********************************************************************************************************************

Biuletyn Internetowy

Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich

w Republice Czeskiej

BIULETYN SEP – numer 46

 

Czeski Cieszyn

5 / 2020 r.

 

http://www.coexistentia.cz/SEP/index.html

 

********************************************************************************************************************

 

Zaolziańscy elektrycy odznaczeni medalem im. prof. Lucjana Nehrebeckiego

 

Tadeusz Toman, przewodniczący Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP) otrzymał Medal im. prof. Lucjana Nehrebeckiego. Wręczono mu go 13.1.2020 r. w Gliwicach, na Spotkaniu Noworocznym Oddziału Gliwickiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Medal przyznano również Zygmuntowi Stopie, który ze względów zdrowotnych, nie mógł go odebrać osobiście. Medal wręczono mu podczas zebrania członkowskiego SEP 14.2.2020 r. w Czeskim Cieszynie.

 

 Zdjęcie ad 1 – kol. Tadeusz Toman z medalem prof. Lucjana Nehrebeckiego, z lewej kol. Jan Kapinos,

z prawej kol. Tadeusz Gierlotka (foto: www.sep.gliwice.pl)

 

Wycieczka na Kozubową – 18.10.2019 r.

 

W piątek 18.10.2019 r. zorganizowało Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej” pieszą wycieczkę na Kozubową. Elektryków zapraszaliśmy za pośrednictwem „Głosu”, naszych stron www.coexistentia.cz, jak również stron www Oddziału Gliwickiego SEP. Informowaliśmy, że pójdziemy bez względu na to, czy będzie nas 2, czy 20. Niestety, trasa wycieczki była chyba dla naszej bazy członkowskiej za trudna, bo na miejsce zbiórki zameldowało się nas trzech. Wyruszyliśmy o godz. 9.00 po żółtym znaku z Boconowic przez Kikulę, na szczyt Kozubowej przyszliśmy o godz. 11.30. Tu w schronisku posililiśmy się, niestety zamówić można było tylko zupę jarzynową,... trochę za mała oferta. Pieczątki na zaproszeniu świadczą o naszej obecności na Kozubowej. Zdjęcie wykonane przez Władysława Niedobę, na którym stoję razem z Władkiem Drongiem, pod tablicą upamiętniającą Władysława Wójcika, ówczesnego prezesa Beskidu Śląskiego, założyciela schroniska, który zginął w Gusen w 1940 roku, niestety nie udało się. Schronisko zbudowano w 1929 roku, zniszczone było przez pożar w 1973 roku. W 1986 roku na tym samym miejscu zbudowano nowe schronisko. Z powrotem po żółtym znaku zeszliśmy do Milikowa. TT.


 


Spotkanie przedświąteczne SEP – 19.12.2019 r.

 

W czwartek 19.12.2019 r. , w siedzibie firmy Emtest w Czeskim Cieszynie, odbyło się Spotkanie Przedświąteczne, na którym członkowskie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP) ocenili obecny rok i omówili plany na rok następny. Jako, że spotkanie odbyło się w okresie przedświątecznym, w programie było wspólne śpiewanie kolęd. Teksty kolęd uczestnicy spotkania mieli do dyspozycji, wybrano kilka najbardziej znanych i zaśpiewano na jeden głos, a capella. Nie zabrakło życzeń udanego spędzenia Świąt Bożego Narodzenia i pomyślności na przyszłym 2020 roku. TT

 

Spotkanie Noworoczne w Gliwicach – 13.1.2020 r.

 

Dnia 13 stycznia 2020 r. odbyło się Spotkanie Noworoczne Oddziału Gliwickiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP). Spotkanie to zaszczycili swoją obecnością m.in. Prezesi i członkowie sąsiednich Oddziałów SEP i stowarzyszeń Naczelnej Organizacji Technicznej oraz zaproszeni liczni goście. Po powitaniu gości Prezes Oddziału, kol. Jan Kapinos – tym razem relatywnie krótko – przedstawił najważniejsze sprawy, które udało się załatwić w 2019 roku oraz najważniejsze wydarzenia, które miały miejsce w minionym roku w Oddziale, po czym głos zabrali zaproszeni Goście. Po ich wystąpieniach odbyła się część „medalowa” spotkania, w czasie której wyróżniającym się w pracy na rzecz Oddziału jego członkom oraz przedstawicielom niektórych firm współpracujących z Oddziałem Gliwickim SEP, wręczone zostały medale im. prof. Lucjana Nehrebeckiego. Jako pierwszy na tym spotkaniu medal ten otrzymał kol. Tadeusz Toman, Prezes Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej. Medale te – w uznaniu zasług dla rozwoju Oddziału – otrzymały również dwie koleżanki, kończące pracę na rzecz Oddziału Gliwickiego SEP i przechodzące na zasłużoną emeryturę. Wręczone zostały także nagrody dla laureatów 51. już „Konkursu na najlepszą pracę dyplomową z elektryki”. W części artystycznej wystąpił Ireneusz Miczka z Gliwic, znany w kraju wokalista i były pracownik Operetki Śląskiej w Gliwicach, który swym barytonem przy zaprezentowanym, wysublimowanym repertuarze podbił serca wszystkich uczestniczek i uczestników tego miłego spotkania. Towarzyszył mu jego uczeń – Szymon Sadkowski, a na fortepianie akompaniowała Katarzyna Rzeszutek. Po tym występie Prezes Oddziału wzniósł tradycyjny toast za pomyślność wszystkich uczestników spotkania oraz za dalszy rozwój Gliwickiego Oddziału SEP. Spotkanie to przy nader smacznym poczęstunku i przysłowiowej, choć nie jedynej, lampce wina oraz przy ożywionej dyskusji w tzw. kuluarowych podgrupach, w miłej atmosferze trwało do późnych godzin wieczornych (www.sep.gliwice.pl)
 

 

Spotkanie Noworoczne w Gliwicach (foto: www.sep.gliwice.pl)

 

 

  Prezentacja kol. Tadeusza Tomana na Spotkaniu Noworocznym w Gliwicach, 

z lewej kol. Jan Kapinos, z prawej kol. Tadeusz Gierlotka (foto: www.sep.gliwice.pl)

 

Zebranie członkowskie SEP – 14.2.2020 r.

 

W piątek 14.2.2020 r. odbyło się  w Czeskim Cieszynie zebranie członkowskie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP). Po przywitaniu obecnych przez przewodniczącego SEP, kol. Tadeusza Tomana, i zaakceptowaniu programu obrad, sprawozdanie z działalności przedstawił sekretarz SEP, kol.  Stanisław Feber. Wybrano zarząd i komisję rewizyjną, które pracować będą w niezmienionym składzie: Tadeusz Toman – przewodniczący, Stanisław Feber – sekretarz, Tadeusz Parzyk – zastępca przewodniczącego ds. organizacyjnych, Tomasz Stopa – zastępca przewodniczącego ds. technicznych, Zygmunt Stopa – księgowy, komisja rewizyjna – Władysław Drong, Franciszek Jasiok, Władysław Niedoba. Uchwalono zmianę w statucie SEP – siedzibą stowarzyszenia będzie siedziba firmy Emtest s. z o.o. w Czeskim Cieszynie (dotąd była to siedziba Zarządu Głównego PZKO). Dyżur w biurze zapewni każdy trzeci czwartek miesiąca przewodniczący SEP. Tam zwoływane będą zebrania i spotkania członkowskie. Zaakceptowano również plan pracy na 2020 rok. Odbędą się cztery spotkania, wydane będą dwa kolejne numery Biuletynu Internetowego SEP. Na zebraniu przekazano medal Oddziału Gliwickiego SEP im. Prof. Lucjana Nehrebeckiego kol. Zygmuntowi Stopie, który ze względów zdrowotnych nie mógł go odebrać w Gliwicach, na tegorocznym Spotkaniu Noworocznym. W ramach dyskusji plenarnej podkreślono konieczność poszerzenia bazy członkowskiej, aktualnie SEP liczy 14 członków. TT

 

 

 Fotoreportaż z zebrania członkowskiego SEP  na naszych stronach

 

Sylwetka prof. Lucjana Nehrebeckiego (1900-1990)

 

Profesor zw. dr hab. inż. Lucjan Nehrebecki urodził się 13.9.1900 r. Lepsińsku (wówczas Turkiestan, obecnie Kazachstan nad granicą chińską), jako syn Hieronima – lekarza w stacjonującym tam garnizonie wojsk rosyjskich i Łucji z Nartowskich. W 1910-1913 r. uczęszczał do szkoły o programie średnich szkół realnych typu wojskowego. W 1913 r. rodzina przeniosła się do Kowna, a w 1914 r. została ewakuowana do Białej Cerkwi. W tych miastach Lucjan Nehrebecki uczęszczał do gimnazjum. Tam wstąpił w 1916 r. do tajnego harcerstwa, gdzie doszedł do stopnia drużynowego i do Polskiej Organizacji Wojskowej. Opiekował się tymi organizacjami i wspomagał je finansowo inż. Paweł Nestrypke, wówczas dyrektor fabryki maszyn rolniczych w Białej Cerkwi, po I i II wojnie dyrektor przedsiębiorstwa Tramwaje Zagłębia Dąbrowskiego i wykładowca przedmiotu koleje elektryczne na Politechnice Śląskiej. W grudniu 1918 r. Lucjan Nehrebecki wstąpił ochotniczo do 2. Kowieńskiego Pułku Strzelców Wojska Polskiego, należącego do Dywizji Litewsko-Białoruskiej dowodzonej przez gen. Żeligowskiego. Brał udział w walkach z bolszewikami na froncie północnym jako podchorąży. Pod koniec 1919 r. został oddelegowany z wojska na kurs przygotowawczy i na początku 1920 r. zdał w Wilnie egzamin maturalny z zakresu gimnazjum klasycznego. We wrześniu 1921 r. został zdemobilizowany i rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, które ukończył w 1927 r. W tymże roku osiadł na Śląsku i rozpoczął pracę w Oddziale Elektrycznym Stowarzyszenia Kotłów Parowych w Katowicach jako inżynier-rewident, gdzie zajmował się badaniem i oceną projektów urządzeń elektrycznych w kopalniach, hutach i zakładach przemysłu chemicznego oraz bieżącą kontrolą stanu tych urządzeń, a także brał udział w pomiarach odbiorczych urządzeń wyciągowych, walcowni i wyposażenia elektrowni. W 1929 r. objął stanowisko kierownika wydziału maszynowo-elektrycznego elektrowni kopalni Knurów i kierownika budowy nowej kotłowni. Prowadził również inwestycje związane z elektryfikacją kopalni Foch. Ponieważ nie miał jeszcze wtedy dostatecznego doświadczenia dotyczącego eksploatacji urządzeń, a był bardzo obowiązkowy, więc większą część doby spędzał na kopalni. Nawet niedziele i święta, kiedy to przeprowadzane były przeglądy urządzeń elektrycznych i maszynowych i bieżące remonty.

    W 1931 r. przeniósł się do kopalni Siemianowice na stanowisko kierownika działu maszynowego i kierownika rozbudowywanej w tym okresie elektrowni na szybie Ficinus wraz z siecią napowietrzną 40 kV i kablową 3 kV. Zakończył budowę kotłowni wysokoprężnej oraz montaż turbozespołu 15 MVA. Założył jedno z pierwszych na Śląsku laboratorium przekaźnikowe i laboratorium licznikowe. W latach 1937-1939 pracował w Generalnej Dyrekcji Hut Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych w Katowicach na stanowisku kierownika wydziału elektrycznego. Do ważniejszych prac, wykonanych w tym okresie, zaliczał opracowanie założeń projektowych dla pełnej automatyki wielkiego pieca w Hucie Kościuszko w Chorzowie i ustalenie typowego schematu skojarzonej gospodarki energetycznej zakładów hutniczych na podstawie takiego rozwiązania w Zagłębiu Lotaryngii.

    Zmobilizowany 26.7.1939 r. wziął czynny udział w kampanii wrześniowej jako porucznik rezerwy artylerii, walcząc do końca w armii gen. Kleeberga. Po jej kapitulacji 6.10.1939 r. dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł w listopadzie z obozu przejściowego w Radomiu. W czasie okupacji pracował w Nisku, Krakowie i Tomaszowskiej Fabryce Sztucznego Jedwabiu jako inżynier energetyk.

    W 1945 r. powrócił na Śląsk i brał udział w organizowaniu energetyki na tym terenie. Od maja 1945 r. do marca 1948 r. zajmował stanowisko naczelnego dyrektora przedsiębiorstwa „Elektrownie Górnośląskie ELGÓR“ w Gliwicach, do którego należały elektrownie Chorzów, Łaziska, Zabrze, Szombierki i Będzin, skupiając całą swą energię na właściwe ukierunkowanie odbudowy elektrowni i sieci elektroenergetycznych na obszarze Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Nie godząc się z ingerencją czynników politycznych w sprawy ELGÓRU zrezygnował z dyrektorskiego stanowiska i przeniósł się do ówczesnego Zjednoczenia Energetycznego Zagłębia Węglowego. Tam otrzymał zadanie zorganizowania dyrekcji elektrowni przemysłowych na terenie Górnego Śląska. W 1950 r. objął stanowisko dyrektora eksploatacji organizowanego Centralnego Zarządu Energetyki w Warszawie. W tym czasie kierował zespołem opracowującym program pracy i zasady organizacji służby dyspozytorskiej – Głównego Rozrządu Mocy, późniejsza Państwowa Dyspozycja Mocy.

    Usunięcie zniszczeń, które w energetyce spowodowała wojna, wymagało m.in. istnienia bazy pomiarowo-badawczej. Energetyka polska taką bazą nie dysponowała. W tej sytuacji – z inicjatywy prof. Nehrebeckiego utworzono w 1950 r. Oddział Pomiarów Energetycznych, który został przekształcony w Zakład Badań i Pomiarów Energopomiar w Gliwicach. W Zakładzie tym był w latach 1952-1956 głównym inżynierem, a następnie przez wiele lat doradcą naukowym. Jednocześnie był członkiem Komitetu Elektryfikacji Polski przy prezydium Państwowej Akademii Nauk, gdzie pełnił funkcję sekretarza naukowego w latach 1956-1961. Zadaniem Komitetu było prowadzenie badań nad wariantami perspektywicznego rozwoju energetyki polskiej do 2000 r., ze szczególnym uwzględnieniem elektroenergetyki. Komitet ten rozwinął bardzo szeroką działalność, obejmując zasięgiem swych prac wszystkie nośniki energii pierwotnej, a także technologie jej przetwarzania w energię wtórną. Działalność Komitetu została zakończona w 1961 r., wobec negatywnego stanowiska ówczesnego kierownika resortu energetyki. Prace Komitetu zostały opublikowane w 10 tomach i 38 zeszytach.

    Od września 1946 r. Lucjan Nehrebecki rozpoczął pracę naukowo-dydaktyczną na Politechnice Śląskiej, pracując tam aż do przejścia na emeryturę w 1971 r. Początkowo był wykładowcą, od 1952 r. zastępcą profesora i kierownikiem Katedry Urządzeń Elektrycznych, a po reorganizacji Politechniki – kierownikiem Katedry Elektrowni i Gospodarki Energetycznej. W 1955 r. otrzymał nominację na prof. nadzwyczajnego, a w 1962 r. na prof. zwyczajnego. 25.2.1983 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Śląskiej. W październiku 1968 r. został kierownikiem utworzonego z jego inicjatywy studium podyplomowego w zakresie elektroenergetyki, a w okresie lipiec 1969 – sierpień 1971 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Energetyki Politechniki Śląskiej. Ponadto w okresie 2.5.1969-31.12.1971 pracował dodatkowo w wymiarze 1/3 etatu w Ośrodku Naukowo-Badawczym ds. Energetyzacji Kraju, a następnie był konsultantem w Hucie Florian.

    Uważał, że prace naukowe wykonywane na Politechnice powinny być ściśle powiązane z potrzebami przemysłu. Dlatego też prace dyplomowe wykonywane pod jego kierunkiem były adresowane i wykonywane w konkretnych zakładach. Aby lepiej dostosowywać się do potrzeb przemysłu, głównie energetyki, zatrudniał u siebie w katedrze wybitnych jej przedstawicieli jako wykładowców, konsultantów, czy kierowników prac dyplomowych. Rozwiązano w ten sposób wiele nowych problemów dotyczących pracy elektrowni i całego systemu elektroenergetycznego, m.in. zagadnienie zcentralizowanego ciepłownictwa w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym, wdrożenie w krajowych elektrowniach automatyki samoczynnego załączania w układzie potrzeb własnych (za tę pracę zespół kierowany przez Profesora otrzymał 1954 r. zespołową Nagrodę Państwową III stopnia).

    W czasie pracy na Politechnice wychował ok. 400 magistrów inżynierów ze specjalnością elektrownie i gospodarka energetyczna, promował 16 doktorów nauk technicznych i był opiekunem 7 przewodów habilitacyjnych. Prof. Lucjan Nehrebecki był wielkim przyjacielem młodzieży i to zarówno studiującej, jak i młodych, niedoświadczonych jeszcze życiowo inżynierów, a zarazem przykładem prawego człowieka i Polaka, którego każdy z uczniów starał się naśladować. Przekazywał studentom nie tylko wiadomości techniczne, ale uczył szacunku do pracy, wpajał nawyki dobrej, rzetelnej roboty i postępowania w myśl zasady: „Trzeba kochać swój do rodzinny, swoją Ojczyznę, swoją pracę i ludzi, wśród których się żyje i pracuje“. Był niedoścignionym wzorem pracowitości i wytrzymałości, egzaminy w jego katedrze kończyły się nierzadko o godz. 2.00 po północy. Interesował się losem swoich wychowanków także w czasie ich późniejszej pracy w przemyśle.

    Reprezentował kilkakrotnie energetykę polską na forum międzynarodowym, m.in. był dwukrotnie w 1962 r. ekspertem dla spraw elektrowni cieplnych w Komisji Ekonomicznej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie, był autorem lub współautorem referatów na konferencjach w Wenecji (1963 r.), Stambule (1965 r.), Moskwie (1968 r.), Pradze (1968 r.). Brał w nich czynny udział, znając dobrze języki francuski, niemiecki i rosyjski.

    Swe wielkie doświadczenie i wiedzę przekazywał w licznych publikacjach oraz odczytach na różnych konferencjach. Napisał 8 skryptów uczelnianych na temat przyrządów rozdzielczych wn i nn, rozdzielni i podstacji, elektrowni parowych i ich projektowania oraz automatyki elektrycznej w elektrowniach cieplnych, 12 książek, ponad 45 artykułów. Jeszcze liczniejsze są jego nie opublikowane prace: referaty, recenzje, ekspertyzy, liczące koło 300 pozycji. Na szczególne wyróżnienie zasługuje jego udział w opracowaniu i zredagowaniu 3 tomów Historii elektryki polskiej od jej początków aż do ok. 1986 r., stanowiącej fundamentalną monografię tego tematu.

    Podkreślić należy również działalność prof. Nehrebeckiego w SEP, do którego wstąpił w 1928 r. W 1945 r. wziął czynny udział w reaktywowaniu Oddziału Zagłębia Węglowego SEP w Katowicach, gdzie został wybrany jego pierwszym powojennym prezesem. Po przejściu do Gliwic zorganizował Oddział Gliwicki SEP i został również jego pierwszym prezesem (2.10.1953 r.). W 1971 r. otrzymał godność Członka Honorowego Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej. W uznaniu jego zasług dla SEP i polskiej energetyki otrzymał w 1975 r. godność Członka Honorowego Stowarzyszenia. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1946 r.), Krzyżem Kawalerskim (1959 r.) i Oficerskim (1971 r.) Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandar Pracy II kl. (1980 r.), tytułami honorowymi: „Zasłużony Nauczyciel PRL“ (1974 r.), i „Zasłużony Energetyk PRL“, Złotymi Odznakami Honorowymi SEP (1959 r.) i Naczelnej Organizacji Technicznej (1959 r.). W 1955 r. był laureatem zespołowej Nagrody Państwowej III stopnia za opracowanie problemu samoczynnego załączenia rezerwy w elektrowniach.

    Był żonaty z Antoniną z Rozkwitalskich (zmarłą w 1978 r.), z którą miał 3 córki: Aldonę (zmarłą jako dziecko w 1939 r.), Danutę i Wandę Birutę oraz po raz drugi z Zofią z Zubelewiczów (zmarłą w 1999 r.), która włożyła wiele wysiłku dla upamiętnienia postaci i zasług Profesora.

    Prof. Lucjan Nehrebecki zmarł 27.9.1990 r. w Warszawie i został pochowany, zgodnie z ostatnią wolą, na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach.

Na podstawie przyczynku Zbigniewa Białkiewicza

w książce „Polacy zasłużeni dla elektryki“

 

Napisali o nas…

 

5 kwietnia 2019 r. – Trzyosobowa delegacja Zarządu Oddziału Gliwickiego SEP uczestniczyła w uroczystych obchodach 20-lecia Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej. Spotkanie polskich elektryków i elektrotechników odbyło się w miejscowości Hawierzów-Sucha. Referat na temat 20-letniej historii i działalności SEP w Republice Czeskiej przedstawił prezes tego Stowarzyszenia, inż. Tadeusz Toman, a dr Jan Kapinos – prezes OGl SEP – przedstawił natomiast krótko 100-letnią historię SEP w Polsce. Spotkanie to upłynęło w miłej i przyjaznej atmosferze. Niestety, czas nie pozwolił na pogłębianie dyskusji i dokończenie wielu interesujących tematów, poruszanych na tym spotkaniu. Dr inż. Szymon Ciura, sekretarz Oddziału Gliwickiego SEP („Śląskie Wiadomości Elektryczne“ 2/2019).

 

Medale dla elektryków – Tadeusz Toman, przewodniczący Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP) otrzymał Medal im. prof. Lucjana Nehrebeckiego. Wręczono mu go 13 stycznia na Spotkaniu Noworocznym Oddziału Gliwickiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich w Gliwicach. Medal przyznano również Zygmuntowi Stopie, który ze względów zdrowotnych, nie mógł go odebrać osobiście. Medal wręczono mu podczas zebrania członkowskiego SEP 14 lutego w Czeskim Cieszynie. Profesor Lucjan Nehrebecki (1900-1990), to wybitny specjalista z zakresu elektroenergetyki, absolwent Politechniki Warszawskiej, w latach 1946-1971 profesor Politechniki Śląskiej, doktor honoris causa tej uczelni. Całe życie zawodowe związał z Górnym Śląskiem, pracował w Stowarzyszeniu Dozoru Kotłów Parowych w Katowicach, na wydziale maszynowo-elektrycznym kopalni Knurów, był kierownikiem Elektrowni Siemianowice, dyrektorem przedsiębiorstwa Elektrownie Górnośląskie z siedzibą w Gliwicach, naczelnym inżynierem w Centralnym Zarządzie Energetyki w Warszawie, kierował katedrą Urządzeń Elektrycznych Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Założył w Gliwicach Zakład Badań i Pomiarów. Członkiem Stowarzyszenia Elektryków Polskich był od 1928 roku („Głos weekend – gazeta Polaków w Republice Czeskiej“, 21.2.2020 r.).

 

W Czeskim Cieszynie odbyło się zebranie członkowskie Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w RC (SEP), które liczy 14 członków. Po przywitaniu obecnych przez przewodniczącego SEP Tadeusza Tomana sprawozdanie z działalności przedstawił sekretarz Stanisław Feber. Wybrano zarząd i komisję rewizyjną, które pracować będą w niezmienionym składzie: Tadeusz Toman – przewodniczący, Stanisław Feber – sekretarz, Tadeusz Parzyk – zastępca przewodniczącego ds. organizacyjnych, Tomasz Stopa – zastępca przewodniczącego ds. technicznych, Zygmunt Stopa – księgowy, komisja rewizyjna – Władysław Drong, Franciszek Jasiok, Władysław Niedoba. Zaakceptowano plan pracy na 2020 rok. Odbędą się cztery spotkania, wydane będą dwa kolejne numery Biuletynu Internetowego SEP („Zwrot“ 3/2020).

 

List w sprawie zmiany statutu SEP

 

Przewodniczący Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP) wystosował dnia 27.2.2020 r. na podstawie ustawy nr 89/2012 Dz.U. Kodeks cywilny i wcześniej obowiązującej ustawy nr 83/1990 Dz.U. o stowarzyszaniu obywateli list do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych RC z informacją o  zmianie statutu SEP i żądał o zarejestrowanie zmienionego statutu. Jedyną zmianą w statucie jest zmiana siedziby SEP.

    W odpowiedzi otrzymaliśmy informację, że od 1.1.2014 r. obowiązuje ustawa nr 304/2013 Dz.U. o publicznych rejestrach osób prawnych i osób fizycznych i że w sprawie zmiany statutu trzeba zwrócić się do odpowiedniego sądu rejestracyjnego.

   W załączeniu: tekst listu z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych RC

 

Rozdzielnica średnionapięciowa OPTIMA-24 w izolacji gazowej

 

„Śląskie Wiadomości Elektryczne“ numer 1/2019 zamieściły referat Mgr inż. Stanisława Wapniarskiego z ELEKTROBUDOWY SA na temat rozdzielnicy średnionapięciowej OPTIMA-24 w izolacji gazowej opracowanej przez ELEKTROBUDOWĘ SA. Zamieszczamy fragment tego referatu.

    Rozdzielnica OPTIMA-24 została skonstruowana w celu rozdziału energii do poziomu 24 kV. Reagując na zapotrzebowania rynku wdrożono do produkcji rozdzielnicę przedziałową z metalowymi przegrodami wewnętrznymi, w izolacji gazowej, z wyłącznikami próżniowymi o maksymalnych parametrach: 24kV/50kV/125kV, 2500A, 25kA/3s, AFLR25kA/1s.

    Zaletami rozdzielnic tej klasy są: relatywnie mała szerokość i mała głębokość. Zmniejszona szerokość skutkuje oczywiście m.in. koniecznością stosowania konektorowych przyłączy kablowych. Wymaga jednak mniejszej wielkości pomieszczenia rozdzielni w celu zainstalowania rozdzielnicy, w porównaniu z rozdzielnicą z izolacją powietrzną – szerokości pól tych rozdzielnic mają z reguły 750 mm lub 800 mm. Dla 17,5 kV wymiary najpopularniejszych pól rozdzielnic izolowanych SF6 są niemal identyczne jak występujące w dwuczłonowych rozdzielnicach z izolacją powietrzną. Rysunek przedstawia widok 3D pola rozdzielnicy OPTIMA-24, a tabela wyszczególnia najważniejsze parametry techniczne.

    Przygotowując założenia techniczno-ekonomiczne i opracowując konstrukcje rozdzielnicy przyjęto poniższe założenia: 1. autentyczna bezobsługowość rozdzielnicy, m.in. 30 000 cykli przestawieniowych, wyłącznika, napędy silnikowe odłącznika i uziemnika; 2. niezawodność w działaniu i minimum 30 letnia trwałość; 3. łukoodporność wszystkich przedziałów; 4. system blokad wykluczających pomyłki łączeniowe; 5. możliwość wymiany pola podczas eksploatacji; 6. możliwość łatwej rozbudowy o kolejne pola; 7. system kontroli parametrów rozdzielnicy; 8. produkcja i eksploatacja przyjazna dla środowiska.

    Przedział szynowy jest wyposażony w miedziane szyny z izolacją stałą. Zależnie od wartości prądu znamionowego instalowane są dwa okrągłe miedziane izolowane komplety szyn (dla 2500 A) lub tylko jeden komplet (dla 1250 A). W OPTIMIE-24 wykorzystujemy izolowane szyny sprowadzone z najbardziej renomowanych firm światowych. Izolacja zapewnia ochronę przed dotykiem, kondensacją pary wodnej, zanieczyszczeniami. Jej zewnętrzna powierzchnia jest uziemiona. Szyny zbiorcze są połączone z szynami przedziału aparaturowego przy pomocy izolatorów przepustowo-sworzniowych. Szyny są wykonane w postaci modułowej – dla każdego pola instaluje się niezależny od innych pól komplet szyn. Przedział szynowy jest z boków i od góry osłonięty blachą stalową, która pełni również rolę pewnego rodzaju tłumika skutków zwarcia łukowego w tym przedziale zachowując poziom szczelności na poziomie IP4X. Do szyn przedziału szynowego mogą być przyłączane przekładniki prądowe, przekładniki napięciowe, ograniczniki przepięć.

    Przedział aparaturowy (gazowy) znajduje się w centralnym miejscu konstrukcji rozdzielnicy, zawiera aparaturę łączeniową obwodu pierwotnego. Obudowa tego przedziału wykonana jest z blach nierdzewnych o grubości 3 mm i jest odpowiednio wzmocniona od wewnętrznej i zewnętrznej strony dając stabilną i wytrzymałą konstrukcję. Blachy konstrukcji przedziału łączone są przy pomocy spawania, co daje szczelność konstrukcji na poziomie IP65. Standardowo w polach odpływowych przedział zawiera: bieguny epoksydowe z komorami próżniowymi; łącznik trójpozycyjny – odłączniko-uziemnik; odpowiednio wyprofilowane szyny miedziane; łącznik dwupozycyjny przekładników napięciowych; izolatory przepustowo-sworzniowe łączące ten przedział z przedziałem szynowym i przedziałem przyłączowym.

    Unikalną cechą rozdzielnicy jest możliwość jej wyposażenia – poza klasycznym wyłącznikiem z napędem zasobnikowo-sprężynowym – w wyłącznik z napędem elektromagnesowym. Jak wiadomo napędy tego typu nie wymagają praktycznie działań konserwujących. Rozdzielnica staje się naprawdę rozdzielnicą bezobsługową. Wyłącznik potrafi wykonać 50 000 cykli przestawieniowych, nie posiada elementów wymagających częstych konserwacji, przeglądów.

    Przedział napędów jest umieszczony w przedniej części rozdzielnicy. W przedziale są zabudowane napędy: zasobnikowo-sprężynowy wyłącznika próżniowego; napędy ręczne odłącznika i uziemnika; napędy silnikowe odłącznika i uziemnika; blokady mechaniczne i elektromagnetyczne, manometr.

    Przedział przyłączowy jest praktycznie przedziałem izolowanym za pomocą izolacji stałej. Przedział wyposażony jest w: przyłącza kablowe zakończone głowicami konektorowymi w izolacji silikonowej, przekładniki prądowe, przekładniki napięciowe, napęd dwupozycyjny łącznika przekładników napięciowych, przekładnik Ferrantiego z rdzeniem dzielonym lub niedzielonym. Duże znaczenie dla bezpieczeństwa osoby stojącej przed rozdzielnicą mają solidne drzwi przedziału przyłączowego. Skutki ewentualnego zwarcia łukowego powstałego w tym przedziale kierowane są do tylnej przystawki (kanału wydmuchowego).

 

 

Rysunek i tabela do referatu „Rozdzielnica średnionapięciowa OPTIMA-24 w izolacji gazowej“

w załączniku

 

Klasyfikacja urządzeń do ograniczania przepięć w sieciach elektroenergetycznych niskiego napięcia

 

„INPE“ numer 247 z kwietnia 2020 r. zamieścił referat dr inż. Tomasza Maksimowicza na temat klasyfikacji urządzeń do ograniczania przepięć w sieciach elektroenergetycznych. Zamieszczamy główne tezy i obszerne fragmenty tego artykułu.

    Klasyfikacja ograniczników przepięć do instalacji elektroenergetycznych niskiego napięcia opiera się przede wszystkim na ich zróżnicowaniu ze względu na wytrzymałość urządzeń na prądy udarowe. Obecnie mamy ograniczniki danego Typu, które są badane według prób określonych klas. Czytając dostępne publikacje lub materiały reklamowe producentów takich urządzeń można niestety zauważyć, że często mylone są pojęcia „klas“ i „Typów“ ograniczników a także niewłaściwie interpretowane jest pojęcie ogranicznika kombinowanego. Obecna klasyfikacja opiera się na normie EN 612643-11.

 

 

 Ogranicznik Typu 1 z kombinacją iskierników i warystorów w każdej gałęzi ochronnej

 

 

 Ogranicznik Typu 2 z kombinacją warystorów i iskiernika w odrębnych gałęziach połączeń typu CT2

 

    Aby zrozumieć podział ograniczników przepięć SPD (ang. surge protecting device) niezbędna jest podstawowa wiedza o udarach elektrycznych, jakie są stosowane podczas  prób Typu. O wytrzymałości decyduje przede wszystkim zdolność odprowadzania prądów udarowych. Wartość szczytowa napięcia udaru w przypadku ogranicznika przepięć jest pojęciem względnym. Element nieliniowy – najważniejsza część SPD – ogranicza wartość napięcia między jego zaciskami do określonego poziomu, przechodząc w stan przewodzenia. I właśnie zdolność do przewodzenia udarów prądowych ma największe znaczenie dla skuteczności i wytrzymałości ogranicznika. Kształt przebiegu prądu udarowego opisany jest trzema podstawowymi parametrami określonych w EN 62305-1. Wartość szczytowa prądu udarowego IPEAK i czas trwania czoła udaru T1 wyznaczają stromość udaru. Przy udarach prądowych stromość di/dt ma bardzo duże znaczenie przy analizie napięć indukowanych. Z kolei w przypadku udarów napięciowych stromość czoła, czyli szybkość narastania napięć du/dt, przekłada się na wartość napięcia zadziałania elementów SPD ucinających napięcie. Czas do półszczytu przekłada się natomiast na czas trwania udaru – im dłuższy ten czas, tym większa energia właściwa (całka Joule’a) jest przenoszona przez udar.

 

 

 Rysunek 1: Udar prądowy o wartości szczytowej IPEAK. Określanie czasu trwania czoła T1 oraz czasu do półszczytu T2

 

Zjawiska atmosferyczne są bardzo zmienne i trudne do przewidzenia, dlatego przyjęto określone znormalizowane typy udarów, które wykorzystywane są do badania elementów ochrony odgromowej i przeciwprzepięciowej w celu ujednolicenia parametrów. W badaniach SPD wykorzystuje się obecnie trzy typy udarów: prąd piorunowy IIMP; prąd wyładowczy IN (IMAX); udar kombinowany.

    Prąd udarowy IIMP symuluje bezpośrednie oddziaływanie całkowitego lub częściowego prądu pioruna. Określony jest on między innymi w normach dotyczących ochrony odgromowej EN 62305. Należy zwrócić uwagę na fakt, że udar IIMP nie ma ściśle określonego kształtu. Najczęściej podawany w literaturze i przez producentów SPD impuls o kształcie T1/T2 = 10/350 µs stanowi jedynie przykład udaru, który spełnia określone wymagania. Jest jednocześnie przyjęty jako znormalizowany kształt prądu pierwszego udaru dodatniego doziemnego wyładowania atmosferycznego, który przenosi największą energię. W rzeczywistości udar prądowy IIMP zdefiniowany jest wartością szczytową IPEAK, ładunkiem Q oraz energią właściwą W/R, a nie ściśle określonym kształtem. Ponadto powinien on osiągnąć wartość szczytową w czasie nieprzekraczającym 50 µs a ładunek oraz energię właściwą – w czasie nieprzekraczającym 5 ms (według niektórych standardów 10 ms). Udary spełniające wymagania IIMP  mogą mieć zatem bardzo różny kształt w stosunku do ogólnie przyjętego impulsu prądu piorunowego 10/350 µs.

    Prąd wyładowczy ma przypisany kształt przebiegu 8/20 µs, a wartość szczytowa określana jest najczęściej jako IN lub IMAX. Wartość IN określa znamionowy prąd wyładowczy, czyli taki, który ogranicznik jest w stanie wytrzymać wielokrotnie. Wartość IMAX określa natomiast największy prąd wyładowczy, jaki SPD może odprowadzić bez uszkodzenia co najmniej jeden raz. Jest to ogólnie przyjęty kształt prądów udarowych, jakie mogą indukować się na skutek oddziaływania elektromagnetycznego powodowanego przepływem prądu pioruna w razie przebicia izolacji lub zadziałania SPD w pętlach tworzonych przez różnego rodzaju instalacje przewodzące. Zatem, podczas gdy IIMP odpowiada bezpośredniemu oddziaływaniu prądu pioruna lub jego części, to prądy wyładowcze są efektem oddziaływań indukcyjnych powodowanych przepływem prądu pioruna w pewnej odległości, a zatem odpowiadają udarom o znacznie mniejszej energii. W stosunku do IIMP prądy wyładowcze mają zbliżone stromości di/dt, ale – ze względu na dużo krótszy czas półszczytu – przenoszą znacznie mniejszą energię.

    Wymagania dla ostatniego typu udaru są ściślej, szczegółowo określone. W przypadku udarów IIMP i IN określone są jedynie wymagania odnośnie do prądu udarowego. Udar kombinowany jest inaczej zwany udarem napięciowo-prądowym. Generator udarów kombinowanych powinien wytwarzać udar napięciowy o kształcie UOC 1,2/50 µs przy rozwartych zaciskach wyjściowych oraz udar prądowy o kształcie ICW 8/20 µs przy ich zwarciu. Ponadto impedancja wewnętrzna generatora powinna wynosić 2 W. W efekcie generator naładowany do wartości 10 kV przy rozwartych zaciskach daje udar napięciowy 10 kV 1,2/50 µs, a po ich zwarciu – udar prądowy 5 kA 8/20 µs.

    Energie udarów kombinowanych są najmniejsze spośród tu opisanych, wartości szczytowe udarów prądowych są także na ogół znacznie mniejsze niż wartości prądów wyładowczych. Warto nadmienić, że udar kombinowany jest powszechnie stosowany w badaniach z zakresu kompatybilności elektromagnetycznej urządzeń elektrycznych.

    Przed omówieniem klasyfikacji SPD ważne jest także rozróżnienie podstawowych elementów stosowanych do konstrukcji ograniczników przepięć. Każdy ogranicznik, aby spełniał poprawnie swoje funkcje, zgodnie z definicją SPD podaną w EN 612643-11, powinien mieć co najmniej jeden element nieliniowy, który w warunkach wystąpienia napięcia o wartości przekraczającej określony próg zadziałania, zmienia swoją impedancję. Ze względu na sposób, a jaki to się odbywa, rozróżniamy elementy ucinające napięcie i elementy ograniczające napięcie.

    Element nieliniowy w warunkach normalnej pracy, gdy napięcie nie przekracza wartości najwyższego napięcia trwałej pracy UC rozpatrywanego elementu, powinien charakteryzować się bardzo dużą impedancją. Elementy ucinające, po przekroczeniu określonej wartości napięcia, zmieniają swoją impedancję w sposób gwałtowny, praktycznie powodując zwarcie. Takie komponenty to przede wszystkim iskierniki i odgromniki gazowe GDT (ang. gas discharge tube). Odgromnik gazowy to rodzaj iskiernika z przerwą międzyelektrodową wypełnioną gazem szlachetnym. Zadziałanie iskiernika następuje, gdy napięcie między jego elektrodami jest wystarczające do przebicia przerwy międzyelektrodowej  wypełnionej gazem: powietrzem lub – w przypadku GDT – gazem szlachetnym. Wartość napięcia zadziałania zależy od szybkości jego narastania; im szybciej narasta napięcie, tym przy wyższej jego wartości nastąpi zadziałanie elementu ucinającego napięcie.

    Natomiast impedancja elementów ograniczających napięcie zmienia się w sposób ciągły, w miarę narastania napięcia i prądu udarowego. W ogranicznikach przeznaczonych do obwodów zasilających niskiego napięcia najczęściej stosuje się warystory z tlenków metali MOV (ang. metal oxide varistor). Do elementów ograniczających napięcie zalicza się także diody, przy czym ze względu na znacznie niższą ich odporność stosowane są najczęściej w urządzeniach do ograniczania przepięć w torach sygnałowych. Warystory są elementami półprzewodnikowymi. Napięcia zadziałania warystorów są mniej zależne od zbocza udaru napięciowego.

    Ze względu na rodzaj zastosowanych elementów ograniczniki przepięć można sklasyfikować jako SPD typu ucinającego napięcie i SPD typu ograniczającego napięcie.

    Analizując klasyfikację ograniczników przepięć do ochrony instalacji elektroenergetycznych nn należy przede wszystkim podkreślić, że norma EN 61643-11 definiuje Typy ograniczników i klasy prób. Warto podkreślić, że należy odnosić się do normy w wersji europejskiej (EN), a nie do normy w wersji międzynarodowej (IEC).

 

Typ SPD
(cyfry arabskie)

Klasa prób

(cyfry rzymskie)

Parametr charakterystyczny

Typ 1

Próba klasy I

IIMP

Typ 2

Próba klasy II

IN

Typ 3

Próba klasy III

UOC

Typy SPD i powiązanie klasy prób według EN 61643-11

 

Nie należy zatem mówić o „ograniczniku klasy“, a już szczególnie nie należy posługiwać się oznaczeniami B, C i D, jak na przykład „ogranicznik klasy B“. Oznaczenia B, C i D zostały zaczerpnięte z niemieckiej normy VDE 0675. Dla oznaczenia klas prób stosuje się natomiast cyfry rzymskie. O ile producent jednocześnie podaje Typ SPD według aktualnej normy, to nie ma podstaw, aby uznać stosowanie oznaczeń B, C, D w nazwach własnych za niepoprawne. Dawniej było to praktykowane w celu ułatwienia doboru SPD – typ ogranicznika można było wywnioskować po jego nazwie.

    Klasy prób są ściśle powiązane z opisanymi wcześniej rodzajami udarów IIMP, IN, UOC. Tak więc podstawowa klasyfikacja Typów ograniczników przepięć i odpowiadających im klas prób przedstawia się następująco:

ograniczniki Typu 1 – badane według prób klasy I udarami o określonej wartości szczytowej IIMP, ładunku Q i energii właściwej W/ER (np. udar IIMP 10/350 µs);

ograniczniki Typu 2 – badane według prób klasy II udarami o kształcie 8/20 µs i wartości szczytowej IN (oraz IMAX, jeżeli jest deklarowana);

ograniczniki Typu 3 – badane według prób klasy III udarami kombinowanymi napięciowo-prądowymi (napięcie obwodu otwartego generatora UOC 1,2/50 µs, prąd zwarciowy ICW 8/20 µs).

Poza deklaracją Typu producent powinien zawsze podać także wartość parametru charakterystycznego (IIMP, IN lub UOC). Oznaczenie alfanumeryczne na SPD powinno zawierać odpowiednio oznaczenia T1, T2 lub T3 i wartość szczytową udaru. Na przykład dla ogranicznika Typu 1 oznakowanie może wyglądać następująco: T1  IIMP = 25 kA.

   Na rynku spotkać można także produkty, dla których producent deklaruje więcej niż jeden typ SPD. Jest to kwestią sporną i spotyka się opinie, że dla ogranicznika można podać tylko jeden typ SPD, a jeżeli producent deklaruje inaczej, to jest to niezgodne z normą i taki ogranicznik nie powinien być dopuszczony do obrotu. Jednak w dalszej części normy znajduje się zapis, że „ogranicznik przepięć może być sklasyfikowany według więcej niż jednej klasy prób (np. Typu 1 T1  i Typu 2 T2 )“. Dla takiego ogranicznika producent powinien przeprowadzić wszystkie próby wymagane dla każdej klasy testowania, a jeżeli jest podawana tylko jedna wartość napięciowego poziomu ochrony UP, to powinna ona być zgodna z wszystkimi z przeprowadzonych prób. Należy zatem jednoznacznie stwierdzić, że ogranicznik przepięć może być sklasyfikowany według więcej niż jednego Typu SPD. Ograniczniki Typu 1+2 (Typu 1 + Typu 2) często są mylnie nazywane ogranicznikami kombinowanymi. W rzeczywistości SPD typu kombinowanego to ogranicznik złożony zarówno z elementów ucinających napięcie, jak i elementów ograniczających napięcie. Tak więc ogranicznik Typu 1+2 może, ale nie musi być ogranicznikiem typu kombinowanego. Definicja zamieszczona w normie jest niestety dosyć ogólna i nieprecyzyjna.

 

 

 Rysunek 2: Schemat połączeń SPD Typu 1 w układzie TN-C-S

 

Podział ograniczników na poszczególne Typy poprzez zdefiniowanie klasy prób różnicuje je przede wszystkim ze względu na ich wytrzymałość na udary. Dla łatwiejszego zrozumienia różnicy pomiędzy ogranicznikami Typu 1 i Typu 2 porównane zostaną dwa udary stosowane do badania SPD: 1) IIMP = 25 kA, 10/350 µs – typowy udar do badania ograniczników przepięć Typu 1, ucinających napięcie na bazie iskierników; 2) IMAX = 40 kA, 8/20 µs – typowy udar do badania ograniczników przepięć Typu 2, ograniczających napięcie na bazie warystorów

 

 Rysunek 3: Porównanie udarów prądowych typowych dla prób badania wytrzymałości 

ograniczników przepięć Typu 1 (iskiernikowych) i Typu 2 (warystorowych)

 

Wartość szczytowa prądu udarowego ma duże znaczenie przede wszystkim, jeżeli chodzi o stromość zbocza udaru. Dla IN = 40 kA, 8/20 µs stromość wynosi w przybliżeniu di/dt = 5 kA/µs i jest dwukrotnie większa niż dla IIMP = 25 kA, 10/350 µs (di/dt = 2,5 kA/µs). Bardziej znaczący od wartości szczytowej i stromości zbocza może być jednak czas trwania impulsu. Prąd udarowy IIMP = 25 kA przenosi ładunek Q = 12,5 As i energię właściwą W/R = 156 kJ/W. Prąd wyładowczy IN = 40 kA, pomimo wyższej wartości szczytowej, przenosi znacznie mniejszy ładunek zbliżony do Q = 1 As i znacznie mniejszą energię właściwą. Dlatego czas trwania udarów IIMP i przenoszona bardzo duża energia powodują znacznie poważniejsze skutki termiczne niż prądy wyładowcze o nawet kilkukrotnie wyższych wartościach szczytowych.

    Wytrzymałość elementów nieliniowych w dużym stopniu zależy od kształtu udaru prądowego, dlatego podając wartość prądu szczytowego istotne jest także podanie informacji dotyczących typu udaru lub jego kształtu. Dla przykładu warystory charakteryzują się dużą wytrzymałością na udary o krótkich czasach trwania, np. prądy wyładowcze 8/20 µs, ale są bardzo podatne na uszkodzenia przy udarach o dłuższych czasach trwania, np. udary IIMP 10/350 µs ze względu na ich destrukcyjne skutki termiczne. Z kolei iskierniki są zdecydowanie bardziej wytrzymałe na wszelkiego rodzaju udary, ale zazwyczaj charakteryzują się wyższym napięciem zadziałania.

    Z tego względu ograniczniki wykonane wyłącznie w technologii warystorowej charakteryzują się znacznie niższą wytrzymałością na udary IIMP. Dla ograniczników Typu 1, iskiernikowych, lub typu kombinowanego, typowa wytrzymałość na prądy udarowe to IIMP = 25 kA na moduł. Uzyskanie takiej wytrzymałości dla SPD bazującego na elementach warystorowych wiązałoby się z jego bardzo dużymi i niepraktycznymi wymiarami. Dlatego zaleca się stosowanie ograniczników Typu 1 zawierających element ucinający napięcie w każdej z gałęzi ochronnych, wykonanych w technologii iskiernikowej lub typu kombinowanego.

    Można zatem stwierdzić, że z punktu widzenia odporności na udary niemal każdy ogranicznik przepięć Typu 1 bez problemu przejdzie próby przewidziane dla SPD Typu 2, a więc każdy producent mógłby oferować ograniczniki spełniające jednocześnie wymagania dwóch lub nawet trzech klas testowania. W praktyce wygląda to jednak inaczej. Deklarowanie więcej niż jednego Typu SPD jest uzasadnione jedynie z punktu widzenia napięciowego poziomu ochrony UP. Przykładowo ograniczniki Typu 1+2 (Typu 1 + Typu 2) oznaczone np. jako T1 T2 powinny charakteryzować się wytrzymałością odpowiadającą ogranicznikom Typu 1 i napięciowym poziomem ochrony odpowiadającym ogranicznikom Typu 2. Nieuzasadnione byłoby deklarowanie Typu 1+2 przy napięciowym poziomie ochrony UP do 2,5 kV lub wyższym. Obecnie dla profesjonalnych SPD Typu 1 poziom ochrony wynosi typowo UP do 2,5 kV (II kategoria przepięć). Nie jest to jednak w dalszym ciągu poziom wystarczający dla wrażliwych urządzeń elektronicznych, które wymagają zapewnienia poziomu UP do 1,5 kV, odpowiadającego I kategorii przepięć. W przypadku urządzeń zasilanych z rozdzielnic lokalnych wyposażonych w drugi stopień ochrony (SPD Typu 2), zapewnienie takiego poziomu ochrony nie stanowi problemu. Często jednak wrażliwe urządzenia elektroniczne są zasilane bezpośrednio z rozdzielnic głównych i już na typ poziomie należy zapewnić i odpowiednią ochronę. Problem ten często dotyczy także drobnych obiektów, gdzie nie ma rozdzielnic lokalnych. Producent ogranicznika powinien określić czy dla zastosowania kolejnego stopnia SPD należy zachować odpowiednią odległość od ogranicznika Typu 1 lub zastosować indukcyjność sprzęgającą. Nawet jeżeli według producenta ogranicznik Typu 2 można instalować bezpośrednio obok pierwszego stopnia, to zawsze są to dodatkowe koszty i wymaga przestrzeni w rozdzielnicy. W takich przypadkach zastosowanie znajdują ograniczniki Typu 1+2 o obniżonym napięciowym poziomie ochrony, spełniające wymagania więcej niż jednej klasy prób testowania. Ograniczniki Typu 1+2 zapewniające UP do 1,5 kV najczęściej są tańsze niż osobny zakup ograniczników Typu 1 i ograniczników Typu 2; zapewniają zatem oszczędność zarówno finansową jak i przestrzeni montażowej.

    Ograniczniki Typu 1+2 znajdują wygodne zastosowanie jako jedyny środek ochrony do zabezpieczenia obiektów małogabarytowych, takich jak kontenery i wolnostojące szafy aparaturowe. W takich przypadkach jedno urządzenie potrafi zapewnić odpowiedni poziom ochrony całej instalacji. Należy jednak zawsze pamiętać, że zastosowanie ogranicznika Typu 1+2 w rozdzielnicy głównej, w rozległych obiektach z wieloma podrozdzielnicami, lokalnymi czy piętrowymi, nie zapewnia jednakowego poziomu ochrony w całej instalacji i konieczne jest tam powtarzanie drugiego stopnia SPD (SPD Typu 2) w celu ochrony rozległej instalacji przed przepięciami indukowanymi.

    Prawidłowe zrozumienie klasyfikacji i właściwości poszczególnych typów ograniczników przepięć pozwala na właściwy i skuteczny dobór urządzeń chroniących instalacje elektroenergetyczne. Ograniczniki powinny być dobierane przede wszystkim w zależności od rodzaju spodziewanych zagrożeń. Niedostosowanie wytrzymałości SPD do możliwych zagrożeń często skutkuje uszkodzeniem zarówno samego SPD, jak i chronionej instalacji.

 

Polskie ustawy i rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa i higieny przy urządzeniach energetycznych

 

„Śląskie Wiadomości Elektryczne“ numer 1/2020 zamieściły artykuł Mgr inż. Krzysztofa Borkiewicza, dyrektora Ośrodka Rzeczoznawstwa Oddziału Zagłębia Węglowego SEP. W artykule autor zamieścił obowiązujące w Polsce akty prawne, dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Akty prawne są publikowane, ogłasza się je w dziennikach ustaw, ale są również dostępne na stronach internetowych.

 

Ustawy związane z eksploatacją urządzeń energetycznych

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.

Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 1040

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 755

Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Dz.U. z 2011 r., nr 205, poz. 1208

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., nr 1186

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody

tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., nr 1614

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 1396 

Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach

tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 992

Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 667 

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 1145

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 1372

Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., 2081

Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 155

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 1945

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne

tekst jednolity Dz.U. z 2017 r., poz. 2101

Ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r. – Prawo o miarach

tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 376

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 121

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych

tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 1570

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji

tekst jednolity Dz.U. z 2015 r., poz. 1483

 

Rozporządzenia związane z eksploatacją urządzeń energetycznych

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

tekst jednolity Dz.U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych

Dz.U. z 2019 r., poz. 1830

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych

Dz.U. z 2003 r., nr 47, poz. 401

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych

tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 1139

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy

Dz.U. z 2002 r., nr 191, poz. 1596

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe

Dz.U. z 1998 r., nr 148, poz. 973

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej

Dz.U. z 1996 r., nr 62, poz. 287

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy

Dz.U. z 2004 r., nr 180, poz. 1860

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci oraz rozporządzenie zmieniające z 20 lipca 2005 r.

Dz.U. z 2003 r., nr 89 poz. 828 oraz Dz.U. z 2005 r., nr 141, poz. 1189

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktyki opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy

tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 2067

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów

Dz.U. z 2010 r., nr 109, poz. 719

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych

Dz.U. z 2009 r., nr 124, poz. 1030

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 1065 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 30 października 2003 r., w sprawie poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów

Dz.U. z 2003 r., nr 192, poz. 1883

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole elektromagnetyczne

tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 331

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne

Dz.U. z 2005 r., nr 157, poz. 1318 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku

tekst jednolity Dz.U. z 2014 r., poz. 112

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

Dz. U. z 2008 r., poz. 1286

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia w dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia

Dz.U. z 2010 r., nr 130, poz. 880

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie zgłoszenia instalacji wytwarzających pola elektromagnetyczne

Dz.U. z 2010 r., nr 130, poz. 879

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej

Dz.U. z 2005 r., nr 259, poz. 2173

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 września 2014 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie

Dz.U. z 2014 r., poz. 1278

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie książki obiektu budowlanego

Dz.U. z 2003 r., nr 120, poz. 1134

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła

Dz.U. z 2007 r., nr 133, poz. 924

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego oraz rozporządzenie zmieniające

Dz.U. z 2007 r., nr 93, poz. 623 oraz Dz.U. z 2008 r., nr 162, poz. 1005

 

Sprawdzanie stanu technicznego instalacji elektrycznej w mieszkaniu

 

„INPE“ numer 247 porusza problematykę eksploatacji instalacji i urządzeń elektrycznych w budynkach wielorodzinnych. Z jednej strony administratorzy budynków są zainteresowani przeprowadzać kontrole prawidłowej eksploatacji instalacji elektrycznych, z drugiej strony jest problem z odmawianiem dostępu służb elektrycznych i kontrolnych do mieszkań, w celu dokonania okresowego sprawdzania stanu tychże instalacji.

    Okresowego sprawdzania stanu technicznego instalacji wymagają liczne normy, co jednak lekceważy wielu elektryków, którzy czują respekt tylko w obliczu przepisów prawa powszechnego, czyli ustaw i rozporządzeń. W Polsce obowiązuje Zarządzenie nr 36 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 26 czerwca 1971 r. w sprawie badań stanu technicznego istniejących instalacji i urządzeń elektrycznych oraz urządzeń piorunochronnych. W § 1 tego Zarządzenia czytamy: Badanie stanu technicznego istniejących instalacji i urządzeń elektrycznych o napięciu do 1 kV oraz urządzeń piorunochronnych powinny być przeprowadzone zgodnie z „Instrukcją badania stanu technicznego i urządzeń elektrycznych w budynkach oraz urządzeń piorunochronnych“, stanowiącą załącznik do Zarządzenia. Badania powinny być przeprowadzane w okresach 8-letnich. Pomimo to, że obowiązek ten wprowadzono przeszło pół wieku temu, od tego czasu wiele się zmieniło. Mieszkania w dużym stopniu stały się własnością ich lokatorów, a oni stali się coraz bardziej nieufni wobec obcych, a tym bardziej względem wszelkich nieznajomych podających się za „wnuczków czy kuzynów“. Dlatego można wątpić, czy przy zachowaniu obecnego stanu prawnego uda się przekonać społeczności mieszkańców o celowości kontroli stanu technicznego instalacji elektrycznych. W dalszej części „INPE“ zamieszcza informację, jak to wygląda pod tym względem w Szwajcarii, Francji i Wielkiej Brytanii. Od siebie dołączyłem, jak to wygląda w Republice Czeskiej. „INPE“ obiecało, że do poruszanej problematyki będzie powracać. Tadeusz Toman

 

Sprawdzanie stanu technicznego instalacji elektrycznej w mieszkaniu – Szwajcaria

 

Rozporządzenie 734.27 o instalacjach elektrycznych niskiego napięcia z dnia 7 listopada 2001 r. zawiera m.in. następujące postanowienia: Właściciel instalacji elektrycznej lub wyznaczony przez niego przedstawiciel powinien stale dysponować aktualnym certyfikatem, bezpieczeństwa, poświadczającym jej poprawny stan techniczny. Powinien też przechowywać kompletną dokumentację techniczną instalacji. Certyfikat bezpieczeństwa traci ważność z upływem okresu międzykontrolnego (tzn. sześć miesięcy przed upływem ważności poprzedniego raportu) określonego w załączniku do niniejszego rozporządzenia. Co najmniej sześć miesięcy przed upływem okresu międzykontrolnego operatorzy sieciowi żądają pisemnie od właścicieli instalacji, które zasilają, przedstawienia aktualnego raportu bezpieczeństwa. Kto uczestniczył w projektowaniu, budowie, modyfikacji lub naprawie instalacji, ten nie może przeprowadzać jej kontroli odbiorczej, ani kontroli okresowej, ani kontroli sporadycznych. Raport bezpieczeństwa powinien być podpisany: przez osoby, które przeprowadziły kontrolę; oraz przez jedną z osób uprawnionych do kontroli, których nazwisko jest wymienione w uprawnieniach instalacyjnych.

    Utworzony w roku 1897 Inspektorat nosi francuską nazwę Inspection fédérale desinstallations á courant fort, a niemiecką Eidgenössischen Starkstrominspektorat i od niej utworzono akronim ESTI, pod którym ta organizacja jest rozpoznawalna na świecie. To najwyższy organ szwajcarskiego stowarzyszenia elektryków, który spełnia przede wszystkim następujące zadania: nadzór nad bezpieczeństwem energetycznym kraju i efektywnością ekonomiczną gospodarki energetycznej; nadzór nad rynkiem wyrobów elektrotechnicznych; nadzór nad poprawnością toku budowy oraz eksploatacji instalacji i urządzeń elektrycznych; udzielanie uprawnień do prac elektroinstalacyjnych, do ich kontrolowania i odbioru; sporządzanie szczegółowej ekspertyzy każdego wypadku elektrycznego. Inspektorat i operatorzy sieciowi kontrolują instalacje elektryczne sporadycznie albo jeżeli można przypuszczać, że nie są one zgodne z niniejszym rozporządzeniem. Mogą oni wzywać inne organy kontrolne. W razie stwierdzenia usterek koszty kontroli sporadycznych obciążają właściciela instalacji. Jeżeli odpowiada ona przepisom, to koszty obciążają organ, który zarządził kontrolę.

 

Sprawdzanie stanu technicznego instalacji elektrycznej w mieszkaniu – Francja

 

Diagnostyka stanu nieruchomości obejmuje opis stanu jej instalacji elektrycznej. Décret no2008-384 określa kryteria oceny instalacji elektrycznej, które powinny być podstawą opracowania protokołu jej stanu technicznego. Protokół jest ważny 6 lat. Kontrolę instalacji zleca, stosownie do sytuacji: właściciel lokalu lub nieruchomości lub uprawniony przez niego zarządca; albo sprzedający lub wynajmujący lokal bądź nieruchomość. W przypadku sprzedaży lokalu lub nieruchomości, sprzedający zleca kontrolę wstępną i jest obowiązany jej wyniki przekazać notariuszowi, który je nanosi w akcie kupna – sprzedaży.

 

Sprawdzanie stanu technicznego instalacji elektrycznej w mieszkaniu – Wielka Brytania

 

Okresowe sprawdzanie stanu technicznego instalacji elektrycznych powinno się odbywać nie rzadziej niż: co 10 lat w przypadku domu zajmowanego przez właściciela; co 5 lat w przypadku domu zajmowanego przez najemcę; co 3 lata w przypadku pojazdu wypoczynkowego; co 1 rok w przypadku basenu kąpielowego. Niezależnie od tego sprawdzanie stanu instalacji elektrycznej jest wymagane: kiedy nieruchomość jest przygotowywana do wynajmu; kiedy nieruchomość jest przygotowywana do sprzedaży. Kontrole i pomiary powinny być przeprowadzane wyłącznie przez osoby wykwalifikowane w zakresie elektryki, takie jak zarejestrowani elektrycy. Sprawdzą oni stan instalacji pod kątem zgodności z brytyjskim standardem bezpieczeństwa instalacji elektrycznych BS 7671 – Requirements for Electrical Installations (IET Wiring Regulations). Kontrola uwzględnia wszelkie istotne okoliczności i sprawdza: stan uziemień i połączeń wyrównawczych; przydatność wysłużonej rozdzielnicy i/lub sterownicy (stara skrzynka bezpiecznikowa z drewnianym spodem będzie wymagać wymiany); możliwość serwisowania przełączników, gniazd wtyczkowych i opraw oświetleniowych (elementy, które mogą wymagać wymiany, to starsze okrągłe gniazda wtyczkowe, okrągłe łączniki oświetlenia, przewody o osłonie z tkaniny); rodzaj systemu oprzewodowania i jego stan (przewody o powłoce ołowianej i osłonie z tkaniny mogą wymagać wymiany); gniazda, które można wykorzystywać do zasilania przenośnego sprzętu elektrycznego używanego na zewnątrz, upewniwszy się, że są one chronione odpowiednim urządzeniem różnicowoprądowym (RCD); obecność odpowiednich oznaczeń alfanumerycznych i/lub barwnych przewodów, ich końcówek i zacisków; stopień zużycia, zniszczenia lub innego rodzaju degradacji sprawdzanych elementów; wszelkie zmiany w sposobie użytkowania pomieszczeń, które doprowadziły lub mogą doprowadzić do niewłaściwych warunków środowiskowych. Kompetentna osoba wyda następnie Raport o stanie instalacji elektrycznej, wyszczególniając wszelkie zaobserwowane uszkodzenia, pogorszenia, wady, niebezpieczne warunki i wszelkie niezgodności z aktualną normą bezpieczeństwa, które mogą powodować zagrożenie. Jeśli zostanie wykryte cokolwiek niebezpiecznego lub potencjalnie niebezpiecznego, to ogólny stan instalacji elektrycznej zostanie uznany za „niezadowalający“, co oznacza, że konieczne jest niezwłoczne podjęcie działań naprawczych w celu usunięcia zagrożeń dla osób przebywających w obiekcie.

 

Sprawdzanie stanu technicznego instalacji elektrycznej w mieszkaniu – Republika Czeska

 

Obowiązuje Rozporządzenie Rządu z 26 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków dotyczących stanowisk pracy i środowiska pracy (Nařízení vlády o podrobnějších požadavcích na pracoviště a pracovní prostředí), wydanego do wykonania Kodeksu Pracy. W § 3 czytamy: Przed oddaniem do użytku stanowiska pracy określić trzeba treść i sposób prowadzenia dokumentacji i wyznaczyć osobę odpowiedzialną za prowadzenie dokumentacji; pracodawca musi ustalić terminy, okresy i rodzaj kontroli, badań, rewizji i dotrzymywać terminy przeprowadzania tych czynności, jak również wyznaczyć osobę, której obowiązkiem jest zapewnić przeprowadzenie tych czynności. W załączniku do tego Rozporządzenia w art. 2.1, dotyczącym instalacji elektrycznych, jest wyszczególniony obowiązek fachowo skontrolować i zbadać instalacje elektryczne przed ich oddaniem do użytku. Szczegóły dotyczące okresów rewizji są opisane w normach technicznych ČSN 33 1500 z czerwca 1990 roku i ČSN 33 2000-6 ed.2 z marca 2017 roku. Problem w tym, że te obowiązują tylko w stosunkach pracodawca-pracownik, ewentualnie w przestrzeniach, w których prowadzona jest działalność gospodarcza. W praktyce w Republice Czeskiej w mieszkaniach i domach rodzinnych są wykonywane tylko rewizje wyjściowe nowych instalacji elektrycznych i urządzeń piorunochronnych. Rewizji okresowych nikt nie wymaga, chyba że chodzi o przestrzenie wspólne, np. klatki schodowe w blokach mieszkalnych lub instalacje elektryczne w domach prywatnych, gdzie prowadzona jest działalność gospodarcza, np. fryzjer. Oczywiście dobrowolne zapewnienie rewizji instalacji elektrycznej lub urządzeń piorunochronnych jest zawsze korzystne w rozmowach z ubezpieczalnią, kiedy żądamy o wypłacenie jakiegoś odszkodowania.

 

Neutralność klimatyczna Polski do 2050 roku

 

Przeczytałem niedawno ciekawy artykuł Jerzego Kurelly, eksperta ds. energetycznych, przewodniczącego Rady Firm Przemysłu Elektrotechnicznego i Energetyki SEP, jaki zamieścił w „INPE“ nr 246 na temat sytuacji energetycznej Polski. Przedstawiam fragment tego artykułu.

    Polska stoi przed bardzo ważną decyzją cywilizacyjną, jaką jest pełne włączenie się naszego kraju w osiągnięcie neutralności klimatycznej przez Unię Europejską do 2050 roku. Decyzje Rady Europejskiej jakie zapadły 12 i 13 grudnia 2019 r., zobowiązujące kraje Unii Europejskiej do podjęcia działań i zobowiązań dla budowy Europejskiego Zielonego Ładu są krokiem milowym w kierunku całkowitej nowej wizji gospodarki i stosunków społecznych w Europie. Program ten nie jest – jak się wielu decydentom wydaje – kolejną próbą zmierzenia się z wyzwaniami klimatycznymi, ale realną propozycją włączenia się krajów europejskich w globalną konkurencję o kształt gospodarczy świata, opartego o najnowsze technologie, na wskroś innowacyjnego, z nowymi modelami biznesowymi i nowym modelem życia dla całych społeczeństw. Unia Europejska, po raz pierwszy od niepamiętnych czasów, rzuciła wyzwanie takim potęgom polityczno-gospodarczym jak Stany Zjednoczone i Chiny, pokazując że potrafi być kreatorem pozytywnych przemian społecznych i gospodarczych, na niespotykaną dotychczas skalę. Tymczasem rząd polski odwlókł decyzję o pełnym włączeniu się do tego Programu do czerwca 2020 roku…

    Należy podkreślić, że w ramach Europejskiego Zielonegp Ładu, Unia Europejska postanowiła przeznaczyć ogromne fundusze publiczne, dla uruchomienia wielokrotnie większych środków finansowych od inwestorów prywatnych, na przebudowę dotychczasowego modelu życia Europejczyków, poprzez wsparcie energetyki odnawialnej, przebudowę sektora energetyki, tworzenie magazynów energii, elektryfikację ciepłownictwa, elektromobilność, budowanie gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wielu innych jeszcze obszarów gospodarki i życia społecznego.

    Nikt nie neguje faktu, że przed Polską stoją w tym zakresie duże wyzwania, i że dla poradzenia sobie z nimi niezbędne będą znaczące nakłady finansowe. Ale trzeba sobie jasno powiedzieć, że w żadnym wypadku nie stać Polski na stanie na marginesie wielkich przemian i wysiłku jakie podjęła pozostała część Europy. Polska – na szczęście – nie jest samotną wyspą, ale silnym i dużym krajem w centrum Europy, dla którego zachowanie więzi z pozostałymi państwami, jest warunkiem dla rozwoju cywilizacyjnego. Demonstrowanie braku solidarności przy kształtowaniu nowego ładu gospodarczego i społecznego, jest nie tylko błędem politycznym, ale i rozminięciem się z oczekiwaniami młodego pokolenia, które coraz bardziej stara się „być“ niż „mieć“.

    Trzeba też jasno powiedzieć, że sytuacja Polski, zwłaszcza w obszarze energetyki, nie jest w wielu przypadkach gorsza od stanu w jakim znajduje się energetyka w innych, biedniejszych państwach europejskich, które nie zażądały specjalnego traktowania, grożąc zablokowaniem całego Programu. Na ten problem należy spojrzeć pod zupełnie innym kątem i z faktu naszego zapóźnienia wyciągnąć szanse, jakie wyłaniają się dla polskiego sektora energetycznego z rozwiązań zapisanych w Programie. Polska nie musi zamykać niedawno wybudowanych i ciągle nielicznych nowoczesnych bloków gazowych lub węglowych – wystarczy, że odnawialne źródła energii oraz efektywność energetyczna zajmą miejsce po przestarzałych i już od dawna nadających się do likwidacji bloków energetycznych, jak ma to na przykład miejsce z tzw. „blokami 200-tkami“. Polska nie musi także likwidować wieloskalowej energetyki jądrowej, bo jej po prostu nie ma. Polskie koncerny energetyczne nie mają zbyt wielu nieprzystających do nowego ładu energetycznego projektów, więc wstrzymanie lub definitywne ich zamknięcie, nie spowoduje dla nich żadnych problemów strukturalnych.

    Obecnie już nikt poważny nie ma wątpliwości, że utrzymanie energetyki w obecnym status quo doprowadzi, w najlepszym przypadku, do zatrzymania rozwoju gospodarczego Polski, a w najgorszym, do poważnego kryzysu gospodarczego i społecznego. Rządzący muszą działać szybko, aby w oparciu o szeroki konsensus społeczny i polityczny, stworzyć takie warunki potencjalnym inwestorom, żeby mogli skorzystać z szerokiego wachlarza instrumentów finansowych, proponowanych przez Komisję Europejską dla państw, które aktywnie włączą się w Europejski Zielony Ład. Z Brukseli dochodzą informacje o nieformalnej propozycji, polegającej na tym, że jeśli Polska zdecyduje się postawić na osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, to otrzyma na ten cel najwięcej środków ze wszystkich krajów europejskich…

 

Nekrolog

 

Dnia 5.4.2020 r. zmarł w wieku 88 lat śp. Tadeusz Kiedroń, inżynier-elektryk, zamieszkały w Hawierzowie-Suchej.
W okresie 2002-2006 był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej.
Cześć Jego Pamięci!

 

Informacja

 

W Republice Czeskiej, podobnie jak w całej Europie, ogłoszono ograniczenia w związku z pandemią koronawirusa, m.in. zakaz zgromadzeń. Dlatego do 30.4.2020 r. odwołane były wszystkie spotkania, zebrania i imprezy. Mamy nadzieję, że spotkanie zaplanowane na 21.5.2020 r. uda się już zorganizować. Życzymy członkom i sympatykom Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej wytrwałości w tych trudnych dniach. Redakcja BIULETYNU INTERNETOWEGO SEP.

 

 

 

Fotoreportaż z zebrania członkowskiego SEP w dniu 14.2.2020 r.

 

 

  kol. Zygmunt Stopa z medalem prof. Lucjana Nehrebeckiego, 

z lewej kol. Tadeusz Toman i kol. Stanisław Feber (foto: Tadeusz Parzyk)

 

 

 

Medal prof. Lucjana Nehrebeckiego (foto: Tadeusz Parzyk)

 

 

 

Obrady zebrania członkowskiego SEP, od lewej kol. Tomasz Stopa, kol. Bogusław Kaleta,

kol. Tadeusz Toman, kol. Grzegorz Stopa, kol. Stanisław Feber (foto: Tadeusz Parzyk)

 

„Biuletyn Internetowy SEP“ – BIULETYN SEP numer 46, wydawca: Sdružení polských elektrotechniků v České republice / Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich w Republice Czeskiej (SEP), zamknięcie numeru: 28.4.2020 r., adres wydawnictwa: 737 01 Český Těšín (Czeski Cieszyn), ul. Střelniční (Strzelnicza) 28/209, redaktor: inż. Tadeusz Toman, 737 01 Třinec-Konská (Trzyniec-Końska) 49, wydano w formie zeszytu dla członków SEP (gratis) i elektronicznie na http://www.coexistentia.cz/SEP/index.html