycznej jest węgiel (ok. 2/3), to w 2020
r. ma on stanowić cá 40%. Wzrośnie udział gazu ziemnego dostarczanego z b.
Związku Radzieckiego, bez zmian pozostanie udział energii atomowej, a wzrośnie
zasobów odnawialnych. Przewiduje się, że kraje Europy Wschodniej i b. Związku
Radzieckiego muszą dokonać konwersji elektroenergetyki dla sprostania światowym
standardom ekologicznym. W elektroenergetyce węgierskiej przyjmuje się ambitny
program jej prywatyzacji przez stworzenie 6 regionalnych kompanii dystrybucji
energii. Poza prywatyzacją znajdą się elektrownie atomowe. O polskich reformach
w elektroenergetyce pisze się przede wszystkim jako o podziale sektora pomiędzy
niezależne organizacje wytwórcze i przesyłowe. Mówi się o rozważaniu
prywatyzacji produkcji i rozdziału z zachowaniem decydującego (51%) udziału
własności państwa oraz w inwestycjach zagranicznych w polską elektroenergetykę.
Podobnie jak w Polsce procesy restrukturyzacji zachodzą w Czechach.
Zużycie energii
elektrycznej na Środkowym Wschodzie ma rosnąć w tempie 2,6% do 2020 r., głównie
w Iranie i Arabii Saudyjskiej, reprezentujących około 2/3 konsumpcji z tego
regionu, jako że są to: najbardziej ludny (Iran) i najwyżej rozwinięty kraj
(Arabia). Ropa i gaz, naturalne bogactwo tego regionu, to 2 główne nośniki
energii pierwotnej do produkcji energii elektrycznej, zużywane w tym celu w
zbliżonym udziale. Dochodzą doń w incydentalnych udziałach węgiel i energia
atomowa oraz rosnąca w wadze hydroenergetyka.
Wysoko, bo w
tempie 3,6% / r. ma rosnąć zużycie energii elektrycznej w Afryce. 2/3 zużycia z
niego przypadać ma na Algierię, Egipt, Nigerię, Libię i Maroko. Aktualnie
źródłem podstawowym przy jej wytworzeniu jest węgiel (cá 50%). W przyszłości
wzrosnąć ma udział gazu ziemnego, ropy oraz hydroenergetyki.
Czeskie magazyny elektrotechniczne
W Republice Czeskiej wydawane są
regularnie dwa czasopisma elektrotechniczne, podejmujące problematykę
elektrotechniki siłowej (poza nimi ukazują się publikacje wydawane w regionach
przy okazji organizowanych seminariów lub wykładów oraz literatura o
charakterze pedagogicznym)
„Elektro – odborný časopis pro elektrotechniku” – powstał w 1991 roku z
połączenia dwu pism. Ukazujący się do 1991 roku „Elektrotechnik” był
pismem podejmującym problematykę produkcji, instalacji i utrzymania urządzeń
elektrycznych, „Elektrotechnický obzor” był pismem teoretycznym. „Elektro”
jest miesięcznikiem, jeden numer kosztuje 32 Kč. Redaktorem naczelnym jest Ing. Jiří Kohutka. Adres redakcji: Pod
Vodárenskou věží 4, 182 08 Praha 8, tel.: 02/6897933.
„Elektrotechnika v praxi”, jest dwumiesięcznikiem, ukazuje
się od 1990 roku. Jeden numer kosztuje 34 Kč: wydawcą jest firma BAEL przy
współpracy Moravskoslezského elektrotechnického svazu. Redaktorem
naczelnym jest Jindřich Babárik. Adres redakcji: Korunní
32, 709 00 Ostrava, tel.: 069/6634738.
Miesięcznik elektrotechniczny Elektro – odborný
časopis pro elektrotechniku
w numerze majowym (5/1999) opublikował artykuł,
którego współautorem jest inż. Tadeusz Toman,
przewodniczący SEP.
Artykuł omawia określanie wpływów zewnętrznych
w środowisku napowietrznym, a dotyczy agresywności
korozyjnej.
„BIULETYN SEP“ – wydawca: Sdružení polských
elektrotechniků v České republice / Stowarzyszenie Elektrotechników
Polskich w Republice Czeskiej (SEP), adres redakcji i wydawnictwa: 737 01 Český
Těšín / Czeski Cieszyn, ul. Střelniční / Strzelnicza 28, e-mail: sepelektro@seznam.cz, redaktor: inż.Tadeusz Toman, 737 01 Třinec-Konská
/ Trzyniec-Końska 49, wydano techniką kserograficzną, nakład: 40 egzemplarzy,
kolportaż: członkowie SEP, kosztuje 20 Kč, członkowie SEP gratis, znak reg.:
Ka47